013: kṛṣṇadharmasaṃvādaḥ

praveśa

|| oṃ oṃ namo nārāyaṇāya|| śrī vedavyāsāya namaḥ ||

śrī kṛṣṇadvaipāyana vedavyāsa viracita

śrī mahābhārata

aśvamedhika parva

aśvamedhika parva

adhyāya 13

sāra

kṛṣṇanu yudhiṣṭhiranigè kāmagītèyannu hel̤i, yajñagal̤annu māḍèṃdu hel̤idudu (1-21).

14013001 vāsudeva uvāca|
14013001a na bāhyaṃ dravyamutsṛjya siddhirbhavati bhārata|
14013001c śārīraṃ dravyamutsṛjya siddhirbhavati vā na vā||

vāsudevanu hel̤idanu: “bhārata! bāhya saṃpattannu tòrèdarè siddhiyu dòrakuvudilla. śārīrika dravyavannu1 tòrèdarè siddhiyu dòrakabahudu athavā dòrakadèyū irabahudu.

14013002a bāhyadravyavimuktasya śārīreṣu ca gṛdhyataḥ|
14013002c yo dharmo yatsukhaṃ caiva dviṣatāmastu tattathā||

bāhyadharmavannu tyajisi śārīrika dravyagal̤igè aṃṭikòṃḍiruvavana dharma mattu sukhagal̤u ninna śatrugal̤alli mātra irali!

14013003a dvyakṣarastu bhavenmṛtyustryakṣaraṃ brahma śāśvatam|
14013003c mameti dvyakṣaro mṛtyurna mameti ca śāśvatam||

èraḍu akṣaragal̤iṃda mṛtyuvāguttadè mattu mūru akṣaragal̤iṃda śāśvata brahmanāguttadè. “mama” ènnuva èraḍakṣaragal̤u mṛtyu mattu “na mama” ènnuva mūru akṣaragal̤u śāśvata.

14013004a brahma mṛtyuśca tau rājannātmanyeva vyavasthitau|
14013004c adṛśyamānau bhūtāni yodhayetāmasaṃśayam||

rājan! brahma-mṛtyugal̤èraḍū ātmanalliye nèlèsiruttavè. niścayavāgiyū avu bhūtagal̤igè adṛśyavāgiddukòṃḍu paraspararòḍanè yuddhamāḍuttiruttavè.

14013005a avināśo'sya sattvasya niyato yadi bhārata|
14013005c bhittvā śarīraṃ bhūtānāmahiṃsāṃ pratipadyate||

bhārata! yāru tammannu tāve niyaṃtrisikòṃḍu avināśatvavannu ātmanalli kaṃḍiruttāro avaru bhūtagal̤a śarīragal̤annu bhedisidarū hiṃsèmāḍida pāpavannu paḍèyuvudilla2.

14013006a labdhvāpi pṛthivīṃ sarvāṃ sahasthāvarajaṃgamām|
14013006c mamatvaṃ yasya naiva syātkiṃ tayā sa kariṣyati||

sthāvara-jaṃgamagal̤òṃdigè pṛthviyèllavannu paḍèdukòṃḍarū yāralli mamatvavènnuvudu illavo avanigè adariṃda enāguttadè?3

14013007a atha vā vasataḥ pārtha vane vanyena jīvataḥ|
14013007c mamatā yasya dravyeṣu mṛtyorāsye sa vartate||

pārtha! athavā vanadalliddu vanyajīvanavannu naḍèsuvavanigè dravyagal̤alli mamatèyiddarè avanu mṛtyuvina bāyiyalliruvanèṃde āguttadè.

14013008a bāhyāṃtarāṇāṃ śatrūṇāṃ svabhāvaṃ paśya bhārata|
14013008c yanna paśyati tadbhūtaṃ mucyate sa mahābhayāt||

bhārata! hòragina mattu òl̤agina śatrugal̤a svabhāvavannu noḍu. idannu kaṃḍukòṃḍavanu mahābhayadiṃda muktanāguttānè.

14013009a kāmātmānaṃ na praśaṃsaṃti loke na cākāmātkā cidasti pravṛttiḥ|
14013009c dānaṃ hi vedādhyayanaṃ tapaśca kāmena karmāṇi ca vaidikāni||
14013010a vrataṃ yajñānniyamāndhyānayogān kāmena yo nārabhate viditvā|
14013010c yadyaddhyayaṃ kāmayate sa dharmo na yo dharmo niyamastasya mūlam||

kāmātmanannu lokavu praśaṃsisuvudilla. ādarè akāmanèyiṃda yāvude pravṛttiyu iruvudilla. idannu til̤idavanu dāna, vedādhyayana, tapassu, mattu vaidika kāma karmagal̤u, vrata, yajña, niyamānuṣṭānagal̤u, dyānayogagal̤u ivannu kāmanāpūrvakavāgi anuṣṭāna māḍuvudilla. ivugal̤iṃda kāmanègal̤annu apekṣisuvudu dharmavalla. kāmanègal̤annu niyaṃtrisikòl̤l̤uvude dharmada mūlavāgiruttadè.

14013011a atra gāthāḥ kāmagītāḥ kīrtayaṃti purāvidaḥ|
14013011c śṛṇu saṃkīrtyamānāstā nikhilena yudhiṣṭhira||

yudhiṣṭhira! ī viṣayadalli hiṃdè til̤idavaru kāmagītèyannu kīrtanèmāḍuttārè. ā saṃkīrtanèyannu saṃpūrṇavāgi kel̤u.

