140: ପଵନାର୍ଜୁନସଂଵାଦଃ

ପ୍ରଵେଶ

।। ଓଂ ଓଂ ନମୋ ନାରାଯଣାଯ।। ଶ୍ରୀ ଵେଦଵ୍ଯାସାଯ ନମଃ ।।

ଶ୍ରୀ କୃଷ୍ଣଦ୍ଵୈପାଯନ ଵେଦଵ୍ଯାସ ଵିରଚିତ

ଶ୍ରୀ ମହାଭାରତ

ଅନୁଶାସନ ପର୍ଵ

ଦାନଧର୍ମ ପର୍ଵ

ଅଧ୍ଯାଯ 140

ସାର

ଅଗସ୍ତ୍ଯନ ମହାତ୍ମ୍ଯॆ (1-14). ଵସିଷ୍ଠନ ମହାତ୍ମ୍ଯॆ (15-26).

13140001 ଭୀଷ୍ମ ଉଵାଚ।
13140001a ଇତ୍ଯୁକ୍ତଃ ସ ତଦା ତୂଷ୍ଣୀମଭୂଦ୍ଵାଯୁସ୍ତତୋଽବ୍ରଵୀତ୍।
13140001c ଶୃଣୁ ରାଜନ୍ନଗସ୍ତ୍ଯସ୍ଯ ମାହାତ୍ମ୍ଯଂ ବ୍ରାହ୍ମଣସ୍ଯ ହ।।

ଭୀଷ୍ମନୁ ହେଳିଦନୁ: “ଵାଯୁଵୁ ଇଦନ୍ନୁ ହେଳଲୁ ରାଜନୁ ସୁମ୍ମନେ ଇଦ୍ଦନୁ. ଆଗ ଵାଯୁଵୁ ହେଳିଦନୁ: “ରାଜନ୍! ବ୍ରାହ୍ମଣ ଅଗସ୍ତ୍ଯନ ମହାତ୍ମ୍ଯॆଯନ୍ନୁ କେଳୁ.

13140002a ଅସୁରୈର୍ନିର୍ଜିତା ଦେଵା ନିରୁତ୍ସାହାଶ୍ଚ ତେ କୃତାଃ।
13140002c ଯଜ୍ଞାଶ୍ଚୈଷାଂ ହୃତାଃ ସର୍ଵେ ପିତୃଭ୍ଯଶ୍ଚ ସ୍ଵଧା ତଥା।।

ଅସୁରରିଂଦ ସୋତ ଦେଵତॆଗଳୁ ନିରୁତ୍ସାହରାଗିଦ୍ଦରୁ. ଅଵର ଯଜ୍ଞଭାଗଗଳନ୍ନୂ ପିତୃଗଳ ସ୍ଵଧା ऎଲ୍ଲଵନ୍ନୂ ଅଵରୁ ଅପହରିସିଦ୍ଦରୁ.

13140003a କର୍ମେଜ୍ଯା ମାନଵାନାଂ ଚ ଦାନଵୈର୍ହୈହଯର୍ଷଭ।
13140003c ଭ୍ରଷ୍ଟୈଶ୍ଵର୍ଯାସ୍ତତୋ ଦେଵାଶ୍ଚେରୁଃ ପୃଥ୍ଵୀମିତି ଶ୍ରୁତିଃ।।

ହୈହଯର୍ଷଭ! ମାନଵର କର୍ମଗଳନ୍ନୂ ଯଜ୍ଞଗଳନ୍ନୂ ଦାନଵରୁ ଭ୍ରଷ୍ଟଗॊଳିସିଦରୁ. ଆଗ ଦେଵତॆଗଳୁ ଭୂମିଯ ମେଲॆ ଅଲॆଦାଡୁତ୍ତିଦ୍ଦରॆଂଦୁ କେଳିଦ୍ଦେଵॆ.

