181: dvārakāpratyāgamanaṁ

pravēśa

।। ōṁ ōṁ namō nārāyaṇāya।। śrī vēdavyāsāya namaḥ ।।

śrī kr̥ṣṇadvaipāyana vēdavyāsa viracita

śrī mahābhārata

khilabhāgē harivaṁśaḥ

viṣṇu parva

adhyāya 181

sāra

nāgapāśadiṁda aniruddhana biḍugaḍe, uṣeyoṁdige avana vīrya vivāha mattu ellarū dvārakege prasthānisidudu (1-39); mārgadalli bāṇana gōvugaḷigāgi kr̥ṣṇanu varuṇanannu parājayagoḷisidudu (40-104); dvārakeyalli utsava (105-148).

19181001 vaiśaṁpāyana uvāca ।
19181001a ēvaṁ varānbahūnprāpya bāṇaḥ prītamanābhavat ।
19181001c jagāma saha rudrēṇa mahākālatvamāgataḥ ।।

vaiśaṁpāyananu hēḷidanu: “hīge anēka varagaḷannu paḍedu brāṇanu prītamanaskanādanu. mahākālatvavannu paḍedu avanu rudranoṁdige horaṭu hōdanu.

19181002a vāsudēvō'pi bahudhā nāradaṁ paryapr̥cchata ।
19181002c kvāniruddhō'sti bhagavansaṁyatō nāgabaṁdhanaiḥ ।।
19181003a śrōtumicchāmi tattvēna snēhaklinnaṁ hi mē manaḥ ।
19181003c aniruddhē hr̥tē vīrē kṣubhitā dvārakā purī ।।

vāsudēvanādarō nāradanannu anēkabāri kēḷidanu: “bhagavan! aniruddhanu elli nāgabaṁdhanadalliddāne? adannu tattvataḥ tiḷiyabayasuttēne. nanna manassu snēhadiṁda vyākulagoḷḷuttide. aniruddhana apaharaṇadiṁdāgi dvārakāpuriyu kṣōbhegoṁḍide.

19181004a śīghraṁ taṁ mōkṣayiṣyāmō yadarthaṁ vayamāgatāḥ ।
19181004c adya taṁ naṣṭaśatruṁ vai draṣṭumicchāmahē vayam ।।
19181005a sa pradēśastu bhagavanviditastava suvrata ।

nāvu illige yāva uddēśadiṁda baṁdiddēvō adaraṁte avanannu śīghradalliyē muktagoḷisōṇa. iṁdu avana śatruvu nāśavāgiddāne. nāvu avanannu nōḍabēku. bhagavan! suvrata! avaniruva pradēśavu ninage tiḷidide.”

19181005c ēvamuktastu kr̥ṣṇēna nāradaḥ pratyabhāṣata ।।
19181006a kanyāpurē kumārō'sau baddhō nāgaiśca mādhava ।

kr̥ṣṇanu hīge hēḷalu nāradanu uttarisidanu: “mādhava! kanyeya aṁtaḥpuradalli kumāra aniruddhanu nāgapāśagaḷiṁda baṁdhitanāgiddāne.”

19181006c ētasminnaṁtarē śīghraṁ citralēkhā hyupasthitā ।।
19181007a bāṇasyōttamaśarvasya daityēṁdrasya mahātmanaḥ ।
19181007c idamaṁtaḥpuraṁ dēva praviśasva yathāsukham ।।

ī madhyadalli citralēkheyu śīghravāgi alli upasthitaḷāgi hēḷidaḷu: “dēva! idu śarvana bhakta mahātma daityēṁdra bāṇana aṁtaḥpuravu. yathāsukhavāgi idannu pravēśisu.”

19181008a tataḥ praviṣṭāstē sarvē hyaniruddhasya mōkṣaṇē ।
19181008c balaḥ suparṇaḥ kr̥ṣṇastu pradyumnō nāradastathā ।।

āga aniruddhanannu biḍugaḍegoḷisalu avarellarū – balarāma, suparṇa, kr̥ṣṇa, pradyumna mattu nāradaru – aṁtaḥpuravannu pravēśisidaru.

19181009a tatō dr̥ṣṭvaiva garuḍaṁ yē'niruddhaśarīragāḥ ।
19181009c śararūpā mahāsarpā vēṣṭayitvā tanuṁ sthitāḥ ।।
19181010a tē sarvē sahasā dēhāttasya niḥsr̥tya bhōginaḥ ।
19181010c kṣitiṁ samabhivartitvā prakr̥tyāvasthitāḥ śarāḥ ।।

garuḍanannu kaṁḍoḍaneyē bāṇarūpigaḷāgi aniruddhana śarīravannu baṁdhisidda mahāsarpagaḷu ellavū avana dēhadiṁda horaṭu nelada mēle biddavu mattu sādhāraṇa bāṇagaḷa rūpadalli badalādavu.

19181011a dr̥ṣṭaḥ spr̥ṣṭaśca kr̥ṣṇēna sō'niruddhō mahāyaśāḥ ।
19181011c sthitaḥ prītamanā bhūtvā prāṁjalirvākyamabravīt ।।

kr̥ṣṇana darśana mattu sparśadiṁda prītamanaskanāda mahāyaśasvī aniruddhanu niṁtu kaimugidu ī mātannāḍidanu.

19181012 aniruddha uvāca ।
19181012a dēvadēva sadā yuddhē jētā tvamasi kēśava ।
19181012c na śaktaḥ pramukhē sthātuṁ sākṣādapi śatakratuḥ ।।

aniruddhanu hēḷidanu: “dēvadēva! kēśava! nīnu sadā yuddhadalli vijayiyu. ninna ediru nillalu sākṣāt śatakratuvū śaktanalla.”

19181013 bhagavānuvāca ।
19181013a ārōha garuḍaṁ tūrṇaṁ gacchāma dvārakāṁ purīm ।
19181013c ēvamuktō'niruddhastu uṣayā saha kanyayā ।
19181013e sthitaḥ prītamanā bhūtvā jñātvā bāṇaṁ jitaṁ raṇē ।।

bhagavaṁtanu hēḷidanu: “bēganē garuḍanannēru. dvārakā purige hōgōṇa!” idannu kēḷi, raṇadalli bāṇanu parājitanādudannu tiḷidu aniruddhanādarō kanye uṣeyoṁdige prītamanaskanādanu.

19181013g tatō mahābalaṁ dēvaṁ balabhadraṁ yaśasvinam ।
19181013i abhivādayatē hr̥ṣṭaḥ sō'niruddhō mahāmanāḥ ।।

āga mahāmanasvī aniruddhanu hr̥ṣṭanāgi mahābala yaśasvī dēva balabhadranannu abhivaṁdisidanu.

19181014a mādhavaṁ ca mahātmānamabhivādya kr̥tāṁjaliḥ ।
19181014c khagōttamaṁ mahāvīryaṁ suparṇamabhivādya ca ।।
19181015a tatō makarakētuṁ ca citrabāṇadharaṁ prabhum ।
19181015c pitaraṁ sō'bhyupāgamya pradyumnamabhivādayat ।।

mahātma mādhavanannū kaimugidu namaskarisidanu. mahāvīrya khagōttama suparṇanannū abhivaṁdisidanu. anaṁtara makarakētu citrabāṇadhara prabhu taṁde pradyumnana baḷisāri avanannu abhivaṁdisidanu.

19181016a sakhīgaṇavr̥tā caiva sā cōṣā bhavanē sthitā ।
19181016c balaṁ cātibalaṁ caiva vāsudēvaṁ sudurjayam ।।
19181017a asaṁkhyātagatiṁ caiva suparṇamabhivādya ca ।
19181017c puṣpabāṇadharaṁ caiva lajjamānābhyavādayat ।।

bhavanadallidda uṣeyu sakhīgaṇagaḷiṁda āvr̥taḷāgi atibala balarāmanannū, sudurjaya vāsudēvanannu, asaṁkhyātagati suparṇanannū abhivaṁdisi, lajjeyiṁda puṣpabāṇadhara pradyumnananannū vaṁdisidaḷu.

