પ્રવેશ
।। ઓં ઓં નમો નારાયણાય।। શ્રી વેદવ્યાસાય નમઃ ।।
શ્રી કૃષ્ણદ્વૈપાયન વેદવ્યાસ વિરચિત
શ્રી મહાભારત
ખિલભાગે હરિવંશઃ
હરિવંશ પર્વ
અધ્યાય 31
સાર
જનમેજય ઉવાચ
પૂરોર્વંશમહં બ્રહ્મંશ્રોતુમિચ્છામિ તત્ત્વતઃ ।
દ્રુહ્યોશ્ચાનોર્યદોશ્ચૈવ તુર્વસોશ્ચ પૃથક્પૃથક્ ।। ૧-૩૧-૧
જનમેજયનુ હેળિદનુ: “બ્રહ્મન્! પૂરુવિન વંશવન્નુ મત્તુ દ્રુહ્યુ, અનુ, યદુ મત્તુ તુર્વસુગળ વંશવન્નુ તત્ત્વતઃ પ્રત્યેક પ્રત્યેકવાગિ કેળબયસુત્તેનॆ.
વૃષ્ણિવંશપ્રસંગેન સ્વં વંશં પૂર્વમેવ તુ ।
વિસ્તરેણાનુપૂર્વ્યા ચ તદ્ભવાન્વક્તુમર્હતિ ।। ૧-૩૧-૨
વૃષ્ણિવંશપ્રસંગદલ્લિ નન્ન વંશદ કુરિતુ મॊદલુ કેળલુ બયસુત્તેનॆ. આદુદરિંદ વિસ્તારદિંદ પૂરુવિન વંશદ કુરિતુ હેળબેકુ.”
વૈશંપાયન ઉવાચ
શૃણુ પૂરોર્મહારાજ વંશમુત્તમપૌરુષમ્ ।
વિસ્તરેણાનુપૂર્વ્યા ચ યત્ર જાતોઽસિ પાર્થિવ ।। ૧-૩૧-૩
વૈશંપાયનનુ હેળિદનુ: “મહારાજ! પાર્થિવ! યાવ વંશદલ્લિ નીનુ હુટ્ટિરુવॆયો આ ઉત્તમ પૌરુષ વંશ પૂરુવિન વંશદ કુરિતુ વિસ્તારવાગિ મॊદલિનિંદ કેળુ.
હંત તે કીર્તયિષ્યામિ પૂરોર્વંશમનુત્તમમ્ ।
દ્રુહ્યોશ્ચાનોર્યદોશ્ચૈવ તુર્વસોશ્ચ નરાધિપ ।। ૧-૩૧-૪
નરાધિપ! પૂરુવિન ઉત્તમ વંશદ બળિક દ્રુહ્યુ, અનુ, યદુ મત્તુ તુર્વસુવિન વંશગળ કુરિતૂ હેળુત્તેનॆ.
પૂરોઃ પુત્રો મહાવીર્યો રાજાઽઽસીજ્જનમેયઃ ।
પ્રચિન્વાંસ્તુ સુતસ્તસ્ય યઃ પ્રાચીમજયદ્દિશમ્ ।। ૧-૩૧-૫
પૂરુવિન પુત્રનુ મહાવીર્ય રાજા જનમેજયનાદનુ. અવન સુતનુ પ્રચિન્વાનનુ. અવનુ પૂર્વદિક્કન્નુ જયિસિદ્દનુ.
પ્રચિન્વતઃ પ્રવીરોઽભૂન્મનસ્યુસ્તસ્ય ચાત્મજઃ ।
રાજા ચાભયદો નામ મનસ્યોરભવત્સુતઃ ।। ૧-૩૧-૬
પ્રચિન્વાનન પુત્રનુ પ્રવીરનાદનુ. મનસ્યુ અવન મગનાદનુ. મનસ્યુવિન પુત્ર રાજા અભયદ ऎંબ હॆસરિનવનાગિદ્દનુ.
તથૈવાભયદસ્યાસીત્સુધન્વા તુ મહીપતિઃ ।
સુધન્વનો બહુગવઃ શંયાતિસ્તસ્ય ચાત્મજઃ ।। ૧-૩૧-૭
અભયદન પુત્રનુ મહીપતિ સુધન્વનાદનુ. સુધન્વન મગનુ બહુગવ મત્તુ શંયાતિયુ અવન મગનુ.
