pravēśa
।। ōṁ ōṁ namō nārāyaṇāya।। śrī vēdavyāsāya namaḥ ।।
śrī kr̥ṣṇadvaipāyana vēdavyāsa viracita
śrī mahābhārata
aśvamēdhika parva
aśvamēdhika parva
adhyāya 81
sāra
ulūpiyu nāgalōkadiṁda saṁjīvinī maṇiyannu tarisi, adariṁda arjunanannu punarjīvagoḷisidudu (1-12). eccetta arjunanu raṇabhūmiyalli ulūpi-citrāṁgadeyarannu nōḍi vismitanāgi babhruvāhananannu praśnisidudu (13-21).
14081001 vaiśaṁpāyana uvāca
14081001a prāyōpaviṣṭē nr̥patau maṇipūrēśvarē tadā।
14081001c pitr̥śōkasamāviṣṭē saha mātrā paraṁtapa।।
vaiśaṁpāyananu hēḷidanu: “paraṁtapa! pitr̥śōkadiṁda muḷugihōgidda maṇipūrēśvara nr̥patiyu āga tāyiyoḍane prāyōpavēśa māḍidanu.
14081002a ulūpī ciṁtayāmāsa tadā saṁjīvanaṁ maṇim।
14081002c sa cōpātiṣṭhata tadā pannagānāṁ parāyaṇam।।
āga ulūpiyu saṁjīvana maṇiyannu smarisikoṁḍaḷu. pannagagaḷa parāyaṇavāda ā maṇiyu kūḍalē allige baṁditu.
14081003a taṁ gr̥hītvā tu kauravya nāgarājapatēḥ sutā।
14081003c manaḥprahlādanīṁ vācaṁ sainikānāmathābravīt।।
kauravya! ā maṇiyannu hiḍidukoṁḍu nāgarājapatiya ā magaḷu sainikara manassige āhlādakaravāda ī mātannāḍidaḷu:
14081004a uttiṣṭha mā śucaḥ putra naiṣa jiṣṇustvayā hataḥ।
14081004c ajēyaḥ puruṣairēṣa dēvairvāpi savāsavaiḥ।।
“magū! eddēḷu! śōkisabēḍa! jiṣṇuvu ninniṁda hatanāgalilla. ivanu iṁdrasahitanāda dēvategaḷigū manuṣyarigū ajēyanu.
14081005a mayā tu mōhinī nāma māyaiṣā saṁprayōjitā।
14081005c priyārthaṁ puruṣēṁdrasya pitustē'dya yaśasvinaḥ।।
yaśasvinī ninna ī taṁde puruṣēṁdranige priyavādudannu māḍalōsuga nānē ī mōhinī eṁba hesarina māyeyannu pradarśisidenu.
14081006a jijñāsurhyēṣa vai putra balasya tava kauravaḥ।
14081006c saṁgrāmē yudhyatō rājannāgataḥ paravīrahā।।
rājan! ī paravīraha kauravanu tanna magana balaveṣṭirabahudeṁba jijñāseyiṁdalē ninnoḍane saṁgrāmadalli yuddhamāḍalu bayasiddanu.
14081007a tasmādasi mayā putra yuddhārthaṁ paricōditaḥ।
14081007c mā pāpamātmanaḥ putra śaṁkēthāstvaṇvapi prabhō।।
prabhō! putra! ādudariṁdalē nānu ninnannu yuddhakkāgi pracōdiside! nīnu ninnannu pāpiyeṁdu svalpavū śaṁkisabēkāgilla!
14081008a r̥ṣirēṣa mahātējāḥ puruṣaḥ śāśvatō'vyayaḥ।
14081008c nainaṁ śaktō hi saṁgrāmē jētuṁ śakrō'pi putraka।।
putraka! ī puruṣanu mahātējasvī r̥ṣiyu. śāśvatanu mattu avyayanu. saṁgrāmadalli ivanannu śakranigū jayisalu sādhyavilla!
14081009a ayaṁ tu mē maṇirdivyaḥ samānītō viśāṁ patē।
14081009c mr̥tānmr̥tānpannagēṁdrānyō jīvayati nityadā।।
viśāṁpatē! mr̥tagoṁḍa pannagēṁdrarannu nityavū badukisuva ī divya maṇiyannu igō tarisiddēne.
14081010a ētamasyōrasi tvaṁ tu sthāpayasva pituḥ prabhō।
14081010c saṁjīvitaṁ punaḥ putra tatō draṣṭāsi pāṁḍavam।।
prabhō! putra! idannu nīnu ninna taṁdeya edeya mēle iḍu. āga nīnu punaḥ pāṁḍava arjunanannu jīvaṁtanāgi kāṇuve!”