19181018a tataḥ śakrasya vacanānnāradaḥ paramadyutiḥ ।
19181018c vāsudēvasamīpaṁ sa prahasanpunarāgataḥ ।।

āga śakrana mātinaṁte paramadyuti nāradanu naguttā punaḥ vāsudēvana samīpa baṁdanu.

19181019a vardhāpayati taṁ dēvaṁ gōviṁdaṁ śatrusūdanam ।
19181019c diṣṭyā vardhasi gōviṁda aniruddhasamāgamāt ।।

śatrusūdana dēva gōviṁdanige abhinaṁdanegaḷannu nīḍuttā hēḷidanu: “gōviṁda! oḷḷeyadāyitu! aniruddhana samāgamadiṁda abhyudayavannu paḍediruve!”

19181020a tatō'niruddhasahitā nāradaṁ praṇatāḥ sthitāḥ ।
19181020c āśīrbhirvarddhayitvā ca dēvarṣiḥ kr̥ṣṇamabravīt ।।

āga aniruddhanoḍane ellarū nāradanannu namaskarisi niṁtaru. avarannu āśīrvadisuttā mattu abhinaṁdisuttā dēvarṣiyu kr̥ṣṇanige hēḷidanu:

19181021a aniruddhasya vīryākhyō vivāhaḥ kriyatāṁ vibhō ।
19181021c jaṁbūlamālikāṁ draṣṭuṁ śraddhā hi mama jāyatē ।।

“vibhō! aniruddhanige vīrya1 eṁba hesarina vivāhavannu māḍabēku. jaṁbūla2mālikeyannu nōḍalu nanage iccheyuṁṭāgide.”

19181022a tataḥ prahasitāḥ sarvē nāradasya vacaḥśravāt ।
19181022c kr̥ṣṇaḥ prōvāca bhagavan kriyatāmāśu mā ciram ।।

nāradana ā mātannu kēḷi ellarū nakkaru. kr̥ṣṇanu “bhagavan! idannu neravērisabēku. taḍamāḍabāradu” eṁdanu.

19181023a ētasminnaṁtarē tāta kuṁbhāṁḍaḥ samupasthitaḥ ।
19181023c vaivāhikāṁstu saṁbhārāngr̥hya kr̥ṣṇaṁ namasya tu ।।

ī madhyadalli vaivāhika sāmagrigaḷannu saṁgrahisi kuṁbhāṁḍanu alli upasthitanāgi kr̥ṣṇanannu namaskarisidanu.

19181024 kuṁbhāṁḍa uvāca ।
19181024a kr̥ṣṇa kr̥ṣṇa mahābāhō bhava tvamabhayapradaḥ ।
19181024c śaraṇāgatō'smi dēvēśa prasīdaiṣō'ṁjalistava ।।

kuṁbhāṁḍanu hēḷidanu: “kr̥ṣṇa! kr̥ṣṇa! mahābāhō! dēvēśa! śaraṇāgatanāgiddēne. kaijōḍisiddēne. prasannanāgu!”

19181025a nāradasya vacaḥ śrutvā sarvaṁ prāgēva cācyutaḥ ।
19181025c abhayaṁ yacchatē tasmai kuṁbhāṁḍāya mahātmanē ।।

nāradaniṁda avana kuritu modalē ellavannu kēḷidda acyutanu bēḍuttidda mahātma kuṁbhāṁḍanige abhayavannu nīḍidanu.

19181026a kuṁbhāṁḍa maṁtriṇāṁ śrēṣṭha prītō'smi tava suvrata ।
19181026c sukr̥taṁ tē vijānāmi rāṣṭrikō'stu bhavāniha ।
19181026e sajñātipakṣaḥ susukhī nivr̥ttō'stu bhavāniha ।।
19181027a rājyaṁ ca tē mayā dattaṁ ciraṁ jīva mamāśrayāt ।

“kuṁbhāṁḍa! maṁtrigaḷalli śrēṣṭha! suvrata! prītanāgiddēne. ninna sukr̥tagaḷannu tiḷididdēne. illiya rāṣṭrapatiyāgu. svajāti-pakṣadavaroḍane illi sukhiyāgiru. ninage rājyavannu nīḍuttiddēne. nanna āśrayadalli bahukāla bāḷu.”

19181027c ēvaṁ dattvā rājyamasmai kuṁbhāṁḍāya mahātmanē ।।
19181028a vivāhamakarōttasyāniruddhasya janārdanaḥ ।
19181028c tatastu bhagavānvahnistatra svayamupasthitaḥ ।।

hīge mahātma kuṁbhāṁḍanige ā rājyavannu nīḍi janārdananu aniruddhana vivāhavannu neravērisidanu. āga alli bhagavān agniyu svayaṁ upasthitanāgiddanu.

19181029a sa vivāhō'niruddhasya nakṣatrē ca śubhē'bhavat ।
19181029c tatō'psarōgaṇaścaiva kautukaṁ kartumudyataḥ ।।

aniruddhana vivāhavu śubha nakṣatradalli āyitu. āga māṁgalika kriyeyalli apsaragaṇagaḷu upasthitariddaru.

19181030a snātastvalaṁkr̥tastatra sō'niruddhaḥ svabhāryayā ।
19181030c tataḥ snigdhaiḥ śubhairvākyairgaṁdharvāśca jagustadā ।।
19181031a nr̥tyaṁtyapsarasaścaiva vivāhamupaśōbhayan ।

bhāryeyoḍane aniruddhanu snānagaidu alaṁkr̥tanādanu. anaṁtara maṁgalasūcaka snigdha vacanagaḷiṁda gaṁdharvaru hāḍidaru mattu apsareyaru nartisuttā ā vivāhada śōbheyannu heccisidaru.

19181031c tatō nirvartayitvā tu vivāhaṁ śatrusūdanaḥ ।।
19181032a aniruddhasya suprajñaḥ sarvairdēvagaṇairvr̥taḥ ।
19181032c āmaṁtrya varadaṁ tatra rudraṁ dēvanamaskr̥tam ।।
19181033a cakāra gamanē buddhiṁ kr̥ṣṇaḥ parapuraṁjayaḥ ।

anaṁtara aniruddhana vivāhavannu pūraisi sarva dēvagaṇagaḷiṁda āvr̥tanāgidda śatrusūdana suprajña parapuraṁjaya kr̥ṣṇanu varada dēvanamaskr̥ta rudrana appaṇeyannu paḍedu horaḍalu niścayisidanu.

19181033c dvārakābhimukhaṁ kr̥ṣṇaṁ jñātvā śatruniṣūdanam ।।
19181034a kuṁbhāṁḍō vacanaṁ prāha prāṁjalirmadhusūdanam ।

śatruniṣūdana kr̥ṣṇanu dvārakābhimukhanāgi horaḍuttiddannu tiḷida kuṁbhāṁḍanu kaimugidu madhusūdananige hēḷidanu:

19181034c bāṇasya gāvastiṣṭhaṁti hastē tu varuṇasya vai ।।
19181035a yāsāmamr̥takalpaṁ vai kṣīraṁ kṣarati mādhava ।
19181035c tatpītvātibalaścaiva narō bhavati durjayaḥ ।।

“mādhava! bāṇana gōvugaḷu varuṇana vaśadallive. ā gōvugaḷiṁda amr̥takalpa kṣīravu hariyuttade. adannu kuḍida naranu atibalanū durjayanū āguttāne.”

19181036a kuṁbhāḍēnaivamākhyātē hariḥ prītamanāstadā ।
19181036c gamanāya matiṁ cakrē gaṁtavyamiti niścayam ।।

kuṁbhāṁḍanu hīge hēḷalu hariyu prītamanaskanādanu. avanu hōgalu dr̥ḍhaniścayavannu māḍidanu.

19181037a tatastu bhagavānbrahmā vardhāpya sa tu kēśavam ।
19181037c jagāma brahmalōkaṁ sa vr̥taḥ svabhavanālayaiḥ ।।

anaṁtara bhagavān brahmanu kēśavanannu abhinaṁdisi brahmalōkavāsigaḷoṁdige āvr̥tanāgi brahmalōkakke hōdanu.

