പ്രവേശ
।। ഓം ഓം നമോ നാരായണായ।। ശ്രീ വേദവ്യാസായ നമഃ ।।
ശ്രീ കൃഷ്ണദ്വൈപായന വേദവ്യാസ വിരചിത
ശ്രീ മഹാഭാരത
ഖിലഭാഗേ ഹരിവംശഃ
വിഷ്ണു പര്വ
അധ്യായ 166
സാര
ബ്രാഹ്മണ ബാലകന രക്ഷണെയാഗദിരലു ബ്രാഹ്മണനു അര്ജുനനന്നു തിരസ്കരിസിദുദു (1-22); കൃഷ്ണനൊഡനെ അവനു ഉത്തര ദിക്കിഗെ ഗമനിസിദുദു (23-30).
19166001 അര്ജുന ഉവാച ।
19166001a മുഹൂര്തേന വയം ഗ്രാമം തം പ്രാപ്യ ഭരതര്ഷഭ ।
19166001c വിശ്രാംതവാഹനാഃ സര്വേ നിവാസായോപസംസ്ഥിതാഃ ।।
അര്ജുനനു ഹേളിദനു: “ഭരതര്ഷഭ! മൂഹൂര്തദല്ലിയേ നാവു ആ ഗ്രാമവന്നു തലുപി എല്ലരൂ വാഹനഗളന്നു വിശ്രാംതഗൊളിസി ഉളിദുകൊള്ളുവ വ്യവസ്ഥെമാഡികൊംഡെവു.
19166002a തതോ ഗ്രാമസ്യ മധ്യേഽഹം നിവിഷ്ടഃ കുരുനംദന ।
19166002c സമംതാദ്വൃഷ്ണിസൈന്യേന മഹതാ പരിവാരിതഃ ।।
കുരുനംദന! ആഗ ഗ്രാമദ മധ്യെ, സുത്തലൂ മഹാ വൃഷ്ണിസേനെയിംദ പരിവൃതനാഗി, നിംതെനു.
19166003a തതഃ ശകുനയോ ദീപ്താ മൃഗാശ്ച ക്രൂരഭാഷിണഃ ।
19166003c ദീപ്തായാം ദിശി വാശംതോ ഭയമാവേദയംതി മേ ।।
ആഗ ബെംകിയന്നു ഉഗുളുവ പക്ഷിഗളു മത്തു ക്രൂരവാഗി കൂഗുവ മൃഗഗളു ബെളഗുത്തിദ്ദ ദിക്കുഗള കഡെ മുഖമാഡി അവ്യക്തവാഗി കൂഗി നനഗെ ഭയദ സൂചനെയന്നു കൊഡതൊഡഗിദവു.
19166004a സംധ്യാരാഗോ ജപാവര്ണോ ഭാനുമാംശ്ചൈവ നിഷ്പ്രഭഃ ।
19166004c പപാത മഹതീ ചോല്കാ പൃഥിവീ ചാപ്യകംപത ।।
സംജെയ ബണ്ണവു ജപാകുസുമദ ബണ്ണദംതായിതു. സൂര്യനു നിഷ്പ്രഭെഗൊംഡനു. മഹാ ഉല്കെയൊംദു ബിദ്ദു പൃഥ്വിയു കംപിസിതു.
19166005a താന്സമീക്ഷ്യ മഹോത്പാതാംദാരുണാന്ലോമഹര്ഷണാന് ।
19166005c യോഗമാജ്ഞാപയംസ്തത്ര ജനസ്യോത്സുകചേതസഃ ।।
19166006a യുയുധാനപുരോഗാശ്ച വൃഷ്ണ്യംധകമഹാരഥാഃ ।
19166006c സര്വേ യുക്തരഥാഃ സജ്ജാഃ സ്വയം ചാഹം തഥാഭവമ് ।।
ആ ദാരുണ രോമാംചകാരീ മഹാ ഉത്പാതഗളന്നു നോഡി യുയുധാന മൊദലാദ വൃഷ്ണി-അംധക മഹാരഥരു എല്ലരൂ ഉത്സുകരാഗിദ്ദ ജനരിഗെ സജ്ജാഗലു ആജ്ഞെയന്നിത്തരു. എല്ലരൂ രഥാരൂഢരാഗി സജ്ജാദരു. നാനൂ കൂഡ സജ്ജാദെ.
