154: ทานธรฺมห์

ปฺรวเศ

ฯฯ โอํ โอํ นมโ นารายณายฯฯ ศฺรี วเทวฺยาสาย นมห์ ฯฯ

ศฺรี กฺฤษฺณทฺวไปายน วเทวฺยาส วิรจิต

ศฺรี มหาภารต

อนุศาสน ปรฺว

ภีษฺมสฺวรฺคารโหณ ปรฺว

อธฺยาย 154

สาร

ภีษฺมน ปฺราณตฺยาค (1-7). ภีษฺมน ทหน สํสฺการ มตฺตุ ชลตรฺปณ (8-17). ทุห์ขิสุตฺติทฺท คํคเะยนฺนุ วาสุทเว กฺฤษฺณนุ สมาธานปฑิสิทฺทุทุ (18-31).

13154001 วไศํปายน อุวาจฯ
13154001a เอวมุกฺตฺวา กุรูนฺ สรฺวานฺ ภีษฺมห์ ศาํตนวสฺตทาฯ
13154001c ตูษฺณีํ พภูว กเารวฺยห์ ส มุหูรฺตมริํทมฯฯ

วไศํปายนนุ หเฬิทนุ: “อริํทม! กุรุคฬิคเะลฺลริคู หีคเะ หเฬิ กเารวฺย ภีษฺม ศาํตนวนุ มุหูรฺตกาล สุมฺมนาทนุ.

13154002a ธารยามาส จาตฺมานํ ธารณาสุ ยถากฺรมมฺฯ
13154002c ตสฺยโรฺธฺวมคมนฺ ปฺราณาห์ สํนิรุทฺธา มหาตฺมนห์ฯฯ

อา มหาตฺมนุ อาตฺมนนฺนุ ยถากฺรมวาคิ ธารณเะ1คฬลฺลิ สฺถาปิสตโะฑคิทนุ. อาค อวน สํนิรุทฺธ ปฺราณคฬุ อูรฺธฺวมุขวาคิ หโคตโะฑคิทวุ.

13154003a อิทมาศฺจรฺยมาสีจฺจ มธฺยเ ตเษาํ มหาตฺมนามฺฯ
13154003c ยทฺยนฺ มุํจติ คาตฺราณาํ ส ศํตนุสุตสฺตทาฯ
13154003e ตตฺตทฺวิศลฺยํ ภวติ ยโคยุกฺตสฺย ตสฺย วไฯฯ

อา มหาตฺมร มธฺยเะ อี อาศฺจรฺยวุ นฑเะยิตุ. ศํตนุ สุตนุ ศรีรท ยาว ยาว อํคาํคคฬลฺลิ ยโคยุกฺตนาคุตฺติทฺทนโ อา อํคาํคคฬิํท จุจฺจิทฺท ศรคฬุ กเะฬคเะ พีฬุตฺติทฺทวุ.

13154004a กฺษณเน ปฺรเกฺษตาํ ตเษาํ วิศลฺยห์ สโ'ภวตฺตทาฯฯ
13154004c ตํ ทฺฤษฺฏฺวา วิสฺมิตาห์ สรฺวเ วาสุทเวปุรโคมาห์ฯ
13154004e สห ตไรฺมุนิภิห์ สรฺวไสฺตทา วฺยาสาทิภิรฺนฺฤปฯฯ

อวรเะลฺลรู นโฑุตฺติทฺทํตเะยเ กฺษณมาตฺรทลฺลิ อวนุ วิศลฺย (พาณคฬุ จุจฺจทเ อิรุววนุ) นาทนุ. นฺฤป! อทนฺนุ นโฑิท, วาสุทเวนเ มโะทลาคิ วฺยาสาทิ สรฺว มุนิคฬู กูฑิ เอะลฺลรู วิสฺมิตราทรุ.

