ପ୍ରଵେଶ
।। ଓଂ ଓଂ ନମୋ ନାରାଯଣାଯ।। ଶ୍ରୀ ଵେଦଵ୍ଯାସାଯ ନମଃ ।।
ଶ୍ରୀ କୃଷ୍ଣଦ୍ଵୈପାଯନ ଵେଦଵ୍ଯାସ ଵିରଚିତ
ଶ୍ରୀ ମହାଭାରତ
ଅଶ୍ଵମେଧିକ ପର୍ଵ
ଅଶ୍ଵମେଧିକ ପର୍ଵ
ଅଧ୍ଯାଯ 80
ସାର
ମୂର୍ଛॆଯିଂଦ ऎଚ୍ଚॆତ୍ତ ବଭ୍ରୁଵାହନନୁ ଶୋକିସୁତ୍ତା ଆମରଣାଂତ ଉପଵାସଵନ୍ନୁ କୈଗॊଂଡିଦୁଦୁ (1-22).
14080001 ଵୈଶଂପାଯନ ଉଵାଚ
14080001a ତଥା ଵିଲପ୍ଯୋପରତା ଭର୍ତୁଃ ପାଦୌ ପ୍ରଗୃହ୍ଯ ସା।
14080001c ଉପଵିଷ୍ଟାଭଵଦ୍ଦେଵୀ ସୋଚ୍ଚ୍ଵାସଂ ପୁତ୍ରମୀକ୍ଷତୀ।।
ଵୈଶଂପାଯନନୁ ହେଳିଦନୁ: “ହାଗॆ ପତିଯ ପାଦଗଳॆରଡନ୍ନୂ ହିଡିଦୁ ଵିଲପିସୁତ୍ତ କୁଳିତିଦ୍ଦ ଦେଵୀ ଚିତ୍ରାଂଗଦॆଯୁ ମଗନୁ ଉସିରାଡୁତ୍ତିରୁଵୁଦନ୍ନୁ ଗମନିସିଦଳୁ.
14080002a ତତଃ ସଂଜ୍ଞାଂ ପୁନର୍ଲବ୍ଧ୍ଵା ସ ରାଜା ବଭ୍ରୁଵାହନଃ।
14080002c ମାତରଂ ତାମଥାଲୋକ୍ଯ ରଣଭୂମାଵଥାବ୍ରଵୀତ୍।।
ଅନଂତର ସଂଜ୍ଞॆଗଳନ୍ନୁ ପୁନଃ ପଡॆଦ ରାଜା ବଭ୍ରୁଵାହନନୁ ରଣଭୂମିଯଲ୍ଲି ତନ୍ନ ତାଯିଯନ୍ନୁ ନୋଡି ଈ ମାତୁଗଳନ୍ନାଡିଦନୁ:
14080003a ଇତୋ ଦୁଃଖତରଂ କିଂ ନୁ ଯନ୍ମେ ମାତା ସୁଖୈଧିତା।
14080003c ଭୂମୌ ନିପତିତଂ ଵୀରମନୁଶେତେ ମୃତଂ ପତିମ୍।।
“ଅଯ୍ଯୋ! ସୁଖଵନ୍ନେ ତିଳିଦିରୁଵ ନନ୍ନ ଈ ତାଯିଯୁ ମୃତନାଦ ଵୀର ପତିଯॊଡନॆ ଭୂମିଯ ମେଲॆ ବିଦ୍ଦୁ ମଲଗିଦ୍ଦାଳଲ୍ଲା! ଇଦକ୍କିଂତଲୂ ହॆଚ୍ଚିନ ଦୁଃଖଵୁ ଯାଵୁଦିଦॆ?