19181038a iṁdrō marudgaṇayutō dvārakābhimukhō yayau ।
19181038c yataḥ kr̥ṣṇastataḥ sarvē gacchaṁti jayakāṁkṣiṇaḥ ।।

marudgaṇagaḷiṁda kūḍidavanāgi iṁdranu dvārakābhimukhavāgi hōdanu. avarellarū jayakāṁkṣī kr̥ṣṇanu ellige hōguttiddanō alligē hōguttiddaru.

19181039a vāhanēna mayūrēṇa sakhībhiḥ parivāritā ।
19181039c dvārakābhimukhī hyūṣā dēvyā prasthāpitā yayau ।

dēvi pārvatiyiṁda bīḷkoṁḍa uṣeyu sakhigaḷiṁda parivāritaḷāgi mayūravāhanavannēri dvārakābhimukhavāgi hōdaḷu.

19181039e tatō balaśca kr̥ṣṇaśca pradyumnaśca mahābalaḥ ।। 19181040a ārūḍhavaṁtō garuḍamaniruddhaśca vīryavān ।

anaṁtara balarāma, kr̥ṣṇa, mahābala pradyumna, mattu vīryavān aniruddharu garuḍanannēridaru.

19181040c prasthitaśca sa tējasvī garuḍaḥ patatāṁ varaḥ ।।
19181041a unmūlayaṁstarugaṇānkaṁpayaṁścāpi mēdinīm ।

pakṣiśrēṣṭha tējasvī garuḍanu vr̥kṣagaṇagaḷannu kīḷuttā mattu mēdiniyannu kaṁpisuttā prasthānagaidanu.

19181041c ākulāsca diśaḥ sarvā rēṇudhvastamivāṁbaram ।।
19181042a garuḍē saṁprayātē'bhūnmaṁdaraśmirdivākaraḥ ।

garuḍanu horaḍalu sarva dikkugaḷū vyākulagoṁḍavu. ākāśadalli dhūḷu tuṁbikoṁḍitu. mattu divākarana raśmigaḷu maṁdavādavu.

19181042c tatastē dīrghamadhvānaṁ prayayuḥ puruṣarṣabhāḥ ।।
19181043a āruhya garuḍaṁ sarvē jitvā bāṇaṁ mahaujasam ।

mahaujasa bāṇanannu geddu ā ella puruṣarṣabharū garuḍanannēri dīrgha mārgadalli prayāṇisidaru.

19181043c tatō'ṁbaratalasthāstē vāruṇīṁ diśamāsthitāḥ ।।
19181044a apaśyaṁta mahātmānō gāvō divyapayaḥpradāḥ ।
19181044c vēlāvanavicāriṇyō nānāvarṇāḥ sahasraśaḥ ।।

aṁbaratalavannu talupi paścimadiśeyalli prayāṇisuttiralu ā mahātmaru divyakṣīravannu nīḍuva nānāvarṇada sahasrāru gōvugaḷu samudratīrada vanadalli vicarisuttiruvudannu kaṁḍaru.

19181045a avajñāya tadā rūpaṁ kuṁbhāṁḍavacanāśrayāt ।
19181045c kr̥ṣṇaḥ praharatāṁ śrēṣṭhastattvatō'rthaviśāradaḥ ।।
19181046a niśamya bāṇagāvastu tāsu cakrē manastadā ।
19181046c āsthitō garuḍaṁ prāha sa tu lōkādiravyayaḥ ।।

kuṁbhāṁḍhana vacanavannu jñāpisikoṁḍu ā gōvugaḷa svarūpavannu gurutisi prahāramāḍuvavaralli śrēṣṭha, tātvika arthanītiya viśārada kr̥ṣṇanu bāṇana ā gōvugaḷannu koṁḍoyyalu manassumāḍidanu. lōkada ādikāraṇa avyaya kr̥ṣṇanu kuḷitalliṁdalē garuḍanige hēḷidanu.

19181047 śīkr̥ṣṇa uvāca ।
19181047a vainatēya prayāhi tvaṁ yatra bāṇasya gōdhanam ।
19181047c yāsāṁ pītvā kila kṣīramamr̥tatvamavāpnuyāt ।।

śrīkr̥ṣṇanu hēḷidanu: “vainatēya! bāṇana gōdhanaviruvalligē hōgu. ī gōvugaḷa kṣīravannu kuḍitu amr̥tatvavannu paḍeyuttārallavē?

19181048a āha māṁ satyabhāmā ca bāṇagāvō mamānaya ।
19181048c yāsaṁ pītvā kila kṣīraṁ na jīryaṁti mahāsurāḥ ।।

satyabhāmeyu nannalli hēḷiddaḷu: “bāṇana gōvugaḷannu nanage taṁdukoḍu. adara hālannu kuḍidu mahāsuraru vr̥ddharāguvudilla!

19181049a vijarāśca jarāṁ tyaktvā bhavaṁti kila jaṁtavaḥ ।
19181049c tā ānayasva bhadraṁ tē yadi dharmō na lupyatē ।।
19181050a atha vā kāryalōpō vai maiva tāsu manaḥ kr̥thāḥ ।
19181050c iti māmabravītsatyā tāścaitā viditā mama ।।

vr̥ddhajaṁtugaḷū vr̥ddhāpyavannu toredu ajararāguttāre. ninage maṁgaḷavāgali! dharmada lōpavāgadē iddare ā gōvugaḷannu tā! athavā kāryalōpavāguttadeyeṁdādare avugaḷa kuritu yōcisabēḍa.” satyabhāmeyu nanage hīge hēḷiddaḷu. ī gōvugaḷu avē āgive. nānu gurutisaballe.”

19181051 garuḍa uvāca ।
19181051a dr̥ṣyaṁtē gāva ētāstā dr̥ṣṭvā māṁ varuṇālayam ।
19181051c viśaṁti sahasā sarvāḥ kāryamatra vidhīyatām ।।

garuḍanu hēḷidanu: “ā gōvugaḷu kāṇisuttive. ādare nannannu nōḍi ā gōvugaḷellavū kūḍalē samudravannu pravēśisuttive. ī viṣayadalli ucitavādudannu māḍu.”

19181052a ityuktvā caiva garuḍaḥ pakṣavātēna sāgarām ।
19181052c sahasā kṣōbhayitvā ca vivēśa varuṇālayam ।।

hīge hēḷi garuḍanu tanna rekkegaḷa baḍitadiṁduṁṭāda bhirugāḷiyiṁda samudravannu allōlakallōlagoḷisi kūḍalē varuṇālayavannu pravēśisidanu.

19181053a dr̥ṣṭvā javēna garuḍaṁ prāptaṁ vai varuṇālayam ।
19181053c vāruṇāśca gaṇāḥ sarvē vibhrāṁtāḥ prācalaṁstadā ।।

vēgavāgi garuḍanu varuṇāyalakke baṁdudannu kaṁḍu varuṇana sarva gaṇagaḷū vibhrāṁtagoṁḍu vicalitarādaru.

19181054a tatastu vāruṇaṁ sainyamabhijñātuṁ sudurjayam ।
19181054c pramukhē vāsudēvasya nānāpraharaṇōdyatam ।
19181054e tadyuddhamabhavadghōraṁ vāruṇaiḥ pannagāriṇā ।।

āga varuṇana durjaya sēneyu nānā āyudhagaḷannu hiḍidu vāsudēvana ediru baṁditu. ā varuṇana sainikara mattu pannagāri garuḍara naḍuve ghōra yuddhavu naḍeyitu.

19181055a tēṣāmāpatatāṁ saṁkhyē vāruṇānāṁ sahasraśaḥ ।
19181055c bhagnaṁ balamanādhr̥ṣyaṁ kēśavēna mahātmanā ।।

yuddhadalli ākramaṇisuttidda varuṇana ā sahasrāru sainikarannu mahātma kēśavanu bhagnagoḷisi ōḍisidanu.

