ప్రవేశ
।। ఓం ఓం నమో నారాయణాయ।। శ్రీ వేదవ్యాసాయ నమః ।।
శ్రీ కృష్ణద్వైపాయన వేదవ్యాస విరచిత
శ్రీ మహాభారత
అశ్వమేధిక పర్వ
అశ్వమేధిక పర్వ
అధ్యాయ 88
సార
కృష్ణను యుధిష్ఠిరనిగె అర్జుననిత్త సందేశవన్ను తిళిసిదుదు (1-21).
14088001 వైశంపాయన ఉవాచ
14088001a సమాగతాన్వేదవిదో రాజ్ఞశ్చ పృథివీశ్వరాన్।
14088001c దృష్ట్వా యుధిష్ఠిరో రాజా భీమసేనమథాబ్రవీత్।।
వైశంపాయనను హేళిదను: “వేదవిద రాజరూ పృథ్వీశ్వరరూ ఆగమిసిరువుదన్ను నోడి రాజా యుధిష్ఠిరను భీమసేననిగె హేళిదను:
14088002a ఉపయాతా నరవ్యాఘ్రా య ఇమే జగదీశ్వరాః।
14088002c ఏతేషాం క్రియతాం పూజా పూజార్హా హి నరేశ్వరాః।।
“ఇల్లిగె ఆగమిసిరువ నరవ్యాఘ్ర జగదీశ్వరరెల్లరూ పూజిసల్పడలి! ఈ నరేశ్వరరు పూజార్హరు.”
14088003a ఇత్యుక్తః స తథా చక్రే నరేంద్రేణ యశస్వినా।
14088003c భీమసేనో మహాతేజా యమాభ్యాం సహ భారత।।
భారత! మహాతేజస్వి భీమసేనను నకుల-సహదేవరొందిగె యశస్వి నరేంద్రను హేళిదంతెయే మాడిదను.
14088004a అథాభ్యగచ్చద్గోవిందో వృష్ణిభిః సహ ధర్మజమ్।
14088004c బలదేవం పురస్కృత్య సర్వప్రాణభృతాం వరః।।
14088005a యుయుధానేన సహితః ప్రద్యుమ్నేన గదేన చ।
14088005c నిశఠేనాథ సాంబేన తథైవ కృతవర్మణా।।
ఆగ సర్వప్రాణధారిగళల్లి శ్రేష్ఠనాద గోవిందను ధర్మజ బలదేవనన్ను ముందెమాడికొండు యుయుధాన సాత్యకి, ప్రద్యుమ్న, గద, నిశఠ, సాంబ మత్తు కృతవర్మరొందిగె అల్లిగె ఆగమిసిదను.
14088006a తేషామపి పరాం పూజాం చక్రే భీమో మహాభుజః।
14088006c వివిశుస్తే చ వేశ్మాని రత్నవంతి నరర్షభాః।।
మహాభుజ భీమను అవరిగె కూడ పరమ పూజెయన్ను మాడిదను. ఆ నరర్షభరు రత్నఖచిత అరమనెగళన్ను ప్రవేశిసిదరు.
14088007a యుధిష్ఠిరసమీపే తు కథాంతే మధుసూదనః।
14088007c అర్జునం కథయామాస బహుసంగ్రామకర్శితమ్।।
యుధిష్ఠిరన సమీపదల్లి మాతనాడుత్తిద్ద మధుసూదనను కొనెయల్లి బహుసంగ్రామగళింద కృశనాగిరువ అర్జునన కురితు మాతనాడిదను.
14088008a స తం పప్రచ్చ కౌంతేయః పునః పునరరిందమమ్।
14088008c ధర్మరాడ్ భ్రాతరం జిష్ణుం సమాచష్ట జగత్పతిః।।
ఆగ ధర్మరాజ కౌంతేయను అరిందమ సహోదర జిష్ణువిన కురితు పునః పునః కేళలు జగత్పతి కృష్ణను అవనిగె హేళిదను:
14088009a ఆగమద్ద్వారకావాసీ మమాప్తః పురుషో నృప।
14088009c యోఽద్రాక్షీత్పాండవశ్రేష్ఠం బహుసంగ్రామకర్శితమ్।।
“నృప! ననగె ఆప్తనాద మత్తు ద్వారకెయల్లియే వాసిసుత్తిద్ద పురుషనోర్వను ననగె పాండవశ్రేష్ఠ అర్జునను అనేక సంగ్రామగళల్లి హోరాడి కృశనాగిరువనెందు ననగె హేళిదను.
14088010a సమీపే చ మహాబాహుమాచష్ట చ మమ ప్రభో।
14088010c కురు కార్యాణి కౌంతేయ హయమేధార్థసిద్ధయే।।
ప్రభో! కౌంతేయ! ఆ మహాబాహువు సమీపదల్లియే ఇరువనెందూ అవను ననగె హేళిదను. అశ్వమేధద సిద్ధిగాగి మాడబేకాద కార్యగళన్ను మాడు!”
