pravēśa
।। ōṁ ōṁ namō nārāyaṇāya।। śrī vēdavyāsāya namaḥ ।।
śrī kr̥ṣṇadvaipāyana vēdavyāsa viracita
śrī mahābhārata
svargārōhaṇa parva
svargārōhaṇa parva
adhyāya 2
sāra
karṇa, tammaṁdiru mattu draupadiyu iruvallige tānu hōgalu bayasuttēneṁdu yudhiṣṭhiranu hēḷidudu (1-13). dēvadūtanu yudhiṣṭhiranannu narakakke karedukoṁḍu hōdudu (14-29). alliṁda hiṁdirugalu horaṭa yudhiṣṭhiranu karṇanē modalāda tanna sahōdarara mattu suhr̥dayara ārta kūgugaḷannu kēḷidudu (30-41). vismitanāgi tānu narakadalli tanna sahōdara-suhr̥daroṁdigē iruttēneṁdu yudhiṣṭhiranu dēvadūtanannu hiṁde kaḷuhisidudu (42-54).
18002001 yudhiṣṭhira uvāca।
18002001a nēha paśyāmi vibudhā rādhēyamamitaujasam।
18002001c bhrātarau ca mahātmānau yudhāmanyūttamaujasau।।
yudhiṣṭhiranu hēḷidanu: “vibudharē! nānu illi amitaujasa rādhēya mattu mahātma yudhāmanyu-uttamaujasa sahōdararannū kāṇuttilla!
18002002a juhuvuryē śarīrāṇi raṇavahnau mahārathāḥ।
18002002c rājānō rājaputrāśca yē madarthē hatā raṇē।।
18002003a kva tē mahārathāḥ sarvē śārdūlasamavikramāḥ।
18002003c tairapyayaṁ jitō lōkaḥ kaccitpuruṣasattamaiḥ।।
nanagōskaravāgi raṇaveṁba agniyalli tamma śarīragaḷannu āhutiyannāgittu raṇadalli hatarāda, vikramadalli śārdūlasamarāgidda ā ella mahāratha rājaru mattu rājaputraru elliddāre? ā puruṣasattamarū ī lōkavannu geddirabēkallavē?
18002004a yadi lōkānimānprāptāstē ca sarvē mahārathāḥ।
18002004c sthitaṁ vitta hi māṁ dēvāḥ sahitaṁ tairmahātmabhiḥ।।
dēvategaḷē! oṁduvēḷe ā ella mahāratharū ī lōkavannē paḍediddāre eṁdare ā mahātmaroṁdige nānū kūḍa illiyē iruttēneṁdu tiḷiyiri.
18002005a kaccinna tairavāptō'yaṁ nr̥pairlōkō'kṣayaḥ śubhaḥ।
18002005c na tairahaṁ vinā vatsyē jñātibhirbhrātr̥bhistathā।।
ādare ā nr̥paru ī akṣaya śubha lōkavannu paḍeyalillaveṁdādare nanna baṁdhu-bāṁdhavarillada ī lōkadalli nānu vāsisuvudilla.
18002006a māturhi vacanaṁ śrutvā tadā salilakarmaṇi।
18002006c karṇasya kriyatāṁ tōyamiti tapyāmi tēna vai।।
tarpaṇavannu koḍuva samayadalli “karṇanigū tarpaṇavannu koḍu!” eṁba nanna tāyiya mātannu kēḷidāgaliṁda nānu paritapisuttiddēne.
18002007a idaṁ ca paritapyāmi punaḥ punarahaṁ surāḥ।
18002007c yanmātuḥ sadr̥śau pādau tasyāhamamitaujasaḥ।।
18002008a dr̥ṣṭvaiva taṁ nānugataḥ karṇaṁ parabalārdanam।
18002008c na hyasmānkarṇasahitānjayēccakrō'pi saṁyugē।।
surarē! ā amitaujasana pādagaḷu māteya pādagaḷaṁtiddudannu nōḍiyū kūḍa nānu ā parabalārdana karṇanannu anusarisalilla eṁdu punaḥ punaḥ paritapisuttiddēne. karṇanu namma jotegiddiddare yuddhadalli śakranū kūḍa nammannu jayisalāguttiralilla!
