034: vṛṣṇivaṃśavarṇanam

praveśa

|| oṃ oṃ namo nārāyaṇāya|| śrī vedavyāsāya namaḥ ||

śrī kṛṣṇadvaipāyana vedavyāsa viracita

śrī mahābhārata

khilabhāge harivaṃśaḥ

harivaṃśa parva

adhyāya 34

sāra

akrūra, vasudeva, kuṃtī, sātyaki, uddhava, cārudeṣṇa, ekalavya mòdalādavara paricaya (1-41).

vaiśaṃpāyana uvāca
gāṃdhārī caiva mādrī ca kroṣṭorbhārye babhūvatuḥ |
gāṃdhārī janayāmāsa anamitraṃ mahābalam || 1-34-1

vaiśaṃpāyananu hel̤idanu: “gāṃdhārī mattu mādrī ivaru kroṣṭuvina bhāryèyarāgiddaru. gāṃdhāriyu mahābala anamitranigè janmavittal̤u.

mādrī yudhājitaṃ putraṃ tato'nyaṃ devamīḍhuṣam |
teṣāṃ vaṃśastridhā bhūto vṛṣṇīnāṃ kulavardhanaḥ || 1-34-2

mādriya putra yudhājita. aval̤a innòbba putra devamīḍhuṣa. ā mūvariṃda vardhisuttidda vṛṣṇigal̤a kulavu mūru bhāgagal̤āyitu.

mādryāḥ putrasya jajñāte sutau vṛṣṇyaṃdhakāvubhau |
jajñāte tanayau vṛṣṇeḥ śvaphalkaścitrakastathā || 1-34-3

mādriya putra1nalli vṛṣṇi-aṃdhakarèṃba ibbaru putraru janisidaru. vṛṣṇiyalli śvaphalka mattu citrakarèṃba ibbaru putrarādaru.

śvaphalkastu mahārāja dharmātmā yatra vartate |
nāsti vyādhibhayaṃ tatra nāvarṣabhayamapyuta || 1-34-4

mahārāja! dharmātmā śvaphalkanu vāsisuttiddalli vyādhibhayavāgalī baragālada bhayavāgalī iralilla.

kadācitkāśirājasya vibhorbharatasattama |
trīṇi varṣāṇi viṣaye nāvarṣatpākaśāsanaḥ || 1-34-5

bharatasattama! òmmè kāśirājana deśadalli pākaśāsananu mūruvarṣagal̤u mal̤èyanne surisalilla.

sa tatra vāsayāmāsa śvaphalkaṃ paramārcitam |
śvaphalkaparivarte ca vavarṣa harivāhanaḥ || 1-34-6

āga avanu alligè śaphalkanannu parama pūjèyiṃda ul̤isikòṃḍanu. śvaphalkanu baruttale harivāhananu mal̤èsurisidanu.

śvaphalkaḥ kāśirājasya sutāṃ bhāryāmaviṃdata |
gāṃdinīṃ nāma sā gāṃ tu dadau vipreṣu nityaśaḥ || 1-34-7

śvaphalkanu gāṃdinī èṃba hèsarina kāśirājana sutèyannu patniyannāgi paḍèdukòṃḍanu. aval̤u nityavū viprarigè govugal̤a dānamāḍuttiddal̤u.

sā māturudarasthā tu bahūnvarṣagaṇānkila |
nivasaṃtī na vai jajñe garbhasthāṃ tāṃ pitābravīt || 1-34-8

aval̤u bahal̤a varṣagal̤a kāla tanna tāyiya udaradalliye vāsisuttiddal̤u. huṭṭibaruttiralilla. garbhasthal̤āgidda aval̤igè taṃdèyu hel̤iddanu:

jāyasva śīghraṃ bhadraṃ te kimarthamiha tiṣṭhasi |
provāca cainaṃ garbhasthā kanyā gāṃ ca dine dine || 1-34-9
yadi dadyāṃ tato'dyāhaṃ jāyayiṣyāmi tāṃ pitā |
tathetyuvāca taṃ cāsyāḥ pitā kāmamapūrayat || 1-34-10

“ninagè maṃgal̤avāgali! beganè huṭṭu. yāvakāraṇakkāgi innū nīnu garbhadalliye iddīyè?” āga garbhastha kanyèyu avanigè “pratidinavū nanniṃda godānavannu māḍisuttīyè èṃdu bharavasèyannittarè iṃde nānu huṭṭuttenè” èṃdu hel̤iddal̤u. āga aval̤a taṃdèyu tathāstu èṃdu hel̤i aval̤a kāmanèyannu pūraisiddanu.

