પ્રવેશ
।। ઓં ઓં નમો નારાયણાય।। શ્રી વેદવ્યાસાય નમઃ ।।
શ્રી કૃષ્ણદ્વૈપાયન વેદવ્યાસ વિરચિત
શ્રી મહાભારત
અનુશાસન પર્વ
દાનધર્મ પર્વ
અધ્યાય 62
સાર
નારદન માતુગળલ્લિ અન્નદાનદ પ્રશંસॆ (1-42). ભીષ્મનુ અન્નદાન માડિદવરિગॆ દॊરકુવ ભુવનગળન્નુ વર્ણિસિદુદુ (43-51).
13062001 યુધિષ્ઠિર ઉવાચ।
13062001a કાનિ દાનાનિ લોકેઽસ્મિન્દાતુકામો મહીપતિઃ।
13062001c ગુણાધિકેભ્યો વિપ્રેભ્યો દદ્યાદ્ભરતસત્તમ।।
યુધિષ્ઠિરનુ હેળિદનુ: “ભરતસત્તમ! દાનમાડબયસિદ મહીપતિયુ ઈ લોકદલ્લિ ગુણાધિક વિપ્રરિગॆ યાવ દાનગળન્નુ નીડબેકુ?
13062002a કેન તુષ્યંતિ તે સદ્યસ્તુષ્ટાઃ કિં પ્રદિશંત્યુત।
13062002c શંસ મે તન્મહાબાહો ફલં પુણ્યકૃતં મહત્।।
યાવુદન્નુ દાનમાડુવુદરિંદ બ્રાહ્મણનુ તક્ષણવે તૃપ્તનાગુત્તાનॆ? મહાબાહો! અંથહ મહા પુણ્યકર્મદ ફલવન્નુ નનગॆ હેળુ.
13062003a દત્તં કિં ફલવદ્રાજન્નિહ લોકે પરત્ર ચ।
13062003c ભવતઃ શ્રોતુમિચ્ચામિ તન્મે વિસ્તરતો વદ।।
રાજન્! યાવુદન્નુ કॊડુવુદરિંદ ઇહદલ્લિ મત્તુ પરલોકદલ્લિ ફલવન્નુ નીડુત્તદॆ? અદન્નુ કેળ બયસુત્તેનॆ. વિસ્તારવાગિ અદર કુરિતુ નીનુ હેળુ.”
13062004 ભીષ્મ ઉવાચ।
13062004a ઇમમર્થં પુરા પૃષ્ટો નારદો દેવદર્શનઃ।
13062004c યદુક્તવાનસૌ તન્મે ગદતઃ શૃણુ ભારત।।
ભીષ્મનુ હેળિદનુ: “ઇદે વિષયવન્નુ નાનુ હિંદॆ દેવદર્શન નારદનિગॆ કેળિદ્દॆ. ભારત! અવનુ એનુ હેળિદ્દનો અદન્ને નાનુ નિનગॆ હેળુત્તેનॆ. કેળુ.
13062005 નારદ ઉવાચ।
13062005a અન્નમેવ પ્રશંસંતિ દેવાઃ સર્ષિગણાઃ પુરા।
13062005c લોકતંત્રં હિ યજ્ઞાશ્ચ1 સર્વમન્ને પ્રતિષ્ઠિતમ્।।
નારદનુ હેળિદનુ: “દેવતॆગળુ મત્તુ ઋષિગણગળુ અન્નવન્ને પ્રશંસિસુત્તારॆ. અન્નદિંદલે લોકયાત્રॆયુ નડॆયુત્તદॆ. યજ્ઞ મત્તુ ऎલ્લવૂ અન્નદલ્લિયે પ્રતિષ્ઠિતગॊંડિવॆ.
13062006a અન્નેન સદૃશં દાનં ન ભૂતં ન ભવિષ્યતિ।
13062006c તસ્માદન્નં વિશેષેણ દાતુમિચ્ચંતિ માનવાઃ।।
અન્નદ સમાન દાનવુ હિંદॆ ઇરલિલ્લ મુંદॆ ઇરુવુદૂ ઇલ્લ. આદુદરિંદ માનવરુ વિશેષવાગિ અન્નવન્ને દાનમાડ બયસુત્તારॆ.
