പ്രവേശ
।। ഓം ഓം നമോ നാരായണായ।। ശ്രീ വേദവ്യാസായ നമഃ ।।
ശ്രീ കൃഷ്ണദ്വൈപായന വേദവ്യാസ വിരചിത
ശ്രീ മഹാഭാരത
ഖിലഭാഗേ ഹരിവംശഃ
ഹരിവംശ പര്വ
അധ്യായ 36
സാര
വൈശംപായന ഉവാച
ക്രോഷ്ടോരേവാഭവത്പുത്രോ വൃജിനീവാന്മഹായശാഃ ।
വൃജിനീവത്സുതശ്ചാപി സ്വാഹിഃ സ്വാഹാകൃതം വരഃ ।। ൧-൩൬-൧
വൈശംപായനനു ഹേളിദനു: “ക്രോഷ്ടുവിഗെ വൃജിനീവാന് എംബ മഹായശസ്വീ പുത്രനാദനു. വൃജിനീവാനനനിഗെ സ്വാഹി എംബ യജ്ഞഗളല്ലി സ്വാഹാഗളന്നു മാഡുവവരല്ലി ശ്രേഷ്ഠനു മഗനാദനു.
സ്വാഹിപുത്രോഽഭവദ്രാജാ രുഷദ്ഗുര്വദതാം വരഃ ।
മഹാക്രതുഭിരീജേ യോ വിവിധൈര്ഭൂരിദക്ഷിണൈഃ ।। ൧-൩൬-൨
മാതനാഡുവവരല്ലി ശ്രേഷ്ഠ രാജാ രുഷദ്ഗുവു സ്വാഹിയ പുത്രനാദനു. അവനു വിവിധ ഭൂരിദക്ഷിണെഗളിംദ മഹാക്രതുഗളന്നു യജിസിദനു.
സുതപ്രസൂതിമന്വിച്ഛന്രുഷദ്ഗുഃ സോഽഗ്ര്യമാത്മജമ് ।
ജജ്ഞേ ചിത്രരഥസ്തസ്യ പുത്രഃ കര്മഭിരന്വിതഃ ।। ൧-൩൬-൩
പുത്രപൌത്രരന്നു ഹൊംദുവ മഗനന്നു ബയസി ഋഷദ്ഗുവു യജ്ഞഗളന്നു നഡെസലു അവനിഗെ ചിത്രരഥനെംബ പുത്രനാദനു.
ആസീച്ചൈത്രരഥിര്വീരോ യജ്വാ വിപുലദക്ഷിണഃ ।
ശശബിംദുഃ പരം വൃത്തം രാജര്ഷീണാമനുഷ്ഠിതഃ ।। ൧-൩൬-൪
ചിത്രരഥന മഗ വീര ശശബിംദുവു വിപുലദക്ഷിണായുക്ത യജ്ഞഗളന്നു മാഡി രാജര്ഷിഗള പരമ വൃതിയല്ലി നെലെസിദ്ദനു.
പൃഥുശ്രവാഃ പൃഥുയശാ രാജാഽഽസീച്ഛശബിംദുജഃ ।
ശംസംതി ച പുരാണജ്ഞാഃ പാര്ഥശ്രവസമുത്തരമ് ।। ൧-൩൬-൫
ശശബിംദുവിന മഗനു രാജാ പൃഥുയശ പൃഥുശ്രവനാദനു. പുരാണജ്ഞരു പൃഥുശ്രവന മഗനു ഉത്തരനെംദു ഹേളുത്താരെ.
അനംതരം സുയജ്ഞസ്തു സുയജ്ഞതനയോഽഭവത് ।
ഉശതോ യജ്ഞമഖിലം സ്വധര്മമുശതാം വരഃ ।। ൧-൩൬-൬
ഉത്തരന മഗനു സുയജ്ഞ മത്തു ഉശതനു സുയജ്ഞന തനയനാദനു. സ്വധര്മിഗളല്ലി ശ്രേഷ്ഠനാദ ഉശതനു അഖില യജ്ഞഗളല്ലി നിരതനാഗിദ്ദനു.
ശിനേയുരഭവത്സൂനുരുശതഃ ശത്രുതാപനഃ ।
മരുത്തസ്തസ്യ തനയോ രാജര്ഷിരഭവന്നൃപ ।। ൧-൩൬-൭
ഉശതന മഗനു ശത്രുതാപന ശിനേയു. നൃപ! അവന തനയനു രാജര്ഷി മരുത്തനു.