18002009a tamahaṁ yatratatrasthaṁ draṣṭumiccāmi sūryajam।
18002009c avijñātō mayā yō'sau ghātitaḥ savyasācinā।।
yāreṁdu tiḷiyadē nānu savyasāciyiṁda kollisida ā sūryajanu elliyē irali avanannu nōḍalu bayasuttēne.
18002010a bhīmaṁ ca bhīmavikrāṁtaṁ prāṇēbhyō'pi priyaṁ mama।
18002010c arjunaṁ cēṁdrasaṁkāśaṁ yamau tau ca yamōpamau।।
18002011a draṣṭumiccāmi tāṁ cāhaṁ pāṁcālīṁ dharmacāriṇīm।
18002011c na cēha sthātumiccāmi satyamētadbravīmi vaḥ।।
nanna prāṇakkiṁtalū priyanāda ā bhīmavikrāṁta bhīmanannu, iṁdranaṁtidda arjunanannū, yamaraṁtidda yamaḷarannū, mattu dharmacāriṇī pāṁcāliyannū nōḍalu bayasuttēne. nānu illi uḷiyalu icchisuvudilla; nānu nimage satyavannē hēḷuttiddēne.
18002012a kiṁ mē bhrātr̥vihīnasya svargēṇa surasattamāḥ।
18002012c yatra tē sa mama svargō nāyaṁ svargō matō mama।।
surasattamarē! nānēnu bhrātr̥vihīnanāgiddēneyē? avariruvudē nanage svarga; idu nanna svargaveṁdu annisuvudilla!”
18002013 dēvā ūcuḥ।
18002013a yadi vai tatra tē śraddhā gamyatāṁ putra māciram।
18002013c priyē hi tava vartāmō dēvarājasya śāsanāt।।
dēvategaḷu hēḷidaru: “putra! alligē hōgalu ninage śraddheyiddare hōgu! dēvarājana śāsanadaṁte nāvu ninage priyavāguva rītiyalliyē vartisuttēve.””
18002014 vaiśaṁpāyana uvāca।
18002014a ityuktvā taṁ tatō dēvā dēvadūtamupādiśan।
18002014c yudhiṣṭhirasya suhr̥dō darśayēti paraṁtapa।।
vaiśaṁpāyananu hēḷidanu: “paraṁtapa! hīge hēḷi dēvategaḷu “yudhiṣṭhiranige avana suhr̥dayarannu tōrisu!” eṁdu dēvadūtanige ādēśavannittaru.
18002015a tataḥ kuṁtīsutō rājā dēvadūtaśca jagmatuḥ।
18002015c sahitau rājaśārdūla yatra tē puruṣarṣabhāḥ।।
rājaśārdūla! anaṁtara rājā kuṁtīsutanu dēvadūtanoṁdige ā puruṣarṣabhariruvallige hōdanu.
18002016a agratō dēvadūtastu yayau rājā ca pr̥ṣṭhataḥ।
18002016c paṁthānamaśubhaṁ durgaṁ sēvitaṁ pāpakarmabhiḥ।।
pāpakarmigaḷu hōguva ā durgama aśubha mārgadalli muṁde dēvadūtanū hiṁdiniṁda rāja yudhiṣṭhiranū hōdaru.
18002017a tamasā saṁvr̥taṁ ghōraṁ kēśaśaivalaśādvalam।
18002017c yuktaṁ pāpakr̥tāṁ gaṁdhairmāṁsaśōṇitakardamam।।
pāpakr̥tariṁda tuṁbi durgaṁdhavannu sūsuttidda ā pradēśavannu ghōra kattaleyu āvarisittu. pāci-kaḷegaḷiruvalli kūdalugaḷiddavu; kesariruvalli rakta-māṁsagaḷiddavu.
