ปฺรวเศ
ฯฯ โอํ โอํ นมโ นารายณายฯฯ ศฺรี วเทวฺยาสาย นมห์ ฯฯ
ศฺรี กฺฤษฺณทฺวไปายน วเทวฺยาส วิรจิต
ศฺรี มหาภารต
ขิลภาคเ หริวํศห์
วิษฺณุ ปรฺว
อธฺยาย 167
สาร
กฺฤษฺณนุ วรุณาลยทลฺลิทฺท มฺฤตพฺราหฺมณปุตฺรรนฺนุ ปุนรฺชีวิตคโะฬิสิ ตํทุทุ (1-32).
19167001 อรฺชุน อุวาจ ฯ
19167001a ตตห์ ปรฺวตชาลานิ สริตศฺจ วนานิ จ ฯ
19167001c อปศฺยํ สมติกฺรมฺย สาครํ วรุณาลยมฺ ฯฯ
อรฺชุนนุ หเฬิทนุ: “อนํตร ปรฺวตชาลคฬนฺนุ, นทิ-วนคฬนฺนุ อติกฺรมิสิ นานุ วรุณาลย สาครวนฺนุ นโฑิทเะนุ.
19167002a ตตโ'รฺฆมุทธิห์ สากฺษาทุปนีย ชนารฺทนมฺ ฯ
19167002c ส ปฺราํชลิห์ สมุตฺถาย กิํ กรโมีติ จาพฺรวีตฺ ฯฯ
อาค สากฺษาตฺ สมุทฺรนุ ชนารฺทนนิคเะ อรฺฆฺยวนฺนิตฺตุ กไมุคิทุ นิํตุ “เอนุ มาฑลิ?” เอะํทุ กเฬิทนุ.
19167003a ปฺรติคฺฤหฺย ส ตาํ ปูชาํ ตมุวาจ ชนารฺทนห์ ฯ
19167003c รถปํถานมิจฺฉามิ ตฺวยา ทตฺตํ นทีปตเ ฯฯ
อวน ปูชเะยนฺนุ สฺวีกริสิ ชนารฺทนนุ “นทีปตเ! นนฺน รถกฺกเะ มารฺควนฺนุ กโะฑพเกเะํทุ พยสุตฺตเนเะ” เอะํทุ หเฬิทนุ.
19167004a อถาพฺรวีตฺสมุทฺรสฺตุ ปฺราํชลิรฺครุฑธฺวชมฺ ฯ
19167004c ปฺรสีท ภควนฺนไวมนฺยโ'ปฺยเวํ คมิษฺยติ ฯฯ
อาค สมุทฺรนุ กไชโฑิสิ ครุฑธฺวชนิคเะ หเฬิทนุ: “ภควนฺ! ปฺรสีทนาคุ! หีคเะ มาฑพเฑ! อิทริํท อิตรรู อิลฺลิ พํทุ-หโคุวุทนฺนุ มาฑุตฺตารเะ.
19167005a ตฺวยไว สฺถาปิตํ ปูรฺวมคาธโ'สฺมิ ชนารฺทน ฯ
19167005c ตฺวยา ปฺรวรฺตตเ มารฺคเ ยาสฺยามิ คมนายตามฺ ฯฯ
ชนารฺทน! หิํทเะ นีนเ นนฺนนฺนุ หีคเะ สฺถาปิสิทฺทเะ. นานุ อคาธนุ. นนฺนลฺลิ นีนุ มารฺควนฺนุ มาฑิกโะํฑรเะ เอะลฺลริคู นานุ คมนมารฺคนาคิพิฑุตฺตเนเะ.
19167006a อนฺยเ'ปฺยเวํ คมิษฺยํติ ราชานโ ทรฺปมโหิตาห์ ฯ
19167006c เอวํ สํจิํตฺย คโวิํท ยตฺกฺษมํ ตตฺสมาจร ฯฯ
ทรฺปมโหิต อนฺย ราชรู กูฑ นนฺนนฺนุ อติกฺรมิสิ หโคุตฺตารเะ. อิทนฺนุ ยโจิสิ คโวิํท! ยาวุทุ อุจิตวโ อทนฺนุ มาฑุ!”