19181056a tatastē pradrutā yāṁti tamēva varuṇālayam ।
19181056c ṣaṣṭiṁ rathasahasrāṇi ṣaṣṭiṁ rathaśatāni ca ।।
19181057a vāruṇāni ca yuddhāni dīptaśastrāṇi saṁyugē ।

hāge ōḍihōgi avaru adē varuṇālayavannu hogalu, aravattāru sāvira varuṇana rathagaḷu prajvalisuttiruva śastragaḷiṁda yuddhakke baṁdavu.

19181057c tadbalaṁ balibhiḥ śūrairbaladēvajanārdanaiḥ ।।
19181058a pradyumnēnāniruddhēna garuḍēna ca sarvaśaḥ ।
19181058c śaraughairvividhaistīkṣṇairvadhyamānaṁ samaṁtataḥ ।।

baladēva, janārdana, pradyumna, aniruddha mattu garuḍa ī ella balaśāli śūraru ellakaḍegaḷiṁda ā sēneyannu vividha tīkṣṇa śarasamūhagaḷiṁda vadhisidaru.

19181059a tatō bhagnaṁ balaṁ dr̥ṣṭvā kr̥ṣṇēnākliṣṭakarmaṇā ।
19181059c varuṇastvatha saṁkruddhō niryayau yatra kēśavaḥ ।।

akliṣṭakarmi kr̥ṣṇanu ā balavannu bhagnagoḷisidudannu nōḍi saṁkruddhanāda varuṇanu kēśavaniddallige horaṭubaṁdanu.

19181060a r̥ṣibhirdēvagaṁdharvaistathaivāpsarasāṁ gaṇaiḥ ।
19181060c saṁstūyamānō bahudhā varuṇaḥ pratyadr̥śyata ।।

r̥ṣigaḷu-dēva-gaṁdharvaru mattu apsaragaṇagaḷiṁda anēka rītigaḷalli stutisalpaḍuttā varuṇanu kāṇisikoṁḍanu.

19181061a chatrēṇa dhriyamāṇēna pāṁḍurēṇa vapuṣmatā ।
19181061c salilasrāviṇā śrēṣṭhaṁ cāpamudyamya dhiṣṭhitaḥ ।।

avana nettiya mēle suṁdara śvētacatravu nīrina biṁdugaḷannu surisuttā ōlāḍuttittu. avanu śrēṣṭha dhanussannu hiḍidu niṁtiddanu.

19181062a apāṁ patiratikruddhaḥ putrapautrabalānvitaḥ ।
19181062c āhvayanniva yuddhāya visphāritamahādhanuḥ ।।

atikruddhanāda putrapautrabalānvitanāda apāṁpati varuṇanu yuddhakke āhvānisuttiruvaṁte mahādhanussannu ṭēṁkarisidanu.

19181063a sa tu prādhmāpayacchaṁkhaṁ varuṇaḥ samadhāvata ।
19181063c hariṁ hara iva kruddhō bāṇajālaiḥ samāvr̥ṇōt ।।

śaṁkhavannu ūdi varuṇanu ākramaṇisi kruddha haranu hariya mēle hēgō hāge bāṇajālagaḷiṁda musukidanu.

19181064a tataḥ pradhmāya jalajaṁ pāṁcajanyaṁ janārdanaḥ ।
19181064c bāṇajālairdiśaḥ sarvāstataścakrē mahābalaḥ ।।

āga mahābala janārdananu pāṁcajanya śaṁkhavannu ūdi bāṇajālagaḷiṁda sarva dikkugaḷannū musukibiṭṭanu.

19181065a tataḥ śaraughairvimalairvaruṇaḥ pīḍitō raṇē ।
19181065c smayanniva tataḥ kr̥ṣṇaṁ varuṇaḥ pratyayudhyata ।।

raṇadalli vimala śaraughagaḷiṁda pīḍitanādarū varuṇanu nasunaguttalē kr̥ṣṇanoḍane yuddhamāḍidanu.

19181066a tatō'straṁ vaiṣṇavaṁ ghōramabhimaṁtryāhavē sthitaḥ ।
19181066c vāsudēvō'bravīdvākyaṁ pramukhē tasya dhīmataḥ ।।

āga yuddhadalli ghōra vaiṣṇava astravannu abhimaṁtrisi dhīmata vāsudēvanu tanna eduridda varuṇanige hēḷidanu:

19181067a idamastraṁ mahāghōraṁ vaiṣṇavaṁ śatrusūdanam ।
19181067c mayōdyataṁ vadhārthaṁ tē tiṣṭhēdānīṁ sthirō bhava ।।

“ninna vadhegāgi igō nānu ī śatrusūdana mahāghōra vaiṣṇavāstravannu hiḍididdēne. sthiranāgi nillu!”

19181068a tatō'straṁ varuṇō dēvō hyastraṁ vaiṣṇavamudyataḥ ।
19181068c vāruṇāstrēṇa saṁyōjya vinanāda mahābalaḥ ।।

āga vaiṣṇavāstravannu edurisalu mahābala varuṇadēvanu vāruṇāstravannu hūḍi siṁhanādagaidanu.

19181069a tasyāstrē vitatā hyāpō varuṇasya viniḥsr̥tāḥ ।
19181069c vaiṣṇavāstrasya śamanē vartatē samitiṁjayaḥ ।।

yuddhavijayī varuṇanu prayōgisida vāruṇāstradallidda jalada rāśiyu vaiṣṇavāstravannu śamanagoḷisa toḍagitu.

19181070a āpastu vāruṇāstatra kṣiptāḥ kṣiptā jvalaṁti vai ।
19181070c dahyaṁtē vāruṇāstatra tatō'strē jvalitē punaḥ ।।
19181071a vaiṣṇavē tu mahāvīryē diśō bhītā vidudruvuḥ ।

ādare vāruṇāstravu celluttidda nīru vaiṣṇavāstrada agniya mēle biddāgalella adara agniyu punaḥ prajvalisi varuṇana sēneyannu dahisuttittu. mahāvīryayukta vaiṣṇavāstradiṁdāgi varuṇana sēneyu bhayagoṁḍu dikkāpālāgi ōḍihōyitu.

19181071c tadbalaṁ jvalitaṁ dr̥ṣṭvā varuṇaḥ kr̥ṣṇamabravīt ।।
19181072a smara svaprakr̥tiṁ pūrvāmavyaktāṁ vyaktalakṣaṇām ।
19181072c tamō jahi mahābhāga tamasā muhyasē katham ।।

tanna sēneyu suḍuttiddudannu nōḍi varuṇanu kr̥ṣṇanige hēḷidanu: “mahābhāga! ninna vyaktāvyakta pūrvaprakr̥tiyannu smarisikō! ī tamassannu nāśapaḍisu. svayaṁ nīnē ēke tamōguṇadiṁda mōhitanāguttiruve?

19181073a sattvasthō nityamāsīstvaṁ yōgīśvara mahāmatē ।
19181073c paṁcabhūtāśrayāṁdōṣānahaṁkāraṁ ca varjaya ।।

yōgīśvara! mahāmatē! nityavū nīnu sattvasthanāgiddīye. ādudariṁda paṁcabhūtagaḷannu āśrayisiruva dōṣagaḷannū ahaṁkāravannū tyajisu.

19181074a yā yā tē vaiṣṇavī mūrtistasyā jyēṣṭhō hyahaṁ tava ।
19181074c jyēṣṭhabhāvēna mānyaṁ tu kiṁ māṁ tvaṁ dagdhumicchasi ।।

ninna yāva yāva vaiṣṇavī mūrtigaḷiveyō avugaḷalli nānu jyēṣṭhanu3. jyēṣṭhabhāvadiṁda nānu ninna ādarakke pātranu. nannannu ēke suḍalu bayasuttīye?

19181075a nāgnirvikramatē hyagnau tyaja kōpaṁ yudhāṁ vara ।
19181075c tvayi na prabhaviṣyāmi jagataḥ prabhavō hyasi ।।

yōddharalli śrēṣṭha! agniyu agniya mēle tanna parākramavannu naḍesuvudilla. kōpavannu tyajisu. ninna mēle prabhutvavannu sthāpisalāre. nīnu jagattina prabhuvāgiruve!