18002018a daṁśōtthānaṁ sajhillīkaṁ makṣikāmaśakāvr̥tam।
18002018c itaścētaśca kuṇapaiḥ samaṁtātparivāritam।।
jhoyyeṁdu kaḍiyalu baruttidda noṇa-soḷḷe mattu itara kīṭagaḷu ellakaḍegaḷiṁdalū baṁdu muttige hākuttiddavu.
18002019a asthikēśasamākīrṇaṁ kr̥mikīṭasamākulam।
18002019c jvalanēna pradīptēna samaṁtātparivēṣṭitam।।
elubu mattu kūdalugaḷa rāśigaḷa mēle kr̥mi-kīṭagaḷu tuṁbihōgiddavu. uriyuttiruva beṁkiyu ella kaḍegaḷiṁda bēliya rūpadaṁte suttuvaredittu.
18002020a ayōmukhaiśca kākōlairgr̥dhraiśca samabhidrutam।
18002020c sūcīmukhaistathā prētairviṁdhyaśailōpamairvr̥tam।।
kāgegaḷu mattu haddugaḷu alli tuṁbihōgiddavu. kelavakke ukkinaṁtaha kokkugaḷiddavu. kelavokke sūjiyaṁtaha tīkṣṇa kokkugaḷiddavu. viṁdyaparvatadaṣṭu doḍḍadāgidda prētagaḷiddavu.
18002021a mēdōrudhirayuktaiśca cinnabāhūrupāṇibhiḥ।
18002021c nikr̥ttōdarapādaiśca tatra tatra pravēritaiḥ।।
kobbu mattu raktagaḷiṁda lēpita tuṁḍāda bāhugaḷu, toḍegaḷu, kaigaḷu, kattarisalpaṭṭa hoṭṭegaḷu mattu kālugaḷu allalli celli biddiddavu.
18002022a sa tatkuṇapadurgaṁdhamaśivaṁ rōmaharṣaṇam।
18002022c jagāma rājā dharmātmā madhyē bahu viciṁtayan।।
rōmagaḷannu nimirisuvaṁthaha kīṭa-durgaṁdhagaḷiṁda kūḍidda ā amaṁgaḷakara dāriya madhye dharmātma rājanu yōcisuttā muṁduvaredanu.
18002023a dadarśōṣṇōdakaiḥ pūrṇāṁ nadīṁ cāpi sudurgamām।
18002023c asipatravanaṁ caiva niśitakṣurasaṁvr̥tam।।
alli avanu kudiyuttiruva nīriniṁda tuṁbida dāṭalasādhya nadiyannū, tīkṣṇa khaḍgagaḷaṁtiruva elegaḷuḷḷa vr̥kṣagaḷa vanavannū nōḍidanu.
18002024a karaṁbhavālukāstaptā āyasīśca śilāḥ pr̥thak।
18002024c lōhakuṁbhīśca tailasya kvāthyamānāḥ samaṁtataḥ।।
18002025a kūṭaśālmalikaṁ cāpi dusparśaṁ tīkṣṇakaṁṭakam।
18002025c dadarśa cāpi kauṁtēyō yātanāḥ pāpakarmiṇām।।
ella kaḍegaḷalli suḍuttiruva maraḷurāśiyannū, kabbiṇada baṁḍegaḷannū, kudiyuttiruva eṇṇeyiṁda tuṁbidda lōhada kopparigegaḷannū, muṭṭalu asādhyavāda tīkṣṇa muḷḷugaḷidda śālmalīvanavannū, pāpakarmigaḷa yātaneyannū kauṁtēyanu nōḍidanu.
18002026a sa taṁ durgaṁdhamālakṣya dēvadūtamuvāca ha।
18002026c kiyadadhvānamasmābhirgaṁtavyamidamīdr̥śam।।
ā durgaṁdhavannu nōḍi avanu dēvadūtanige hēḷidanu: “ī rītiya mārgadalli nāvu innū eṣṭu dūra hōgabēku?