19167007 วาสุทเว อุวาจ ฯ
19167007a พฺราหฺมณารฺถํ มทรฺถํ จ กุรุ สาคร มทฺวจห์ ฯ
19167007c มทฺฤตเ น ปุมานฺกสฺจิทนฺยสฺตฺวาํ ธรฺษยิษฺยติ ฯฯ
วาสุทเวนุ หเฬิทนุ: “สาคร! อี พฺราหฺมณนิคาคิ มตฺตุ นนคาคิ นานุ หเฬิทํตเะ มาฑุ. นานลฺลทเ อนฺย ยาว ปุรุษรู นินฺนนฺนุ อติกฺรมิสลารรุ.”
19167008a อถาพฺรวีตฺสมุทฺรสฺตุ ปุนรเว ชนารฺทนมฺ ฯ
19167008c อภิศาปภยาทฺภีตโ พาฑมเวํ ภวิษฺยติ ฯฯ
อาค ศาปท ภยทิํท สมุทฺรนุ ชนารฺทนนิคเะ ปุนห์ “โอะฬฺฬเะยทุ. หาคเะยเ อาคลิ!” เอะํทนุ.
19167009a ศโษยามฺยเษ มารฺคํ ตเ ยเน ตฺวํ กฺฤษฺณ ยาสฺยสิ ฯ
19167009c รถเน สห สูตเน สธฺวชเน ตุ กเศว ฯฯ
“กฺฤษฺณ! กเศว! อิทโ! นินฺน มารฺควนฺนุ โอะณคิสุตฺตเนเะ. อิทริํท นีนุ สูต, ธฺวชคฬ สหิต รถทลฺลิ หโคพหุทุ.”
19167010 วาสุทเว อุวาจ ฯ
19167010a มยา ทตฺตโ วรห์ ปูรฺวํ น ศโษํ ยาสฺยสีติ ห ฯ
19167010c มานุษาสฺตเ น ชานียุรฺวิวิธานฺรตฺนสํจยานฺ ฯฯ
19167011a ชลํ สฺตํภย สาธโ ตฺวํ ตตโ ยาสฺยามฺยหํ รถี ฯ
19167011c น จ กศฺจิตฺปฺรมาณํ ตเ รตฺนานาํ วเตฺสฺยตเ นรห์ ฯฯ
วาสุทเวนุ หเฬิทนุ: “นีนุ เอะํทู โอะณคุวุทิลฺล เอะํทุ หิํทเะ นานุ นินคเะ วรวนฺนิตฺติทฺทเะนุ. นินฺนลฺลิรุว วิวิธ รตฺน สํจยคฬนฺนุ มนุษฺยรุ ติฬิยพารทุ. อาทุทริํท สาธโ! นีนุ ชลวนฺนุ สฺตํภิตคโะฬิสุ. อทร มเลเะ อี รถทลฺลิ นานุ หโคุตฺตเนเะ. ยาว มนุษฺยนู นินฺนลฺลิรุว รตฺนคฬ ปฺรมาณวนฺนุ ติฬิยลารนุ.”
19167012a สาครเณ ตถเตฺยุกฺตเ ปฺรสฺถิตาห์ สฺม ชลเน วไ ฯ
19167012c สฺตํภิตเน ปถา ภูมเา มณิวรฺณเน ภาสฺวตา ฯฯ
สาครนุ หาคเะยเ อาคลเะํทุ หเฬลุ นาวุ มณิวรฺณท นเะลทํตเะ หโะฬเะยุตฺติทฺท สฺตํภิต ชลท มเลเะ ปฺรยาณิสิทเะวุ.