19181076a pūrvaṁ hi yā tvayā sr̥ṣṭā prakr̥tirvikr̥tātmikā ।
19181076c dharmiṇī bījabhāvēna pūrvadharmaṁ samāśritā ।।

hiṁde ninniṁdalē sr̥ṣṭisalpaṭṭa vikr̥tātmike dharmiṇī prakr̥tiyu bījabhāvadiṁda pūrvadharma4vannu āśrayisiddāḷe.

19181077a āgnēyaṁ vaiṣṇavaṁ saumyaṁ prakr̥tyaivēdamāditaḥ ।
19181077c tvayā sr̥ṣṭaṁ jagadidaṁ sa kathaṁ mayi vartasē ।।

prakr̥tiya mūlaka nīnē ī āgnēya, vaiṣṇava mattu saumya astragaḷannu sr̥ṣṭisiddīye mattu ninniṁdalē ī saṁpūrṇa jagattu sr̥ṣṭisalpaṭṭide. nīnēke nannalli ī rīti vartisuttiruve?

19181078a ajēyaḥ śāśvatō dēvaḥ svayaṁbhūrbhūtabhāvanaḥ ।
19181078c akṣaraṁ ca kṣaraṁ caiva bhāvābhāvau mahādyutē ।।

mahādyutē! nīnu ajēya, śāśvata dēvate, svayaṁbhu mattu bhūtabhāvananu. akṣara, kṣara mattu bhāvābhāvagaḷū nīnē.

19181079a rakṣa māṁ rakṣaṇīyō'haṁ tvayānagha namō'stu tē ।
19181079c ādikartāsi lōkānāṁ tvayaitadbahulīkr̥tam ।।

nannannu rakṣisu! nānu rakṣaṇīyanu! anagha! ninage namaskāra. nīnu lōkagaḷa ādikartanāgiruve. ninniṁdalē idu vistr̥tagoṁḍide.

19181080a vikrīḍasi mahādēva bālaḥ krīḍanakairiva ।
19181080c na hyayaṁ prakr̥tidvēṣī nāhaṁ prakr̥tidūṣakaḥ ।।

mahādēva! bālakanu āṭigegaḷoṁdige āṭavāḍuvaṁte nīnu ī jagattinoḍane āṭavāḍuttiruve! nānu prakr̥tidvēṣiyalla. nānu prakr̥tidūṣakanū alla.

19181081a prakr̥tiryā vikārēṣu vartatē puruṣarṣabha ।
19181081c tasyā vikāraśamanē vartasē tvaṁ mahādyutē ।।

puruṣarṣabha! mahādyutē! prakr̥tiyalli vikāragaḷuṁṭādāga ā vikāragaḷa śāṁtigāgi nīnu kāryakaigoḷḷuttīye.

19181082a vikārō vā vikārāṇāṁ vikārāya na tē'nagha ।
19181082c tānadharmavidō maṁdānbhavānvikurutē sadā ।।

anagha! ninna vikāragaḷu vikāragaḷannu nāśagoḷisaleṁdē uṁṭāguttave. sadā nīnu ā adharmavidu maṁdara nāśamāḍuttīye.

19181083a idaṁ prakr̥tijairdōṣaistamasā muhyatē yadā ।
19181083c rajasā vāpi saṁspr̥ṣṭvā tadā mōhaḥ pravartatē ।।

ī jagattu yāvāga prakr̥tijanya dōṣavāda tamassiniṁda mōhagoḷḷuttadeyō athavā rajassiniṁda saṁgraha-parigrahagaḷalli vyagravāguttadeyō āga jagattinalli mōhavu āvarisikoḷḷuttade.

19181084a parāvarajñaḥ sarvajña aiśvaryavidhimāsthitaḥ ।
19181084c kiṁ mōhayasi naḥ sarvānprajāpatiriva svayam ।।

svayaṁ prajāpatiyaṁtiruva nīnu parāvarajñanu. sarvajñanu. aiśvaryavidhiyannu āśrayisiruvavanu. ādarū nammellarannū ēke mōhagoḷisuttiruve?”

19181085a varuṇēnaivamuktastu kr̥ṣṇō lōkaparāyaṇaḥ ।
19181085c bhāvajñaḥ sarvakr̥ddhīrastataḥ prītamanā hyabhūt ।।
19181086a ityēvamuktaḥ kr̥ṣṇastu prahasanvākyamabravīt ।

varuṇanu hīge hēḷalu lōkaparāyaṇa bhāvajña sarvakr̥ta dhīra kr̥ṣṇanu prītamanaskanādanu. avana mātige nakku kr̥ṣṇanu iṁteṁdanu.

19181086 śrīkr̥ṣṇa uvāca ।
19181086c gāvaḥ prayaccha mē vīra śāṁtyarthaṁ bhīmavikrama ।।
19181087a ityēvamuktē kr̥ṣṇēna vākyaṁ vākyaviśāradaḥ ।
19181087c varuṇō hyabravīdbhūyaḥ śr̥ṇu mē madhusūdana ।।

śrīkr̥ṣṇanu hēḷidanu: “vīra! bhīmavikrami! śāṁtigāgi ī gōvugaḷannu nanage nīḍu!” kr̥ṣṇanu hīge hēḷalu vākyaviśārada varuṇanu hēḷidanu: “madhusūdana! nannannu kēḷu.”

19181088 varuṇa uvāca ।
19181088a bāṇēna sārdhaṁ samayō mayā dēva kr̥taḥ purā ।
19181088c kathaṁ ca samayaṁ kr̥tvā kuryāṁ viphalamanyathā ।।

varuṇanu hēḷidanu: “dēva! hiṁde nānu bāṇanoṁdige oṁdu oppaṁdavannu māḍikoṁḍiddenu. hāge oppaṁdamāḍikoṁḍu anyathā adannu hēge viphalagoḷisaballe?

19181089a tvamēva vēda sarvasya yathā samayabhēdakaḥ ।
19181089c cāritraṁ duṣyatē tēna na ca sadbhiḥ praśasyatē ।।

oppaṁdavannu oḍeyuvavanu hēgeṁdu ninage ellavū tiḷidē ide. avana cāritravu dōṣayuktavāguttade. mattu satpuruṣaru avanannu praśaṁsisuvudilla.

19181090a dharmabhāgīśvarō nityaṁ varjyatē madhusūdana ।
19181090c na ca lōkānavāpnōti pāpaḥ samayabhēdakaḥ ।।

madhusūdana! dharmabhāgī īśvararu aṁthavanannu nityavū varjisuttāre. oppaṁdavannu oḍeda pāpiyu uttama lōkagaḷannu paḍeyuvudilla.

19181091a prasīda dharmalōpaśca mā bhūnmē madhusūdana ।
19181091c na māṁ samayabhēdēna yōktumarhasi mādhava ।।

madhusūdana! prasannanāgu! nānu dharmalōpanāguvudu bēḍa! mādhava! pratijñābhaṁgada pāpavannu nanage tagulisabāradu.

19181092a jīvannāhaṁ pradāsyāmi gāvō vai vr̥ṣabhēkṣaṇa ।
19181092c hatvā nayasva māṁ gāva ēṣa mē samayaḥ purā ।।

vr̥ṣabhēkṣaṇa! nānu jīvaṁtavāgiddukoṁḍu gōvugaḷannu koḍalāre. nannannu vadhisi ī gōvugaḷannu koṁḍoyyi. hiṁde idē nanna pratijñeyāgittu.

19181093a ētacca mē samākhyātaṁ samayaṁ madhusūdana ।
19181093c satyamēva mahābāhō na mithyā tu surēśvara ।।

madhusūdana! nanna pratijñeya kuritu igō ninage hēḷiddēne. mahābāhō! surēśvara! idu satya. suḷḷalla.

19181094a yadēvāhamanugrāhyō rakṣa māṁ madhusūdana ।
19181094c atha vā gōṣu nirbaṁdhō hatvā naya mahābhuja ।।

madhusūdana! mahābhuja! ninna anugrahakke pātranāgiddare nannannu rakṣisu. athavā gōvugaḷa nirbaṁdhaviddare nannannu koṁdu tegedukoṁḍu hōgu.””