શંયાતેસ્તુ રહસ્યાતી રૌદ્રશ્વસ્તસ્ય ચાત્મજઃ ।
રૌદ્રાશ્વસ્ય ઘૃતાચ્યાં વૈ દશાપ્સરસિ સૂનવઃ ।। ૧-૩૧-૮
શંયાતિય મગનુ રહસ્યાતી મત્તુ રૌદ્રશ્વનુ અવન મગનુ. રૌદ્રશ્વનિગॆ અપ્સરા ઘૃતાચિયલ્લિ હત્તુ મક્કળુ જનિસિદરુ.
ઋચેયુઃ પ્રથમસ્તેષાં કૃકણેયુસ્તથૈવ ચ ।
કક્ષેયુઃ સ્થંડિલેયુશ્ચ સન્નતેયુસ્તથૈવ ચ ।। ૧-૩૧-૯
દશાર્ણેયુર્જલેયુશ્ચ સ્થલેયુશ્ચ મહાયશાઃ ।
ધનેયુશ્ચ વનેયુશ્ચ પુત્રિકાશ્ચ દશ સ્ત્રિયઃ ।। ૧-૩૧-૧૦
રુદ્રા શૂદ્રા ચ ભદ્રા ચ મલદા મલહા તથા ।
ખલદા ચૈવ રાજેંદ્ર નલદા સુરસાપિ ચ ।
તથા ગોચપલા તુ સ્ત્રીરત્નકૂટાશ્ચ તા દશ ।। ૧-૩૧-૧૧
અવરલ્લિ ઋચેયુવુ મॊદલનॆયવનાગિદ્દનુ. અવન નંતર કૃકણેયુ, કક્ષેયુ, સ્થંડિલેયુ, સન્નતેયુ, દશાર્ણેયુ, જલેયુ, મહાયશસ્વી સ્થલેયુ, ધનેયુ, મત્તુ વનેયુ. અવનિગॆ પુત્રિકાધર્મવન્નુ પાલિસુત્તિદ્દ હત્તુ પુત્રિયરૂ ઇદ્દરુ. રુદ્રા, શૂદ્રા, ભદ્રા, મલદા, મલહા, ખલદા, નલદા, સુરસા, ગોચપલા મત્તુ સ્ત્રીરત્નકૂટા ઇવરે આ હત્તુ કન્યॆયરુ.
ઋષિર્જાતોઽત્રિવંશે તુ તાસાં ભર્તા પ્રભાકરઃ ।
રુદ્રાયાં જનયામાસ સુતં સોમં યશસ્વિનમ્ ।। ૧-૩૧-૧૨
અત્રિવંશીય ઋષિ પ્રભાકરનુ અવર પતિયાદનુ. અવનુ રુદ્રॆયલ્લિ યશસ્વી સોમનન્નુ પુત્રનન્નાગિ પડॆદનુ.
સ્વર્ભાનુના હતે સૂર્યે પતમાને દિવો મહીમ્ ।
તમોઽભિભૂતે લોકે ચ પ્રભા યેન પ્રકલ્પિતા ।। ૧-૩૧-૧૩
રાહુવિનિંદ હતનાગિ સૂર્યનુ દિવદિંદ મહિય મેલॆ બીળુત્તિરુવ સંદર્ભદલ્લિ કત્તલॆયુ લોકવન્નુ આવરિસિદાગ ઈ પ્રભાકરને તન્ન પ્રભॆયિંદ બॆળકન્નુ નીડિદ્દનુ.
સ્વસ્તિ તેઽસ્ત્વિતિ ચોક્તો વૈ પતમાનો દિવાકરઃ ।
વચનાત્તસ્ય વિપ્રર્ષેર્ન પપાત દિવો મહીમ્ ।। ૧-૩૧-૧૪
આ મહર્ષિયુ બીળુત્તિદ્દ દિવાકરનિગॆ “નિનગॆ મંગળવાગલિ!” ऎંદુ હેળિદનુ. આ વિપ્રર્ષિય વચનદંતॆ અવનુ દિવદિંદ મહિય મેલॆ બીળલિલ્લ.
અત્રિશ્રેષ્ઠાનિ ગોત્રાણિ યશ્ચકાર મહાતપાઃ ।
યજ્ઞેષ્વત્રેર્ધનં ચૈવ સુરૈર્યસ્ય પ્રવર્તિતમ્ ।। ૧-૩૧-૧૫
મહાતપસ્વી પ્રભાકરનુ ऎલ્લ ગોત્રગળલ્લિ અત્રિગોત્રવન્નુ શ્રેષ્ઠવॆંદાગિસિદનુ. અત્રિય યજ્ઞદલ્લિ ઇવન પ્રભાવદિંદલે સુરરુ ધનવન્નુ તંદિદ્દરુ.