13140004a ତତଃ କଦା ଚିତ୍ତେ ରାଜନ୍ଦୀପ୍ତମାଦିତ୍ଯଵର୍ଚସମ୍।
13140004c ଦଦୃଶୁସ୍ତେଜସା ଯୁକ୍ତମଗସ୍ତ୍ଯଂ ଵିପୁଲଵ୍ରତମ୍।।

ରାଜନ୍! ଆଗ ऒମ୍ମॆ ଅଵରୁ ଆଦିତ୍ଯଵର୍ଚସ୍ସିନିଂଦ ବॆଳଗୁତ୍ତିଦ୍ଦ ତେଜୋଯୁକ୍ତନାଦ ଵିପୁଲଵ୍ରତ ଅଗସ୍ତ୍ଯନନ୍ନୁ କଂଡରୁ.

13140005a ଅଭିଵାଦ୍ଯ ଚ ତଂ ଦେଵା ଦୃଷ୍ଟ୍ଵା ଚ ଯଶସା ଵୃତମ୍।
13140005c ଇଦମୂଚୁର୍ମହାତ୍ମାନଂ ଵାକ୍ଯଂ କାଲେ ଜନାଧିପ।।

ଜନାଧିପ! ଦେଵତॆଗଳୁ ଯଶସ୍ସିନିଂଦ ଆଵୃତନାଗିଦ୍ଦ ଆ ମହାତ୍ମନନ୍ନୁ ନୋଡି ଅଭିଵଂଦିସି କାଲକ୍କॆ ତକ୍କୁଦାଦ ଈ ମାତନ୍ନାଡିଦରୁ.

13140006a ଦାନଵୈର୍ଯୁଧି ଭଗ୍ନାଃ ସ୍ମ ତଥୈଶ୍ଵର୍ଯାଚ୍ଚ ଭ୍ରଂଶିତାଃ।
13140006c ତଦସ୍ମାନ୍ନୋ ଭଯାତ୍ତୀଵ୍ରାତ୍ତ୍ରାହି ତ୍ଵଂ ମୁନିପୁଂଗଵ।।

“ମୁନିପୁଂଗଵ! ଯୁଦ୍ଧଦଲ୍ଲି ନାଵୁ ଦାନଵରିଂଦ ଭଗ୍ନରାଦॆଵୁ. ଐଶ୍ଵର୍ଯଦିଂଦଲୂ ଵଂଚିତରାଦॆଵୁ. ଅଦରିଂଦ ନମ୍ମଲ୍ଲି ତୀଵ୍ର ଭଯଵୁଂଟାଗିଦॆ. ନୀନେ ନମ୍ମନ୍ନୁ ରକ୍ଷିସବେକୁ.”

13140007a ଇତ୍ଯୁକ୍ତଃ ସ ତଦା ଦେଵୈରଗସ୍ତ୍ଯଃ କୁପିତୋଽଭଵତ୍।
13140007c ପ୍ରଜଜ୍ଵାଲ ଚ ତେଜସ୍ଵୀ କାଲାଗ୍ନିରିଵ ସଂକ୍ଷଯେ।।

ଦେଵତॆଗଳୁ ହୀଗॆ ହେଳଲୁ ଅଗସ୍ଯନୁ କୁପିତନାଦନୁ. ଆ ତେଜସ୍ଵିଯୁ ଯୁଗାଂତ୍ଯଦ କାଲାଗ୍ନିଯଂତॆ ପ୍ରଜ୍ଵଲିସିଦନୁ.

13140008a ତେନ ଦୀପ୍ତାଂଶୁଜାଲେନ ନିର୍ଦଗ୍ଧା ଦାନଵାସ୍ତଦା।
13140008c ଅଂତରିକ୍ଷାନ୍ମହାରାଜ ନ୍ଯପତଂତ ସହସ୍ରଶଃ।।

ମହାରାଜ! ଅଵନିଂଦ ହॊରହॊମ୍ମିଦ ବॆଂକିଯ କିଡିଗଳ ଜାଲଦିଂଦଲେ ସହସ୍ରାରୁ ଦାନଵରୁ ଦଗ୍ଧରାଗି ଅଂତରିକ୍ଷଦିଂଦ କॆଳକ୍କୁରୁଳିଦରୁ.