മരുത്തോഽലഭത ജ്യേഷ്ഠം സുതം കംബലബര്ഹിഷമ് ।
ചചാര വിപുലം ധര്മമമര്ഷാത്പ്രേത്യഭാഗപി ।। ൧-൩൬-൮
മരുത്തനു കംബലബര്ഹിഷനന്നു ജ്യേഷ്ഠ സുതനന്നാഗി പഡെദുകൊംഡനു. അവനു മരണാനംതര ഫലവന്നീഡുവ വിപുല ധര്മാചരണെഗളല്ലി തൊഡഗിദ്ദനു.
സുതപ്രസൂതിമിച്ഛന്വൈ സുതം കംബലബര്ഹിഷഃ ।
ബഭൂവ രുക്മകവചഃ ശതപ്രസവതഃ സുതഃ ।। ൧-൩൬-൯
പുത്രപൌത്രരന്നു ഇച്ഛിസിദ കംബലബര്ഹിഷനിഗെ രുക്മകവചനു സുതനാദനു. അവനു നൂരു മക്കളല്ലി ഉളിദുകൊംഡ ഒബ്ബനേ മഗനാഗിദ്ദനു.
നിഹത്യ രുക്മകവചഃ ശതം കവചിനാം രണേ ।
ധന്വിനാം നിശിതൈര്ബാണൈരവാപ ശ്രിയമുത്തമാമ് ।। ൧-൩൬-൧൦
രുക്മകവചനു രണദല്ലി നൂരു കവചധാരീ ധനുര്ധാരിഗളന്നു നിശിത ബാണഗളിംദ സംഹരിസി ഉത്തമ ശ്രീയന്നു പഡെദുകൊംഡിദ്ദനു.
ജജ്ഞേഽഥ രുക്മകവചാത്പരാജിത്പരവീരഹാ ।
ജജ്ഞിരേ പംച പുത്രാസ്തു മഹാവീര്യാഃ പരാജിതഃ ।। ൧-൩൬-൧൧
രുക്മകവചനിഗെ പരവീരഹാ പരാജിതനു ജനിസിദനു. പരാജിതനിഗെ മഹാവീര്യ ഐവരു പുത്രരു ജനിസിദരു.
രുക്മേഷുഃപൃഥുരുക്മശ്ച ജ്യാമഘഃ പാലിതോ ഹരിഃ ।
പാലിതം ച ഹരിം ചൈവ വിദേഹേഭ്യഃ പിതാ ദദൌ ।। ൧-൩൬-൧൨
രുക്മേഷു, പൃഥുരുക്മ, ജ്യാമഘ, പാലിത മത്തു ഹരി. പാലിത മത്തു ഹരി ഇവരന്നു തംദെയു വിദേഹരാജനിഗെ കൊട്ടിദ്ദനു.
രുക്മേഷുരഭവദ്രാജാ പൃഥുരുക്മസ്യ സംശ്രിതഃ ।
താഭ്യാം പ്രവ്രാജിതോ രാജ്യാജ്ജ്യാമഘോഽവസദാശ്രമേ ।। ൧-൩൬-൧൩
പൃഥുരുക്മന ആശ്രയദല്ലി രുക്മേഷുവു രാജനാദനു. അവരിബ്ബരൂ തംദെയന്നു രാജ്യദിംദ ഹൊരഹാകലു ജ്യാമഘനു ആശ്രമദല്ലി വാസിസതൊഡഗിദനു.
പ്രശാംതഃ സ വനസ്ഥസ്തു ബ്രാഹ്മണൈശ്ചാവബോധിതഃ ।
ജിഗായ രഥമാസ്ഥായ ദേശമന്യം ധ്വജീ രഥീ ।। ൧-൩൬-൧൪
വനദല്ലിദ്ദു പ്രശാംതനാഗിദ്ദ അവനു ബ്രാഹ്മണരിംദ ശക്തിവംതനാഗി ധ്വജയുക്ത രഥദല്ലി കുളിതു അന്യ ദേശവന്നു ഗെദ്ദനു.
നര്മദാകൂലമേകാകീ നഗരീം മൃത്തികാവതീമ് ।
ഋക്ഷവംതം ഗിരിം ജിത്വാ ശുക്തിമത്യാമുവാസ സഃ ।। ൧-൩൬-൧൫
ഏകാകിയാഗി അവനു നര്മദാതീരദ മൃത്തികാവതീ നഗരിയന്നൂ ഋക്ഷവംത ഗിരിയന്നു ഗെദ്ദു ശുക്തിമതിയല്ലി തന്ന പുരവന്നു സ്ഥാപിസിദനു.
ജ്യാമഘസ്യാഭവദ്ഭാര്യാ ശൈബ്യാ ബലവതീ സതീ ।
അപുത്രോഽപി ച രാജാ സ നാന്യാം ഭാര്യാമവിംദത ।। ൧-൩൬-൧൬
ജ്യാമഘന പത്നി സതീ ശൈബ്യെയു ബലവതിയാഗിദ്ദളു. ആദുദരിംദ പുത്രരില്ലദിദ്ദരൂ രാജനു അന്യ ഭാര്യെയന്നു വിവാഹവാഗലില്ല.