સ તાસુ જનયામાસ પુત્રિકાસુ સનામકાન્ ।
દશ પુત્રાન્મહાત્મા સ તપસ્યુગ્રે રતાન્સદા ।। ૧-૩૧-૧૬
આ મહાત્મનુ રુદ્રશ્વન પુત્રિયરલ્લિ ऒંદે હॆસરિન હત્તુ પુત્રરન્નુ પડॆદનુ મત્તુ અવરુ સદા ઉગ્ર તપસ્સિનલ્લિ નિરતરાગિરુત્તિદ્દરુ.
તે તુ ગોત્રકરા રાજનૃષયો વેદપારગાઃ ।
સ્વસ્ત્યાત્રેયા ઇતિ ખ્યાતાઃ કિં ત્વત્રિં ધનવર્જિતાઃ ।। ૧-૩૧-૧૭
રાજન્! આ ઋષિગળુ વેદપારગરૂ ગોત્રપ્રવર્તકરૂ આદરુ. સ્વસ્ત્યાત્રેયરॆંદુ અવરુ ખ્યાતરાદરુ. આદરॆ અવરુ અત્રિગોત્રી પિતૃધનદિંદ વંચિતરાગિદ્દરુ1.
કક્ષેયોસ્તનયાશ્ચાસંસ્ત્રય એવ મહારથાઃ ।
સભાનરશ્ચાક્ષુષશ્ચ પરમન્યુસ્તથૈવ ચ ।। ૧-૩૧-૧૮
કક્ષેયુવિગॆ સભાનર, ચાક્ષુષ મત્તુ પરમન્યુ ऎંબ મૂવરુ મહારથ પુત્રરાદરુ.
સભાનરસ્ય પુત્રસ્તુ વિદ્વાન્કાલાનલો નૃપઃ ।
કાલાનલસ્ય ધર્મજ્ઞઃ સૃંજયો નામ વૈ સુતઃ ।। ૧-૩૧-૧૯સભાનરન પુત્રનુ વિદ્વાન્ નૃપ કાલાનલનુ. કાલાનલન ધર્મજ્ઞ સુતનુ સૃંજય ऎંબ હॆસરિનિંદ ખ્યાતનાદનુ.
સૃંજયસ્યાભવત્પુત્રો વીરો રાજા પુરંજયઃ ।
જનમેજયો મહારાજ પુરંજયસુતોઽભવત્ ।। ૧-૩૧-૨૦
સૃંજયન પુત્રનુ વીર રાજા પુરંજયનુ. મહારાજ! જનમેજયનુ પુરંજયન મગનાદનુ.
જનમેજયસ્ય રાજર્ષેર્મહાશાલોઽભવત્સુતઃ ।
દેવેષુ સ પરિજ્ઞાતઃ પ્રતિષ્ઠિતયશા ભુવિ ।। ૧-૩૧-૨૧
રાજર્ષિ જનમેજયન સુતનુ મહાશાલનાગિદ્દનુ. અવનુ દેવતॆગળલ્લિયૂ વિખ્યાતનાગિદ્દનુ મત્તુ અવન યશસ્સુ ભુવિયલ્લિયૂ પ્રતિષ્ઠિતવાગિત્તુ.
મહામના નામ સુતો મહાશાલસ્ય ધાર્મિકઃ ।
જજ્ઞે વીરઃ સુરગણૈઃ પૂજિતઃ સુમહાયશાઃ ।। ૧-૩૧-૨૨
મહાશાલનિગॆ મહામના ऎંબ ધાર્મિક સુતનાદનુ. વીરનાગિ હુટ્ટિદ આ સુમહાયશસ્વિયુ સુરગણગળિંદલૂ સત્કૃતનાગિદ્દનુ.
મહામનાસ્તુ પુત્રૌ દ્વૌ જનયામાસ ભારત ।
ઉશીનરં ચ ધર્મજ્ઞં તિતિક્ષું ચ મહાબલમ્ ।। ૧-૩૧-૨૩
ભારત! મહામનનિગॆ ઇબ્બરુ પુત્રરુ હુટ્ટિદરુ: ધર્મજ્ઞ ઉશીનર મત્તુ મહાબલિ તિતિક્ષુ.