13140009a ଦହ୍ଯମାନାସ୍ତୁ ତେ ଦୈତ୍ଯାସ୍ତସ୍ଯାଗସ୍ତ୍ଯସ୍ଯ ତେଜସା।
13140009c ଉଭୌ ଲୋକୌ ପରିତ୍ଯଜ୍ଯ ଯଯୁଃ କାଷ୍ଠାଂ ସ୍ମ ଦକ୍ଷିଣାମ୍।।

ଅଗସ୍ତ୍ଯନ ତେଜସ୍ସିନିଂଦ ସୁଟ୍ଟୁହୋଗୁତ୍ତିଦ୍ଦ ଆ ଦୈତ୍ଯରୁ ऎରଡୂ ଲୋକଗଳନ୍ନୂ ପରିତ୍ଯଜିସି ଦକ୍ଷିଣ ଦିକ୍କିଗॆ ଓଡି ହୋଦରୁ.

13140010a ବଲିସ୍ତୁ ଯଜତେ ଯଜ୍ଞମଶ୍ଵମେଧଂ ମହୀଂ ଗତଃ।
13140010c ଯେଽନ୍ଯେ ସ୍ଵସ୍ଥା ମହୀସ୍ଥାଶ୍ଚ ତେ ନ ଦଗ୍ଧା ମହାସୁରାଃ।।

ବଲିଯାଦରୋ ଆଗ ଭୂମିଗॆ ହୋଗି ଅଶ୍ଵମେଧଯଜ୍ଞଦଲ୍ଲି ତॊଡଗିଦ୍ଦନୁ. ଆଗ ଅଵନ ଜॊତॆଯଲ୍ଲି ଭୂମିଯ ମେଲିଦ୍ଦ ମହାସୁରରୁ ସ୍ଵସ୍ଥରାଗିଦ୍ଦରୁ. ଅଵରୁ ଅଗସ୍ତ୍ଯନ ତେଜସ୍ସିନିଂଦ ସୁଟ୍ଟୁହୋଗଲିଲ୍ଲ.

13140011a ତତୋ ଲୋକାଃ ପୁନଃ ପ୍ରାପ୍ତାଃ ସୁରୈଃ ଶାଂତଂ ଚ ତଦ୍ରଜଃ।
13140011c ଅଥୈନମବ୍ରୁଵନ୍ଦେଵା ଭୂମିଷ୍ଠାନସୁରାନ୍ ଜହି।।

ଅନଂତର ପୁନଃ ତମ୍ମ ଲୋକଗଳନ୍ନୁ ପଡॆଦୁ ସୁରରୁ ଶାଂତରାଦରୁ. ମତ୍ତॆ ଦେଵତॆଗଳୁ ଅଵନିଗॆ “ଭୂମିଯ ମେଲିଦ୍ଦ ଅସୁରରନ୍ନୁ ସଂହରିସୁ!” ऎଂଦୁ କେଳିକॊଂଡରୁ.

13140012a ଇତ୍ଯୁକ୍ତ ଆହ ଦେଵାନ୍ସ ନ ଶକ୍ନୋମି ମହୀଗତାନ୍।
13140012c ଦଗ୍ଧୁଂ ତପୋ ହି କ୍ଷୀଯେନ୍ମେ ଧକ୍ଷ୍ଯାମୀତି ଚ ପାର୍ଥିଵ।।

ପାର୍ଥିଵ! ଆଗ ଅଵନୁ ଦେଵତॆଗଳିଗॆ “ଭୂମିଯ ମେଲିରୁଵଵରନ୍ନୁ ଦହିସଲୁ ନାନୁ ଶକ୍ଯନାଗିଲ୍ଲ. ଅଵରନ୍ନୁ ସୁଟ୍ଟରॆ ନନ୍ନ ତପସ୍ସୁ କ୍ଷୀଣଵାଗୁତ୍ତଦॆ. ଆଦୁରିଂଦ ଅଵରନ୍ନୁ ସୁଡୁଵୁଦିଲ୍ଲ” ऎଂଦନୁ.

13140013a ଏଵଂ ଦଗ୍ଧା ଭଗଵତା ଦାନଵାଃ ସ୍ଵେନ ତେଜସା।
13140013c ଅଗସ୍ତ୍ଯେନ ତଦା ରାଜଂସ୍ତପସା ଭାଵିତାତ୍ମନା।।

ରାଜନ୍! ହୀଗॆ ଭାଵିତାତ୍ମ ଭଗଵାନ୍ ଅଗସ୍ଯନୁ ତନ୍ନଦେ ତେଜସ୍ସିନିଂଦ ଦାନଵରନ୍ନୁ ସୁଟ୍ଟୁହାକିଦନୁ.