18002027a kva ca tē bhrātarō mahyaṁ tanmamākhyātumarhasi।
18002027c dēśō'yaṁ kaśca dēvānāmētadiccāmi vēditum।।
nanna ā sahōdararu elliddāre eṁdu nanage hēḷabēku. dēvategaḷa ī pradēśavu yāvudu ennuvudannū tiḷiyalu bayasuttēne!”
18002028a sa saṁnivavr̥tē śrutvā dharmarājasya bhāṣitam।
18002028c dēvadūtō'bravīccainamētāvadgamanaṁ tava।।
dharmarājanāḍida mātannu kēḷi dēvadūtanu hiṁde tirugi hēḷidanu: “illigē nīnu barabēkāgiddudu!
18002029a nivartitavyaṁ hi mayā tathāsmyuktō divaukasaiḥ।
18002029c yadi śrāṁtō'si rājēṁdra tvamathāgaṁtumarhasi।।
nānīga hiṁdirugabēku. divaukasaru nanage hīgeṁdē hēḷiddaru. rājēṁdra! oṁdu vēḷe nīnu baḷaliddare nannoḍane nīnū barabahudu!”
18002030a yudhiṣṭhirastu nirviṇṇastēna gaṁdhēna mūrcitaḥ।
18002030c nivartanē dhr̥tamanāḥ paryāvartata bhārata।।
bhārata! vāsaneyiṁda mūrchitanāgi nirviṇṇanāgidda yudhiṣṭhiranu hiṁdirugalu nirdharisi hiṁdakke tirugidanu.
18002031a sa saṁnivr̥ttō dharmātmā duḥkhaśōkasamanvitaḥ।
18002031c śuśrāva tatra vadatāṁ dīnā vācaḥ samaṁtataḥ।।
duḥkhaśōkasamanvitanāda ā dharmātmanu hiṁde tiruguttalē ella kaḍegaḷiṁda dīnadhvaniyalli tannannu uddēśisi kūgi kareyuvudannu kēḷidanu.
18002032a bhō bhō dharmaja rājarṣē puṇyābhijana pāṁḍava।
18002032c anugrahārthamasmākaṁ tiṣṭha tāvanmuhūrtakam।।
“bhō! bhō! dharmaja! rājarṣē! puṇyavaṁta pāṁḍava! namma anugrahārthavāgi oṁdu kṣaṇakāla nillu!
18002033a āyāti tvayi durdharṣē vāti puṇyaḥ samīraṇaḥ।
18002033c tava gaṁdhānugastāta yēnāsmānsukhamāgamat।।
durdharṣē! ninnoṁdige puṇyagaṁdhavuḷḷa gāḷiyu illi bīsatoḍagide. ninna ā suvāsaneyiṁda namage sukhavenisuttide!
18002034a tē vayaṁ pārtha dīrghasya kālasya puruṣarṣabha।
18002034c sukhamāsādayiṣyāmastvāṁ dr̥ṣṭvā rājasattama।।
pārtha! puruṣarṣabha! rājasattama! innū svalpasamaya illi nillu. aṣṭu samaya ninnannu nōḍi nāvu sukhavannu anubhavisuttēve.
18002035a saṁtiṣṭhasva mahābāhō muhūrtamapi bhārata।
18002035c tvayi tiṣṭhati kauravya yātanāsmānna bādhatē।।
bhārata! mahābāhō! svalpahottu illiyē iru. kauravya! nīnilliddare ī yātanegaḷu nammannu bādhisuvudilla!”
18002036a ēvaṁ bahuvidhā vācaḥ kr̥paṇā vēdanāvatām।
18002036c tasmindēśē sa śuśrāva samaṁtādvadatāṁ nr̥pa।।
nr̥pa! ā sthaḷada ella kaḍegaḷiṁda ī rītiya dainya-vēdanegaḷiṁda tuṁbida bahuvidhada mātugaḷannu avanu kēḷidanu.