ઊશીનરસ્ય પત્ન્યસ્તુ પંચ રાજર્ષિવંશજાઃ ।
નૃગા કૃમી નવા દર્વા પંચમી ચ દૃષદ્વતી ।। ૧-૩૧-૨૪
ઉશીનરનિગॆ રાજર્ષિવંશગળલ્લિ હુટ્ટિદ ઐવરુ પત્નિયરિદ્દરુ: નૃગા, કૃમી, નવા, દર્વા મત્તુ ઐદનॆયવળુ દૃષદ્વતી.
ઉશીનરસ્ય પુત્રાસ્તુ પંચ તાસુ કુલોદ્વહાઃ ।
તપસા વૈ સુમહતા જાતા વૃદ્ધસ્ય ભારત ।। ૧-૩૧-૨૫
ભારત! ઉશીનરનિગॆ અવરલ્લિ ઐવરુ કુલોદ્વહ પુત્રરુ હુટ્ટિદરુ. વૃદ્ધાપ્યદલ્લિ મહા તપસ્સિનિંદ અવરુ હુટ્ટિદ્દરુ.
નૃગાયાસ્તુ નૃગઃ પુત્રઃ કૃમ્યાં કૃમિરજાયત ।
નવાયાસ્તુ નવઃ પુત્રો દર્વાયાઃ સુવ્રતોઽભવત્ ।। ૧-૩૧-૨૬
નૃગાળલ્લિ હુટ્ટિદ મગનુ નૃગ. કૃમિયલ્લિ કૃમિયુ હુટ્ટિદનુ. નવાળલ્લિ નવનુ મગનાદનુ મત્તુ દર્વાળલ્લિ સુવ્રતનુ હુટ્ટિદનુ.
દૃષદ્વત્યાસ્તુ સંજજ્ઞે શિબિરૌશીનરો નૃપઃ ।
શિબેસ્તુ શિબયસ્તાત યોધેયાસ્તુ નૃગસ્ય હ ।। ૧-૩૧-૨૭
દૃષદ્વતિયલ્લિ નૃપ શિબિ ઔશીનરનુ હુટ્ટિદનુ. અય્યા! શિબિગॆ શિબિદેશવુ દॊરॆયિતુ મત્તુ નૃગનિગॆ યૌધેય પ્રદેશવુ દॊરॆયિતુ.
નવસ્ય નવરાષ્ટ્રં તુ કૃમેસ્તુ કૃમિલા પુરી ।
સુવ્રતસ્ય તથામ્બષ્ઠા શિબિપુત્રાન્નિબોધ મે ।। ૧-૩૧-૨૮
નવનિગॆ નવરાષ્ટ્ર, કૃમિગॆ કૃમિલા પુરિ મત્તુ સુવ્રતનિગॆ અંબષ્ઠ રાજ્યગળુ દॊરॆતવુ. ઈગ શિબિય પુત્રર કુરિતુ કેળુ.
શિબેશ્ચ પુત્રાશ્ચત્વારો વીરાસ્ત્રૈલોક્યવિશ્રુતાઃ ।
વૃષદર્ભઃ સુવીરશ્ચ મદ્રકઃ કૈકયસ્તથા ।। ૧-૩૧-૨૯
શિબિગॆ નાલ્વરુ ત્રૈલોક્યવિશ્રુત વીર પુત્રરિદ્દરુ: વૃષદર્ભ, સુવીર, મદ્રક મત્તુ કૈકય.
તેષાં જનપદાઃ સ્ફીતાઃ કેકયા મદ્રકાસ્તથા ।
વૃષદર્ભાઃ સુવીરાશ્ચ તિતિક્ષોસ્તુ પ્રજાઃ શૃણુ ।। ૧-૩૧-૩૦
ઇવર સમૃદ્ધશાલી જનપદગળુ અવરદ્દે હॆસરિનિંદ પ્રસિદ્ધવાદવુ: કેકયા, મદ્રકા, વૃષદર્ભા, મત્તુ સુવીર રાષ્ટ્રગળુ. તિતિક્ષુવિન સંતાનગળ કુરિતુ કેળુ.