dātā yajvā ca dhīraśca śrutavānatithipriyaḥ |
akrūraḥ suṣuve tasmācchvaphalkādbhūridakṣiṇaḥ || 1-34-11

śvaphalka mattu aval̤alli dānaśīla, yajñaśīla, dhīra, śrutavāna, atithipriya, bhūridakṣiṇa akrūranu janisidanu.

upāsaṃgastathā madgurmṛduraścārimejayaḥ |
avikṣipastathopekṣaḥ śatrughno'thārimardanaḥ || 1-34-12
dharmadhṛgyatidharmā ca gṛdhro bhojo'ṃdhakastathā |
āvāhaprativāhau ca suṃdarī ca varāṃganā || 1-34-13

hāgèye śvaphalkanigè upāsaṃga, madgu, mṛdur, arimejaya, avikṣipa, upekṣa, śatrughna, arimardana, dharmadhṛk, yatidharmā, gṛdhra, bhoja, aṃdhaka, āvāha mattu prativāha èṃba akrūrana tammaṃdirū mattu varāṃganā èṃba suṃdara kanyèyū huṭṭidaru.

akrūreṇograsenāyāṃ sugātryāṃ kurunaṃdana |
prasenaścopadevaśca jajñāte devavarcasau || 1-34-14

kurunaṃdana! suṃdari ugrasenèyalli akrūranigè devavarcasarāda prasena mattu upadeva èṃba ibbaru makkal̤u janisidaru.

citrakasyābhavanputrāḥ pṛthurvipṛthureva ca |
aśvagrīvo'śvabāhuśca supārśvakagaveṣaṇau || 1-34-15
ariṣṭanemiraśvaśca sudharmā dharmabhṛttathā subāhurbahubāhuśca śraviṣṭhāśravaṇe striyau || 1-34-16

citraka2na śraviṣṭhā mattu śravaṇā èṃba ibbaru patniyaralli pṛthu, vipṛthu, aśvagrīva, aśvabāhu, supārśvaka, gaveṣaṇa, ariṣṭanemi, aśva, sudharma, dharmabhṛt, subāhu mattu bahubāhu ivaru huṭṭidaru.

aśmakyāṃ janayāmāsa śūraṃ vai devamīḍhuṣaḥ |
mahiṣyāṃ jajñire śūrādbhojyāyāṃ puruṣā daśa || 1-34-17

devamīḍhuṣu3vigè aśmakal̤alli śūranu huṭṭidanu. śūranigè bhojara rājakumāriyalli hattu puruṣaru huṭṭidaru.

vasudevo mahābāhuḥ pūrvamānakaduṃdubhiḥ |
jajñe yasya prasūtasya duṃdubhyaḥ praṇadaṃdivi || 1-34-18

mòdalanèyadāgi ānakaduṃdubhi mahābāhu vasudevanu huṭṭidanu. ivanu huṭṭidāga diviyalli duṃdubhigal̤u mòl̤agiddavu.

ānakānāṃ ca saṃhrādaḥ sumahānabhavaddivi |
papāta puṣpavarṣaṃ ca śūrasya bhavane mahat || 1-34-19

āga śūrana mahā bhavanadalli diviyiṃda ānakagal̤a mahā dhvaniyu kel̤ibaṃditu mattu puṣpavṛṣṭiyū bidditu.

manuṣyaloke kṛtsne'pi rūpe nāsti samo bhuvi |
yasyāsītpuruṣāgryasya kāṃtiścaṃdramaso yathā || 1-34-20

vasudevana mukhakāṃtiyu caṃdramasana kāṃtiyiṃda kūḍittu. iḍī bhuviyalli mattu manuṣyalokadalli avanaṣṭu suṃdaranu berè yārū iralilla.

devabhāgastato jajñe tathā devaśravāḥ punaḥ |
anādhṛṣṭiḥ kanavako vatsāvānatha gṛṃjimaḥ || 1-34-21
śyāmaḥ śamīko gaṃḍūṣaḥ paṃca cāsya varāṃganāḥ |
pṛthukīrtiḥ pṛthā caiva śrutadevā śrutaśravāḥ || 1-34-22
rājādhidevī ca tathā paṃcaitā vīramātaraḥ |
pṛthāṃ duhitaraṃ vavre kuṃtistāṃ kurunaṃdana || 1-34-23

vasudevana naṃtara devabhāga, devaśrava, anādhṛṣṭi, kanavaka, vatsāvān, gṛṃjima, śāma, śamīka, gaṃḍūṣa mattu ivaru varāṃganèyaru – pṛthukīrti, pṛthā, śrutadevā, śrutaśravā mattu rājādhidevī. ivaraivarū vīra mātararāgiddaru. kurunaṃdana! kuṃtirajanu pṛthāl̤annu tanna magal̤annāgi māḍikòṃḍanu.