13140014a ଈଦୃଶଶ୍ଚାପ୍ଯଗସ୍ତ୍ଯୋ ହି କଥିତସ୍ତେ ମଯାନଘ।
13140014c ବ୍ରଵୀମ୍ଯହଂ ବ୍ରୂହି ଵା ତ୍ଵମଗସ୍ତ୍ଯାତ୍କ୍ଷତ୍ରିଯଂ ଵରମ୍।।

ଅନଘ! ନାନୁ ହେଳିଦଂତॆ ଅଗସ୍ତ୍ଯନୁ ହୀଗିଦ୍ଦନୁ. ଅଗସ୍ତ୍ଯନିଗିଂତଲୂ ଶ୍ରେଷ୍ଠନାଦ କ୍ଷତ୍ରିଯନିଦ୍ଦରॆ ହେଳୁ. ଅଥଵା ନାନୁ ମୁଂଦୁଵରିସି ହେଳୁତ୍ତେନॆ.”

13140015a ଇତ୍ଯୁକ୍ତଃ ସ ତଦା ତୂଷ୍ଣୀମଭୂଦ୍ଵାଯୁସ୍ତତୋଽବ୍ରଵୀତ୍।
13140015c ଶୃଣୁ ରାଜନ୍ଵସିଷ୍ଠସ୍ଯ ମୁଖ୍ଯଂ କର୍ମ ଯଶସ୍ଵିନଃ।।

ଵାଯୁଵୁ ହୀଗॆ ହେଳଲୁ ରାଜନୁ ସୁମ୍ମନାଦନୁ. ଆଗ ଵାଯୁଵୁ ହେଳିଦନୁ: “ରାଜନ୍! ଯଶସ୍ଵୀ ଵସିଷ୍ଠନ ମୁଖ୍ଯ କର୍ମଦ କୁରିତୁ କେଳୁ.

13140016a ଆଦିତ୍ଯାଃ ସତ୍ରମାସଂତ ସରୋ ଵୈ ମାନସଂ ପ୍ରତି।
13140016c ଵସିଷ୍ଠଂ ମନସା ଗତ୍ଵା ଶ୍ରୁତ୍ଵା ତତ୍ରାସ୍ଯ ଗୋଚରମ୍।।

ଵସିଷ୍ଠମୁନିଯ ମହିମॆଯନ୍ନୁ ତିଳିଦୁ ମନସାରॆ ଅଵନ ଶରଣୁହॊକ୍କୁ ଆଦିତ୍ଯରୁ ମାନସସରୋଵରଦ ବଳି ସତ୍ରଦଲ୍ଲି ତॊଡଗିଦ୍ଦରୁ.

13140017a ଯଜମାନାଂସ୍ତୁ ତାନ୍ଦୃଷ୍ଟ୍ଵା ଵ୍ଯଗ୍ରାନ୍ଦୀକ୍ଷାନୁକର୍ଶିତାନ୍।
13140017c ହଂତୁମିଚ୍ଚଂତି ଶୈଲାଭାଃ ଖଲିନୋ ନାମ ଦାନଵାଃ।।

ଯଜ୍ଞଦ ଯଜମାନରାଗି ଦୀକ୍ଷॆଯନ୍ନୁ ପଡॆଦ ଦେଵତॆଗଳୁ ଵ୍ଯଗ୍ରରୂ, ଦୀନରୂ, ଦୁର୍ବଲରୂ ଆଗିରୁଵୁଦନ୍ନୁ କଂଡୁ ପର୍ଵତଗଳଂତହ ଶରୀରଵୁଳ୍ଳ ଖଲି ऎଂବ ହॆସରିନ ଦାନଵରୁ ଅଵରନ୍ନୁ ସଂହରିସଲୁ ବଯସିଦରୁ.