19181095 vaiśaṁpāyana uvāca ।
19181095a varuṇēnaivamuktastu yadūnāṁ vaṁśavardhanaḥ ।
19181095c abhēdyaṁ samayaṁ matvā nyastavādō gavāṁ prati ।।

vaiśaṁpāyananu hēḷidanu: “varuṇanu hīge hēḷalu yadugaḷa vaṁśavardhananu pratijñābhaṁgavāguvudeṁdu tiḷidu gōvugaḷa viṣayadalli ottāyisalilla.

19181096a sa prahasya tatō vākyaṁ vyājahārārthakōvidaḥ ।
19181096c tasmānmuktō'si yadyēvaṁ bāṇēna samayaḥ kr̥taḥ ।।

arthakōvida kr̥ṣṇanu naguttā hēḷidanu: “bāṇanoṁdige nīnu oppaṁdavannu māḍikoṁḍiddādare ī kalahadiṁda ninnannu muktagoḷisuttēne.”

19181097a praśritairmadhurairvākyaistattvārthamadhubhāṣitaiḥ ।
19181097c kathaṁ pāpaṁ kariṣyāmi varuṇa tvayyahaṁ prabhō ।।

vinayayukta madhura mātu mattu tāttvika arthayukta sihimātugaḷiṁda avanannu prasannagoḷisuttā hēḷidanu: “prabhō! varuṇa! ninna kuritu nānu hēgetāne pāpavannesagali?

19181098a gaccha muktō'si varuṇa satyasaṁdhō'si nō bhavān ।
19181098c tvatpriyārthaṁ mayā muktā bāṇagāvō na saṁśayaḥ ।

varuṇa! hōgu! muktanāgiddīye! nīnu satyasaṁdhanāgiddīye. ninage priyavāgaleṁdu nānu bāṇana gōvugaḷannu biṭṭukoṭṭiddēne. adaralli saṁśayavilla.”

19181098e tatastūryaninādaiśca bhērīṇāṁ ca mahāsvanaiḥ ।
19181099a arghamādāya varuṇaḥ kēśavaṁ pratyapūjayat ।
19181099c kēśavō'rghaṁ tadā gr̥hya varuṇādyadunaṁdanaḥ ।।

āga varuṇanu kahaḷegaḷa ninādagaḷiṁda mattu bhērigaḷa mahādhvanigaḷiṁda arghyavannittu kēśavanannu pūjisidanu. āga yadunaṁdana kēśavanu varuṇaniṁda arghyavannu svīkarisidanu.

19181100a balaṁ cāpūjayaddēvaḥ kuśalīva samāhitaḥ ।
19181100c varuṇāyābhayaṁ dattvā vāsudēvaḥ pratāpavān ।
19181101a dvārakāṁ prasthitaḥ śauriḥ śacīpatisahāyavān ।

dēva varuṇanu sakuśala puruṣanaṁte ēkāgracittanāgi balarāmanannū pūjisidanu. varuṇanige abhayavannu nīḍi śacīpatiya sahāyaka pratāpavān vāsudēva śauriyu dvārakege prayāṇisidanu.

19181101c tatra dēvāḥ samarutaḥ sasādhyāḥ siddhacāraṇāḥ ।।
19181102a gaṁdharvāpsarasaścaiva kiṁnarāścāṁtarikṣagāḥ ।
19181102c anugacchaṁti bhūtēśaṁ sarvabhūtādimavyayam ।।

alli marutaroṁdige dēvategaḷu, sādhyaroṁdige siddha-cāraṇaru, gaṁdharvāpsareyaru, mattu aṁtarikṣagāmī kinnararu sarvabhūtagaḷa ādi, avyaya, bhūtēśanannu anusarisi hōdaru.

19181103a ādityā vasavō rudrā aśvinau yakṣarākṣasāḥ ।
19181103c vidyādharagaṇāścaiva yē cānyē siddhacāraṇāḥ ।
19181103e gacchaṁtamanugacchaṁti yaśasā vijayēna ca ।।

ādityaru, vasugaḷu, rudraru, aśviniyaru, yakṣa-rākṣasaru, vidyādharagaṇagaḷu mattu anya siddha-cāraṇaru yaśassu mattu vijayapūrvaka prayāṇisuttidda kr̥ṣṇanannu anusarisidaru.

19181104a nāradasca mahābhāgaḥ prasthitō dvārakāṁ prati ।
19181104c tuṣṭō bāṇajayaṁ dr̥ṣṭvā varuṇaṁ ca kr̥tapriyam ।।

bāṇanamēlina jaya mattu varuṇana mēlina priyakr̥tyagaḷannu nōḍi saṁtuṣṭanāda mahābhāga nāradanū kūḍa dvārakeya kaḍe prayāṇisidanu.

19181105a kailāsaśikharaprakhyaiḥ prāsādaiḥ kaṁdaraiḥ śubhaiḥ ।
19181105c dūrānniśamya madhuhā dvārakāṁ dvāramālinīm ।।
19181106a pāṁcajanyasya nirghōṣaṁ cakrē cakragadādharaḥ ।
19181106c saṁjñāṁ prayacchatē dēvō dvārakāpuravāsinām ।।

kailāsaśikharagaḷaṁtidda prāsādagaḷiṁda, śubha kaṁdaragaḷiṁda śōbhisuttidda dvāramālinī dvārakeyannu dūradiṁdalē nōḍi madhuha cakragadādharanu pāṁcajanyavannu moḷagisidanu. hīge dēvanu dvārakāpuravāsigaḷige tanna āgamanavannu sūcisidanu.

19181107a dēvānuyānanirghōṣaṁ pāṁcajanyasya niḥsvanam ।
19181107c śrutvā dvāravatīṁ sarvē praharṣamatulaṁ gatāḥ ।।

hiṁbālisi baruttidda dēvayānagaḷa nirghōṣa mattu pāṁcajanyada ninādavannu kēḷi dvāravatiya sarvarū atula harṣitarādaru.

19181108a pūrṇakuṁbhaiśca lājaiśca bahuvinyastavistaraiḥ ।
19181108c dvārōpaśōbhitāṁ kr̥tvā sarvāṁ dvāravatīṁ purīm ।।

pūrṇakuṁbhagaḷiṁda, āraḷugaḷiṁda mattu anēka vistārada vinyāsagaḷiṁda dvāravatī puriya dvāragaḷannu siṁgarisidaru.

19181109a suśliṣṭarathyāṁ saśrīkāṁ bahuratnōpaśōbhitām ।
19181109c viprāścārghaṁ samādāya yathaiva kulanaigamāḥ ।।
19181110a jayaśabdaiśca vividhaiḥ pūjayaṁti sma mādhavam ।
19181110c vainatēyē samāsīnaṁ nīlāṁjanacayōpamam ।।

mārgagaḷannu guḍisi sārisi svaccha-susajjita goḷisi anēka ratnagaḷiṁda siṁgarisidaru. vipraru mattu kulapurōhitaru oṭṭāgi jayakāragaḷiṁda vainatēyana mēle kuḷitidda śyāmasuṁdara mādhavanannu vividharītiyalli pūjisidaru.

19181111a vavaṁdirē tadā kr̥ṣṇaṁ śriyā paramayā yutam ।
19181111c tamānupūrvyā varṇāśca pūjayaṁti mahābalam ।।
19181112a anaṁtaṁ kēśihaṁtāraṁ śrēṣṭhipūrvāśca śrēṇayaḥ ।

paramaśrīyiṁda kūḍidda kr̥ṣṇanannu vaṁdisidaru. sarvavarṇadavarū mahābala anaṁta mattu kēśihaṁtāra kr̥ṣṇanannu kramaśaḥ pūjisatoḍagidaru. vartakaru mattu dhanikarū avarannu pūjisidaru.