14080004a ନିହଂତାରଂ ରଣେଽରୀଣାଂ ସର୍ଵଶସ୍ତ୍ରଭୃତାଂ ଵରମ୍।
14080004c ମଯା ଵିନିହତଂ ସଂଖ୍ଯେ ପ୍ରେକ୍ଷତେ ଦୁର୍ମରଂ ବତ।।
ରଣଦଲ୍ଲି ଅରିଗଳନ୍ନୁ ସଂହରିସୁଵ, ସର୍ଵଶସ୍ତ୍ରଭୃତରଲ୍ଲିଯୂ ଶ୍ରେଷ୍ଠନାଗିଦ୍ଦଵନୁ ନନ୍ନିଂଦ ଯୁଦ୍ଧଦଲ୍ଲି ହତନାଗି ଦୁର୍ମରଣ ହॊଂଦିରୁଵୁଦନ୍ନୁ ଇଵଳୁ ନୋଡୁତ୍ତିରୁଵଳଲ୍ଲ!
14080005a ଅହୋଽସ୍ଯା ହୃଦଯଂ ଦେଵ୍ଯା ଦୃଢଂ ଯନ୍ନ ଵିଦୀର୍ଯତେ।
14080005c ଵ୍ଯୂଢୋରସ୍କଂ ମହାବାହୁଂ ପ୍ରେକ୍ଷଂତ୍ଯା ନିହତଂ ପତିମ୍।।
ଈ ଵିଶାଲଵକ୍ଷସ୍ଥଳଵିରୁଵ ମହାବାହୁ ପତିଯୁ ହତନାଗିରୁଵୁଦନ୍ନୁ ନୋଡିଯୂ ଈ ଦେଵିଯ ହୃଦଯଵୁ ऒଡॆଦୁହୋଗୁତ୍ତିଲ୍ଲ ऎଂଦରॆ ଇଵଳ ହୃଦଯଵୁ ଦୃଢଵାଗିଯେ ଇରବେକୁ!
14080006a ଦୁର୍ମରଂ ପୁରୁଷେଣେହ ମନ୍ଯେ ହ୍ଯଧ୍ଵନ୍ଯନାଗତେ।
14080006c ଯତ୍ର ନାହଂ ନ ମେ ମାତା ଵିପ୍ରଯୁଜ୍ଯେତ ଜୀଵିତାତ୍।।
ଦୁର୍ମରଣଦଂଥହ ଈ ସଂକଟଵୁ ସଂଭଵିସିଦାଗଲୂ ନନ୍ନ ଅଥଵା ନନ୍ନ ତାଯିଯ ପ୍ରାଣଵୁ ହॊରଟୁହୋଗୁତ୍ତିଲ୍ଲଵଲ୍ଲ!
14080007a ଅହୋ ଧିକ୍କୁରୁଵୀରସ୍ଯ ହ୍ଯୁରଃସ୍ଥଂ କାଂଚନଂ ଭୁଵି।
14080007c ଵ୍ଯପଵିଦ୍ଧଂ ହତସ୍ଯେହ ମଯା ପୁତ୍ରେଣ ପଶ୍ଯତ।।
ଅଯ୍ଯୋ! ନନଗॆ ଧିକ୍କାର! ଈ କୁରୁଵୀରନ କାଂଚନ କଵଚଵୁ ଭୂମିଯ ମେଲॆ କॆଡଵଲ୍ପଟ୍ଟୁ ମଗନାଦ ନନ୍ନିଂଦ ହତନାଗିରୁଵ ଇଵନନ୍ନୁ ନୋଡିରି!
14080008a ଭୋ ଭୋ ପଶ୍ଯତ ମେ ଵୀରଂ ପିତରଂ ବ୍ରାହ୍ମଣା ଭୁଵି।
14080008c ଶଯାନଂ ଵୀରଶଯନେ ମଯା ପୁତ୍ରେଣ ପାତିତମ୍।।
ଭୋ! ଭୋ! ବ୍ରାହ୍ମଣରେ! ନନ୍ନ ଵୀର ତଂଦॆଯୁ ମଗନାଦ ନନ୍ନିଂଦ କॆଳଗୁରୁଳିସଲ୍ପଟ୍ଟୁ ଵୀରଶଯନଦଲ୍ଲି ମଲଗିରୁଵୁଦନ୍ନୁ ନୋଡିରି!