13154005a สํนิรุทฺธสฺตุ ตเนาตฺมา สรฺวเษฺวายตนเษุ วไฯ
13154005c ชคาม ภิตฺตฺวา มูรฺธานํ ทิวมภฺยุตฺปปาต จฯฯ

เอะลฺล ทฺวารคฬลฺลิยู ตฑเะยลฺปฏฺฏ อวน อาตฺมวุ นเะตฺติย พฺรหฺมรํธฺรวนฺนุ ภเทิสิกโะํฑุ ทิวกฺกเะ หาริหโยิตุ.

13154006a มหโลฺกเว จ ภีษฺมสฺย มูรฺธทเศาชฺชนาธิปฯ
13154006c นิห์สฺฤตฺยากาศมาวิศฺย กฺษณเนาํตรธียตฯฯ

ชนาธิป! ปฺราณวุ ภีษฺมน นเะตฺติยิํท มหาอุลฺกเะยํตเะ หโะรฏุ อากาศวนฺนุ สเริ กฺษณาํตรทลฺลิ อํตรฺธานวายิตุ.

13154007a เอวํ ส นฺฤปศารฺทูล นฺฤปห์ ศาํตนวสฺตทาฯ
13154007c สมยุชฺยต ลโกไห์ สฺวไรฺภรตานาํ กุลโทฺวหห์ฯฯ

นฺฤปศารฺทูล! หีคเะ นฺฤป ศาํตนว, ภรตร กุลโทฺวหนุ ตนฺนทเ ลโกคฬลฺลิ สเริกโะํฑนุ.

13154008a ตตสฺตฺวาทาย ทารูณิ คํธาํศฺจ วิวิธานฺ พหูนฺฯ
13154008c จิตาํ จกฺรุรฺมหาตฺมานห์ ปาํฑวา วิทุรสฺตถาฯ
13154008e ยุยุตฺสุศฺจาปิ กเารวฺยห์ ปฺรเกฺษกาสฺตฺวิตรเ'ภวนฺฯฯ

อนํตร มหาตฺม ปาํฑวรุ, วิทุร มตฺตุ กเารวฺย ยุยุตฺสุวุ กฏฺฏิคเะคฬนฺนุ มตฺตุ อนเก วิธท คํธคฬนฺนุ ตํทุ จิตเะยนฺนุ สิทฺธปฑิสิทรุ. อิตรรุ ปฺรเกฺษกราคิทฺทรุ.

13154009a ยุธิษฺฐิรสฺตุ คาํคเยํ วิทุรศฺจ มหามติห์ฯฯ
13154009c จาทยามาสตุรุภเา กฺษเามไรฺมาลฺยไศฺจ กเารวมฺฯฯ

ยุธิษฺฐิร มตฺตุ มหามติ วิทุรรุ รเษฺมเะย วสฺตฺรคฬิํทลู ปุษฺปมาลเะคฬิํทลู กเารว คาํคเยนนฺนุ อาจฺจาทิสิ จิตเะย มเลเริสิทรุ.

13154010a ธารยามาส ตสฺยาถ ยุยุตฺสุศฺจตฺรมุตฺตมมฺฯ
13154010c จามรวฺยชนเ ศุภฺรเ ภีมสเนารฺชุนาวุภเาฯ
13154010e อุษฺณีษเ ปรฺยคฺฤหฺณีตาํ มาทฺรีปุตฺราวุภเา ตทาฯฯ

ยุยุตฺสุวุ อวน มเลเะ อุตฺตม จตฺรวนฺนุ หิฑิทนุ. ภีมสเน-อรฺชุนรุ ศุภฺร จามรคฬนฺนุ พีสิทรุ. มาทฺรีปุตฺรรีรฺวรุ กิรีฏวนฺนุ อวน ตลเะย กฑเะ อิฏฺฏรุ.