19181112c r̥ṣibhirdēvagaṁdharvaiścāraṇaiśca samaṁtataḥ ।।
19181113a stūyatē puṁḍarīkākṣō dvārakōpavanē sthitaḥ ।

dvārakeya upavanadalli upasthitanāgidda puṁḍarīkākṣanannu suttuvaredidda r̥ṣigaḷu, dēvategaḷu, gaṁdharvaru mattu cāraṇarū kūḍa stutisidaru.

19181113c tadāścaryamapaśyaṁta dāśārhagaṇasattamāḥ ।।
19181114a praharṣamatulaṁ prāptā dr̥ṣṭvā kr̥ṣṇaṁ mahābhujam ।
19181114c bāṇaṁ jitvā mahādēvamāyāṁtaṁ puruṣōttamam ।।

dāśārhagaṇasattamaru ā āścaryavannu kaṇṇāre nōḍidaru. bāṇanannu geddu baṁda mahābhuja mahādēva puruṣōttama kr̥ṣṇanannu nōḍi parama harṣitarādaru.

19181115a dvārakāvāsināṁ vācaścaraṁti bahudhā tadā ।
19181115c prāptē kr̥ṣṇē mahābhāgē yādavānāṁ mahārathē ।।

yādavara mahāratha mahābhāga kr̥ṣṇanu hiṁdirugidāga dvārakāvāsigaḷalli anēka rītiya mātugaḷu horabaruttiddavu.

19181116a gatvā ca dūramadhvānaṁ suparṇō drutamāgataḥ ।
19181116c dhanyāḥ smō'nugr̥hītāḥ smō yēṣāṁ vai jagataḥ pitā ।।
19181117a rakṣitā caiva gōptā ca dīrghabāhurmahābhujaḥ ।
19181117c vainatēyē samāruhya jitvā bāṇaṁ sudurjayam ।।
19181118a prāptō'yaṁ puṁḍarīkākṣō manāṁsyāhlādayanniva।

“dūrada prayāṇavannu māḍi suparṇanu bēga baṁdiddāne. jagattina pita dīrghabāhu mahābhujaniṁda rakṣitarāda nāvu dhanyaru mattu anugr̥hītaru. vainatēyanannēri durjaya bāṇanannu geddu puṁḍarīkākṣanu namma manassugaḷannu āhlāditagoḷisuttā hiṁdirugiddāne!”

19181118c ēvaṁ kathayatāmēva dvārakāvāsināṁ tadā ।।
19181119a vāsudēvagr̥hē dēvā viviśustaṁ mahārathāḥ ।

dvārakāvāsigaḷu hīge mātanāḍikoḷḷuttiralu mahāratha dēvategaḷu vāsudēvana bhavanavannu pravēśisidaru.

19181119c avatīrya suparṇāttu vāsudēvō balastadā ।।
19181120a pradyumnaścāniruddhaśca gr̥hānpraviviśustadā ।

vāsudēva, balarāma, pradyumna mattu aniruddharu suparṇaniṁda keḷagiḷidu bhavanagaḷannu pravēśisidaru.

19181120c tatō dēvavimānāni saṁcaraṁti tadā divam ।।
19181121a avasthitāni dr̥śyaṁtē nānārūpāṇi sarvaśaḥ ।

āga ākāśadalli saṁcarisuttidda nānā rūpada dēva vimānagaḷu elleḍe niṁtiruvudu kaṁḍubaṁditu.

19181121c haṁsarṣabhamr̥gairnāgairvājisārasabarhiṇaiḥ ।
19181121e bhāsvaṁti tāni dr̥ṣyaṁtē vimānāni sahasraśaḥ ।।

alli haṁsa, vr̥ṣabha, jiṁke, āne, kudure, sārasa mattu navilugaḷiṁda kūḍida sahasrāru tējasvī vimānagaḷu kāṇuttiddavu.

19181122a ataḥ kr̥ṣṇō'bravīdvākyaṁ kumārāṁstānsahasraśaḥ ।
19181122c pradyumnādīnsamastāṁstu ślakṣṇaṁ madhurayā girā ।।

āga kr̥ṣṇanu alli sēridda pradyumnādi sahasrāru kumārarannu uddēśisi prēmayukta madhura vāṇiyalli hēḷidanu:

19181123a ētē rudrāstathādityā vasavō'thāśvināvapi ।
19181123c sādhyā dēvāstathānyē ca vaṁdadhvaṁ ca yathākramam ।।

“ivaru rudraru, ādityaru, vasugaḷu, mattu aśviniyaru, sādhyaru mattu anya dēvategaḷu. yathākramavāgi ivarannu vaṁdisiri.

19181124a sahasrākṣaṁ mahābhāgaṁ dānavānāṁ bhayaṁkaram ।
19181124c vaṁdadhvaṁ sahitāḥ śakraṁ sagaṇaṁ nāgavāhanam ।।

dānavarige bhayaṁkaranāda mahābhāga gajavāhana sahasrākṣa śakranannu avana gaṇagaḷoṁdige vaṁdisiri.

19181125a saptarṣayō mahābhāgā bhr̥gvāṁgirasamāśritāḥ ।
19181125c r̥ṣayaśca mahātmānō vaṁdadhvaṁ ca yathākramam ।।

bhr̥gu-āṁgirasādi mahābhāga saptarṣigaḷigū, avara jotegiruva mahātma r̥ṣigaḷigū yathākramavāgi vaṁdisiri.

19181126a ētē cakradharāścaiva tāvaṁdadhvaṁ ca sarvaśaḥ ।
19181126c sāgarāśca hradāścaiva matpriyārthamihāgatāḥ ।।
19181127a diśaśca vidiśaścaiva vaṁdadhvaṁ ca yathākramam ।

ivaru ella cakradhārī lōkapālakaru. ivarannu vaṁdisiri. nanna priyārthavāgi sāgaragaḷu, sarōvaragaḷu, dikku-upadikkugaḷige illige āgamisiddāre. avarannū yathākramavāgi vaṁdisiri.

19181127c vāsukipramukhāścaiva nāgā vai sumahābalāḥ ।।
19181128a gāvaśca matpriyārthaṁ vai vaṁdadhvaṁ ca yathākramam ।।

vāsukipramukharāda mahābala nāgarū, gōvugaḷū nanage priyavannuṁṭumāḍalu illige āgamisiddāre. yathākramavāgi avarannū vaṁdisiri.

19181128c jyōtīṁṣi saha nakṣatrairyakṣarākṣasakiṁnaraiḥ ।।
19181129a āgatā matpriyārthaṁ vai vaṁdadhvaṁ ca yathākramam ।

grahagaḷa sahita nakṣatragaḷu, yakṣa-rākṣasa-kinnararu nanage priyavannuṁṭumāḍalu illige āgamisiddāre. yathākramavāgi avarannū vaṁdisiri.”

19181129c vāsudēvavacaḥ śrutvā kumārāḥ praṇatāḥ sthitāḥ ।।
19181130a yathākramēṇa sarvēṣāṁ dēvatānāṁ māhātmanām ।

vāsudēvana mātannu kēḷi kaimugidu niṁtidda kumārarellarū yathākramavāgi ella dēvategaḷannu mattu mahātmarannu vaṁdisidaru.

19181130c sarvāṁdivaukasō dr̥ṣṭvā paurā vismayamāgatāḥ ।।
19181131a pūjārthamatha saṁbhārānpragr̥hya drutamāgatāḥ ।

sarva divaukasarannū nōḍi purajanaru vismitarādaru. avara pūjegeṁdu dravyagaḷannu hiḍidu ōḍi ōḍi baṁdaru.

19181131c ahō sumahadāścaryaṁ vāsudēvasya saṁśrayāt ।।
19181132a prāpyatē yadihāsmābhiriti vācaścaraṁtyuta ।

“ahō! vāsudēvana āśrayadallidda namage ī mahādāścaryavannu nōḍalikkāyitu!” eṁdu mātanāḍikoḷḷuttiddaru.

19181132c tataścaṁdanacūrṇaiśca gaṁdhapuṣpaiśca sarvaśaḥ ।।
19181133a kiraṁti pauraḥ sarvāṁstānpūjayaṁtō divaukasaḥ ।

āga ella pauraru divaukasarannu pūjisuttā caṁdana-cūrṇagaḷannu, gaṁdha-puṣpagaḷannu ellakaḍe bīratoḍagidaru.