14080009a ବ୍ରାହ୍ମଣାଃ କୁରୁମୁଖ୍ଯସ୍ଯ ପ୍ରଯୁକ୍ତା ହଯସାରିଣଃ।
14080009c କୁର୍ଵଂତୁ ଶାଂତିକାଂ ତ୍ଵଦ୍ଯ ରଣେ ଯୋଽଯଂ ମଯା ହତଃ।।
କୁରୁମୁଖ୍ଯନ କୁଦୁରॆଯନ୍ନୁ ହିଂବାଲିସି ବଂଦିରୁଵ ବ୍ରାହ୍ମଣରୁ ଇଂଦୁ ନନ୍ନିଂଦ ରଣଦଲ୍ଲି ହତନାଗିରୁଵ ଇଵନିଗॆ ଯାଵ ଶାଂତିକର୍ମଗଳନ୍ନୁ ମାଡୁଵରୁ?
14080010a ଵ୍ଯାଦିଶଂତୁ ଚ କିଂ ଵିପ୍ରାଃ ପ୍ରାଯଶ୍ଚିତ୍ତମିହାଦ୍ଯ ମେ।
14080010c ସୁନୃଶଂସସ୍ଯ ପାପସ୍ଯ ପିତୃହଂତୂ ରଣାଜିରେ।।
ଵିପ୍ରରେ! ରଣରଂଗଦଲ୍ଲି ତଂଦॆଯନ୍ନୁ କॊଂଦ ଈ କ୍ରୂରି ପାପିଗॆ ପ୍ରାଯଶ୍ଚିତ୍ତଵେନନ୍ନାଦରୂ ଵିଦିସିରି!
14080011a ଦୁଶ୍ଚରା ଦ୍ଵାଦଶ ସମା ହତ୍ଵା ପିତରମଦ୍ଯ ଵୈ।
14080011c ମମେହ ସୁନୃଶଂସସ୍ଯ ସଂଵୀତସ୍ଯାସ୍ଯ ଚର୍ମଣା।।
14080012a ଶିରଃକପାଲେ ଚାସ୍ଯୈଵ ଭୁଂଜତଃ ପିତୁରଦ୍ଯ ମେ।
14080012c ପ୍ରାଯଶ୍ଚିତ୍ତଂ ହି ନାସ୍ତ୍ଯନ୍ଯଦ୍ଧତ୍ଵାଦ୍ଯ ପିତରଂ ମମ।।
ଇଂଦୁ ତଂଦॆଯନ୍ନୁ କॊଂଦ ନାନୁ ହନ୍ନॆରଡୁ ଵର୍ଷଗଳୁ କଷ୍ଟଦଲ୍ଲି ଇରବେକୁ. କ୍ରୂରନାଗିରୁଵ ନାନୁ ଇଵନଦେ ଚର୍ମଵନ୍ନୁ ହॊଦॆଦୁକॊଂଡୁ ଇଵନଦେ ଶିରଵନ୍ନୁ କପାଲଵନ୍ନାଗି ହିଡିଦୁ ସଂଚରିସବେକୁ. ତଂଦॆଯନ୍ନେ କॊଂଦ ନନଗॆ ଇଦକ୍କିଂତ ବେରॆ ଯାଵ ପ୍ରାଯଶ୍ଚିତ୍ତଵୂ ଇଲ୍ଲ!
14080013a ପଶ୍ଯ ନାଗୋତ୍ତମସୁତେ ଭର୍ତାରଂ ନିହତଂ ମଯା।
14080013c କୃତଂ ପ୍ରିଯଂ ମଯା ତେଽଦ୍ଯ ନିହତ୍ଯ ସମରେଽର୍ଜୁନମ୍।।
ନାଗୋତ୍ତମନ ମଗଳେ! ନୋଡୁ! ନିନ୍ନ ପତିଯନ୍ନୁ ନାନୁ ସଂହରିସିଦ୍ଦେନॆ! ସମରଦଲ୍ଲି ଅର୍ଜୁନନନ୍ନୁ ସଂହରିସି ଇଂଦୁ ନାନୁ ନିନଗॆ ପ୍ରିଯଵାଦୁଦନ୍ନୁ ମାଡିଦ୍ଦେନॆ!