13062007a અન્નમૂર્જસ્કરં લોકે પ્રાણાશ્ચાન્ને પ્રતિષ્ઠિતાઃ।
13062007c અન્નેન ધાર્યતે સર્વં વિશ્વં જગદિદં પ્રભો।।
પ્રભો! અન્નવે લોકદલ્લિ શરીરદ બલવન્નુ હॆચ્ચિસુત્તદॆ. અન્નવન્નુ અવલંબિસિયે પ્રાણગળુ નિંતિવॆ. ઈ સંપૂર્ણ વિશ્વ જગત્તન્નુ અન્નવે ધારણॆમાડિકॊંડિદॆ.
13062008a અન્નાદ્ગૃહસ્થા લોકેઽસ્મિન્ભિક્ષવસ્તત એવ ચ।
13062008c અન્નાત્પ્રભવતિ પ્રાણઃ પ્રત્યક્ષં નાત્ર સંશયઃ।।
ઈ લોકદલ્લિ ગૃહસ્થ, વાનપ્રસ્થ મત્તુ ભિક્ષુ ઇવરॆલ્લરૂ અન્નદિંદલે જીવિસુત્તારॆ. અન્નદિંદલે પ્રાણવુ હુટ્ટુત્તદॆ. ઈ વિષયવુ પ્રત્યક્ષવાગિદॆ. અદરલ્લિ સંશયવિલ્લ.
13062009a કુટુંબં પીડયિત્વાપિ239 બ્રાહ્મણાય મહાત્મને।
13062009c દાતવ્યં ભિક્ષવે ચાન્નમાત્મનો ભૂતિમિચ્ચતા।।
તન્ન કલ્યાણવન્નુ બયસુવવનુ તન્ન કુટુંબક્કॆ કષ્ટબંદરૂ મહાત્મ બ્રાહ્મણનિગॆ અન્નવન્નુ ભિક્ષવાગિ કॊડબેકુ.
13062010a બ્રાહ્મણાયાભિરૂપાય યો દદ્યાદન્નમર્થિને।
13062010c નિદધાતિ નિધિં શ્રેષ્ઠં પારલૌકિકમાત્મનઃ।।
યાચિસુવ સુપાત્ર બ્રાહ્મણનિગॆ અન્નવન્નુ નીડુવવનુ પરલોકદલ્લિ તનગાગિ ऒંદુ શ્રેષ્ઠ નિધિયન્નુ સિદ્ધગॊળિસુત્તાનॆ.
13062011a શ્રાંતમધ્વનિ વર્તંતં વૃદ્ધમર્હમુપસ્થિતમ્।
13062011c અર્ચયેદ્ભૂતિમન્વિચ્ચન્ગૃહસ્થો ગૃહમાગતમ્।।
કલ્યાણવન્નુ બયસુવ ગૃહસ્થનુ પ્રયાણદલ્લિ બળલિ મનॆગॆ બંદ અર્હ વૃદ્ધનન્નુ આદરણીય અતિથિયંતॆ પૂજિસબેકુ.
13062012a ક્રોધમુત્પતિતં હિત્વા સુશીલો વીતમત્સરઃ।
13062012c અન્નદઃ પ્રાપ્નુતે રાજન્દિવિ ચેહ ચ યત્સુખમ્।।
રાજન્! ઉક્કિબરુત્તિરુવ કોપવન્નુ તॊરॆદુ સુશીલનાગિ માત્સર્યવન્નુ કળॆદુકॊંડુ અન્નવન્નુ નીડુવવનુ ઇહ મત્તુ પરલોકગળલ્લિ સુખવન્નુ પડॆયુત્તાનॆ.
13062013a નાવમન્યેદભિગતં ન પ્રણુદ્યાત્કથં ચન।
13062013c અપિ શ્વપાકે શુનિ વા ન દાનં વિપ્રણશ્યતિ।।
મનॆગॆ બંદવનન્નુ ऎંદૂ અપમાનિસબારદુ મત્તુ કુક્કબારદુ. એકॆંદરॆ ચંડાલ અથવા નાયિગૂ કॊટ્ટ અન્ન દાનવુ નાશવાગુવુદિલ્લ.