19166007a ഗതേഽര്ധരാത്രസമയേ ബ്രാഹ്മണോ ഭയവിക്ലവഃ ।
19166007c ഉപാഗമ്യ ഭയാദസ്മാനിദം വചനമബ്രവീത് ।।
അര്ധരാത്രിയ സമയവു കളെയലു ഭയദിംദ വ്യാകുലഗൊംഡ ബ്രാഹ്മണനു നമ്മ ബളിസാരി ഭയദിംദ ഈ മാതന്നാഡിദനു:
19166008a കാലോഽയം സമനുപ്രാപ്തോ ബ്രാഹ്മണ്യാഃ പ്രസവസ്യ മേ ।
19166008c തഥാ ഭവംതസ്തിഷ്ഠംതു ന ഭവേദ്വംചനം യഥാ ।।
“ബ്രാഹ്മണിയ പ്രസവദ സമയവു ബംദിദെ. വംചനെയാഗദംതെ നീവു സിദ്ധരാഗിരി.”
19166009a മുഹൂര്താദേവ ചാശ്രൌഷം കൃപണം രുദിതസ്വനമ് ।
19166009c തസ്യ വിപ്രസ്യ ഭവനേ ഹ്രിയതേഽഹ്രിയതേതി ച ।।
മുഹൂര്തദല്ലിയേ ആ വിപ്രന ഭവനദിംദ “കദ്ദുകൊംഡു ഹോദരു! കദ്ദുകൊംഡു ഹോദരു!” എംബ ദീന രോദന സ്വരവു കേളിബംദിതു.
19166010a അഥാകാശേ പുനര്വാചമശ്രൌഷം ബാലകസ്യ വൈ ।
19166010c ഊംഹേതി ഹ്രിയമാണസ്യ ന ച പശ്യാമി രാക്ഷസമ് ।।
ആഗ ആകാശദിംദ ബാലകന ഊം എന്നുവ ശബ്ദവു കേളിസിതു. ആദരെ അപഹരിസുത്തിദ്ദ രാക്ഷസനു നനഗെ കാണലില്ല.
19166011a തതോഽസ്മാഭിസ്തദാ താത ശരവര്ഷൈഃ സമംതതഃ ।
19166011c വിഷ്ടംഭിതാ ദിശഃ സര്വാ ഹൃത ഏവ സ ബാലകഃ ।।
അയ്യാ! ആഗ നാവു എല്ലകഡെഗളിംദ ശരവര്ഷഗളന്നു സുരിസി സര്വ ദിക്കുഗളന്നൂ മുച്ചിബിട്ടെവു. ആദരൂ ആ ബാലകന അപഹരണവായിതു.
19166012a ബ്രാഹ്മണോഽഽര്തസ്വരം കൃത്വാ ഹൃതേ തസ്മിന്കുമാരകേ ।
19166012c വാചഃ സ പരുഷാസ്തീവ്രാഃ ശ്രാവയാമാസ മാം തദാ ।।
ആ കുമാരകനു അപഹൃതനാഗലു ബ്രാഹ്മണനു ആര്തസ്വരവന്നു മാഡികൊംഡു നനഗെ തീവ്ര കഠോര മാതുഗളന്നാഡിദനു.