13154011a สฺตฺริยห์ กเารวนาถสฺย ภีษฺมํ กุรุกุลโทฺภวมฺฯ
13154011c ตาลวฺฤํตานฺยุปาทาย ปรฺยวีชนฺ สมํตตห์ฯฯ

สฺตฺรียรุ ตาลปตฺรท พีสณิคเะยนฺนุ หิฑิทุ กุรุกุลโทฺภว กเารว นาถ ภีษฺมน สุตฺตลู พีสตโะฑคิทรุ.

13154012a ตตโ'สฺย วิธิวจฺจกฺรุห์ ปิตฺฤมเธํ มหาตฺมนห์ฯ
13154012c ยาชกา ชุหุวุศฺจาคฺนิํ ชคุห์ สามานิ สามคาห์ฯฯ

อนํตร อา มหาตฺมน ปิตฺฤมเธ สํสฺการวุ วิธิวตฺตาคิ นฑเะยิตุ. ยาชกรุ อคฺนิยลฺลิ อาหุติคฬนฺนิตฺตรุ. สามครุ สามคฬนฺนุ หาฑิทรุ.

13154013a ตตศฺจํทนกาษฺฐไศฺจ ตถา กาลเยกไรปิฯ
13154013c กาลาครุปฺรภฺฤติภิรฺคํธไศฺจโจฺจาวจไสฺตถาฯฯ
13154014a สมวจฺจาทฺย คาํคเยํ ปฺรชฺวาลฺย จ หุตาศนมฺฯ
13154014c อปสวฺยมกุรฺวํต ธฺฤตราษฺฏฺรมุขา นฺฤปาห์ฯฯ

อนํตร จํทน มตฺตุ กปฺปุจํทน กาษฺฐคฬุ หาคุ กาลาครุวเ มโะทลาท อุตฺตม สุคํธทฺรวฺยคฬิํท คาํคเยนนฺนุ มุจฺจิ อคฺนิยนฺนุ ปฺรชฺวลิสิ, ธฺฤตราษฺฏฺร มุขฺย นฺฤปรุ อปสวฺยวนฺนุ มาฑิทรุ.

13154015a สํสฺกฺฤตฺย จ กุรุศฺรเษฺฐํ คาํคเยํ กุรุสตฺตมาห์ฯ
13154015c ชคฺมุรฺภาคีรถีตีรมฺฤษิชุษฺฏํ กุรูทฺวหาห์ฯฯ

กุรุศฺรเษฺฐ คาํคเยนิคเะ อี รีติ สํสฺการวนฺนเะสคิ กุรูทฺวห กุรุสตฺตมรุ ฤษิชุษฺฏ ภาคีรถี ตีรกฺกเะ หโทรุ.

13154016a อนุคมฺยมานา วฺยาสเน นารทเนาสิตเน จฯ
13154016c กฺฤษฺณเน ภรตสฺตฺรีภิรฺยเ จ ปเาราห์ สมาคตาห์ฯฯ

อลฺลิ สเริทฺท วฺยาส, นารท, อสิต, กฺฤษฺณ, ภรต สฺตฺรียรุ มตฺตุ ปเาร ชนรุ อวรนฺนุ อนุสริสิ หโทรุ.

13154017a อุทกํ จกฺริรเ จไว คาํคเยสฺย มหาตฺมนห์ฯ
13154017c วิธิวตฺกฺษตฺริยศฺรเษฺฐาห์ ส จ สรฺวโ ชนสฺตทาฯฯ

อา กฺษตฺริย ศฺรเษฺฐรู เอะลฺล ชนรู วิธิวตฺตาคิ มหาตฺม คาํคเยน อุทก กฺริยยนฺนุ นฑเะสิทรุ.

