ปฺรวเศ
ฯฯ โอํ โอํ นมโ นารายณายฯฯ ศฺรี วเทวฺยาสาย นมห์ ฯฯ
ศฺรี กฺฤษฺณทฺวไปายน วเทวฺยาส วิรจิต
ศฺรี มหาภารต
อศฺวมเธิก ปรฺว
อศฺวมเธิก ปรฺว
อธฺยาย 54
สาร
กฺฤษฺณนุ อุตฺตํกนิคเะ หิํทเะ อรฺชุนนิคเะ ตโริสิทฺท ตนฺน ศาศฺวต วไษฺณวี รูปวนฺนุ ตโริสิทุทุ, อุตฺตํกนิํท กฺฤษฺณสฺตุติ (1-8). อุตฺตํกนิคเะ “มรุภูมิยลฺลิ นินคเะ นีรุ พเกเะํทาคลเะลฺลา นนฺนนฺนุ สฺมริสุ!” เอะํทุ หเฬิ กฺฤษฺณนุ ทฺวารกเะคเะ ตเะรฬิทุทุ (9-13). โอะมฺมเะ มาตํคนิํท นีรนฺนุ สฺวีกริสทเ อิทฺท อุตฺตํกนิคเะ กฺฤษฺณนุ มาํตํค วเษทลฺลิทฺท อิํทฺรนุ อวนิคเะ อมฺฤตวนฺนุ นีฑลุ พํทิทฺทนุ เอะํทุ หเฬิ อวนิคเะ มรุภูมิยลฺลิยู มฬเะสุริสุว วรวนฺนุ นีฑิทุทุ (14-35).
14054001 อุตฺตํก อุวาจ
14054001a อภิชานามิ ชคตห์ กรฺตารํ ตฺวาํ ชนารฺทนฯ
14054001c นูนํ ภวตฺปฺรสาทโ'ยมิติ มเ นาสฺติ สํศยห์ฯฯ
อุตฺตํกนุ หเฬิทนุ: “ชนารฺทน! นีนเ อี ชคตฺติน กรฺตารนเะํทุ ติฬิทุกโะํฑิทฺทเนเะ. อี อาธฺยาตฺมตตฺตฺววุ นินฺน ปฺรสาททิํทลเ นนคเะ ทโะรเะยิตุ เอะนฺนุวุทรลฺลิ สํศยวิลฺล.
14054002a จิตฺตํ จ สุปฺรสนฺนํ มเ ตฺวทฺภาวคตมจฺยุตฯ
14054002c วินิวฺฤตฺตศฺจ มเ กโป อิติ วิทฺธิ ปรํตปฯฯ
อจฺยุต! นินฺนมเลิน ภกฺติยิํท นนฺน จิตฺตวุ ปฺรสนฺนวาคิทเะ. ปรํตป! นนฺน กโปวู หโะรฏุหโยิตเะํทุ ติฬิ.
14054003a ยทิ ตฺวนุคฺรหํ กํ จิตฺตฺวตฺตโ'รฺหโ'หํ ชนารฺทนฯ
14054003c ทฺรษฺฏุมิจฺจามิ ตเ รูปมไศฺวรํ ตนฺนิทรฺศยฯฯ
นินฺน อนุคฺรหกฺกเะ นานุ สฺวลฺปวาทรู อรฺหนาคิทฺทรเะ ชนารฺทน! นินฺน อีศฺวรี รูปวนฺนุ นโฑลุ พยสุตฺตเนเะ. อทนฺนุ ตโริสุ!””
14054004 วไศํปายน อุวาจ
14054004a ตตห์ ส ตสฺมไ ปฺรีตาตฺมา ทรฺศยามาส ตทฺวปุห์ฯ
14054004c ศาศฺวตํ วไษฺณวํ ธีมานฺททฺฤศเ ยทฺธนํชยห์ฯฯ
วไศํปายนนุ หเฬิทนุ: “อาค ธีมานฺ กฺฤษฺณนุ ปฺรีตาตฺมนาคิ ธนํชยนิคเะ ตโริสิทฺท ศาศฺวต วไษฺณวี รูปวนฺนุ อุตฺตํกนิคู ตโริสิทนุ.
