ప్రవేశ
।। ఓం ఓం నమో నారాయణాయ।। శ్రీ వేదవ్యాసాయ నమః ।।
శ్రీ కృష్ణద్వైపాయన వేదవ్యాస విరచిత
శ్రీ మహాభారత
అశ్వమేధిక పర్వ
అశ్వమేధిక పర్వ
అధ్యాయ 26
సార
కృష్ణను అర్జుననిగె బ్రాహ్మణ దంపతిగళ సంవాదవన్ను ముందువరెసి హేళిదుదు (1-18).
14026001 బ్రాహ్మణ ఉవాచ।
14026001a ఏకః శాస్తా న ద్వితీయోఽస్తి శాస్తా యథా నియుక్తోఽస్మి తథా చరామి।
14026001c హృద్యేష తిష్ఠన్పురుషః శాస్తి శాస్తా తేనైవ యుక్తః ప్రవణాదివోదకమ్।।
బ్రాహ్మణను హేళిదను: “శాసకను ఒబ్బనే. ఇన్నొబ్బ శాసకనిల్ల. అవన నియోగదంతెయే నడెయుత్తేనె. హృదయదల్లిరువ ఈ శాసకను శాసనమాడుత్తానె. ఇళిజారినల్లి హరియువ నీరినంతె నాను అవన కడెయే నడెయుత్తేనె.
14026002a ఏకో గురుర్నాస్తి తతో ద్వితీయో యో హృచ్చయస్తమహమనుబ్రవీమి।
14026002c తేనానుశిష్టా గురుణా సదైవ పరాభూతా దానవాః సర్వ ఏవ।।
గురువు ఒబ్బనే. ఇన్నొబ్బనిల్ల. హృదయదల్లి నెలెసిరువ అవన కురితు హేళుత్తిద్దేనె. ఆ గురువిన అనుశాసనదిందలే దానవరెల్లరూ సదా పరాభవరాగుత్తారె.
14026003a ఏకో బంధుర్నాస్తి తతో ద్వితీయో యో హృచ్చయస్తమహమనుబ్రవీమి।
14026003c తేనానుశిష్టా బాంధవా బంధుమంతః సప్తర్షయః సప్త దివి ప్రభాంతి।।
అవనొబ్బనే బంధువు. ఇన్నొబ్బ బంధువిల్ల. హృదయదల్లి నెలెసిరువ అవన కురితు హేళుత్తిద్దేనె. అవన ఆజ్ఞెయంతెయే బాంధవరు బంధుగళన్ను పడెయుత్తారె మత్తు సప్తర్షిగళు దివియల్లి ప్రకాశిసుత్తారె.
14026004a ఏకః శ్రోతా నాస్తి తతో ద్వితీయో యో హృచ్చయస్తమహమనుబ్రవీమి।
14026004c తస్మిన్గురౌ గురువాసం నిరుష్య శక్రో గతః సర్వలోకామరత్వమ్।।
కేళువవను అవనొబ్బనే. ఇన్నొబ్బనిల్ల. హృదయదల్లి నెలెసిరువ అవన కురితు హేళుత్తిద్దేనె. అదే గురువినొందిగె గురువాసవన్ను మాడి శక్రను సర్వలోకదల్లి అమరత్వవన్ను పడెదను.
14026005a ఏకో ద్వేష్టా నాస్తి తతో ద్వితీయో యో హృచ్చయస్తమహమనుబ్రవీమి।
14026005c తేనానుశిష్టా గురుణా సదైవ లోకద్విష్టాః పన్నగాః సర్వ ఏవ।।
ద్వేషియొబ్బనే ఇద్దానె. ఇన్నొబ్బనిల్ల. హృదయదల్లి నెలెసిరువ అవన కురితు హేళుత్తిద్దేనె. ఆ గురువినింద ఉపదేశిసల్పట్టు పన్నగగళు ఎల్లవూ లోకద ద్వేషిగళాదవు.
14026006a అత్రాప్యుదాహరంతీమమితిహాసం పురాతనమ్।
14026006c ప్రజాపతౌ పన్నగానాం దేవర్షీణాం చ సంవిదమ్।।
ఇదర కురితు ప్రజాపతియు పన్నగ మత్తు దేవర్షిగళిగె నియమిసిద ఈ పురాతన ఇతిహాసవన్ను ఉదాహరిసుత్తారె.
14026007a దేవర్షయశ్చ నాగాశ్చ అసురాశ్చ ప్రజాపతిమ్।
14026007c పర్యపృచ్చన్నుపాసీనాః శ్రేయో నః ప్రోచ్యతామితి।।
దేవర్షిగళు, నాగగళు మత్తు అసురరు ప్రజాపతియ బళిసారి నమగె శ్రేయస్సుంటాగువుదన్ను హేళు ఎందు కేళికొండరు.
14026008a తేషాం ప్రోవాచ భగవాన్శ్రేయః సమనుపృచ్చతామ్।
14026008c ఓమిత్యేకాక్షరం బ్రహ్మ తే శ్రుత్వా ప్రాద్రవన్ దిశః।।
శ్రేయస్సేనెందు కేళిద అవరిగె భగవాన్ బ్రహ్మను ఓం ఎందు ఏకాక్షరవన్ను హేళలు అదన్ను కేళి అవరు దిక్కుదిక్కుగళల్లి ఓడి హోదరు1.