13154018a ตตโ ภาคีรถี ทเวี ตนยสฺยโทกเ กฺฤตเฯ
13154018c อุตฺถาย สลิลาตฺตสฺมาทฺรุทตี ศโกลาลสาฯฯ

ตนฺน มคน อุทก กฺริยเะคฬุ มุคิยลุ ทเวี ภาคีรถิยุ ศโกลาลสฬาคิ รโทิสุตฺตา นีรินิํท มเลเะทฺทฬุ. 13154019a ปริทเวยตี ตตฺร กเารวานภฺยภาษตฯ

13154019c นิพโธต ยถาวฺฤตฺตมุจฺยมานํ มยานฆาห์ฯฯ

ปริวเทิสุตฺติรุว อวฬุ กเารวริคเะ หเฬิทฬุ: “อนฆรเ! นานุ อีค หเฬุวุทนฺนุ กเฬิ!

13154020a ราชวฺฤตฺตเน สํปนฺนห์ ปฺรชฺญยาภิชนเน จฯ
13154020c สตฺกรฺตา กุรุวฺฤทฺธานาํ ปิตฺฤภกฺตโ ทฺฤฒวฺรตห์ฯฯ

อิวนุ ราชวฺฤตฺติยิํท สํปนฺนนาคิทฺทนุ. ปฺรชฺญาวํตนาคิทฺทนุ. อุตฺตม กุลทลฺลิ ชนิสิทฺทนุ. ทฺฤฒวฺรตนาคิ กุรุวฺฤทฺธรนฺนุ สตฺกริสิทนุ. ปิตฺฤภกฺตนาคิทฺทนุ.

13154021a ชามทคฺนฺยเน รามเณ ปุรา ยโ น ปราชิตห์ฯ
13154021c ทิวฺยไรสฺตฺรไรฺมหาวีรฺยห์ ส หตโ'ทฺย ศิขํฑินาฯฯ

หิํทเะ ชามทคฺนิ รามน ทิวฺยาสฺตฺรคฬิํทลู ปราชิตนาคิรทิทฺท อี มหาวีรฺยนุ อิํทุ ศิขํฑิยิํท หตนาทนุ.

13154022a อศฺมสารมยํ นูนํ หฺฤทยํ มม ปารฺถิวาห์ฯ
13154022c อปศฺยํตฺยาห์ ปฺริยํ ปุตฺรํ ยตฺร ทีรฺยติ มเ'ทฺย วไฯฯ

ปารฺถิวรเ! นิศฺจยวาคิยู นนฺน หฺฤทยวุ ลโหทิํท มาฑลฺปฏฺฏิทเะ! นนฺน ปฺริยปุตฺรนนฺนุ กฬเะทุกโะํฑู นนฺน หฺฤทยวุ อิํทุ โอะฑเะยทเ หาคเะยเ อิทเะ!

13154023a สมเตํ ปารฺถิวํ กฺษตฺรํ กาศิปุรฺยาํ สฺวยํวรเฯ
13154023c วิชิตฺยไกรถเนาชเา กนฺยาสฺตา ยโ ชหาร หฯฯ

กาศีปุริย สฺวยํวรทลฺลิ สเริทฺท กฺษตฺริย ราชรนฺนุ เอกรถนาคิ สโลิสิ อา กนฺยเะยรนฺนุ อิวนุ อปหริสิทฺทนุ.

13154024a ยสฺย นาสฺติ พลเ ตุลฺยห์ ปฺฤถิวฺยามปิ กศฺจนฯ
13154024c หตํ ศิขํฑินา ศฺรุตฺวา ยนฺน ทีรฺยติ มเ มนห์ฯฯ

ภูมิย มเลเะ อิวน สมนาท พลศาลิยุ ยารู อิลฺลทิรุวาค อิวนุ ศิขํฑิยิํท หตนาทนเะํทุ กเฬิ นนฺน มนสฺสุ สีฬิหโคุตฺติลฺลวลฺล!