14054005a ส ททรฺศ มหาตฺมานํ วิศฺวรูปํ มหาภุชมฺฯ
14054005c วิสฺมยํ จ ยยเา วิปฺรสฺตทฺทฺฤษฺฏฺวา รูปมไศฺวรมฺฯฯ
วิปฺรนุ อา มหาตฺม วิศฺวรูป มหาภุชนนฺนุ นโฑิทนุ. อวน อีศฺวรีย รูปวนฺนุ นโฑิ วิสฺมิตนาทนุ.
14054006 อุตฺตํก อุวาจ
14054006a วิศฺวกรฺมนฺนมสฺตเ'สฺตุ ยสฺย ตเ รูปมีทฺฤศมฺฯ
14054006c ปทฺภฺยาํ ตเ ปฺฤถิวี วฺยาปฺตา ศิรสา จาวฺฤตํ นภห์ฯฯ
อุตฺตํกนุ หเฬิทนุ: “วิศฺวกรฺมนฺ! อี รูปวิรุว นินคเะ นมสฺการคฬุ. นินฺน ปาทคฬุ ภูมิยนฺนุ วฺยาปิสิวเะ มตฺตุ ศิรสฺสุ นภวนฺนุ อาวริสิทเะ!
14054007a ทฺยาวาปฺฤถิวฺยโรฺยนฺมธฺยํ ชฐรเณ ตทาวฺฤตมฺฯ
14054007c ภุชาภฺยามาวฺฤตาศฺจาศาสฺตฺวมิทํ สรฺวมจฺยุตฯฯ
อากาศ-ปฺฤถฺวิคฬ นฑุวิน ภาควุ นินฺน ชฐริํทลเ วฺยาปฺตวาคิทเะ. อจฺยุต! นินฺน เอะรฑุ ภุชคฬิํท ทิกฺกุคฬเะลฺลวู วฺยาปฺตวาคิวเะ. หีคเะ เอะลฺลวนฺนู นีนเ อาวริสิรุวเะ!
14054008a สํหรสฺว ปุนรฺทเว รูปมกฺษยฺยมุตฺตมมฺฯ
14054008c ปุนสฺตฺวาํ สฺวเน รูปเณ ทฺรษฺฏุมิจฺจามิ ศาศฺวตมฺฯฯ
ทเว! นินฺน อี อกฺษย อนุตฺตม รูปวนฺนุ ปุนห์ หิํทเะ ตเะคเะทุกโ! ปุนห์ นินฺน อทเ ศาศฺวต รูปทิํท นโฑลุ พยสุตฺตเนเะ.””
14054009 วไศํปายน อุวาจ
14054009a ตมุวาจ ปฺรสนฺนาตฺมา คโวิํทโ ชนมเชยฯ
14054009c วรํ วฺฤณีษฺวเติ ตทา ตมุตฺตํกโ'พฺรวีทิทมฺฯฯ
วไศํปายนนุ หเฬิทนุ: “ชนมเชย! ปฺรสนฺนนาท คโวิํทนุ อวนิคเะ “วรวนฺนุ กเฬิกโ!” เอะํทุ หเฬิทนุ. อาค อุตฺตํกนุ หเฬิทนุ:
14054010a ปรฺยาปฺต เอษ เอวาทฺย วรสฺตฺวตฺตโ มหาทฺยุตเฯ
14054010c ยตฺตเ รูปมิทํ กฺฤษฺณ ปศฺยามิ ปฺรภวาปฺยยมฺฯฯ
“มหาทฺยุตเ! กฺฤษฺณ! นินฺน อี วิศฺวรูปวนฺนเนุ นานุ กาณุตฺติรุวเะนโ อทเ อิํทุ นีนุ นนคเะ นีฑิรุว วร!”