14080014a ସୋଽହମପ୍ଯଦ୍ଯ ଯାସ୍ଯାମି ଗତିଂ ପିତୃନିଷେଵିତାମ୍।
14080014c ନ ଶକ୍ନୋମ୍ଯାତ୍ମନାତ୍ମାନମହଂ ଧାରଯିତୁଂ ଶୁଭେ।।
ଶୁଭେ! ଆଦରॆ ନାନୁ ନନ୍ନ ଜୀଵଵନ୍ନେ ଧରିସିରଲୁ ଶକ୍ଯନାଗିଲ୍ଲ! ଇଂଦୁ ନନ୍ନ ତଂଦॆଯୁ ଯାଵ ମାର୍ଗଦଲ୍ଲି ହୋଗିରୁଵନୋ ଅଦେ ମାର୍ଗଦଲ୍ଲି ହୋଗୁତ୍ତେନॆ!
14080015a ସା ତ୍ଵଂ ମଯି ମୃତେ ମାତସ୍ତଥା ଗାଂଡୀଵଧନ୍ଵନି।
14080015c ଭଵ ପ୍ରୀତିମତୀ ଦେଵି ସତ୍ଯେନାତ୍ମାନମାଲଭେ।।
ମାତା! ଗାଂଡୀଵଧନ୍ଵିଯॊଡନॆ ନାନୂ ମୃତନାଦ ନଂତର ନୀନୁ ସଂତୋଷଦିଂଦିରୁ! ଦେଵି! ଇଵନିଲ୍ଲଦେ ନାନୁ ବଦୁକିରଲାରॆ ऎନ୍ନୁଵୁଦୁ ସତ୍ଯ!”
14080016a ଇତ୍ଯୁକ୍ତ୍ଵା ସ ତଦା ରାଜା ଦୁଃଖଶୋକସମାହତଃ।
14080016c ଉପସ୍ପୃଶ୍ଯ ମହାରାଜ ଦୁଃଖାଦ୍ଵଚନମବ୍ରଵୀତ୍।।
ମହାରାଜ! ହୀଗॆ ହେଳି ଦୁଃଖଶୋକସମାହତନାଦ ରାଜ ବଭ୍ରୁଵାହନନୁ ଆଚମନ ମାଡି ଦୁଃଖଦିଂଦ ଈ ମାତନ୍ନାଡିଦନୁ:
14080017a ଶୃଣ୍ଵଂତୁ ସର୍ଵଭୂତାନି ସ୍ଥାଵରାଣି ଚରାଣି ଚ।
14080017c ତ୍ଵଂ ଚ ମାତର୍ଯଥା ସତ୍ଯଂ ବ୍ରଵୀମି ଭୁଜଗୋତ୍ତମେ।।
“ସ୍ଥାଵର-ଚର ସର୍ଵଭୂତଗଳୂ କେଳିରି! ଭୁଜଗୋତ୍ତମେ! ମାତା! ନୀନୂ କୂଡ ନାନୁ ହେଳଲିରୁଵ ଈ ସତ୍ଯଵନ୍ନୁ କେଳୁ!
14080018a ଯଦି ନୋତ୍ତିଷ୍ଠତି ଜଯଃ ପିତା ମେ ଭରତର୍ଷଭଃ।
14080018c ଅସ୍ମିନ୍ନେଵ ରଣୋଦ୍ଦେଶେ ଶୋଷଯିଷ୍ଯେ କଲେଵରମ୍।।
ऒଂଦୁ ଵେଳॆ ନନ୍ନ ତଂଦॆ ଈ ଭରତର୍ଷଭ ଜଯନୁ ମେଲେଳଦିଦ୍ଦରॆ ଇଦେ ରଣପ୍ରଦେଶଦଲ୍ଲି ନାନୁ ନନ୍ନ ଶରୀରଵନ୍ନୁ ଶୋଷିସିବିଡୁତ୍ତେନॆ!
