പ്രവേശ
।। ഓം ഓം നമോ നാരായണായ।। ശ്രീ വേദവ്യാസായ നമഃ ।।
ശ്രീ കൃഷ്ണദ്വൈപായന വേദവ്യാസ വിരചിത
ശ്രീ മഹാഭാരത
അശ്വമേധിക പര്വ
അശ്വമേധിക പര്വ
അധ്യായ 86
സാര
കുദുരെയൊംദിഗെ അര്ജുനനു ഹിംദിരുഗുത്തിദ്ദാനെംദു തിളിദ യുധിഷ്ഠിരന സൂചനെയംതെ ഭീമസേനനു യജ്ഞവാടികെയന്നു സിദ്ധപഡിസിദുദു (1-21). യജ്ഞക്കെ ദ്വിജര ആഗമന (22-26).
14086001 വൈശംപായന ഉവാച
14086001a ഇത്യുക്ത്വാനുയയൌ പാര്ഥോ ഹയം തം കാമചാരിണമ്।
14086001c ന്യവര്തത തതോ വാജീ യേന നാഗാഹ്വയം പുരമ്।।
വൈശംപായനനു ഹേളിദനു: “ഹീഗെ ഹേളി പാര്ഥനു കാമചാരീ കുദുരെയന്നു അനുസരിസി ഹൊരടനു. ആഗ ആ കുദുരെയു ഹസ്തിനാപുരക്കെ ഹിംദിരുഗിതു.
14086002a തം നിവൃത്തം തു ശുശ്രാവ ചാരേണൈവ യുധിഷ്ഠിരഃ।
14086002c ശ്രുത്വാര്ജുനം കുശലിനം സ ച ഹൃഷ്ടമനാഭവത്।।
ചാരര മൂലക കുദുരെയു ഹിംദിരുഗിദുദന്നൂ അര്ജുനനു കുശലിയാഗിരുവനു എന്നുവുദന്നൂ തിളിദ യുധിഷ്ഠിരനു ഹര്ഷിതനാദനു.
14086003a വിജയസ്യ ച തത്കര്മ ഗാംധാരവിഷയേ തദാ।
14086003c ശ്രുത്വാന്യേഷു ച ദേശേഷു സ സുപ്രീതോഽഭവന്നൃപഃ।।
ഗാംധാരദേശദല്ലി മത്തു ഹാഗെയേ അന്യ ദേശഗളല്ലി വിജയന ആ കര്മവന്നു കേളി നൃപനു സുപ്രീതനാദനു.
14086004a ഏതസ്മിന്നേവ കാലേ തു ദ്വാദശീം മാഘപാക്ഷികീമ്।
14086004c ഇഷ്ടം ഗൃഹീത്വാ നക്ഷത്രം ധര്മരാജോ യുധിഷ്ഠിരഃ।।
14086005a സമാനായ്യ മഹാതേജാഃ സര്വാന്ഭ്രാതൄന്മഹാമനാഃ।
14086005c ഭീമം ച നകുലം ചൈവ സഹദേവം ച കൌരവഃ।।
ആഗ അദു പുഷ്യ നക്ഷത്രദിംദ കൂഡിദ മാഘ ശുക്ല ദ്വാദശിയാഗിത്തു. ആഗ കൌരവ ധര്മരാജ യുധിഷ്ഠിരനു മഹാതേജസ്വിഗളൂ മഹാമനസ്വിഗളൂ ആദ എല്ല സഹോദരരന്നൂ – ഭീമ, നകുല, സഹദേവരന്നു – കരെയിസിദനു.
14086006a പ്രോവാചേദം വചഃ കാലേ തദാ ധര്മഭൃതാം വരഃ।
14086006c ആമംത്ര്യ വദതാം ശ്രേഷ്ഠോ ഭീമം ഭീമപരാക്രമമ്।।
ആ സമയദല്ലി ധര്മഭൃതരല്ലി ശ്രേഷ്ഠ മത്തു മാതനാഡുവവരല്ലി ശ്രേഷ്ഠ യുധിഷ്ഠിരനു ഭീമപരാക്രമി ഭീമനന്നു ഉദ്ദേശിസി ഈ മാതന്നാഡിദനു:
14086007a ആയാതി ഭീമസേനാസൌ സഹാശ്വേന തവാനുജഃ।
14086007c യഥാ മേ പുരുഷാഃ പ്രാഹുര്യേ ധനംജയസാരിണഃ।।
“ഭീമസേന! ഇഗോ നിന്ന തമ്മനു കുദുരെയൊംദിഗെ ബരുത്തിദ്ദാനെ. ഇദന്നു ധനംജയനന്നു അനുസരിസി ഹോഗിദ്ദ പുരുഷരു മൊദലാഗി ബംദു ഹേളിദ്ദാരെ.
14086008a ഉപസ്ഥിതശ്ച കാലോഽയമഭിതോ വര്തതേ ഹയഃ।
14086008c മാഘീ ച പൌര്ണമാസീയം മാസഃ ശേഷോ വൃകോദര।।
കുദുരെയൂ കൂഡ കാലക്കെ സരിയാഗി ഹിംദിരുഗി ബംദിദെ. വൃകോദര! ഇദു മാഘദ ഹുണ്ണിമെ. ഒംദു തിംഗളു മാത്ര ഉളിദിദെ.