14054011a ตมพฺรวีตฺปุนห์ กฺฤษฺณโ มา ตฺวมตฺร วิจารยฯ
14054011c อวศฺยมเตตฺกรฺตวฺยมมโฆํ ทรฺศนํ มมฯฯ
กฺฤษฺณนุ ปุนห์ อวนิคเะ “นนฺน อี วิศฺวรูป ทรฺศนวุ อมโฆวาทุทุ. อาทุทริํท นีนุ อวศฺยวาคิ วรวนฺนุ กเฬิกโ! อทรลฺลิ วิจาริสพเฑ!” เอะํทนุ.
14054012 อุตฺตํก อุวาจ
14054012a อวศฺยกรณียํ วไ ยทฺยเตนฺมนฺยสเ วิภโฯ
14054012c ตโยมิจฺจามิ ยตฺรเษฺฏํ มรุษฺวเตทฺธิ ทุรฺลภมฺฯฯ
อุตฺตํกนุ หเฬิทนุ: “วิภโ! นานุ อวศฺยวาทุทนฺนุ มาฑลเพเกเะํทุ นินฺน อภิปฺรายวาทรเะ อิษฺฏวาทลฺลิ นีรุ ทโะรกุวํตเะ พยสุตฺตเนเะ. อี มรุภูมิยลฺลิ นีรุ ทุรฺลภวาคิทเะ.””
14054013 วไศํปายน อุวาจ
14054013a ตตห์ สํหฺฤตฺย ตตฺตเชห์ ปฺรโวาจโตฺตํกมีศฺวรห์ฯ
14054013c เอษฺฏวฺยเ สติ จิํตฺยโ'หมิตฺยุกฺตฺวา ทฺวารกาํ ยยเาฯฯ
วไศํปายนนุ หเฬิทนุ: “อนํตร อีศฺวร กฺฤษฺณนุ ตนฺน ตเชสฺสนฺนุ หิํทเะตเะคเะทุกโะํฑุ “นินคเะ นีรุ พเกาทาคลเะลฺลา นนฺนนฺนุ สฺมริสุ!” เอะํทุ หเฬิ ทฺวารกเะคเะ ตเะรฬิทนุ.
14054014a ตตห์ กทา จิทฺภควานุตฺตํกสฺตโยกาํกฺษยาฯ
14054014c ตฺฤษิตห์ ปริจกฺราม มรเา สสฺมาร จาจฺยุตมฺฯฯ
พฬิก โอะมฺมเะ ภควานฺ อุตฺตํกนุ อตฺยํต พายาริทวนาคิ มรุภูมิยลฺลิ นีรนฺนุ พยสิ อจฺยุตนนฺนุ สฺมริสุตฺตา นีริคาคิ หุฑุกาฑิทนุ.
14054015a ตตโ ทิคฺวาสสํ ธีมานฺมาตํคํ มลปํกินมฺฯ
14054015c อปศฺยต มรเา ตสฺมินฺศฺวยูถปริวาริตมฺฯฯ
อาค มรุภูมิยลฺลิ อวนุ ทิคํพรนู กโะฬกินิํท กูฑิทวนู นายิคฬิํท ปริวฺฤตนู อาคิทฺท มาตํคนโะพฺพนนฺนุ กํฑนุ.
14054016a ภีษณํ พทฺธนิสฺตฺริํศํ พาณการฺมุกธาริณมฺฯ
14054016c ตสฺยาธห์ สฺรโตสโ'ปศฺยทฺวาริ ภูริ ทฺวิชโตฺตมห์ฯฯ
ขฑฺควนฺนุ พิคิทุ, พาณ-พิลฺลุคฬนฺนุ หิฑิทุ ภีษณนาคิทฺท อวน พฬิ นีรุตุํพิ สุริยุตฺติรุวุทนฺนุ อา ทฺวิชโตฺตมนุ กํฑนุ.