19167013a ตตโ'รฺณวํ สมุตฺตีรฺย กุรูนปฺยุตฺตรานฺวยมฺ ฯ
19167013c กฺษณเน สมติกฺราํตา คํธมาทนมเว จ ฯฯ
อนํตร สมุทฺรวนฺนุ ทาฏิ อุตฺตร กุรุวนฺนุ ตลุปิทเะวุ. นํตร กฺษณทลฺลิยเ คํธมาทน ปรฺวตวนฺนู ทาฏิทเะวุ.
19167014a ตตสฺตุ ปรฺวตาห์ สปฺต กเศวํ สมุปสฺถิตาห์ ฯ
19167014c ชยํตโ วไชยํตศฺจ นีลโ รชตปรฺวตห์ ฯฯ
19167015a มหามเรุห์ สกไลาส อิํทฺรกูฏศฺจ นามตห์ ฯ
19167015c พิภฺราณา วรฺณรูปาณิ วิวิธานฺยทฺภุตานิ จ ฯฯ
อาค ชยํต, วไชยํต, นีล, รชตปรฺวต, มหามเรุ, กไลาส มตฺตุ อิํทฺรกูฏคฬเะํพ เอฬุ ปรฺวตคฬุ กเศวน สเวเะคเะ อุปสฺถิตราทวุ. อวรุ วิวิธ อทฺภุต วรฺณรูปคฬิํท หโะฬเะยุตฺติทฺทรุ.
19167016a อุปสฺถาย จ คโวิํทํ กิํ กุรฺมเตฺยพฺรุวํสฺตทา ฯ
19167016c ตาํศฺจไว ปฺรติชคฺราห วิธิวนฺมธุสูทนห์ ฯฯ
คโวิํทน สเวเะคเะ อุปสฺถิรตาคิ อวรุ “เอนุ มาฑพเกุ” เอะํทุ กเฬลุ มธุสูทนนุ อวร วิธิวตฺตาท สตฺการคฬนฺนุ สฺวีกริสิทนุ.
19167017a ตานุวาจ หฺฤษีกเศห์ ปฺรณามาวนตานฺสฺถิตานฺ ฯ
19167017c วิวรํ คจฺฉตโ มเ'ทฺย รถมารฺคห์ ปฺรทียตามฺ ฯฯ
กไมุคิทุ นิํติทฺท อวริคเะ หฺฤษีกเศนุ “นานโะํทุ คูฒสฺถานกฺกเะ หโคุตฺติทฺทเนเะ. นนฺน รถกฺกเะ มารฺควนฺนุ กโะฑิ!” เอะํทนุ.
19167018a ตเ กฺฤษฺณสฺย วจห์ ศฺรุตฺวา ปฺรติคฺฤหฺย จ ปรฺวตาห์ ฯ
19167018c ปฺรททุห์ กามตโ มารฺคํ คจฺฉตโ ภรตรฺษภ ฯฯ
ภรตรฺษภ! กฺฤษฺณน มาตนฺนุ กเฬิ อา ปรฺวตคฬุ หโคลุ พยสิท มารฺควนฺนุ นีฑิทวุ.
19167019a ตตฺรไวาํตรฺหิตาห์ สรฺวเ ตทาศฺจรฺยตรํ มม ฯ
19167019c อสกฺตํ จ รถโ ยาติ มเฆชาลเษฺวิวาํศุมานฺ ฯฯ
อวรเะลฺลรู อลฺลิยเ อํตรฺธานราทรุ. นนคเะ อทโะํทุ อตฺยํต อาศฺจรฺยวาคิ ตโริตุ. มเฆชาลคฬ มธฺยทิํท สูรฺยน กิรณคฬุ หโคุวํตเะ รถวุ ยาว อฑตฑเะยู อิลฺลทเ มุํทเะ สาคิตุ.