śūraḥ pūjyāya vṛddhāya kuṃtibhojāya tāṃ dadau |
tasmātkuṃtīti vikhyātā kuṃtibhojātmajā pṛthā || 1-34-24

āga śūranu aval̤annu pūjya vṛddha kuṃtibhojanigè kòṭṭanu. ādudariṃda kuṃtibhojātmajè pṛthāl̤u kuṃti èṃde vikhyātal̤ādal̤u.

aṃtyasya śrutadevāyāṃ jagṛhuḥ suṣuve sutaḥ |
śrutaśravāyāṃ caidyasya śiśupālo mahābalaḥ || 1-34-25
hiraṇyakaśipuryo'sau daityarājo'bhavatpurā |

śrutadeviyalli aṃtyanigè jagṛhuvu maganāgi janisidanu. śrutaśravèyalli caidyanigè mahābala śiśupālanu janisidanu. hiṃdè ivanu daityarāja hiraṇyakaśipuvāgiddanu.

pṛthukīrtyāṃ tu tanayaḥ saṃjajñe vṛddhaśarmaṇaḥ || 1-34-26
karūṣādhipatirvīro daṃtavaktro mahābalaḥ |

vṛddhaśarmanigè pṛthukīrtiyalli karūṣādhipati vīra mahābala daṃtavaktranu tanayanāgi janisidanu.

pṛthāṃ duhitaraṃ cakre kuṃtistāṃ pāṃḍurāvahat || 1-34-27
yasyāṃ sa dharmavidrājā dharmājjajñe yudhiṣṭhiraḥ |
bhīmasenastathā vātādiṃdrāccaiva dhanaṃjayaḥ || 1-34-28
loke'pratiratho vīraḥ śakratulyaparākramaḥ |

kuṃtibhojanu magal̤annāgi māḍikòṃḍidda pṛthèyu pāṃḍuvannu vivāhavādal̤u. aval̤alli dharmaniṃda dharmavidu rājā yudhiṣṭhira, vāyuviniṃda bhīmasena mattu iṃdraniṃda lokadalliye apratirathanāgidda śakratulyaparākramiyāgidda vīra dhanaṃjaya ivaru huṭṭidaru.

anamitrācchinirjajñe kaniṣṭhādvṛṣṇinaṃdanāt || 1-34-29
śaineyaḥ satyakastasmādyuyudhānaśca sātyakiḥ |
asaṃgo yuyudhānasya bhūmistasyābhavatsutaḥ || 1-34-30
bhūmeryugadharaḥ putra iti vaṃśaḥ samāpyate |

kroṣṭuvina kiriyamaga vṛṣṇinaṃdana anamitranalli śiniyu huṭṭidanu. śiniyiṃda śaineya satyaka mattu satyakaniṃda yuyudhāna athavā sātyakiyu janisidanu. asaṃganu yuyudhānana putranāgiddanu. avana sutanu bhūmi. bhūmiya maganu yugadhara. illi kroṣṭuvina vaṃśavu samāptiyāguttadè.

uddhavo devabhāgasya mahābhāgaḥ suto'bhavat |
paṃḍitānāṃ paraṃ prāhurdevaśravasamudbhavam || 1-34-31

devabhāga4nigè mahābhāga uddhavanu sutanādanu. avanu paṃḍitaralli śreṣṭhanèṃdū devaśravasamudbhavanèṃdū hel̤uttārè.

aśmakyāṃ prāptavānputramanādhṛṣṭiryaśasvinam |
nivṛttaśatruṃ śatrughnaṃ devaśravā vyajāyata || 1-34-32

anādhṛṣṭi5yu āśmakiyannu patniyannāgi paḍèdu yaśasviniyannu maganannāgi paḍèdanu. devaśrava6nigè śatrugal̤annu hiṃdirugisuva śatrughnanu huṭṭidanu.