14026009a తేషాం ప్రాద్రవమాణానాముపదేశార్థమాత్మనః।
14026009c సర్పాణాం దశనే భావః ప్రవృత్తః పూర్వమేవ తు।।
ఓడిహోగుత్తిద్ద అవరు తమ్మ స్వభావగుణవే శ్రేయస్కరవెందు ఆ ఉపదేశవన్ను అర్థైసికొండరు2. సర్పగళిగె మొదలినిందలే కచ్చువ స్వభావవిత్తు.
14026010a అసురాణాం ప్రవృత్తస్తు దంభభావః స్వభావజః।
14026010c దానం దేవా వ్యవసితా దమమేవ మహర్షయః।।
దంభభావవు స్వభావతః అసురర ప్రవృత్తియాగిత్తు. దేవతెగళ స్వభావవు దానవూ, దమవు మహర్షిగళ స్వభావవూ ఆగిత్తు.
14026011a ఏకం శాస్తారమాసాద్య శబ్దేనైకేన సంస్కృతాః।
14026011c నానా వ్యవసితాః సర్వే సర్పదేవర్షిదానవాః।।
ఒబ్బనే శాసకన బళిసారి ఒందే శబ్ధదింద ఉపదేశిసల్పట్ట సర్ప-దేవర్షి-దానవరు ఎల్లరూ నానా వర్తనెగళల్లి తొడగిదరు.
14026012a శృణోత్యయం ప్రోచ్యమానం గృహ్ణాతి చ యథాతథమ్।
14026012c పృచ్చతస్తావతో భూయో గురురన్యోఽనుమన్యతే।।
గురువు హేళువుదన్ను శిష్యను కేళుత్తానె. ఆదరె అదన్ను అవను తన్న స్వభావక్కె అనుగుణవాగి అంగీకరిసుత్తానె. ఆదుదరింద ప్రశ్నిసువ శిష్యనిగె తన్న అంతర్యామిగింతలూ మిగిలాద గురువు బేరొబ్బనిల్ల.
14026013a తస్య చానుమతే కర్మ తతః పశ్చాత్ప్రవర్తతే।
14026013c గురుర్బోద్ధా చ శత్రుశ్చ ద్వేష్టా చ హృది సంశ్రితః।।
అవన అనుమతియిందలే కర్మగళు ఒందాదమేలె ఒందరంతె నడెయుత్తిరుత్తవె. గురు, శిష్య, శత్రు మత్తు ద్వేషియు హృదయదల్లియే నెలెసిరుత్తానె.
14026014a పాపేన విచరఽల్లోకే పాపచారీ భవత్యయమ్।
14026014c శుభేన విచరఽల్లోకే శుభచారీ భవత్యుత।।
లోకదల్లి పాపకర్మగళన్ను మాడికొండిరువవను పాపచారియాగుత్తానె. శుభకర్మగళన్ను మాడికొండిరువవను లోకదల్లి శుభచారియాగుత్తానె.
14026015a కామచారీ తు కామేన య ఇంద్రియసుఖే రతః।
14026015c వ్రతవారీ సదైవైష య ఇంద్రియజయే రతః।।
కామచారియాదవను కామదింద ఇంద్రియసుఖగళల్లియే నిరతనాగిరుత్తానె. వ్రతవారియాదవను సదైవవూ ఇంద్రియగళన్ను జయిసువుదరల్లియే నిరతనాగిరుత్తానె.
14026016a అపేతవ్రతకర్మా తు కేవలం బ్రహ్మణి శ్రితః।
14026016c బ్రహ్మభూతశ్చరఽల్లోకే బ్రహ్మచారీ భవత్యయమ్।।
యారు వ్రత మత్తు కర్మగళన్ను త్యజిసి కేవల బ్రహ్మనల్లియే ఆశ్రితనాగి బ్రహ్మభూతనాగి ఇరువనో అవను లోకదల్లి బ్రహ్మచారి ఎనిసికొళ్ళువను.
14026017a బ్రహ్మైవ సమిధస్తస్య బ్రహ్మాగ్నిర్బ్రహ్మసంస్తరః।
14026017c ఆపో బ్రహ్మ గురుర్బ్రహ్మ స బ్రహ్మణి సమాహితః।।
అవనిగె బ్రహ్మవే సమిత్తు. బ్రహ్మనే అగ్ని. బ్రహ్మవే అగ్నియ మూల. బ్రహ్మనే జల. బ్రహ్మనే గురు. మత్తు అవనూ కూడ బ్రహ్మనల్లియే లీననాగిరుత్తానె.
14026018a ఏతదేతాదృశం సూక్ష్మం బ్రహ్మచర్యం విదుర్బుధాః।
14026018c విదిత్వా చాన్వపద్యంత క్షేత్రజ్ఞేనానుదర్శినః।।
ఇదన్నే తిళిదవరు సూక్ష్మవాద బ్రహ్మచర్యవెందు తిళిదిరుత్తారె. ఇదన్ను తిళిదు క్షేత్రజ్ఞనింద తోరిసికొట్ట దారియల్లియే అవరు అనుసరిసిహోగుత్తారె.”
సమాప్తి
ఇతి శ్రీమహాభారతే అశ్వమేధికపర్వణి అనుగీతాయాం బ్రాహ్మణగీతాసు షడ్వింశోఽధ్యాయః।।
ఇదు శ్రీమహాభారతదల్లి అశ్వమేధికపర్వదల్లి అనుగీతాయాం బ్రాహ్మణగీతా ఎన్నువ ఇప్పత్తారనే అధ్యాయవు.