18002037a tēṣāṁ tadvacanaṁ śrutvā dayāvāndīnabhāṣiṇām।
18002037c ahō kr̥ccramiti prāha tasthau sa ca yudhiṣṭhiraḥ।।
dīnarāgi kūguttidda avara ā mātugaḷannu kēḷi dayāvaṁta yudhiṣṭhiranu “ayyō kaṣṭavē!” eṁdu hēḷi alliyē niṁtukoṁḍanu.
18002038a sa tā giraḥ purastādvai śrutapūrvāḥ punaḥ punaḥ।
18002038c glānānāṁ duḥkhitānāṁ ca nābhyajānata pāṁḍavaḥ।।
ā svaragaḷannu hiṁde kūḍa punaḥ punaḥ kēḷiddarū duḥkhadiṁda baḷaliddavara ā dhvanigaḷu yāraddeṁdu pāṁḍavanige gurutisalāgalilla.
18002039a abudhyamānastā vācō dharmaputrō yudhiṣṭhiraḥ।
18002039c uvāca kē bhavaṁtō vai kimarthamiha tiṣṭhatha।।
hāge yāru mātanāḍuttiddāreṁdu tiḷiyada dharmaputra yudhiṣṭhiranu “nīvu yāru mattu illi ēke iddīri?” eṁdu kēḷidanu.
18002040a ityuktāstē tataḥ sarvē samaṁtādavabhāṣirē।
18002040c karṇō'haṁ bhīmasēnō'hamarjunō'hamiti prabhō।।
18002041a nakulaḥ sahadēvō'haṁ dhr̥ṣṭadyumnō'hamityuta।
18002041c draupadī draupadēyāśca ityēvaṁ tē vicukruśuḥ।।
anaṁtara ella kaḍegaḷiṁda ellarū “nānu karṇa!” “nānu bhīmasēna!” “nānu arjuna prabhō!” “nānu nakula, sahadēva!” “nānu dhr̥ṣṭadyumna, draupadī, draupadēyaru!” ivē muṁtāgi kūguttiruvudannu avanu kēḷidanu.
18002042a tā vācaḥ sā tadā śrutvā taddēśasadr̥śīrnr̥pa।
18002042c tatō vimamr̥śē rājā kiṁ nvidaṁ daivakāritam।।
nr̥pa! aṁtaha pradēśadalli avara ā mātugaḷannu kēḷi rājanu tannalliyē vimarśisidanu: “daivavu hīgēke māḍitu?
18002043a kiṁ nu tatkaluṣaṁ karma kr̥tamēbhirmahātmabhiḥ।
18002043c karṇēna draupadēyairvā pāṁcālyā vā sumadhyayā।।
18002044a ya imē pāpagaṁdhē'smindēśē saṁti sudāruṇē।
18002044c na hi jānāmi sarvēṣāṁ duṣkr̥taṁ puṇyakarmaṇām।।
mahātmarāda ī karṇanāgalī, sumadyame pāṁcālī draupadiyāgalī yāva kaluṣa karmagaḷannu māḍiddāreṁdu pāpagaṁdhadiṁda kūḍiruva ī dāruṇa sthaḷadalliddāre? ī ella puṇyakarmigaḷū māḍida pāpakarmagaḷyāvuvū nanage gottilla!
18002045a kiṁ kr̥tvā dhr̥tarāṣṭrasya putrō rājā suyōdhanaḥ।
18002045c tathā śriyā yutaḥ pāpaḥ saha sarvaiḥ padānugaiḥ।।
dhr̥tarāṣṭra putra pāpi rājā suyōdhananu ēnu māḍidaneṁdu tanna anuyāyigaḷellaroṁdige saṁpattu-saṁtōṣagaḷiṁda mereyuttiddāne?