19166013a വൃഷ്ണയോ ഹതസംകല്പാസ്തഥാഹം നഷ്ടചേതനഃ ।
19166013c മാമേവം ഹി വിശേഷേണ ബ്രാഹ്മണഃ പ്രത്യഭാഷത ।।
വൃഷ്ണിഗളു ഹതസംല്പരാഗിദ്ദരു. നാനൂ നഷ്ടചേതനനാഗിദ്ദെ. വിശേഷവാഗി നന്നന്നേ ഉദ്ദേശിസി ബ്രാഹ്മണനു ഹേളിദനു:
19166014a രക്ഷിഷ്യാമീതി ചോക്തം തേ ന ച രക്ഷിതവാനസി ।
19166014c ശൃണു വാക്യമിദം ശേഷം യത്ത്വമര്ഹസി ദുര്മതേ ।।
“ദുര്മതേ! രക്ഷിസുത്തേനെംദു ഹേളി നീനു രക്ഷിസലില്ല. ഉളിദ നന്ന ഈ മാതന്നു കേളു. നീനു അദക്കെ അര്ഹനാഗിദ്ദീയെ.
19166015a വൃഥാ ത്വം സ്പര്ധസേ നിത്യം കൃഷ്ണേനാമിതബുദ്ധിനാ ।
19166015c യദി സ്യാദിഹ ഗോവിംദോ നൈതദത്യാഹിതം ഭവേത് ।।
വൃഥാ നീനു നിത്യവൂ അമിതബുദ്ധി കൃഷ്ണനൊഡനെ സ്പര്ധിസുത്തിരുത്തീയെ! ഒംദുവേളെ സ്വയം ഗോവിംദനേ ഇല്ലിഗെ ബംദിദ്ദരെ ഈ ദുര്ഘടനെയു നഡെയുത്തിരലില്ല.
19166016a യഥാ ചതുര്ഥം ധര്മസ്യ രക്ഷിതാ ലഭതേ ഫലമ് ।
19166016c പാപസ്യാപി തഥാ മൂഢ ഭാഗം പ്രാപ്നോത്യരക്ഷിതാ ।।
മൂഢ! രക്ഷിതന ധര്മദ നാല്കനെയ ഒംദംശവു രക്ഷകനിഗെ ദൊരെയുവംതെ രക്ഷണെമാഡദവനിഗെ അവന പാപദ അഷ്ടേ ഭാഗവു ദൊരെയുത്തദെ.
19166017a രക്ഷിഷ്യാമീതി ചോക്തം തേ ന ച ശക്തോഽസി രക്ഷിതുമ് ।
19166017c മോഘം ഗാംഡീവമേതത്തേ മോഘം വീര്യം യശശ്ച തേ ।।
രക്ഷിസുത്തേനെ എംദു നീനു ഹേളിദ്ദെ. ആദരെ രക്ഷിസലു ശക്തനാഗലില്ല. നിന്ന ഈ ഗാംഡീവവു വ്യര്ഥ! നിന്ന ഈ വീര്യ-യശസ്സുഗളൂ വ്യര്ഥവേ.”
19166018a അകിംചിദുക്ത്വാ തം വിപ്രം തതോഽഹം പ്രസ്ഥിതസ്തഥാ ।
19166018c സഹ വൃഷ്ണ്യംധകസുതൈര്യത്ര കൃഷ്ണോ മഹാദ്യുതിഃ ।।
ആ വിപ്രനിഗെ ഏനന്നൂ ഹേളദേ നാനു വൃഷ്ണി-അംധക സുതരൊഡനെ ഹൊരടു മഹാദ്യുതി കൃഷ്ണനിദ്ദല്ലിഗെ ബംദെനു.
19166019a തതോ ദ്വാരവതീം ഗത്വാ ദൃഷ്ട്വാ മധുനിഘാതിനമ് ।
19166019c വ്രീഡിതഃ ശോകസംതപ്തോ ഗോവിംദേനോപലക്ഷിതഃ ।।
അനംതര ദ്വാരവതിഗെ ഹോഗി മധുസൂദനനന്നു നോഡി നാചികെ മത്തു ശോകഗളിംദ സംതപ്തനാദെനു. ഗോവിംദനു നന്ന ആ അവസ്ഥെയന്നു ഗമനിസിദനു.