13140018a ଅଦୂରାତ୍ତୁ ତତସ୍ତେଷାଂ ବ୍ରହ୍ମଦତ୍ତଵରଂ ସରଃ।
13140018c ହତା ହତା ଵୈ ତେ ତତ୍ର ଜୀଵଂତ୍ଯାପ୍ଲୁତ୍ଯ ଦାନଵାଃ।।

ହତ୍ତିରଦଲ୍ଲିଯେ ବ୍ରହ୍ମନୁ ଵରଵନ୍ନିତ୍ତିଦ୍ଦ ସରୋଵରଵିତ୍ତୁ. ସତ୍ତ ଦାନଵରନ୍ନୁ ଅଲ୍ଲି ହାକିଦାଗ ଅଵରୁ ଜୀଵିତରାଗି ମେଲେଳୁତ୍ତିଦ୍ଦରୁ.

13140019a ତେ ପ୍ରଗୃହ୍ଯ ମହାଘୋରାନ୍ପର୍ଵତାନ୍ ପରିଘାନ୍ ଦ୍ରୁମାନ୍।
13140019c ଵିକ୍ଷୋଭଯଂତଃ ସଲିଲମୁତ୍ଥିତାଃ ଶତଯୋଜନମ୍।।

ଅଵରୁ ମହାଘୋର ପର୍ଵତଗଳନ୍ନୂ, ପରିଘଗଳନ୍ନୂ, ଵୃକ୍ଷଗଳନ୍ନୂ ହିଡିଦୁ ଶତଯୋଜନ ଵିସ୍ତୀର୍ଣଦ ଆ ସରୋଵରଵନ୍ନୁ କ୍ଷୋଭॆଗॊଳିସୁତ୍ତା ମେଲେଳୁତ୍ତିଦ୍ଦରୁ.

13140020a ଅଭ୍ଯଦ୍ରଵଂତ ଦେଵାଂସ୍ତେ ସହସ୍ରାଣି ଦଶୈଵ ହ।
13140020c ତତସ୍ତୈରର୍ଦିତା ଦେଵାଃ ଶରଣଂ ଵାସଵଂ ଯଯୁଃ।।

ହତ୍ତୁ ସାଵିର ଦାନଵରୁ ବॆନ୍ନଟ୍ଟି ବରଲୁ ଆର୍ଦିତରାଦ ଦେଵତॆଗଳୁ ଵାସଵନ ଶରଣୁହॊକ୍କରୁ.

13140021a ସ ଚ ତୈର୍ଵ୍ଯଥିତଃ ଶକ୍ରୋ ଵସିଷ୍ଠଂ ଶରଣଂ ଯଯୌ।
13140021c ତତୋଽଭଯଂ ଦଦୌ ତେଭ୍ଯୋ ଵସିଷ୍ଠୋ ଭଗଵାନୃଷିଃ।।

ଵ୍ଯଥିତନାଦ ଶକ୍ରନୁ ଵସିଷ୍ଠନ ଶରଣୁହॊକ୍କନୁ. ଆଗ ଭଗଵାନ୍ ଋଷି ଵସିଷ୍ଠନୁ ଅଵରିଗॆ ଅଭଯଵନ୍ନିତ୍ତନୁ.

13140022a ତଥା ତାନ୍ଦୁଃଖିତାନ୍ ଜାନନ୍ନାନୃଶଂସ୍ଯପରୋ ମୁନିଃ।
13140022c ଅଯତ୍ନେନାଦହତ୍ସର୍ଵାନ୍ଖଲିନଃ ସ୍ଵେନ ତେଜସା।।

ଅଵରୁ ହାଗॆ ଦୁଃଖିତରାଦୁଦନ୍ନୁ ତିଳିଦୁ ପରମ ଦଯାଳୁଵାଦ ମୁନିଯୁ ତନ୍ନଦେ ତେଜସ୍ସିନିଂଦ ସ୍ଵଲ୍ପଵୂ ଯତ୍ନଵିଲ୍ଲଦେ ଆ ଖଲିଗଳନ୍ନୁ ସଂହରିସିଦନୁ.