devaśravāḥ prajātastu naiṣādiryaḥ pratiśrutaḥ |
ekalavyo mahārāja niṣādaiḥ parivardhitaḥ || 1-34-33

mahārāja! devaśravana maganannu niṣādaru bèl̤èsiddaru èṃdu kel̤iddevè. niṣādariṃda avanu ekalavyanāgi bèl̤èdiddanu.

vatsāvate tvaputrāya vasudevaḥ pratāpavān |
adbhirdadau sutaṃ vīraṃ śauriḥ kauśikamaurasam || 1-34-34

pratāpavān śauri vasudevanu aputranāgidda vatsāvana7nigè tanna aurasa putra vīra kauśikanannu dārèyèrèdu kòṭṭiddanu.

gaṃḍūṣāya tvaputrāya viṣvakseno dadau sutān |
cārudeṣṇaṃ sucāruṃ ca paṃcālaṃ kṛtalakṣaṇam || 1-34-35

viṣvaksena kṛṣṇanu tanna makkal̤āda cārudeṣṇa, sucāru, paṃcāla mattu kṛtalakṣaṇarannu aputranāgidda gaṃḍūṣa8nigè kòṭṭiddanu.

asaṃgrāmeṇa yo vīro nāvartata kadācana |
raukmiṇeyo mahābāhuḥ kanīyānpuruṣarṣabha || 1-34-36

rukmiṇiya kiriya maga puruṣarṣabha mahābāhu vīra cārudeṣṇanu yuddhamāḍade raṇabhūmiyiṃda hiṃdiruguttiralilla.

vāyasānāṃ sahasrāṇi yaṃ yāṃtaṃ pṛṣṭhato'nvayuḥ |
cārumāṃsāni bhokṣyāmaścārudeṣṇahatāni tu || 1-34-37

avana hiṃdè sahasrāru kāgègal̤u hiṃbālisi hoguttiddavu. avugal̤igè tanna śatrugal̤a svādhiṣṭa māṃsagal̤annu bhojanavannāgi nīḍuttidda avanu cārudeṣṇanèṃdādanu.

taṃdrijastaṃdripālaśca sutau kanavakasya tu |
vīraścāśvahanaścaiva vīrau tāvāvagṛṃjimau || 1-34-38

kanavaka9nigè taṃdrija mattu taṃdripāla èṃba ibbaru sutarādaru. mattu gṛṃjimanigè vīra mattu aśvahana èṃba ibbaru vīramakkal̤iddaru.

śyāmaputraḥ śamīkastu śamīko rājyamāvahat |
jugupsamānau bhojatvādrājasūyamavāpa saḥ |
ajātaśatruḥ śatrūṇāṃ jajñe tasya vināśanaḥ || 1-34-39

śamīkanu śyāmaputranādanu10. śamīkanu rājyavannu paḍèdukòṃḍanu. ādarè bhojatvakkè11 jugupsègòṃḍu avanu rājasūyavannu12 paḍèdukòṃḍiddanu.

vasudevasutānvīrānkīrtayiṣyāmi tāṃśṛṇu || 1-34-40
vṛṣṇestrividhametattu bahuśākhaṃ mahaujasam |
dhārayanvipulaṃ vaṃśaṃ nānarthairiha yujyate || 1-34-41

īga nānu vasudevana vīraputrara kuritu hel̤uttenè. adannu kel̤u. aneka śākhègal̤ul̤l̤a mahaujasariṃda kūḍida vṛṣṇigal̤a ī vipula trividha vaṃśavannu dhāraṇèmāḍuvavanu saṃsārada anarthagal̤iṃda muktanāguttānè.”

samāpti

iti śrīmahābhārate khileṣu harivaṃśe harivaṃśaparvaṇi vṛṣṇivaṃśakīrtanaṃ nāma catustriṃśo'dhyāyaḥ

  1. yudhājitu . ↩︎

  2. akrūrana tamma. ↩︎

  3. kroṣṭuvina mūranèya putra. ↩︎

  4. vasudevana bhrātā. ↩︎

  5. vasudevana mūranèya tamma. ↩︎

  6. vasudevana innòbba sahodara. ↩︎

  7. vasudevana innòbba tamma. ↩︎

  8. vasudevana innòbba tamma. ↩︎

  9. vasudevana innòbba sahodara. ↩︎

  10. vasudevana sahodara śyāmanu tanna tamma śamīkanannu tanna putranaṃtèye kāṇuttiddanu. ↩︎

  11. bhojavaṃśiyu òṃde vaṃśadavanu òṃde deśada rājanu. ↩︎

  12. sāmrājya . ↩︎