14054017a สฺมรนฺนเว จ ตํ ปฺราห มาตํคห์ ปฺรหสนฺนิวฯ
14054017c เอหฺยุตฺตํก ปฺรตีจฺจสฺว มตฺตโ วาริ ภฺฤคูทฺวหฯ
14054017e กฺฤปา หิ มเ สุมหตี ตฺวาํ ทฺฤษฺฏฺวา ตฺฤฏฺสมาหตมฺฯฯ
กฺฤษฺณนนฺนุ สฺมริสุตฺติทฺทํตเะยเ อา มาตํคนุ นคุตฺติรุวนโ เอะนฺนุวํตเะ อุตฺตํกนิคเะ หเฬิทนุ: “ภฺฤคูทฺวห! อุตฺตํก! อิตฺต พา! นนฺน อี นีรนฺนุ ตเะคเะทุกโ! พายาริกเะยิํท พฬลิรุว นินฺนนฺนุ นโฑิ นนคเะ อตฺยํต กนิกรวุํฏาคิทเะ!”
14054018a อิตฺยุกฺตสฺตเน ส มุนิสฺตตฺตโยํ นาภฺยนํทตฯ
14054018c จิกฺษเป จ ส ตํ ธีมานฺวาคฺภิรุคฺราภิรจฺยุตมฺฯฯ
อวนุ หีคเะ หเฬลุ มุนิยุ อา นีรนฺนุ สฺวีกริสลิลฺล. อา ธีมานนุ อจฺยุตน มาตุคฬนฺนุ อุคฺรวาคิ นิํทิสิทนุ.
14054019a ปุนห์ ปุนศฺจ มาตํคห์ ปิพสฺวเติ ตมพฺรวีตฺฯ
14054019c น จาปิพตฺส สกฺรโธห์ กฺษุภิตเนาํตราตฺมนาฯฯ
มาตํคนุ อวนิคเะ ปุนห์ ปุนห์ นีรนฺนุ กุฑิ เอะํทุ หเฬิทนุ. อาทรเะ อวนุ กฺรโธทิํทาคิ มตฺตุ ตนฺนโะฬคเ กฺษโภเะคโะํฑวนาคิ นีรนฺนุ กุฑิยลิลฺล.
14054020a ส ตถา นิศฺจยาตฺตเน ปฺรตฺยาขฺยาตโ มหาตฺมนาฯ
14054020c ศฺวภิห์ สห มหาราช ตตฺรไวาํตรธียตฯฯ
มหาราช! อา มหาตฺมนุ ตนฺน นิศฺจยวนฺนุ ติฬิสิท นํตร นายิคฬโะํทิคเะ อา มาตํคนุ อลฺลิยเ อํตรฺธานนาทนุ.
14054021a อุตฺตํกสฺตํ ตถา ทฺฤษฺฏฺวา ตตโ วฺรีฑิตมานสห์ฯ
14054021c มเนเ ปฺรลพฺธมาตฺมานํ กฺฤษฺณเนามิตฺรฆาตินาฯฯ
อวนุ หาคเะ อํตรฺธานนาทุทนฺนุ นโฑิ อุตฺตํกนุ อมิตฺรฆาติ กฺฤษฺณนิํท ตานุ มโสหโทเะนเะํทุ นาจิกโะํฑนุ.
14054022a อถ ตเนไว มารฺคเณ ศํขจกฺรคทาธรห์ฯ
14054022c อาชคาม มหาพาหุรุตฺตํกศฺจไนมพฺรวีตฺฯฯ
อาค อทเ มารฺคทิํท ศํกจกฺรคทาธรนุ พํทนุ. มหาพาหุ อุตฺตํกนุ อวนิคเะ หีคเะ หเฬิทนุ:
14054023a น ยุกฺตํ ตาทฺฤศํ ทาตุํ ตฺวยา ปุรุษสตฺตมฯ
14054023c สลิลํ วิปฺรมุขฺยเภฺยโ มาตํคสฺรโตสา วิภโฯฯ
“ปุรุษสตฺตม! วิภโ! หาคเะ วิปฺรมุขฺยนิคเะ มาตํคน มูลก นีรนฺนุ กโะฑุวํตเะ มาฑิทุทุ นินคเะ ยุกฺตวลฺล!”