તૈતિક્ષવોઽભવદ્રાજા પૂર્વસ્યાં દિશિ ભારત ।
ઉષદ્રથો મહાબાહુસ્તસ્ય ફેનઃ સુતોઽભવત્ ।। ૧-૩૧-૩૧
ભારત! તિતિક્ષુવિન પુત્ર મહાબાહુ ઉષદ્રથનુ આદનુ. અવનુ પૂર્વદિક્કિન રાજનાગિદ્દનુ. ફેનનુ અવન મગનાગિદ્દનુ.
ફેનાત્તુ સુતપા જજ્ઞે સુતહ્ સુતપસો બલિઃ ।
જાતો માનુષયોનૌ તુ સ રાજા કાંચનેષુધીઃ ।। ૧-૩૧-૩૨
ફેનનિગॆ સુતપનુ હુટ્ટિદનુ. સુતપન પુત્રનુ બલિયુ. દાનવરાજ બલિયે મનુષ્યયોનિયલ્લિ જન્મતાળિદ્દનુ. અવનુ કાંચનદ બત્તળિકॆયન્નુ હॊંદિદ્દનુ.
મહાયોગી સ તુ બલિર્બભૂવ નૃપતિઃ પુરા ।
પુત્રાનુત્પાદયામાસ પંચ વંશકરાન્ભુવિ ।। ૧-૩૧-૩૩
પૂર્વકાલદલ્લિ નૃપતિ બલિયુ મહાયોગિયાગિદ્દનુ. અવનુ ભુવિયલ્લિ ઐવરુ પુત્રરન્નુ હુટ્ટિસિદનુ.
અંગઃ પ્રથમતો જજ્ઞે વંગઃ સુહ્મસ્તથૈવ ચ ।
પુંડઃ કલિંગશ્ચ તથા બાલેયં ક્ષત્રમુચ્યતે ।। ૧-૩૧-૩૪
અંગનુ પ્રથમનુ. અનંતર ક્રમશઃ વંગ, સુહ્મ, પુંડ્ર મત્તુ કલિંગ. ઇવરॆલ્લરૂ બાલેય ક્ષત્રિયરॆંદુ કરॆયલ્પડુત્તારॆ.
બાલેયા બ્રાહ્મણાશ્ચૈવ તસ્ય વંશકરા ભુવિ ।
બલેસ્તુ બ્રહ્મના દત્તા વરાઃ પ્રીતેન ભારત ।। ૧-૩૧-૩૫
ભારત! બલિય કુલદલ્લિ બાલેય બ્રાહ્મણરૂ આદરુ. અવરુ ભુવિયલ્લિ અવન વંશવન્નુ વૃદ્ધિસિદરુ. બ્રહ્મનુ પ્રીતનાગિ બલિગॆ ઈ વરવન્નિત્તિદ્દનુ:
મહાયોગિત્વમાયુશ્ચ કલ્પસ્ય પરિમાણતઃ ।
સંગ્રામે વાપ્યજેયત્વં ધર્મં ચૈવ પ્રધાનતા ।। ૧-૩૧-૩૬
“નીનુ મહાયોગિયાગુવॆ. નિન્ન આયસ્સુ ऒંદુ કલ્પદવરॆગॆ ઇરુત્તદॆ. નીનુ યુદ્ધદલ્લિ અજેયનાગુવॆ, નિનગॆ ધર્મવે પ્રધાનવાગિરુવુદુ.
ત્રૈલોક્યદર્શનમ્ ચૈવ પ્રાધાન્યં પ્રસવે તથા ।
બલે ચાપ્રતિમત્વં વૈ ધર્મતત્ત્વાર્થદર્શનં ।। ૧-૩૧-૩૭
નિનગॆ મૂરૂ લોકગળૂ કાણિસુત્તવॆ. નિન્ન સંતાનવુ પ્રાધાન્યતॆયન્નુ પડॆદુકॊળ્ળુત્તદॆ. બલદલ્લિ નીનુ અપ્રતિમનાગિરુવॆ. નિનગॆ ધર્મતત્ત્વાર્થગળ દર્શનવાગુત્તદॆ.
ચતુરો નિયતાન્વર્ણાંસ્ત્વં ચ સ્થાપયિતા ભુવિ ।
ઇત્યુક્તો વિભુના રાજા બલિઃ શાંતિં પરામ્યયૌ ।। ૧-૩૧-૩૮
નીનુ ભુવિયલ્લિ નાલ્કૂ વર્ણદવરન્નુ નિયંત્રિસિ અવરન્નુ મર્યાદॆગળ ऒળગે સ્થાપિસુત્તીયॆ.” વિભુવુ હીગॆ હેળલુ રાજા બલિયુ પરમ શાંતિયન્નુ હॊંદિદનુ.