14086009a തത്പ്രസ്ഥാപ്യംതു വിദ്വാംസോ ബ്രാഹ്മണാ വേദപാരഗാഃ।
14086009c വാജിമേധാര്ഥസിദ്ധ്യര്ഥം ദേശം പശ്യംതു യജ്ഞിയമ്।।
ആദുദരിംദ വേദപാരഗ വിദ്വാംസ ബ്രാഹ്മണരന്നു കരെയിസബേകു. അശ്വമേധ യജ്ഞക്കെ പ്രശസ്ത സ്ഥളവന്നു നോഡബേകു.”
14086010a ഇത്യുക്തഃ സ തു തച്ചക്രേ ഭീമോ നൃപതിശാസനമ്।
14086010c ഹൃഷ്ടഃ ശ്രുത്വാ നരപതേരായാംതം സവ്യസാചിനമ്।।
സവ്യസാചിയു ബരുത്തിദ്ദാനെംദു നരപതിയിംദ കേളിദ ഭീമനു ഹൃഷ്ടനാഗി നൃപതിശാസനദംതെ മാഡബേകാദ കാര്യഗളല്ലി തൊഡഗിദനു.
14086011a തതോ യയൌ ഭീമസേനഃ പ്രാജ്ഞൈഃ സ്ഥപതിഭിഃ സഹ।
14086011c ബ്രാഹ്മണാനഗ്രതഃ കൃത്വാ കുശലാന്യജ്ഞകര്മസു।।
ആഗ ഭീമസേനനു പ്രാജ്ഞ സ്ഥപതിഗളു മത്തു യജ്ഞകര്മഗളല്ലി കുശലരാഗിദ്ദ ബ്രാഹ്മണരന്നു മുംദുമാഡികൊംഡു ഹൊരടനു.
14086012a തം സശാലചയഗ്രാമം സംപ്രതോലീവിടംകിനമ്।
14086012c മാപയാമാസ കൌരവ്യോ യജ്ഞവാടം യഥാവിധി।।
കൌരവ്യനു ശാലവൃക്ഷ സമൂഹഗളിംദ കൂഡിദ്ദ ഭൂപ്രദേശവന്നു യഥാവിധിയാഗി യജ്ഞവാടികെഗെ അളതെമാഡിസിദനു.
14086013a സദഃ സപത്നീസദനം സാഗ്നീധ്രമപി ചോത്തരമ്।
14086013c കാരയാമാസ വിധിവന്മണിഹേമവിഭൂഷിതമ്।।
രാജമാര്ഗഗളിംദലൂ സൌദഗളിംദലൂ കൂഡിദ മണിഹേമവിഭൂഷിതവാദ യജ്ഞശാലെയന്നു കട്ടിസിദനു.
14086014a സ്തംഭാന്കനകചിത്രാംശ്ച തോരണാനി ബൃഹംതി ച।
14086014c യജ്ഞായതനദേശേഷു ദത്ത്വാ ശുദ്ധം ച കാംചനമ്।।
സ്തംഭഗളല്ലി ചിന്നദ ചിത്രഗളിദ്ദവു. ദൊഡ്ഡ തോരണഗളിദ്ദവു. യജ്ഞായതന പ്രദേശദല്ലി ശുദ്ധ കാംചനവന്നേ ബളസലാഗിത്തു.
14086015a അംതഃപുരാണി രാജ്ഞാം ച നാനാദേശനിവാസിനാമ്।
14086015c കാരയാമാസ ധര്മാത്മാ തത്ര തത്ര യഥാവിധി।।
ആ ധര്മാത്മനു അല്ലല്ലി യഥാവിധിയാഗി നാനാദേശനിവാസീ രാജരിഗാഗി അംതഃപുരഗളന്നു കട്ടിസിദനു.
14086016a ബ്രാഹ്മണാനാം ച വേശ്മാനി നാനാദേശസമേയുഷാമ്।
14086016c കാരയാമാസ ഭീമഃ സ വിവിധാനി ഹ്യനേകശഃ।।
നാനാ ദേശഗളിംദ ബംദു സേരിദ ബ്രാഹ്മണരിഗാഗി അനേക വിവിധ ഭവനഗളന്നു ഭീമനു കട്ടിസിദനു.
14086017a തഥാ സംപ്രേഷയാമാസ ദൂതാന്നൃപതിശാസനാത്।
14086017c ഭീമസേനോ മഹാരാജ രാജ്ഞാമക്ലിഷ്ടകര്മണാമ്।।
മഹാരാജ! ഹാഗെയേ നൃപതിയ ശാസനദംതെ ഭീമസേനനു അക്ലിഷ്ടകര്മി രാജരിഗെ ദൂതരന്നു കളുഹിസിദനു.