13062014a યો દદ્યાદપરિક્લિષ્ટમન્નમધ્વનિ વર્તતે।
13062014c શ્રાંતાયાદૃષ્ટપૂર્વાય સ મહદ્ધર્મમાપ્નુયાત્।।
કષ્ટદલ્લિરુવ અપરિચિત દારિહોકનિગॆ પ્રસન્નતાપૂર્વક અન્નવન્નુ નીડુવવનિગॆ મહા ધર્મવુ પ્રાપ્તવાગુત્તદॆ.
13062015a પિતૄન્દેવાનૃષીન્વિપ્રાનતિથીંશ્ચ જનાધિપ।
13062015c યો નરઃ પ્રીણયત્યન્નૈસ્તસ્ય પુણ્યફલં મહત્।।
જનાધિપ! પિતૃ, દેવતॆગળુ, ઋષિગળુ, વિપ્રરુ મત્તુ અતિથિગળિગॆ યાવ નરનુ અન્નવન્નિત્તુ સંતુષ્ટગॊળિસુત્તાનો અવન પુણ્યવુ દॊડ્ડદુ.
13062016a કૃત્વાપિ પાપકં કર્મ યો દદ્યાદન્નમર્થિને।
13062016c બ્રાહ્મણાય વિશેષેણ ન સ પાપેન યુજ્યતે।।
પાપકર્મગળન્નુ માડિદ્દરૂ યાચકનિગॆ, અદરલ્લૂ વિશેષવાગિ બ્રાહ્મણનિગॆ, અન્નવન્નુ નીડિદવનુ પાપદિંદ મુક્તનાગુત્તાનॆ.
13062017a બ્રાહ્મણેષ્વક્ષયં દાનમન્નં શૂદ્રે મહાફલમ્।
13062017c અન્નદાનં ચ શૂદ્રે ચ બ્રાહ્મણે ચ વિશિષ્યતે।।
બ્રાહ્મણનિગॆ અન્નદાન માડિદુદર ફલવુ અક્ષયવાગુત્તદॆ. શૂદ્રનિગॆ માડિદ અન્નદાનદ ફલવૂ કૂડ મહત્તરવાગિરુત્તદॆ. એકॆંદરॆ બ્રાહ્મણનિગॆ અથવા શૂદ્રનિગॆ નીડુવ અન્નદાનગળલ્લિ વિશેષ અંતરવિરુવુદિલ્લ.
13062018a ન પૃચ્ચેદ્ગોત્રચરણં સ્વાધ્યાયં દેશમેવ વા।
13062018c ભિક્ષિતો બ્રાહ્મણેનેહ જન્મ વાન્નં પ્રયાચિતઃ।।
બ્રાહ્મણનુ ભિક્ષॆગાગિ બંદરॆ અવન ગોત્ર, આચરણ, સ્વાધ્યાય અથવા દેશાદિગળ કુરિતુ પ્રશ્નિસદે ऒડનॆયે અવન સેવॆગॆ અન્નવન્નુ તંદિડબેકુ.
13062019a અન્નદસ્યાન્નવૃક્ષાશ્ચ સર્વકામફલાન્વિતાઃ।
13062019c ભવંતીહાથ વામુત્ર નૃપતે નાત્ર સંશયઃ।।
નૃપતે! અન્નદાન માડુવવનિગાગિ ઇહલોક મત્તુ પરલોકગળલ્લિ સર્વકામફલગળન્નુ નીડુવ અન્નદ વૃક્ષવે દॊરॆયુત્તદॆ ऎન્નુવુદરલ્લિ સંશયવિલ્લ.
13062020a આશંસંતે હિ પિતરઃ સુવૃષ્ટિમિવ કર્ષકાઃ।
13062020c અસ્માકમપિ પુત્રો વા પૌત્રો વાન્નં પ્રદાસ્યતિ।।
કૃષિકરુ ઉત્તમ મળॆયન્નુ હેગો હાગॆ પિતૃગળૂ કૂડ તમ્મ પુત્ર-પૌત્રરુ અન્નદાનમાડુત્તારॆંદુ આશિસુત્તિરુત્તારॆ.
13062021a બ્રાહ્મણો હિ મહદ્ભૂતં સ્વયં દેહીતિ યાચતે।
13062021c અકામો વા સકામો વા દત્ત્વા પુણ્યમવાપ્નુયાત્।।
બ્રાહ્મણનુ ઓર્વ મહા પ્રાણિ. ऒંદુવેળॆ સ્વયં અવને દેહિ ऎંદુ યાચિસિદાગ નિષ્કામભાવદિંદ અથવા સકામભાવદિંદ અવનિગॆ અન્નવન્નિત્તુ પુણ્યવન્નુ પડॆદુકॊળ્ળબેકુ.