તસ્ય તે તનયાઃ સર્વે ક્ષેત્રજા મુનિપુંગવાઃ ।
સંભૂતા દીર્ઘતપસો સુદેક્ષ્ણાયાં મહૌજસઃ ।। ૧-૩૧-૩૯
અવન મક્કળॆલ્લરૂ ક્ષેત્રજરાગિદ્દરુ. મુનિપુંગવ દીર્ઘતપસનિંદ સુદેષ્ણાળ ગર્ભદલ્લિ જનિસિદ્દરુ. ऎલ્લરૂ મહૌજસરાગિદ્દરુ.
બલિસ્તાનભિશિચ્યેહ પંચ પુત્રાનકલ્મષાન્ ।
કૃતાર્થઃ સોઽપિ યોગાત્મા યોગમાશૃત્ય સ પ્રભુઃ ।। ૧-૩૧-૪૦
અધૃષ્યઃ સર્વભૂતાનાં કાલાપેક્ષી ચરન્નપિ ।
કાલેન મહતા રાજન્સ્વં ચ સ્થાનમુપાગમત્ ।। ૧-૩૧-૪૧
બલિયાદરો આ ઐવરુ અકલ્મષ પુત્રરન્નુ અભિષેકિસિ કૃતાર્થનાદનુ. આ પ્રભુ યોગાત્મનુ યોગવન્નુ આશ્રયિસિ સર્વભૂતગળિગૂ અજેયનાગિદ્દનુ. કાલવન્નુ અપેક્ષિસુત્તા સંચરિસુત્તિદ્દનુ. રાજન્! દીર્ઘકાલદ નંતર અવનિગॆ તન્ન સ્થાનવાદ સુતલલોકવુ દॊરકિતુ.
તેષાં જનપદાઃ પંચ અંગા વંગાઃ સસુહ્મકાઃ ।
કલિંગાઃ પુંડ્રકાશ્ચૈવ પ્રજાસ્ત્વંગસ્ય મે શૃણુ ।। ૧-૩૧-૪૨
બલિય ઐવરુ પુત્રર ઐદુ જનપદગળુ ઇંતિવॆ: અંગ, વંગ, સુહ્મક, કલિંગ મત્તુ પુંડ્રક. ઈગ અંગન સંતાનદ કુરિતુ કેળુ.
અંગપુત્રો મહાનાસીદ્રાજેંદ્રો દધિવાહનઃ ।
દધિવાહનપુત્રસ્તુ રાજા દિવિરથોઽભવત્ ।। ૧-૩૧-૪૩
મહાન્ રાજેંદ્ર દધિવાહનનુ અંગપુત્રનાગિદ્દનુ. રાજા દિવિરથનુ દધિવાનનન પુત્રનાદનુ.
પુત્રો દિવિરથસ્યાસીચ્છક્રતુલ્યપરાક્રમઃ ।
વિદ્વાંધર્મરથો નામ તસ્ય ચિત્રરથઃ સુતઃ ।। ૧-૩૧-૪૪
દિવિરથન પુત્રનુ શક્રતુલ્ય પરાક્રમિયાગિદ્દનુ. આ વિદ્વાનન હॆસરુ ધર્મરથનॆંદિત્તુ. ચિત્રરથનુ અવન મગનુ.
તેન ચિત્રરથેનાથ તદા વિષ્ણુપદે ગિરૌ ।
યજતા સહ શક્રેણ સોમઃ પીતો મહાત્મના ।। ૧-૩૧-૪૫
ચિત્રરથનુ વિષ્ણુપદ ગિરિયલ્લિ યજ્ઞવન્નુ નડॆસિદાગ આ મહાત્મનુ શક્રનॊંદિગॆ સોમવન્નુ કુડિદિદ્દનુ.
અથ ચિત્રરથસ્યાપિ પુત્રો દશરથોઽભવત્ ।
લોમપાદ ઇતિ ખ્યાતો યસ્ય શાંતા સુતાભવત્ ।। ૧-૩૧-૪૬
ચિત્રરથન પુત્રનુ દશરથનાદનુ. અવનુ લોમપાદનॆંદુ ખ્યાતનાગિદ્દનુ. અવન મગળુ શાંતા.