14013012a nāhaṃ śakyo'nupāyena haṃtuṃ bhūtena kena cit|
14013012c yo māṃ prayatate haṃtuṃ jñātvā praharaṇe balam|
14013012e tasya tasminpraharaṇe punaḥ prādurbhavāmyaham||

“upāyagal̤illade yāva jīviyū nannannu kòllalu śakyavilla. hòḍèyuvudaralli tanna balavidèyèṃdu til̤idukòṃḍavanu nannannu hòḍèyalu prayatnisidarè ā hòḍètadalli kūḍa nānu punaḥ huṭṭikòl̤l̤uttenè.

14013013a yo māṃ prayatate haṃtuṃ yajñairvividhadakṣiṇaiḥ|
14013013c jaṃgameṣviva karmātmā punaḥ prādurbhavāmyaham||

vividha dakṣiṇāyukta yajñagal̤iṃda nannannu saṃharisalu prayatnisidarè avanalliyū nānu jaṃgamagal̤alli karmātmanu huṭṭuvaṃtè punaḥ huṭṭikòl̤l̤uttenè.

14013014a yo māṃ prayatate haṃtuṃ vedairvedāṃtasādhanaiḥ|
14013014c sthāvareṣviva śāṃtātmā tasya prādurbhavāmyaham||

veda-vedāṃta sādhanègal̤iṃda nannannu saṃharisalu prayatnisidarè avaralliyū nānu sthāvaragal̤alli śāṃtātmanu prakaṭavāguvaṃtè punaḥ huṭṭikòl̤l̤uttenè.

14013015a yo māṃ prayatate haṃtuṃ dhṛtyā satyaparākramaḥ|
14013015c bhāvo bhavāmi tasyāhaṃ sa ca māṃ nāvabudhyate||

yāru dhṛti matu satyaparākramagal̤iṃda nannannu saṃharisalu prayatnisuttāno avanalli kūḍa nānu bhāvanègal̤āgi serikòl̤l̤uttenè.

14013016a yo māṃ prayatate haṃtuṃ tapasā saṃśitavrataḥ|
14013016c tatastapasi tasyātha punaḥ prādurbhavāmyaham||

yāva saṃśitavratanu tapassiniṃda nannannu saṃharisalu prayatnisuttāno avana tapassinalliye punaḥ nānu huṭṭikòl̤l̤uttenè.

14013017a yo māṃ prayatate haṃtuṃ mokṣamāsthāya paṃḍitaḥ|
14013017c tasya mokṣaratisthasya nṛtyāmi ca hasāmi ca|
14013017e avadhyaḥ sarvabhūtānāmahamekaḥ sanātanaḥ||

yāva paṃḍitanu mokṣavannu avalaṃbisi nannannu saṃharisalu prayatnisuttāno avana mokṣada uddeśadalliye niṃtu naguttenè mattu nartisuttenè. sarvajīvigal̤iṃdalū avadhyanāda nānu sanātana.”

14013018a tasmāttvamapi taṃ kāmaṃ yajñairvividhadakṣiṇaiḥ|
14013018c dharmaṃ kuru mahārāja tatra te sa bhaviṣyati||

mahārāja! ādudariṃda vividhadakṣiṇagal̤iṃda kūḍida yajñagal̤iṃda dharmavannu māḍu.

14013019a yajasva vājimedhena vidhivaddakṣiṇāvatā|
14013019c anyaiśca vividhairyajñaiḥ samṛddhairāptadakṣiṇaiḥ||

vividha dakṣiṇègal̤iṃda kūḍida aśvamedhavannu yājisu. samṛddha āptadakṣiṇègal̤iṃda kūḍida anya vividha yajñagal̤annū māḍu.

14013020a mā te vyathāstu nihatān baṃdhūnvīkṣya punaḥ punaḥ|
14013020c na śakyāste punardraṣṭuṃ ye hatāsmin raṇājire||

hatarāda baṃdhugal̤annu noḍi punaḥ punaḥ vyathèpaḍabeḍa. raṇaraṃgadalli hatarāda avarannu punaḥ noḍalu ninagè śakyavilla.

14013021a sa tvamiṣṭvā mahāyajñaiḥ samṛddhairāptadakṣiṇaiḥ|
14013021c loke kīrtiṃ parāṃ prāpya gatimagryāṃ gamiṣyasi||

samṛddha āptadakṣiṇègal̤iṃda mahāyajñagal̤annu māḍi lokadalli parama kīrtiyannu gal̤isi uttama gatiyannu paḍèyuttīyè.””

samāpti

iti śrīmahābhārate aśvamedhikaparvaṇi kṛṣṇadharmasaṃvāde trayodaśo'dhyāyaḥ||
idu śrīmahābhāratadalli aśvamedhikaparvadalli kṛṣṇadharmasaṃvāda ènnuva hadimūrane adhyāyavu.


  1. śabdha-sparṣa-rūpa-rasa-gaṃdhādigal̤u . ↩︎

  2. mamakāravannu tòrèdu ātmanalli śāśvata brahmanannu kaṃḍavanu jīvigal̤annu kòṃdarū ahiṃsakanāgiye iruttānè. avanigè kòṃda pāpavu tagaluvudilla. ↩︎

  3. yāvudū nannadalla èṃdukòṃḍavanigè bhūmi-aiśvaryagal̤u sikkidarè athavā sigadiddarè sukha-duḥkhagal̤enū āguvudilla. ↩︎