14054024a อิตฺยุกฺตวจนํ ธีมานฺมหาพุทฺธิรฺชนารฺทนห์ฯ
14054024c อุตฺตํกํ ศฺลกฺษฺณยา วาจา สาํตฺวยนฺนิทมพฺรวีตฺฯฯ
อิทนฺนุ กเฬิท ธีมานฺ มหาพุทฺธิวํต ชนารฺทนนุ อุตฺตํกนนฺนุ สํตวิสุตฺตา มธุรวาท อี มาตนฺนาฑิทนุ:
14054025a ยาทฺฤศเนเห รูปเณ ยโคฺยํ ทาตุํ วฺฤตเน วไฯ
14054025c ตาทฺฤศํ ขลุ มเ ทตฺตํ ตฺวํ ตุ ตนฺนาวพุธฺยสเฯฯ
“นินคเะ ยาวรูปทลฺลิ นีรนฺนุ กโะฑุวุทุ อุจิตวาคิตฺตโ อทเ รูปวนฺนุ ธริสิ อวนุ นินคเะ นีรนฺนุ กุฑิยลุ กโะฏฺฏิรุวนุ. อาทรเะ นีนุ อา รหสฺยวนฺนุ ติฬิทุกโะฬฺฬลิลฺล.
14054026a มยา ตฺวทรฺถมุกฺตโ หิ วชฺรปาณิห์ ปุรํทรห์ฯ
14054026c อุตฺตํกายามฺฤตํ ทเหิ ตโยรูปมิติ ปฺรภุห์ฯฯ
นินคโสฺกรวาคิ นานุ วชฺรปาณิ ปฺรภุ ปุรํทรนลฺลิ อุตฺตํกนิคเะ นีริน รูปทลฺลิ อมฺฤตวนฺนุ กโะฑุ เอะํทุ หเฬิทฺทเะนุ.
14054027a ส มามุวาจ ทเวเํทฺรโ น มรฺตฺยโ'มรฺตฺยตาํ วฺรชเตฺฯ
14054027c อนฺยมสฺมไ วรํ ทเหีตฺยสกฺฤทฺภฺฤคุนํทนฯฯ
ภฺฤคุนํทน! อาค ทเวเํทฺรนุ “มนุษฺยริคเะ อมรฺตฺยราคุวํถห อมฺฤตวนฺนุ กโะฑพารทุ. อวนิคเะ พเรเะ เอนาทรู วรวนฺนุ กโะฑุ!” เอะํทุ นนคเะ หเฬิทฺทนุ.
14054028a อมฺฤตํ ทเยมิตฺยเว มยโกฺตห์ ส ศจีปติห์ฯ
14054028c ส มาํ ปฺรสาทฺย ทเวเํทฺรห์ ปุนรเวเทมพฺรวีตฺฯฯ
“อมฺฤตวนฺนเ กโะฑพเกุ!” เอะํทุ นานุ หเฬลุ ศจีปติ ทเวเํทฺรนุ นนฺนนฺนุ ปฺรสนฺนคโะฬิสลุ ปุนห์ อิทนฺนุ หเฬิทนุ:
14054029a ยทิ ทเยมวศฺยํ วไ มาตํคโ'หํ มหาทฺยุตเฯ
14054029c ภูตฺวามฺฤตํ ปฺรทาสฺยามิ ภารฺควาย มหาตฺมนเฯฯ
“มหาทฺยุตเ! โอะํทุวเฬเะ อวนิคเะ อมฺฤตวนฺนเ อวศฺยวาคิ กโะฑพเกาทรเะ นานุ มาตํคนาคิ มหาตฺม ภารฺควนิคเะ กโะฑุตฺตเนเะ.
14054030a ยทฺยเวํ ปฺรติคฺฤหฺณาติ ภารฺควโ'มฺฤตมทฺย วไฯ
14054030c ปฺรทาตุมเษ คจฺจามิ ภารฺควายามฺฤตํ ปฺรภโฯ
14054030e ปฺรตฺยาขฺยาตสฺตฺวหํ ตเน น ททฺยามิติ ภารฺควฯฯ
ปฺรภโ! โอะํทุ วเฬเะ อา ภารฺควนุ อิํทุ นนฺนิํท หีคเะ อมฺฤตวนฺนุ สฺวีกริสุตฺตานาทรเะ ภารฺควนิคเะ อมฺฤตวนฺนุ นีฑลุ หโคุตฺตเนเะ. ภารฺควนุ อทนฺนุ ติรสฺกริสิทรเะ นานุ อวนิคเะ อทนฺนุ กโะฑุวุทิลฺล!”