તસ્ય દાશરથિર્વીરશ્ચતુરંગો મહાયશાઃ ।
ઋશ્યશૃંગપ્રસાદેન જજ્ઞે કુલવિવર્ધનઃ ।। ૧-૩૧-૪૭
આ લોમપાદ દશરથન મગનુ મહાયશસ્વી વીર ચતુરંગનુ. આ કુલવિવર્ધનનુ ઋષ્યશૃંગન પ્રસાદદિંદ હુટ્ટિદ્દનુ.
ચતુરંગસ્ય પુત્રસ્તુ પૃથુલાક્ષ ઇતિ સ્મૃતઃ ।
પૃથુલાક્ષસુતો રાજા ચંપો નામા મહાયશાઃ ।। ૧-૩૧-૪૮
ચતુરંગન પુત્રનુ પૃથુલાક્ષ ऎંદુ હેળુત્તારॆ. પૃથુલાક્ષન મગનુ ચંપા ऎંબ હॆસરિન મહાયશસ્વી રાજનુ.
ચંપસ્ય તુ પુરી ચંપા યા માલિન્યભવત્પુરા ।
પૂર્ણભદ્રપ્રસાદેન હર્યંગોઽસ્ય સુતોઽભવત્ ।। ૧-૩૧-૪૯
ચંપન પુરિયુ ચંપા ऎંદાયિતુ. અદુ હિંદॆ માલિનિ ऎંબ હॆસરન્નુ પડॆદિત્તુ. ઋષિ પૂર્ણભદ્રન પ્રસાદદિંદ અવનિગॆ હર્યંગ ऎંબ સુતનાદનુ.
તતો વૈભાંડકિસ્તસ્ય વારણં શક્રવારણમ્ ।
અવતારયામાસ મહીં મંત્રૈર્વાહનમુત્તમમ્ ।। ૧-૩૧-૫૦
આગ વિભાંડક મુનિય પુત્ર ઋષ્યશૃંગનુ અવનિગાગિ ઉત્તમ વાહન શક્રન આનॆ ઐરાવતવન્નુ મંત્રગળ મૂલક ભૂમિગॆ ઇળિસિદ્દનુ.
હર્યંગસ્ય તુ દાયાદો રાજા ભદ્રરથઃ સ્મૃતઃ ।
પુત્રો ભદ્રરથસ્યાસીદ્બૃહત્કર્મા પ્રજેશ્વરઃ ।। ૧-૩૧-૫૧
હર્યંગન પુત્રનુ રાજા ભદ્રરથનાદનુ. ભદ્રરથન પુત્રનુ પ્રજેશ્વર બૃહત્કર્મનાદનુ.
બૃહદ્દર્ભઃ સુતસ્તસ્ય તસ્માજ્જજ્ઞે બૃહન્મનાઃ ।
બૃહન્મનાસ્તુ રાજેંદ્ર જનયામાસ વૈ સુતમ્ ।। ૧-૩૧-૫૨
નામ્ના જયદ્રથં નામ યસ્માદ્દૃઢરથો નૃપઃ ।
બૃહત્કર્મન મગનુ બૃહદ્દર્ભનુ. અવનિગॆ બૃહન્મનનુ હુટ્ટિદનુ. રાજેંદ્ર! બૃહન્મનનુ જયદ્રથનॆંબ હॆસરિન પુત્રનન્નુ હુટ્ટિસિદનુ. અવન મગનુ નૃપ દૃઢરથનુ.
આસીદ્દૃઢરથસ્યાપિ વિશ્વજિજ્જનમેજય ।
દાયાદસ્તસ્ય કર્ણસ્તુ વિકર્ણસ્તસ્ય ચાત્મજઃ ।। ૧-૩૧-૫૩
તસ્ય પુત્રશતં ત્વાસીદંગાનાં કુલવર્ધનમ્ ।
જનમેજય! દૃઢરથન મગનુ વિશ્વજિતુવુ. અવન મગનુ કર્ણ મત્તુ અવન મગનુ વિકર્ણ. વિકર્ણનિગॆ નૂરુ મક્કળિદ્દરુ. અવરુ અંગર કુલવર્ધનરાગિદ્દરુ.