14080019a ନ ହି ମେ ପିତରଂ ହତ୍ଵା ନିଷ୍କୃତିର୍ଵିଦ୍ଯତେ କ୍ଵ ଚିତ୍।
14080019c ନରକଂ ପ୍ରତିପତ୍ସ୍ଯାମି ଧ୍ରୁଵଂ ଗୁରୁଵଧାର୍ଦିତଃ।।
ତଂଦॆଯନ୍ନୁ କॊଂଦିରୁଵ ନନଗॆ ଯାଵୁଦେ ରୀତିଯ ପ୍ରାଯଶ୍ଚିତ୍ତଵୂ ଇଲ୍ଲ! ଗୁରୁଵନ୍ନୁ ଵଧିସିଦ ପାପମାଡିଦ ନାନୁ ନିଶ୍ଚଯଵାଗିଯୂ ନରକଵନ୍ନେ ପଡॆଯୁତ୍ତେନॆ!
14080020a ଵୀରଂ ହି କ୍ଷତ୍ରିଯଂ ହତ୍ଵା ଗୋଶତେନ ପ୍ରମୁଚ୍ଯତେ।
14080020c ପିତରଂ ତୁ ନିହତ୍ଯୈଵଂ ଦୁସ୍ତରା ନିଷ୍କୃତିର୍ମଯା।।
ନୂରୁ ଗୋଵୁଗଳନ୍ନୁ ଦାନମାଡୁଵୁଦରିଂଦ ଵୀର କ୍ଷତ୍ରିଯନନ୍ନୁ କॊଂଦ ପାପଦିଂଦ ମୁକ୍ତନାଗବହୁଦୁ. ଆଦରॆ ତଂଦॆଯନ୍ନେ କॊଂଦ ଈ ପାପଵନ୍ନୁ ମାଡିରୁଵ ନନଗॆ ବିଡୁଗଡॆଯେ ଇଲ୍ଲଵାଗିଦॆ!
14080021a ଏଷ ହ୍ଯେକୋ ମହାତେଜାଃ ପାଂଡୁପୁତ୍ରୋ ଧନଂଜଯଃ।
14080021c ପିତା ଚ ମମ ଧର୍ମାତ୍ମା ତସ୍ଯ ମେ ନିଷ୍କୃତିଃ କୁତଃ।।
ପାଂଡୁଵିନ ମଗନାଦ ଈ ଧନଂଜଯନୁ ଅଦ୍ଵିତୀଯନୁ. ମହାତେଜସ୍ଵିଯୁ. ଧର୍ମାତ୍ମନାଦ ଈ ତଂଦॆଯନ୍ନୁ କॊଂଦ ନନଗॆ ऎଲ୍ଲିଯ ପ୍ରାଯଶ୍ଚିତ୍ତଵୁ?”
14080022a ଇତ୍ଯେଵମୁକ୍ତ୍ଵା ନୃପତେ ଧନଂଜଯସୁତୋ ନୃପଃ।
14080022c ଉପସ୍ପୃଶ୍ଯାଭଵତ୍ତୂଷ୍ଣୀଂ ପ୍ରାଯୋପେତୋ ମହାମତିଃ।।
ହୀଗॆ ହେଳି ନୃପତି ଧନଂଜଯନ ମଗ ନୃପ ମହାମତି ବଭ୍ରୁଵାହନନୁ ଆଚମନ ମାଡି ଆମରଣାଂତ ଉପଵାସଵ୍ରତଵନ୍ନୁ କୈଗॊଂଡୁ ମୌନଵାଗି କୁଳିତନୁ.”
ସମାପ୍ତି
ଇତି ଶ୍ରୀମହାଭାରତେ ଅଶ୍ଵମେଧିକପର୍ଵଣି ଅର୍ଜୁନପ୍ରତ୍ଯୁଜ୍ଜୀଵନେ ଆଶୀତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ।।
ଇଦୁ ଶ୍ରୀମହାଭାରତଦଲ୍ଲି ଅଶ୍ଵମେଧିକପର୍ଵଦଲ୍ଲି ଅର୍ଜୁନପ୍ରତ୍ଯୁଜ୍ଜୀଵନ ऎନ୍ନୁଵ ऎଂଭତ୍ତନେ ଅଧ୍ଯାଯଵୁ.