13154025a ชามทคฺนฺยห์ กุรุกฺษเตฺรเ ยุธิ ยเน มหาตฺมนาฯ
13154025c ปีฑิตโ นาติยตฺนเน นิหตห์ ส ศิขํฑินาฯฯ

กุรุกฺษเตฺรท ยุทฺธทลฺลิ มหาตฺม ชามทคฺนิยนฺนุ อติยตฺนทิํท ปีฑิสิท อวนุ ศิขํฑิยิํท หตนาทนุ!”

13154026a เอวํวิธํ พหุ ตทา วิลปํตีํ มหานทีมฺฯ
13154026c อาศฺวาสยามาส ตทา สามฺนา ทามโทรโ วิภุห์ฯฯ

อี รีติ พหุวิธวาคิ วิลปิสุตฺติทฺท มหานทิยนฺนุ วิภุ ทามโทรนุ อาศฺวาสนเะยนฺนิตฺตุ สมาธานคโะฬิสิทนุ.

13154027a สมาศฺวสิหิ ภทฺรเ ตฺวํ มา ศุจห์ ศุภทรฺศนเฯ
13154027c คตห์ ส ปรมาํ สิทฺธิํ ตว ปุตฺรโ น สํศยห์ฯฯ

“ภทฺรเ! ศุภทรฺศนเ! สมาธานคโะฬฺฬุ! ศโกิสพเฑ! นินฺน ปุตฺรนุ ปรม สิทฺธิยนฺนุ ปฑเะทิทฺทานเะ เอะนฺนุวุทรลฺลิ สํศยวิลฺล.

13154028a วสุรเษ มหาตเชาห์ ศาปทโษเณ ศโภนเฯ
13154028c มนุษฺยตามนุปฺราปฺตโ นไนํ ศโจิตุมรฺหสิฯฯ

ศโภนเ! ศาปทโษทิํท มนุษฺยตฺววนฺนุ ปฑเะทิทฺท อิวนุ มหาตเชสฺวิ วสุวุ. อิวน กุริตุ ศโกิสพารทุ!

13154029a ส เอษ กฺษตฺรธรฺมเณ ยุธฺยมานโ รณาชิรเฯ
13154029c ธนํชยเน นิหตโ นไษ นุนฺนห์ ศิขํฑินาฯฯ

รณาชิรทลฺลิ กฺษตฺรธรฺมทํตเะ ยุทฺธมาฑุตฺติรุวาค อิวนุ ธนํชยนิํท หตนาทนุ. ศิขํฑิยิํทลฺล.

13154030a ภีษฺมํ หิ กุรุศารฺทูลมุทฺยตเษุํ มหารณเฯ
13154030c น ศกฺตห์ สํยุคเ หํตุํ สากฺษาทปิ ศตกฺรตุห์ฯฯ

มหารณทลฺลิ อายุธคฬนฺนุ มเลเะตฺติทฺท กุรุศารฺทูล ภีษฺมนนฺนุ ยุทฺธทลฺลิ สํหริสลุ สากฺษาตฺ ศตกฺรตุวู ศกฺยนิรลิลฺล.

13154031a สฺวจฺจํทเน สุตสฺตุภฺยํ คตห์ สฺวรฺคํ ศุภานนเฯ
13154031c น ศกฺตาห์ สฺยุรฺนิหํตุํ หิ รณเ ตํ สรฺวทเวตาห์ฯฯ

ศุภานนเ! นินฺน มคนุ สฺวจฺจํททิํท สฺวรฺคกฺกเะ หโคิทฺทานเะ. รณทลฺลิ อวนนฺนุ สํหริสลุ สรฺวทเวตเะคฬู ศกฺยริลฺล!””