19167020a สปฺตทฺวีปานฺสสิํธูํศฺจ สปฺต สปฺต คิรีนถ ฯ
19167020c ลโกาลโกํ ตถาตีตฺย วิวเศ สุมหตฺตมห์ ฯฯ
สปฺตทฺวีปคฬนฺนู, สปฺต สมุทฺรคฬนฺนู, มตฺตุ เอฬุ เอฬุ คิริคฬนฺนู ทาฏิ ลโกาลโกปรฺวตวนฺนู ทาฏิ นาวุ มหา ตมสฺสนฺนุ ปฺรวเศิสิทเะวุ.
19167021a ตตห์ กทาจิทฺทุห์ขเน รถมูหุสฺตุรํคมาห์ ฯ
19167021c ปํกภูตํ หิ ติมิรํ สฺปรฺศาทฺวิชฺญายตเ นฺฤป ฯฯ
อาค กเะลวโะมฺมเะ กุทุรเะคฬุ พหฬ กษฺฏทิํท รถวนฺนุ เอะฬเะยุตฺติทฺทวุ. นฺฤป! สฺปรฺศทิํท อา ติมิรวุ กเะสริน รูปทลฺลิทเะยเะํทุ ติฬิยุตฺติตฺตุ.
19167022a อถ ปรฺวตภูตํ ตตฺติมิรํ สมปทฺยต ฯ
19167022c ตทาสาทฺย มหาราช นิษฺปฺรยตฺนา หยาห์ สฺถิตาห์ ฯฯ
อาค อา กตฺตลเะยุ ปรฺวตรูปทลฺลิ ตาคิตุ. มหาราช! อทร พฬิหโคิ กุทุรเะคฬุ นิศฺจเษฺฏคโะํฑุ นิํตวุ.
19167023a ตตศฺจกฺรเณ คโวิํทห์ ปาฏยิตฺวา ตมสฺตทา ฯ
19167023c อากาศํ ทรฺศยามาส รถปํถานมุตฺตมมฺ ฯฯ
อาค คโวิํทนุ จกฺรทิํท ตมสฺสนฺนุ หริทุ รถกฺกเะ อุตฺตม มารฺควาท อากาศวนฺนุ ตโริสิทนุ.
19167024a นิษฺกฺรมฺย ตมสสฺตสฺมาทากาศเ ทรฺศิตเ ตทา ฯ
19167024c ภวิษฺยามีติ สํชฺญา มเ ภยํ จ วิคตํ มม ฯฯ
อา ตมสฺสนฺนุ ทาฏิ อากาศวุ กํฑาค นนคเะ อินฺนุ นานุ ชีวิสิรุตฺตเนเะ เอะํทาคิ นนฺนลฺลิทฺท ภยวุ หโะรฏุหโยิตุ.
19167025a ตตสฺตเชห์ ปฺรชฺวลิตมปศฺยํ ตตฺตทาํพรเ ฯ
19167025c สรฺวลโกํ สมาวิศฺย สฺถิตํ ปุรุษวิคฺรหมฺ ฯฯ
อาค นานุ อํพรทลฺลิ ปฺรชฺวลิสุตฺติทฺท ตเชสฺสโะํทนฺนุ นโฑิทเะนุ. อทุ ปุรุษน อากฺฤติยลฺลิ สรฺวลโกวนฺนุ สมาวเศคโะํฑุ นิํติตฺตุ.
19167026a ตํ ปฺรวิษฺฏโ หฺฤษีกเศโ ทีปฺตํ ตเชโนิธิํ ตทา ฯ
19167026c รถ เอว สฺถิตศฺจาหํ ส จ พหฺมณสตฺตมห์ ฯฯ
พเะฬคุตฺติทฺท อา ตเชโนิธิยนฺนุ หฺฤษีกเศนุ ปฺรวเศิสิทนุ. อาทรเะ พฺราหฺมณ มตฺตุ นานุ มาตฺร รถทลฺลิยเ อิทฺทเะวุ.