14086018a തേ പ്രിയാര്ഥം കുരുപതേരായയുര്നൃപസത്തമാഃ।
14086018c രത്നാന്യനേകാന്യാദായ സ്ത്രിയോഽശ്വാനായുധാനി ച।।
കുരുപതിഗെ പ്രിയവാഗലെംദു നൃപസത്തമരു അനേക രത്നഗളന്നൂ, സ്ത്രീയരന്നൂ, അശ്വ-ആയുധഗളന്നു തെഗെദുകൊംഡു ആഗമിസിദരു.
14086019a തേഷാം നിവിശതാം തേഷു ശിബിരേഷു സഹസ്രശഃ।
14086019c നര്ദതഃ സാഗരസ്യേവ ശബ്ദോ ദിവമിവാസ്പൃശത്।।
അവരു വാസിസുത്തിദ്ദ ആ സഹസ്രാരു ശിബിരഗളിംദ ബംദ സമുദ്രദ ഭോര്ഗരെതദംതിദ്ദ ശബ്ധവു ആകാശവന്നേ മുട്ടുത്തിത്തു.
14086020a തേഷാമഭ്യാഗതാനാം സ രാജാ രാജീവലോചനഃ।
14086020c വ്യാദിദേശാന്നപാനാനി ശയ്യാശ്ചാപ്യതിമാനുഷാഃ।।
ആഗമിസിദ്ദ അവരിഗെ രാജീവലോചന രാജനു അതിമാനുഷ അന്ന-പാനാദിഗള മത്തു ശയനഗള വ്യവസ്ഥെയന്നു മാഡിസിദ്ദനു.
14086021a വാഹനാനാം ച വിവിധാഃ ശാലാഃ ശാലീക്ഷുഗോരസൈഃ।
14086021c ഉപേതാഃ പുരുഷവ്യാഘ്ര വ്യാദിദേശ സ ധര്മരാട്।।
പുരുഷവ്യാഘ്ര ധര്മരാജനു വാഹനഗളിഗാഗി ധാന്യ, കബ്ബു മത്തു ഹസുവിന ഹാലിനിംദ സമൃദ്ധവാദ വിവിധ ഭവനഗളന്നു ബിട്ടുകൊഡുവംതെ ആദേശവിത്തിദ്ദനു.
14086022a തഥാ തസ്മിന്മഹായജ്ഞേ ധര്മരാജസ്യ ധീമതഃ।
14086022c സമാജഗ്മുര്മുനിഗണാ ബഹവോ ബ്രഹ്മവാദിനഃ।।
ധീമംത ധര്മരാജന ആ മഹായജ്ഞക്കെ അനേക ബ്രഹ്മവാദീ മുനിഗണഗളു ബംദു സേരിദവു.
14086023a യേ ച ദ്വിജാതിപ്രവരാസ്തത്രാസന്പൃഥിവീപതേ।
14086023c സമാജഗ്മുഃ സശിഷ്യാംസ്താന് പ്രതിജഗ്രാഹ കൌരവഃ।।
പൃഥിവീപതേ! ശിഷ്യരൊംദിഗെ ബംദു സേരിദ്ദ ആ ദ്വിജാതിപ്രവരരന്നു കൌരവനു സ്വാഗതിസി സത്കരിസിദനു.
14086024a സര്വാംശ്ച താനനുയയൌ യാവദാവസഥാദിതി।
14086024c സ്വയമേവ മഹാതേജാ ദംഭം ത്യക്ത്വാ യുധിഷ്ഠിരഃ।।
മഹാതേജസ്വി യുധിഷ്ഠിരനു ദംഭവന്നു ത്യജിസി അവരെല്ലരന്നൂ അവരവര വാസസ്ഥളഗളിഗെ തലുപുവവരെഗൂ ഹിംബാലിസി ഹോഗുത്തിദ്ദനു.
14086025a തതഃ കൃത്വാ സ്ഥപതയഃ ശില്പിനോഽന്യേ ച യേ തദാ।
14086025c കൃത്സ്നം യജ്ഞവിധിം രാജന്ധര്മരാജ്ഞേ ന്യവേദയന്।।
രാജന്! യജ്ഞവിധിയെല്ലവന്നൂ നിര്മിസിദ സ്ഥപതിഗളു മത്തു അന്യ ശില്പിഗളു ധര്മരാജനിഗെ ബംദു നിവേദിസിദരു.
14086026a തച്ച്രുത്വാ ധര്മരാജഃ സ കൃതം സര്വമനിംദിതമ്।
14086026c ഹൃഷ്ടരൂപോഽഭവദ്രാജാ സഹ ഭ്രാതൃഭിരച്യുതഃ।।
അദന്നു കേളി രാജാ അച്യുത ധര്മരാജനു സഹോദരരൊംദിഗെ എല്ലവൂ കുംദുഗളില്ലദേ നെരവേരിതെംദു ഹൃഷ്ടരൂപനാദനു.”
സമാപ്തി
ഇതി ശ്രീമഹാഭാരതേ അശ്വമേധികപര്വണി അശ്വമേധാരംഭേ ഷഡശീതിതമോഽധ്യായഃ।।
ഇദു ശ്രീമഹാഭാരതദല്ലി അശ്വമേധികപര്വദല്ലി അശ്വമേധാരംഭ എന്നുവ എംഭത്താരനേ അധ്യായവു.