બૃહદ્દર્ભસુતો યસ્તુ રાજા નામ્ના બૃહન્મનાઃ ।। ૧-૩૧-૫૪
તસ્ય પત્નીદ્વયં ચાસીચ્ચૈદ્યસ્યૈતે સુતે શુભે ।
યશોદેવી ચ સત્યા ચ તાભ્યાં વંશસ્તુ ભિદ્યતે ।। ૧-૩૧-૫૫
બૃહદ્દર્ભન મગ બૃહન્મના ऎંબ હॆસરિન યાવ રાજનિદ્દનો અવનિગॆ ઇબ્બરુ પત્નિયરિદ્દરુ. ઇબ્બરૂ ચેદિરાજન શુભ સુતॆયરુ: યશોદેવી મત્તુ સત્યા. અવરિબ્બરિંદ વંશવુ ऒડॆયિતુ.
જયદ્રથસ્તુ રાજેંદ્ર યશોદેવ્યાં વ્યજાયત ।
બ્રહ્મક્ષત્રોત્તરઃ સત્યાં વિજયો નામ વિશ્રુતઃ ।। ૧-૩૧-૫૬
રાજેંદ્ર! જયદ્રથનુ યશોદેવિયલ્લિ હુટ્ટિદનુ. બૃહન્મનન ઇન્નॊબ્બ પુત્રનુ સત્યॆયલ્લિ હુટ્ટિદનુ. અવનુ વિજય ऎંબ નામદિંદ વિશ્રુતનાદનુ. અવનુ બ્રાહ્મણ-ક્ષત્રિય ગુણગળિંદ ઉત્કૃષ્ટનાગિદ્દનુ.
વિજયસ્ય ધૃતિઃ પુત્રસ્તસ્ય પુત્રો ધૃતવ્રતઃ ।
ધૃતવ્રતસ્ય પુત્રસ્તુ સત્યકર્મા મહાયશાઃ ।। ૧-૩૧-૫૭
વિજયન પુત્રનુ ધૃતિ. અવન પુત્રનુ ધૃતવ્રત. ધૃતવ્રતન પુત્રનુ મહાયશસ્વી સત્યકર્મ.
સત્યકર્મસુતશ્ચાપિ સૂતસ્ત્વધિરથસ્તુ વૈ ।
યઃ કર્ણં પ્રતિ જગ્રાહ તતઃ કર્ણસ્તુ સૂતજઃ ।। ૧-૩૧-૫૮
સત્યકર્મન સુતનુ સૂત અધિરથનુ. અવનુ કર્ણનન્નુ મગનન્નાગિ સ્વીકરિસિદ્દનુ. અદરિંદાગિ કર્ણનુ સૂતજનॆંદાગિદ્દનુ.
એતદ્વઃ કથિતં સર્વં કર્ણં પ્રતિ મહાબલમ્ ।
કર્ણસ્ય વૃષસેનસ્તુ વૃષસ્તસ્યાત્મજઃ સ્મૃતઃ ।। ૧-૩૧-૫૯
ઈ ऎલ્લવન્નૂ નાનુ નિનગॆ મહાબલી કર્ણન વિષયદલ્લિ હેળિદ્દેનॆ. કર્ણન પુત્રનુ વૃષસેનનાદનુ. વૃષસેનન પુત્રનુ વૃષ ऎંદુ હેળુત્તારॆ.
એતેઽંગવંશજાઃ સર્વે રાજાનઃ કીર્તિતા મયા ।
સત્યવ્રતા મહાત્માનઃ પ્રજાવંતો મહારથાઃ ।। ૧-૩૧-૬૦
ઈ ऎલ્લ અંગવંશજ રાજર કુરિતુ નાનુ હેળિદ્દેનॆ. આ મહારથરુ મહાત્મરૂ સત્યવ્રતરૂ મત્તુ પ્રજાવંતરૂ આગિદ્દરુ.
ઋચેયોસ્તુ મહારાજ રૌદ્રાશ્વતનયસ્ય હ ।
શૃણુ વંશમનુપ્રોક્તં યત્ર જાતોઽસિ પાર્થિવ ।। ૧-૩૧-૬૧
પાર્થિવ! મહારાજ! ઈગ નીનુ હુટ્ટિરુવ રૌદ્રાશ્વન પુત્ર ઋચેયુવિન વંશદ કુરિતુ હેળુત્તેનॆ. કેળુ.”
સમાપ્તિ
ઇતિ શ્રીમહાભારતે ખિલેષુ હરિવંશે હરિવંશપર્વણિ કુક્ષેયુવંશાનુકીર્તનં નામ એકત્રિંશોઽધ્યાયઃ
-
એકॆંદરॆ પુત્રિકા ધર્મદ પ્રકાર અવરુ અવર તાયિય તંદॆય સંતાનવાગિદ્દરુ. ↩︎