13140023a କୈଲାସଂ ପ୍ରସ୍ଥିତାଂ ଚାପି ନଦୀଂ ଗଂଗାଂ ମହାତପାଃ।
13140023c ଆନଯତ୍ତତ୍ସରୋ ଦିଵ୍ଯଂ ତଯା ଭିନ୍ନଂ ଚ ତତ୍ସରଃ।।

ଆ ମହାତପସ୍ଵିଯୁ କୈଲାସଦ କଡॆ ହୋଗୁତ୍ତିଦ୍ଦ ଗଂଗାନଦିଯନ୍ନୁ ଆ ସରୋଵରକ୍କॆ କରॆତଂଦନୁ. ଦିଵ୍ଯ ଗଂଗॆଯୁ ଆ ସରୋଵରଦ ଦଂଡॆଗଳନ୍ନେ ऒଡॆଦୁ ହାକିଦଳୁ.

13140024a ସରୋ ଭିନ୍ନଂ ତଯା ନଦ୍ଯା ସରଯୂଃ ସା ତତୋଽଭଵତ୍।
13140024c ହତାଶ୍ଚ ଖଲିନୋ ଯତ୍ର ସ ଦେଶଃ ଖଲିନୋଽଭଵତ୍।।

ଗଂଗାନଦିଯିଂଦ ଆ ସରୋଵରଵୁ ऒଡॆଦୁହୋଗି ନଦିଯଲ୍ଲି ସେରଲୁ ଗଂଗॆଯୁ ସରଯୂ ऎଂଦାଦଳୁ. ଖଲିଗଳୁ ନାଶଵାଦ ଆ ପ୍ରଦେଶଵୁ ଖଲିନଦେଶଵॆଂଦାଯିତୁ.

13140025a ଏଵଂ ସେଂଦ୍ରା ଵସିଷ୍ଠେନ ରକ୍ଷିତାସ୍ତ୍ରିଦିଵୌକସଃ।
13140025c ବ୍ରହ୍ମଦତ୍ତଵରାଶ୍ଚୈଵ ହତା ଦୈତ୍ଯା ମହାତ୍ମନା।।

ହୀଗॆ ଇଂଦ୍ରନॊଡନॆ ଦେଵତॆଗଳନ୍ନୁ ଵସିଷ୍ଠନୁ ରକ୍ଷିସିଦନୁ. ବ୍ରହ୍ମନୁ ଵରଵନ୍ନୁ କॊଟ୍ଟିଦ୍ଦରୂ ଆ ଦୈତ୍ଯରୁ ମହାତ୍ମ ଵସିଷ୍ଠନିଂଦ ହତରାଦରୁ.

13140026a ଏତତ୍କର୍ମ ଵସିଷ୍ଠସ୍ଯ କଥିତଂ ତେ ମଯାନଘ।
13140026c ବ୍ରଵୀମ୍ଯହଂ ବ୍ରୂହି ଵା ତ୍ଵଂ ଵସିଷ୍ଠାତ୍କ୍ଷତ୍ରିଯଂ ଵରମ୍।।

ଅନଘ! ଇଗୋ ନାନୁ ନିନଗॆ ଵସିଷ୍ଠନ ମହତ୍କର୍ମଦ କୁରିତୁ ହେଳିଦ୍ଦେନॆ. ଵସିଷ୍ଠନିଗିଂତଲୂ ଶ୍ରେଷ୍ଠନାଦ କ୍ଷତ୍ରିଯନିଦ୍ଦରॆ ହେଳୁ. ଅଥଵା ନାନୁ ମୁଂଦୁଵରିସି ହେଳୁତ୍ତେନॆ.””

ସମାପ୍ତି

ଇତି ଶ୍ରୀମହାଭାରତେ ଅନୁଶାସନପର୍ଵଣି ଦାନଧର୍ମପର୍ଵଣି ପଵନାର୍ଜୁନସଂଵାଦେ ଚତ୍ଵାରିଂଶତ୍ଯଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ।।
ଇଦୁ ଶ୍ରୀମହାଭାରତଦଲ୍ଲି ଅନୁଶାସନପର୍ଵଦଲ୍ଲି ଦାନଧର୍ମପର୍ଵଦଲ୍ଲି ପଵନାର୍ଜୁନସଂଵାଦ ऎନ୍ନୁଵ ନୂରାନଲ୍ଵତ୍ତନେ ଅଧ୍ଯାଯଵୁ.