14081011a ityuktaḥ sthāpayāmāsa tasyōrasi maṇiṁ tadā।
14081011c pārthasyāmitatējāḥ sa pituḥ snēhādapāpakr̥t।।
hīge hēḷalu pāpavannesagidda amitatējasvī babhruvāhananu snēhapūrvakavāgi ā maṇiyannu taṁde pārthana edeyamēle iṭṭanu.
14081012a tasminnyastē maṇau vīra jiṣṇurujjīvitaḥ prabhuḥ।
14081012c suptōtthita ivōttasthau mr̥ṣṭalōhitalōcanaḥ।।
vīra! ā maṇiyannu iṭṭoḍaneyē prabhu jiṣṇuvu punaḥ jīvitanādanu. malagiddavanu eddēḷuvaṁte tanna keṁpu kaṇṇugaḷannu oresikoḷḷuttā avanu eddu kuḷitanu.
14081013a tamutthitaṁ mahātmānaṁ labdhasaṁjñaṁ manasvinam।
14081013c samīkṣya pitaraṁ svasthaṁ vavaṁdē babhruvāhanaḥ।।
saṁjñegaḷannu paḍedu svasthanāgi mēledda ā mahātma manasvī taṁdeyannu nōḍi babhruvāhananu vaṁdisidanu.
14081014a utthitē puruṣavyāghrē punarlakṣmīvati prabhō।
14081014c divyāḥ sumanasaḥ puṇyā vavr̥ṣē pākaśāsanaḥ।।
prabhō! ā puruṣavyāghra śrīmaṁtanu punaḥ mēlēḷalu saṁtōṣagoṁḍa pākaśāsana iṁdranu avana mēle puṇya divyavr̥ṣṭiyannu surisidanu.
14081015a anāhatā duṁdubhayaḥ praṇēdurmēghanisvanāḥ।
14081015c sādhu sādhviti cākāśē babhūva sumahānsvanaḥ।।
yārū bārisadē iddarū mēghada dhvaniyalli duṁdubhigaḷu moḷagidavu. ākāśadalli “sādhu! sādhu!” eṁba mahā dhvaniyu kēḷibaṁditu.
14081016a utthāya tu mahābāhuḥ paryāśvastō dhanaṁjayaḥ।
14081016c babhruvāhanamāliṁgya samājighrata mūrdhani।।
mahābāhu dhanaṁjayanu samādhānahoṁdi mēleddu babhruvāhananannu ālaṁgisi nettiyannu āghrāṇisidanu.
14081017a dadarśa cāvidūrē'sya mātaraṁ śōkakarśitām।
14081017c ulūpyā saha tiṣṭhaṁtīṁ tatō'pr̥ccaddhanaṁjayaḥ।।
anati dūradalliyē ulūpiyoḍane śōkakarśitaḷāgi niṁtidda avana tāyi citrāṁgadeyannū nōḍi, dhanaṁjayanu babhruvāhananige kēḷidanu:
14081018a kimidaṁ lakṣyatē sarvaṁ śōkavismayaharṣavat।
14081018c raṇājiramamitraghna yadi jānāsi śaṁsa mē।।
“amitraghna! ī raṇāṁgaṇavu śōka-vismaya-harṣagaḷiṁda kūḍidaṁte kāṇuttide. idakke kāraṇavēnādarū ninage tiḷididdare hēḷu!
14081019a jananī ca kimarthaṁ tē raṇabhūmimupāgatā।
14081019c nāgēṁdraduhitā cēyamulūpī kimihāgatā।।
ninna jananiyu ēke ī raṇabhūmige baṁdiddāḷe? nāgēṁdrana magaḷu ulūpiyū kūḍa illige ēke baṁdiddāḷe?
14081020a jānāmyahamidaṁ yuddhaṁ tvayā madvacanātkr̥tam।
14081020c strīṇāmāgamanē hētumahamiccāmi vēditum।।
nanna hēḷikeyaṁteyē nammibbaroḍane yuddhavu naḍeyitu ennuvudu nanage tiḷidide. ādare ī strīyaru illige baralu kāraṇavēneṁdu tiḷiyalu bayasuttēne.”
14081021a tamuvāca tataḥ pr̥ṣṭō maṇipūrapatistadā।
14081021c prasādya śirasā vidvānulūpī pr̥ccyatāmiti।।
hīge kēḷalu maṇipūrapatiyu arjunanige śirasā namaskarisi prasannagoḷisi idannu ulūpiyalli kēḷi tiḷidukoḷḷabēkeṁdu prārthisikoṁḍanu.
samāpti
iti śrīmahābhāratē aśvamēdhikaparvaṇi arjunapratyujjīvanē ēkāśītitamō'dhyāyaḥ।।
idu śrīmahābhāratadalli aśvamēdhikaparvadalli arjunapratyujjīvana ennuva eṁbhattoṁdanē adhyāyavu.