19167027a ส มุหูรฺตาตฺตตห์ กฺฤษฺณโ นิศฺจกฺราม ตทา ปฺรภุห์ ฯ
19167027c จตุรโ พาลกานฺคฺฤหฺย พฺราหฺมณสฺยาตฺมชาํสฺตทา ฯฯ
มุหูรฺตทลฺลิยเ ปฺรภุ กฺฤษฺณนุ พฺราหฺมณน นาลฺกู พาลก มกฺกฬนฺนู เอะตฺติกโะํฑุ หโะรพํทนุ.
19167028a ปฺรททเา พฺราหฺมณายาถ ปุตฺรานฺสรฺวาํชนารฺทนห์ ฯ
19167028c ตฺรยห์ ปูรฺวํ หฺฤตา ยเ จ สทฺยโ ชาตศฺจ พาลกห์ ฯฯ
ชนารฺทนนุ พฺราหฺมณนิคเะ สรฺว ปุตฺรรนฺนู นีฑิทนุ. อวรลฺลิ มูวรุ หิํทเะ อปหฺฤตราทวราคิทฺทรุ มตฺตุ โอะพฺพนุ สทฺย หุฏฺฏิทวนาคิทฺทนุ.
19167029a ปฺรหฺฤษฺฏโ พฺราหฺมณสฺตตฺร ปุตฺราํทฺฤษฺฏฺวา ปุนห์ ปฺรภโ ฯ
19167029c อหํ จ ปรมปฺรีตโ วิสฺมิตศฺจาภวํ ตทา ฯฯ
ปฺรภโ! อลฺลิ ปุตฺรรนฺนุ นโฑิ พฺราหฺมณนุ ปุนห์ ปุนห์ ปฺรหฺฤษฺฏนาทนุ. อาค นานู กูฑ ปรม ปฺรีตนู วิสฺมิตนู อาทเะนุ.
19167030a ตตโ วยํ ปุนห์ สรฺวเ พฺราหฺมณสฺย จ ตเ สุตาห์ ฯ
19167030c ยถาคตา นิวฺฤตฺตาห์ สฺม ตถไว ภรตรฺษภ ฯฯ
ภรตรฺษภ! อนํตร นาวเะลฺลรู – พฺราหฺมณน อา มกฺกฬโะํทิคเะ – หเคเะ หโคิทฺทเะวโ หาคเะยเ หิํทิรุคิทเะวุ.
19167031a ตตห์ สฺม ทฺวารกาํ ปฺราปฺตาห์ กฺษณเน นฺฤปสตฺตม ฯ
19167031c อสํปฺราปฺตเ'รฺธทิวสเ วิสฺมิตโ'หํ ปุนห์ ปุนห์ ฯฯ
นฺฤปสตฺตม! อนํตร กฺษณมาตฺรทลฺลิ นาวุ ทฺวารกเะยนฺนุ ตลุปิทเะวุ. อาค อินฺนุ อรฺธทิวสวู อาคิรลิลฺล. อทริํท นานุ ปุนห์ ปุนห์ วิสฺมิตนาทเะนุ.
19167032a สปุตฺรํ ภโชยิตฺวา ตุ ทฺวิชํ กฺฤษฺณโ มหายศาห์ ฯ
19167032c ธนเน วรฺษยิตฺวา จ คฺฤหํ ปฺราสฺถาปยตฺตทา ฯฯ
ปุตฺรรโะฑนเะ อา ทฺวิชนิคเะ ภโชนวนฺนิตฺตุ, ธนท มฬเะยนฺนเ สุริสิ, มหายศสฺวี กฺฤษฺณนุ อวรนฺนุ มนเะคเะ ตลุปิสิกโะฏฺฏนุ.”
สมาปฺติ
อิติ ศฺรีมหาภารตเ ขิลเษุ หริวํศเ วิษฺณุปรฺวณิ วาสุทเวมาหาตฺมฺยเ พฺราหฺมณปุตฺรานยนเ สปฺตษษฺฏฺยธิกศตตมโ'ธฺยายห์ ฯฯ