19166020a സ തു മാം വ്രീഡിതം ദൃഷ്ട്വാ വിനിംദന്കൃഷ്ണസന്നിധൌ ।
19166020c മൌഢ്യം പശ്യത മേ യോഽഹം ശ്രദ്ദധേ ക്ലീബകത്ഥനമ് ।।
ആ ബ്രാഹ്മണനാദരോ നാനു ലജ്ജിതനാദുദന്നു കംഡു കൃഷ്ണന സന്നിധിയല്ലി നന്നന്നു ഇന്നൂ നിംദിസിദനു: “നന്ന മൂഢതനവന്നു നോഡി! ഈ ഹേഡിയ മാതിനല്ലി നാനു ശ്രദ്ധെയന്നിട്ടിദ്ദെ!
19166021a ന പ്രദ്യുമ്നോ നാനിരുദ്ധോ ന രാമോ ന ച കേശവഃ ।
19166021c യത്ര ശക്താഃ പരിത്രാതും കോഽന്യസ്തദവനേശ്വരഃ ।।
എല്ലി പ്രദ്യുമ്നനാഗലീ, അനിരുദ്ധനാഗലീ, രാമനാഗലീ മത്തു കേശവനാഗലീ രക്ഷിസലു ശക്തരാഗലില്ലവോ അല്ലി അന്യ യാവ അവനേശ്വരനു രക്ഷിസബല്ലനു?
19166022a ധിഗര്ജുനം വൃഥാനാദം ധിഗാത്മശ്ലാഘിനോ ധനുഃ ।
19166022c ദൈവോപസൃഷ്ടോ യോ മൌര്ഖ്യാദാഗച്ഛതി ച ദുര്മതിഃ ।।
വൃഥാ നാദഗൈയുവ ഈ അര്ജുനനിഗെ ധിക്കാര! ആത്മശ്ലാഘീ ഇവന ഈ ധനുസ്സിഗൂ ധിക്കാര! ദൈവദിംദ സായിസല്പട്ടിരുവ ഈ ദുര്മതിയു മൂര്ഖതനദിംദ നന്നന്നു രക്ഷിസലു ബംദിദ്ദാനെ!””
19166023a ഏവം ശപതി വിപ്രര്ഷൌ വിദ്യാമാസ്ഥായ വൈഷ്ണവീമ് ।
19166023c യയൌ സംയമനീം വീരോ യത്രാസ്തേ ഭഗവാന്യമഃ ।।
(വൈശംപായനനു ഹേളിദനു:) ആ വിപ്രര്ഷിയു ഈ രീതി ശപിസലു വീര അര്ജുനനു വൈഷ്ണവീ വിദ്യെയന്നു ബളസി ഭഗവാന് യമനിരുവ സംയമനീ പുരിഗെ ഹോദനു.
19166024a വിപ്രാപത്യമചക്ഷാണസ്തത ഐംദ്രീമഗാത്പുരീമ് ।
19166024c ആഗ്നേയീം നൈരൃതീം സൌമ്യാമുദീചീം വാരുണീം തഥാ ।।
അല്ലി വിപ്രന പുത്രനന്നു കാണദേ അവനു ക്രമശഃ ഇംദ്ര, അഗ്നി, നിരൃതി, ഉത്തരദല്ലിദ്ദ സോമ മത്തു വരുണ – ഇവര പുരിഗളിഗൂ ഹോദനു.