14054031a ส ตถา สมยํ กฺฤตฺวา ตเน รูปเณ วาสวห์ฯ
14054031c อุปสฺถิตสฺตฺวยา จาปิ ปฺรตฺยาขฺยาตโ'มฺฤตํ ททตฺฯ
14054031e จํฑาลรูปี ภควานฺสุมหาํสฺตเ วฺยติกฺรมห์ฯฯ
หีคเะ นนฺนโะฑนเะ โอะปฺปํทวนฺนุ มาฑิกโะํฑุ วาสวนุ อา รูปทิํท นินคเะ อมฺฤตวนฺนุ กโะฑลุ พํทาค นีนุ อทนฺนุ ติรสฺกริสิทเะ. จํฑาลรูปทลฺลิทฺท ภควํตนิคเะ นีนุ มหา อปราธวนฺนเะสคิรุวเะ!
14054032a ยตฺตุ ศกฺยํ มยา กรฺตุํ ภูย เอว ตวเปฺสิตมฺฯ
14054032c ตโยเปฺสาํ ตว ทุรฺธรฺษ กริษฺยเ สผลามหมฺฯฯ
อาทรู นินฺน พยกเะยํตเะ นนฺนิํท เอนุ มาฑลุ สาธฺยวโ อทนฺนุ มาฑุตฺตเนเะ. ทุรฺธรฺษ! นินฺน อี นีริน พยกเะยนฺนุ สผลคโะฬิสุตฺตเนเะ.
14054033a ยเษฺวหห์สุ ตว พฺรหฺมนฺสลิลเจฺจา ภวิษฺยติฯ
14054033c ตทา มรเา ภวิษฺยํติ ชลปูรฺณาห์ ปยโธราห์ฯฯ
พฺรหฺมนฺ! นินคเะ ยาวาคลเะลฺล นีริน พยกเะยาคุตฺตทเะยโ อาค อี มรุภูมิยลฺลิ มฬเะตุํพิท มโฑคฬุ กวิยุตฺตวเะ.
14054034a รสวจฺจ ปฺรทาสฺยํติ ตเ ตโยํ ภฺฤคุนํทนฯ
14054034c อุตฺตํกมเฆา อิตฺยุกฺตาห์ ขฺยาติํ ยาสฺยํติ จาปิ ตเฯฯ
ภฺฤคุนํทน! อวุ รสวตฺตาท มฬเะยนฺนุ สุริสุตฺตวเะ. อา มโฑคฬุ อุตฺตํกมเฆคฬเะํทเ ขฺยาติหโะํทุตฺตวเะ!”
14054035a อิตฺยุกฺตห์ ปฺรีติมานฺวิปฺรห์ กฺฤษฺณเน ส พภูว หฯ
14054035c อทฺยาปฺยุตฺตํกมเฆาศฺจ มรเา วรฺษํติ ภารตฯฯ
ภารต! กฺฤษฺณนุ หีคเะ หเฬลุ วิปฺรนุ สํตโษคโะํฑนุ. อิํทู กูฑ มรุภูมิยลฺลิ อา อุตฺตํกมเฆคฬุ มฬเะครเะยุตฺตวเะ.”
สมาปฺติ
อิติ ศฺรีมหาภารตเ อศฺวมเธิกปรฺวณิ อุตฺตํกโปาขฺยานเ จตุษฺปํจาศตฺตมโ'ธฺยายห์ฯฯ
อิทุ ศฺรีมหาภารตทลฺลิ อศฺวมเธิกปรฺวทลฺลิ อุตฺตํกโปาขฺยาน เอะนฺนุว ไอวตฺนาลฺกนเ อธฺยายวุ.