19181133c lājaiḥ praṇāmairdhūpaiśca vādyadhvaniyamaistathā ।।
19181134a dvārakāvāsinaḥ sarvē pūjayaṁti divaukasaḥ ।

araḷugaḷiṁda, namaskāragaḷiṁda, dhūpagaḷiṁda, vādyadhvanigaḷiṁda, niyamagaḷiṁda dvārakāvāsigaḷellarū divaukasarannu pūjisidaru.

19181134c āhukaṁ vāsudēvaṁ ca sāṁbaṁ ca yadunaṁdanam ।।
19181135a sātyakiṁ cōlmukaṁ caiva vipr̥thuṁ ca mahābalam ।
19181135c akrūraṁ ca mahābhāgaṁ tathā niṣaṭhamēva ca ।।
19181136a ētānpariṣvajya tadā mūrdhni cāghrāya vāsavaḥ ।

āga vāsavanu āhuka, vāsudēva, yadunaṁdana sāṁba, sātyaki, ulmuka, mahābali vipr̥thu, mahābhāga akrūra, mattu niṣaṭha ivarannu ālaṁgisi nettiyannu āghrāṇisidanu.

19181136c atha śakrō mahābhāgaḥ samakṣaṁ yadumaṁḍalē ।।
19181137a stuvaṁtaṁ kēśihaṁtāraṁ tatrōvācōttaraṁ vacaḥ ।

āga mahābhāga śakranu yadumaṁḍalada samakṣamadalli kēśihaṁtāranannu stutisuttā avanige uttaravāgi ī mātannāḍidanu:

19181137c sātvataḥ sāttvatāmēṣa sarvēṣāṁ yadunaṁdanam ।।
19181138a mōkṣayitvā raṇē caiva yaśasā pauruṣēṇa ca ।
19181138c mahādēvasya miṣatō guhasya ca mahātmanaḥ ।।
19181139a ēṣa bāṇaṁ raṇē jitvā dvārakāṁ punarāgataḥ ।

“ivanu sarva sātvataralli sātvatanu. ivanu raṇadalli yaśassu mattu pauruṣagaḷannu tōrisi yadunaṁdana aniruddhanannu biḍugaḍegoḷisi, raṇadalli mahādēva mattu mahātma guharu nōḍuttiddaṁteyē bāṇanannu geddu dvārakege hiṁdirugiddāne.

19181139c sahasrabāhō bāhūnāṁ kr̥tvā dvayamanuttamam ।।
19181140a sthāpayitvā dvibāhutvē prāptō'yaṁ svapuraṁ hariḥ ।

sahasrabāhugaḷa bāṇanannu eraḍē bāhuguḷuḷḷavanannāgi māḍi, avanannu dvibāhutvadalli sthāpisi hariyu tanna purige maraḷiddāne.

19181140c yadarthaṁ janma kr̥ṣṇasya mānuṣēṣu mahātmanaḥ ।।
19181141a tadapyavasitaṁ kāryaṁ naṣṭāśōkā vayaṁ kr̥tāḥ ।

yāva uddēśadiṁda mahātma kr̥ṣṇana janmavu manuṣyaralli āgittō ā kāryavu īga pūrṇavāyitu. ivanu namma śōkagaḷannu naṣṭagoḷisiddāne.

19181141c pibatāṁ madhu madhvīkaṁ bhavatāṁ prītipūrvakam ।।
19181142a kālō yāsyatyavirataṁ viṣayēṣvēva sajjatām ।

innu madhura madhupānagaiyuttā niraṁtara manōvāṁchita viṣayasukhagaḷannu bhōgisuttā nimma samayavu atyaṁta prasannapūrvakavāgi kaḷeyali.

19181142c bāhūnāṁ saṁśrayātsarvē vayamasya mahātmanaḥ ।।
19181143a praṇaṣṭaśōkā raṁsyāmaḥ sarvē ēva yathāsukham ।

nāvellarū ī mahātmana bāhugaḷannāśrayisi śōkahīnarāgiddēve. innu nāvellarū yathāsukhavāgi ramisuttēve.”

19181143c ēvaṁ stutvā sahasrākṣaḥ kēśavaṁ dānavāṁtakam ।।
19181144a āpr̥cchya taṁ mahābhāgaḥ sarvadēvagaṇairvr̥taḥ ।
19181144c tataḥ punaḥ pariṣvajya kr̥ṣṇaṁ lōkanamaskr̥tam ।
19181144e puraṁdarō divaṁ yātaḥ saha dēvamarudgaṇaiḥ ।।

dānavāṁtaka kēśavanannu hīge stutisi sarvadēvagaṇagaḷiṁda āvr̥tanāgidda mahābhāga sahasrākṣanu appaṇeyannu kēḷidanu. punaḥ lōkanamaskr̥ta kr̥ṣṇanannu ālaṁgisi dēvamarudgaṇagaḷoṁdige puraṁdaranu divakke teraḷidanu.

19181145a r̥ṣayaśca mahātmānō jayāśīrbhirmahaujasam ।
19181145c yathāgataṁ punaryātā yakṣarākṣasakiṁnarāḥ ।।

mahātma r̥ṣigaḷū kūḍa mahaujasanige jayāśīrvādagaḷannittu yakṣarākṣasakinnararū sēri elliṁda baṁdiddarō allige punaḥ teraḷidaru.

19181146a puraṁdarē divaṁ yātē padmanābhō mahābalaḥ ।
19181146c apr̥cchata mahābhāgaḥ sarvānkuśalamavyayam ।।

puraṁdaranu divakke teraḷalu mahābala mahābhāga padmanābhanu sarvara avyaya kuśalavannu vicārisidanu.

19181147a tataḥ kilakilāśabdaṁ nirvamaṁtaḥ sahasraśaḥ ।
19181147c gacchaṁti kaumudīṁ draṣṭuṁ sō'naghaḥ prīyatē sadā ।।

anaṁtara kilakila śabdagaḷoṁdige purajanaru anagha kr̥ṣṇana mukhacaṁdravannu nōḍalu baṁdu hōguttiddaru.

19181148a dvārakāṁ prāpya kr̥ṣṇāstu rēmē yadugaṇaiḥ saha ।
19181148c vividhānsarvakāmārthāṁchriyā paramayā yutaḥ ।।

dvārakeyannu sēri kr̥ṣṇanādarō yadugaṇagaḷa sahita paramaśrīyiṁda vividha sarvakāmanegaḷannū pūraisi ramisidanu.”

samāpti

iti śrīmahābhāratē khilēṣu harivaṁśē viṣṇuparvaṇi dvārakāpratyāgamanē ēkaśītyadhikaśatatamō'dhyāyaḥ ।।


  1. balaparākramagaḷiṁda gedda kanyeya vivāhavannu vīryavivāha ennuttāre (gītā pres). ↩︎

  2. vivāhadalli kanyeya pakṣada strīyaru varanapakṣada strīyarige prēmapūrṇa parihāsada rūpadalli nīḍuva baiguḷagaḷannu jaṁbūla ennuttāre. ā saṁpradāyavannē illi jaṁbūlamālikā ennalāgide (nīlakaṁṭha). ↩︎

  3. viṣṇuvina avatāragaḷalli matsyāvatāravu modalaneyadu. adu jaladalli ādudariṁda jalada adhiṣṭhātā varuṇadēvanu adaralli vidyamānanāgiddanu. ādudariṁda vaiṣṇavī avatāragaḷalli varuṇanē prathamaneṁdādanu (gītā pres). ↩︎

  4. janma, sattā, pariṇāma, vr̥ddhi, kṣaya mattu nāśa – ī āru bhāvavikāragaḷu prākr̥ta śarīrada dharmagaḷu. ivugaḷalli modalaneya dharmavu janmavu. ādudariṁda illi pūrvadharmada arthavu janma eṁdāguttade (nīlakaṁṭha). ↩︎