14088011a ఇత్యుక్తః ప్రత్యువాచైనం ధర్మరాజో యుధిష్ఠిరః।
14088011c దిష్ట్యా స కుశలీ జిష్ణురుపయాతి చ మాధవ।।
ఇదక్కె ప్రతియాగి ధర్మరాజ యుధిష్ఠిరను ఇంతెందను: “మాధవ! సౌభాగ్యవశాత్ జిష్ణువు కుశలనాగియే హిందిరుగుత్తిద్దానె!
14088012a తవ యత్సందిదేశాసౌ పాండవానాం బలాగ్రణీః।
14088012c తదాఖ్యాతుమిహేచ్చామి భవతా యదునందన।।
యదునందన! పాండవర బలాగ్రణియు ఏనాదరూ సందేశవన్ను కళుహిసిద్దరె అదన్ను నిన్నింద కేళ బయసుత్తేనె!”
14088013a ఇత్యుక్తే రాజశార్దూల వృష్ణ్యంధకపతిస్తదా।
14088013c ప్రోవాచేదం వచో వాగ్మీ ధర్మాత్మానం యుధిష్ఠిరమ్।।
రాజశార్దూల! హీగె హేళలు వృష్ణి-అంధకర పతి వాగ్మియు ధర్మాత్మ యుధిష్ఠిరనిగె ఉత్తరిసిదను:
14088014a ఇదమాహ మహారాజ పార్థవాక్యం నరః స మామ్।
14088014c వాచ్యో యుధిష్ఠిరః కృష్ణ కాలే వాక్యమిదం మమ।।
“మహారాజ! ఆ పురుషను ననగె “కృష్ణ! సకాలదల్లి అర్జునన ఈ మాతన్నూ యుధిష్ఠిరనిగె తిళిసబేకు” ఎందు హేళిదను.
14088015a ఆగమిష్యంతి రాజానః సర్వతః కౌరవాన్ప్రతి।
14088015c తేషామేకైకశః పూజా కార్యేత్యేతత్క్షమం హి నః।।
“ఎల్ల కడెగళింద రాజరు కౌరవర కడె బరుత్తిద్దారె. అవరల్లి ఒబ్బొబ్బరన్నూ యథోచితావాగి సత్కరిసువుదు నమ్మ కర్తవ్యవాగిదె!”
14088016a ఇత్యేతద్వచనాద్రాజా విజ్ఞాప్యో మమ మానద।
14088016c న తదాత్యయికం హి స్యాద్యదర్ఘ్యానయనే భవేత్।।
మానద! ఇదర నంతర “రాజసూయ యాగద అర్ఘ్యప్రదానద సమయదల్లి నడెద దుర్ఘటనెయు పునః ఉంటాగబారదు” ఎంబ విజ్ఞాపనెయన్నూ అవను నన్నల్లి మాడిద్దానె.
14088017a కర్తుమర్హతి తద్రాజా భవాంశ్చాప్యనుమన్యతామ్।
14088017c రాజద్వేషాద్వినశ్యేయుర్నేమా రాజన్ప్రజాః పునః।।
“ఆ రాజను ఇదన్నే మాడబేకాగిదె. అదక్కె నిన్న బెంబలవూ బేకు. రాజర పరస్పర ద్వేషదింద పునః ప్రజెగళు వినాశహొందబారదు!”
14088018a ఇదమన్యచ్చ కౌంతేయ వచః స పురుషోఽబ్రవీత్।
14088018c ధనంజయస్య నృపతే తన్మే నిగదతః శృణు।।
నృపతే! కౌంతేయ! ఇదక్కూ హొరతాగి ఆ పురుషను ధనంజయన అన్య సందేశవన్నూ హేళిదను. అదన్ను హేళుత్తేనె. కేళు.
14088019a ఉపయాస్యతి యజ్ఞం నో మణిపూరపతిర్నృపః।
14088019c పుత్రో మమ మహాతేజా దయితో బభ్రువాహనః।।
“నమ్మ యజ్ఞక్కె మణిపూరద నృపతి నన్న ప్రీతియ మగ మహాతేజస్వి బభ్రువాహనను బరుత్తానె.
14088020a తం భవాన్మదపేక్షార్థం విధివత్ప్రతిపూజయేత్।
14088020c స హి భక్తోఽనురక్తశ్చ మమ నిత్యమితి ప్రభో।।
ప్రభో! అవను నన్న భక్తనూ నన్నల్లి నిత్యవూ అనురక్తనాగిరువుదరింద ననగోస్కరవాగి నీను అవనన్ను విధివత్తాగి గౌరవిసబేకు!””
14088021a ఇత్యేతద్వచనం శ్రుత్వా ధర్మరాజో యుధిష్ఠిరః।
14088021c అభినంద్యాస్య తద్వాక్యమిదం వచనమబ్రవీత్।।
ఈ మాతన్ను కేళి ధర్మరాజ యుధిష్ఠిరను ఆ వాక్యవన్ను అభినందిసుత్తా హీగె హేళిదను.
సమాప్తి
ఇతి శ్రీమహాభారతే అశ్వమేధికపర్వణి అశ్వమేధారంభే అష్టశీతితమోఽధ్యాయః।।
ఇదు శ్రీమహాభారతదల్లి అశ్వమేధికపర్వదల్లి అశ్వమేధారంభ ఎన్నువ ఎంభత్తెంటనే అధ్యాయవు.