തസ്യാസീദ്വിജയോ യുദ്ധേ തത്ര കന്യാമവാപ സഃ ।
ഭാര്യാമുവാച സംത്രസ്തഃ സ്നുഷേതി സ നരേശ്വരഃ ।। ൧-൩൬-൧൭
അവനു ഒംദു യുദ്ധദല്ലി വിജയിയാദാഗ കന്യെയോര്വളന്നു പഡെദുകൊംഡനു. ആദരെ ഹെദരി ആ നരേശ്വരനു പത്നിഗെ ഇവളു സൊസെ എംദുബിട്ടനു.
ഏതച്ഛ്രുത്വാബ്രവീദ്ദേവീ കസ്യ ചേയം സ്നുഷേതി വൈ ।
അബ്രവീത്തദുപശ്രുത്യ ജ്യാമഘോ രാജസത്തമഃ ।। ൧-൩൬-൧൮
ഇദന്നു കേളിദ ദേവിയു ഇവളു യാര സൊസെ എംദു ഹേളിദാഗ രാജസത്തമ ജ്യാമഘനു അവളിഗെ ഹേളിദനു:
യസ്തേ ജനിഷ്യതേ പുത്രഃ തസ്യ ഭാര്യോപദാനവീ ।
ഉഗ്രേണ തപസാ തസ്യാഃ കന്യായാഃ സ വ്യജായത ।
പുത്രം വിദര്ഭം സുഭഗാ ശൈബ്യാ പരിണതാ സതീ ।। ൧-൩൬-൧൯
“ഈ ഉപദാനവിയു നിന്നല്ലി ജനിസുവ പുത്രന ഭാര്യെയാഗുത്താളെ.” ആ കന്യെയ ഉഗ്ര തപസ്സിനിംദാഗി വൃദ്ധെയാഗിദ്ദരൂ സതീ സുഭഗെ ശൈബ്യെയല്ലി വിദര്ഭനെംബ പുത്രനു ജനിസിദനു.
രാജപുത്ര്യാം തു വിദ്വാംസൌ സ്നുഷായാം ക്രഥകൌശികൌ ।
പശ്ചാദ്വിദര്ഭോഽജനയച്ഛൂരൌ രണവിശാരദൌ ।। ൧-൩൬-൨൦
നംതര ആ രാജപുത്രിയല്ലി വിദര്ഭനു വിദ്വാംസരൂ, ശൂരരൂ, രണവിശാരദരൂ ആദ ക്രഥ മത്തു കൌശികരെംബ ഈര്വരു പുത്രരന്നു പഡെദനു.
ലോമപാദം തൃതീയം തു പുത്രം പരമധാര്മികമ് ।
ലോമപാദാത്മജോ ബഭ്രുരാഹ്വതിസ്തസ്യ ചാത്മജഃ ।। ൧-൩൬-൨൧
ലോമപാദനെംബ മൂരനെയ പരമധാര്മിക പുത്രനിഗൂ ജന്മവിത്തനു. ലോമപാദന മഗനു ബഭ്രു മത്തു ആഹ്വതിയു ബഭ്രുവിന മഗനു.
ആഹ്വതേഃ കൌശികശ്ചൈവ വിദ്വാന്പരമധാര്മികഃ ।
ചേദിഃ പുത്രഃ കൌശികസ്യ തസ്മാച്ചൈദ്യാ നൃപാഃ സ്മൃതാഃ ।। ൧-൩൬-൨൨
ആഹ്വതനിഗെ കൌശികനെംബ വിദ്വാന് മത്തു പരമധാര്മിക പുത്രനാദനു. ചേദിയു കൌശികന പുത്ര. അവനിംദ ചൈദ്യനൃപരെംദാദരു.
ഭീമോ വിദര്ഭസ്യ സുതഃ കുംതിസ്തസ്യാത്മജോഽഭവത് ।
കുംതേര്ധൃഷ്ടസുതോ ജജ്ഞേ രണധൃഷ്ടഃ പ്രതാപവാന് ।
ധൃഷ്ടസ്യ ജജ്ഞിരേ ശൂരാസ്ത്രയഃ പരമധാര്മികാഃ ।। ൧-൩൬-൨൩
വിദര്ഭന നാല്കനേ പുത്രനു ഭീമനു. കുംതിയു അവന പുത്രനാദനു. കുംതിഗെ ദൃഷ്ടനു സുതനാഗി ജനിസിദനു. ദൃഷ്ടനു രണദല്ലി പ്രതാപവാനനാഗിദ്ദനു. ധൃഷ്ടനിഗെ മൂവരു പരമധാര്മിക ശൂരരു ഹുട്ടിദരു.