19166025a രസാതലം നാകപൃഷ്ഠം ധിഷ്ണ്യാന്യന്യാന്യുദായുധഃ ।
19166025c തതോഽലബ്ധ്വാ ദ്വിജസുതമനിസ്തീര്ണപ്രതിശ്രവഃ ।।
രസാതല മത്തു നാകപൃഷ്ഠഗളല്ലിയൂ ആയുധസഹിത ഹോദനു. അല്ലിയൂ ബ്രാഹ്മണ ബാലകനു ദൊരെയദിരലു അവനിഗെ തന്ന പ്രതിജ്ഞെയന്നു പൂരൈസലാഗലില്ല.
19166026a അഗ്നിം വിവിക്ഷുഃ കൃഷ്ണേന പ്രദ്യുമ്നേന നിഷേധിതഃ ।
19166026c ദര്ശയേ ദ്വിജസൂനും തേ മാവജ്ഞാത്മാനമാത്മനാ ।।
19166027a കീര്തിം ന ഏതേ വിപുലാം സ്ഥാപയിഷ്യംതി മാനവാഃ ।
19166027c ഇതി സംഭാശ്യ മാം സ്നേഹാത്സമാശ്വാസ്യ ച മാധവഃ ।।
അര്ജുനനു അഗ്നിപ്രവേശമാഡലു നിശ്ചയിസലു കൃഷ്ണ മത്തു പ്രദ്യുമ്നരു അവനന്നു തഡെദരു. “നിനഗെ നാനു ദ്വിജപുത്രനന്നു തോരിസുത്തേനെ. നിന്നന്നു നീനു അവഹേളന മാഡികൊള്ളബേഡ. ഇല്ലി മാനവരു നിന്ന വിപുല കീര്തിയന്നു സ്ഥാപിസുത്താരെ.” ഹീഗെ മാധവനു സ്നേഹദിംദ മാതനാഡി അര്ജുനനിഗെ ആശ്വാസനെയന്നു നീഡിദനു.
19166028a സാംത്വയിത്വാ തു തം വിപ്രമിദം വചനമബ്രവീത് ।
19166028c സുഗ്രീവം ചൈവ ശൈബ്യം ച മേഘപുഷ്പബലാഹകൌ ।।
19166029a യോജയാശ്വാനിതി തദാ ദാരുകം പ്രത്യഭാഷത ।
ആ വിപ്രനന്നു സംതവിസി കൃഷ്ണനു “സുഗ്രീവ, ശൈബ്യ, മേഘപുഷ്പ മത്തു ബലാഹകഗളന്നു കട്ടു” എംദു ദാരുകനിഗെ ഹേളിദനു.
19166029c ആരോപ്യ ബ്രാഹ്മണം കൃഷ്ണോ ഹ്യവരോപ്യ ച ദാരുകമ് ।।
19166030a മാമുവാച തതഃ ശൌരിഃ സാരഥ്യം ക്രിയതാമിതി ।
(അര്ജുനനു ഹേളിദനു:) ബ്രാഹ്മണനന്നു രഥദ മേലെ ഏരിസികൊംഡു, ദാരുകനന്നു കെളഗിളിസി, ശൌരി കൃഷ്ണനു നനഗെ “സാരഥ്യവന്നു മാഡു” എംദനു.
19166030c തതഃ സമാസ്ഥായ രഥം കൃഷ്ണോഽഹം ബ്രാഹ്മണഃ സ ച ।
19166030e പ്രയാതാഃ സ്മ ദിശം സൌമ്യാമുദീചീം കൌരവര്ഷഭ ।।
കൌരവര്ഷഭ! അനംതര കൃഷ്ണ, ബ്രാഹ്മണ മത്തു നാനു രഥദല്ലി കുളിതു സോമന ഉത്തര ദിക്കിഗെ പ്രയാണിസിദെവു.”
സമാപ്തി
ഇതി ശ്രീമഹാഭാരതേ ഖിലേഷു ഹരിവംശേ വിഷ്ണുപര്വണി വാസുദേവമാഹാത്മ്യേ കൃഷ്ണസ്യ ഉദീചീഗമനേ ഷഷ്ടഷഷ്ട്യധികശതതമോഽധ്യായഃ ।।