18002046a mahēṁdra iva lakṣmīvānāstē paramapūjitaḥ।
18002046c kasyēdānīṁ vikārō'yaṁ yadimē narakaṁ gatāḥ।।
18002047a sarvadharmavidaḥ śūrāḥ satyāgamaparāyaṇāḥ।
18002047c kṣātradharmaparāḥ prājñā yajvānō bhūridakṣiṇāḥ।।
iṁdranō ennuvaṁte lakṣmīvaṁtanāgi avanu alli paramapūjitanāgiddāne. sarvadharmavida, śūra, satya, āgamaparāyaṇa, kṣātradharmaparāyaṇa, prājña, bhūridakṣiṇegaḷannittu yāganaḍesida nāvu ī narakadalliddēveṁdare ideṁtaha vikāra?
18002048a kiṁ nu suptō'smi jāgarmi cētayānō na cētayē।
18002048c ahō cittavikārō'yaṁ syādvā mē cittavibhramaḥ।।
nānēnu svapnavannu kāṇuttiddēneyē athavā eccaravāgiyē iddēneyē? eccaradiṁdiruveneṁdu anisidarū cētanavu uḍugihōdaṁtāgide. iṁdu nānu huccanāgibiṭṭiddēneyē? ayyō! ī cittavikāravē!”
18002049a ēvaṁ bahuvidhaṁ rājā vimamarśa yudhiṣṭhiraḥ।
18002049c duḥkhaśōkasamāviṣṭaściṁtāvyākulitēṁdriyaḥ।।
duḥkhaśōkasamāviṣṭanāda, ciṁteyiṁda vyākulitanāgidda rājā yudhiṣṭhiranu ī rīti bahuvidhagaḷalli vimarśisidanu.
18002050a krōdhamāhārayaccaiva tīvraṁ dharmasutō nr̥paḥ।
18002050c dēvāṁśca garhayāmāsa dharmaṁ caiva yudhiṣṭhiraḥ।।
kūḍalē tīvra krōdhitanāgi nr̥pa dharmasuta yudhiṣṭhiranu dēvategaḷannū, dharmanannū haḷidanu.
18002051a sa tīvragaṁdhasaṁtaptō dēvadūtamuvāca ha।
18002051c gamyatāṁ bhadra yēṣāṁ tvaṁ dūtastēṣāmupāṁtikam।।
tīvra durgaṁdhadiṁda saṁtaptanāda avanu dēvadūtanige hēḷidanu: “bhadra! dūta! ninnannu kaḷuhisidavara baḷi nīnu hōgu!
18002052a na hyahaṁ tatra yāsmyāmi sthitō'smīti nivēdyatām।
18002052c matsaṁśrayādimē dūta sukhinō bhrātarō hi mē।।
nānu allige baruvudilla. illiyē uḷidukoṁḍiddēneṁdu avarige hēḷu. dūta! nānu illi iruvudariṁda nanna sahōdararu sukhavannanubhavisuttiddāre!”
18002053a ityuktaḥ sa tadā dūtaḥ pāṁḍuputrēṇa dhīmatā।
18002053c jagāma tatra yatrāstē dēvarājaḥ śatakratuḥ।।
dhīmaṁta pāṁḍuputranu hīge hēḷalu dūtanu dēvarāja śatrakratuviruvallige hōdanu.
18002054a nivēdayāmāsa ca taddharmarājacikīrṣitam।
18002054c yathōktaṁ dharmaputrēṇa sarvamēva janādhipa।।
janādhipa! dharmaputranu hēḷiddaṁte dharmarājana iṁgitavellavannū avanige nivēdisidanu.”
samāpti
iti śrīmahābhāratē svargārōhaṇaparvaṇi yudhiṣṭhiranarakadarśanē dvitīyō'dhyāyaḥ ।।
idu śrīmahābhāratadalli svargārōhaṇaparvadalli yudhiṣṭhiranarakadarśana ennuva eraḍanē adhyāyavu.