ആവംതശ്ച ദശാര്ഹശ്ച ബലീ വിഷഹരശ്ച യഃ ।
ദശാര്ഹസ്യ സുതോ വ്യോമാ വ്യോമ്നോ ജീമൂത ഉച്യതേ ।। ൧-൩൬-൨൪
ആവംത, ദശാര്ഹ മത്തു ബലശാലീ വിഷഹര. ദശാര്ഹന സുതന വ്യോമനു മത്തു വ്യോമന മഗനു ജീമൂതനു.
ജീമൂതപുത്രോ ബൃഹതിസ്തസ്യ ഭീമരഥഃ സുതഃ ।
അഥ ഭീമരഥസ്യാസീത്പുത്രോ നവരഥസ്തഥാ ।। ൧-൩൬-൨൫
ജീമൂതന പുത്രനു ബൃഹതി മത്തു ഭീമരഥനു അവന സുതനു. ഭീമരഥനിഗെ നവരഥനു പുത്രനാദനു.
തസ്യ ചാസീദ്ദശരഥാഃ ശകുനിസ്തസ്യ ചാത്മജഃ ।
തസ്മാത്കരംഭഃ കാരംഭിര്ദേവരാതോഽഭവന്നൃപഃ ।। ൧-൩൬-൨൬
അവന പുത്രനു ദശരഥനു മത്തു ശകുനിയു അവന മഗനു. ശകുനിയിംദ കരംഭ മത്തു കരംഭനിംദ നൃപ ദേവരാതനാദനു.
ദേവക്ഷത്രോഽഭവത്തസ്യ ദൈവക്ഷത്രിര്മഹായശാഃ ।
ദേവഗര്ഭസമോ ജജ്ഞേ ദേവക്ഷത്രസ്യ നംദനഃ ।। ൧-൩൬-൨൭
ദേവരാതനിഗെ ദേവക്ഷത്രനു മഗനാദനു. ദേവക്ഷത്രിഗെ മഹായശസ്വീ ദേവഗര്ഭസമ ദൈവക്ഷത്രിയു മഗനാദനു.
മധൂനാം വംശകൃദ്രാജാ മധുര്മധുരവാഗപി ।
മധോര്ജജ്ഞേഽഥ വൈദര്ഭ്യാം പുത്രോ മരുവസാസ്തഥാ ।। ൧-൩൬-൨൮
അവന ഹെസരു മധു എംദാഗിത്തു. മധുഗള വംശവര്ധകനാദ ആ രാജന വാണിയൂ മധുരവാഗിത്തു. മധുവിഗെ വൈദര്ഭിയല്ലി മരുവസു എംബ പുത്രനു ജനിസിദനു.
ആസീന്മരുവസഃ പുത്രഃ പുരുദ്വാന്പുരുഷോത്തമഃ ।
മധുര്ജജ്ഞേഽഥ വൈദര്ഭ്യാം ഭദ്രവത്യാം കുരൂദ്വഹഃ ।। ൧-൩൬-൨൯
മരുവസുവിന പുത്രനു പുരുഷോത്തമ പുരുദ്വാനനാദനു. അവനിഗെ വൈദര്ഭി ഭദ്രവതിയല്ലി മധു എംബ കുരൂദ്വഹനു ഹുട്ടിദനു.
ഐക്ഷ്വാകീ ചാഭവദ്ഭാര്യാ സത്ത്വാംസ്തസ്യാമജായത ।
സത്ത്വാന്സര്വഗുണോപേതഃ സാത്ത്വതാം കീര്തിവര്ധനഃ ।। ൧-൩൬-൩൦
മരുവസുവിന ഇന്നൊബ ഭാര്യെ ഇക്ഷ്വാകിയല്ലി സത്ത്വാന് എന്നുവ മഗനു ജനിസിദനു. സത്ത്വാനനു സര്വഗുണോപേതനൂ സാത്ത്വതര കീര്തിവര്ധനനൂ ആഗിദ്ദനു.
ഇമാം വിസൃഷ്ടിം വിജ്ഞായ ജ്യാമഘസ്യ മഹാത്മനഃ ।
യുജ്യതേ പരയാ കീര്ത്യാ പ്രജാവാംശ്ച ഭവേന്നരഃ ।। ൧-൩൬-൩൧
മഹാത്മ ജ്യാമഘന ഈ വംശവന്നു തിളിദുകൊംഡ നരനു പരമ കീര്തിയന്നു പഡെദുകൊള്ളുത്താനെ മത്തു സംതാനവംതനാഗുത്താനെ.”
സമാപ്തി
ഇതി ശ്രീമഹാഭാരതേ ഖിലേഷു ഹരിവംശേ ഹരിവംശപര്വണി ഷട്ത്രിംശോഽധ്യായഃ