สมาปฺติ

อิติ ศฺรีมหาภารตเ อนุศาสนปรฺวณิ ภีษฺมสฺวรฺคารโหณปรฺวณิ ภีษฺมมุกฺติรฺนาม จตุห์ปํจาศตฺยธิกศตตมโ'ธฺยายห์ฯฯ
อิทุ ศฺรีมหาภารตทลฺลิ อนุศาสนปรฺวทลฺลิ ภีษฺมสฺวรฺคารโหณปรฺวทลฺลิ ภีษฺมมุกฺติ เอะนฺนุว นูราไอวตฺนาลฺกนเ อธฺยายวุ.
อิติ ศฺรี มหาภารตเ อนุศาสนปรฺวณิ ภีษฺมสฺวรฺคารโหณปรฺวห์ฯ
อิทุ ศฺรี มหาภารตทลฺลิ อนุศาสนปรฺวทลฺลิ ภีษฺมสฺวรฺคารโหณปรฺววุฯ
อิติ ศฺรี มหาภารตเ อนุศาสนปรฺวห์ฯฯ
อิทุ ศฺรี มหาภารตทลฺลิ อนุศาสนปรฺววุฯฯ
อิทูวรเะคิน โอะฏฺฏุ มหาปรฺวคฬุ – ๑3/18, อุปปรฺวคฬุ-88/100, อธฺยายคฬุ-1835/1995, ศฺลโกคฬุ-69407/73784.


สฺวสฺติปฺรชาภฺยห์ ปริปาลยํตามฺ นฺยายเน มารฺคเณ มหีํ มหีศาห์ฯ
คโพฺราหฺมณเภฺยห์ ศุภมสฺตุ นิตฺยํ ลโกาห์ สมสฺตาห์ สุขินโ ภวํตุฯฯ
กาลเ วรฺษตุ ปรฺชนฺยห์ ปฺฤถิวี สสฺยศาลินีฯ
ทเศโ'ยํ กฺษโภรหิตโ พฺราหฺมณาห์ สํตุ นิรฺภยาห์ฯฯ
อปุตฺราห์ ปุตฺริณห์ สํตุ ปุตฺริณห์ สํตุ ปเาตฺริณห์ฯ
อธนาห์ สธนาห์ สํตุ ชีวํตุ ศรทาํ ศตมฺฯฯ
กายเน วาจา มนสเํทฺริยไรฺวา พุทฺธฺยาตฺมนา วา ปฺรกฺฤตเห์ สฺวภาวาตฺฯ
กรโมิ ยทฺยตฺสกลํ ปรสฺมไ นารายณายเติ สมรฺปยามิฯฯ
ยทกฺษรปทภฺรษฺฏํ มาตฺราหีนํ ตุ ยทฺภวเตฺฯ
ตตฺสรฺวํ กฺษมฺยตาํ ทเว นารายณ นมโ'สฺตุ ตเฯฯ
ฯฯ หริห์ โอํ กฺฤษฺณารฺปณมสฺตุ ฯฯ



  1. อษฺฏาํค ยโคคฬลฺลิ ธารณเะยุ โอะํทุ อํค. ธารณ เอะํทรเะ มนสฺสนฺนุ สฺถิรคโะฬิสุว สฺถฬคฬุ เอะํทรฺถ. ยมาทิ คุณยุกฺตสฺย มนสห์ สฺถิติราตฺมนิฯ ธารณเตฺยุจตเ สทฺธิห์ ยโคศาสฺตฺร วิศารทไห์ฯฯ นาภิจกฺรเ หฺฤทยปุํฑรีกเ มูรฺธฺนิชฺยโติษิ นาสาคฺรเ ชิหฺวาคฺรเ อิตฺยเวมาทิษุฯ พาหฺยเ วา วิษยเ จิตฺตสฺย วฺฤตฺติมาตฺรเณ พํธห์ฯฯ อรฺถาตฺ นาภิ จกฺร, หฺฤทย, นาลิคเะย ตุทิ, ศิรสฺสุ มโะทลาท ศรีรท อวยวคฬลฺลิ อถวา หโะรคิน ศุภ วสฺตุคฬลฺลิ จิตฺตวนฺนุ สฺถิรวาคิ นิลฺลิสุว อภฺยาสวเ ธารณเะ. (ภารต ทรฺศน). ↩︎