13062022a બ્રાહ્મણઃ સર્વભૂતાનામતિથિઃ પ્રસૃતાગ્રભુક્।
13062022c વિપ્રા યમભિગચ્ચંતિ ભિક્ષમાણા ગૃહં સદા।।
13062023a સત્કૃતાશ્ચ નિવર્તંતે તદતીવ પ્રવર્ધતે।
13062023c મહાભોગે કુલે જન્મ પ્રેત્ય પ્રાપ્નોતિ ભારત।।
ભારત! બ્રાહ્મણનુ સર્વભૂતગળિગॆ અતિથિ. અવનિગॆ ऎલ્લરગિંતલૂ મॊદલુ ભોજનમાડુવ અધિકારવિદॆ. યાર મનॆગॆ વિપ્રનુ સદા ભિક્ષક્કॆંદુ હોગિ અલ્લિ સત્કૃતનાગિ હિંદિરુગુત્તાનો આ મનॆયુ અતીવ અભિવૃદ્ધિયન્નુ હॊંદુત્તદॆ. મરણાનંતર આ મનॆય માલીકનુ મહા સૌભાગ્યશાલી કુલદલ્લિ જન્મવન્નુ પડॆયુત્તાનॆ.
13062024a દત્ત્વા ત્વન્નં નરો લોકે તથા સ્થાનમનુત્તમમ્।
13062024c મૃષ્ટમૃષ્ટાન્નદાયી તુ સ્વર્ગે વસતિ સત્કૃતઃ।।
ઈ લોકદલ્લિ અન્ન, ઉત્તમ સ્થાન મત્તુ મૃષ્ટાન્નગળન્નુ નીડુવવનુ સ્વર્ગદલ્લિ સત્કૃતનાગિ વાસિસુત્તાનॆ.
13062025a અન્નં પ્રાણા નરાણાં હિ સર્વમન્ને પ્રતિષ્ઠિતમ્।
13062025c અન્નદઃ પશુમાન્પુત્રી ધનવાન્ભોગવાનપિ।।
13062026a પ્રાણવાંશ્ચાપિ ભવતિ રૂપવાંશ્ચ તથા નૃપ।
13062026c અન્નદઃ પ્રાણદો લોકે સર્વદઃ પ્રોચ્યતે તુ સઃ।।
નૃપ! અન્નવે મનુષ્યર પ્રાણ. અન્નદલ્લિયે ऎલ્લવૂ પ્રતિષ્ઠિતવાગિવॆ. આદુદરિંદ અન્નવન્નુ દાનમાડિદવનુ પશુ, પુત્ર, ધન, ભોગ, બલ મત્તુ રૂપગળન્નુ પડॆદુકॊળ્ળુત્તાનॆ. લોકદલ્લિ અન્નવન્નુ નીડુવ પુરુષનન્નુ પ્રાણદાતા મત્તુ સર્વવન્નૂ કॊડુવવનુ ऎંદુ કરॆયુત્તારॆ.
13062027a અન્નં હિ દત્ત્વાતિથયે બ્રાહ્મણાય યથાવિધિ।
13062027c પ્રદાતા સુખમાપ્નોતિ દેવૈશ્ચાપ્યભિપૂજ્યતે।।
બ્રાહ્મણ અતિથિગॆ યથાવિધિયાગિ અન્નદાનમાડિદવનુ સુખવન્નુ પડॆદુકॊળ્ળુત્તાનॆ મત્તુ દેવતॆગળૂ અવનન્નુ પૂજિસુત્તારॆ.
13062028a બ્રાહ્મણો હિ મહદ્ભૂતં ક્ષેત્રં ચરતિ પાદવત્।
13062028c ઉપ્યતે તત્ર યદ્બીજં તદ્ધિ પુણ્યફલં મહત્।।
બ્રાહ્મણનુ ऒંદુ મહા પ્રાણિ મત્તુ કાલિનિંદ નડॆયુવ ક્ષેત્ર. આ ક્ષેત્રદલ્લિ યાવ બીજવન્નુ બિત્તિદરૂ અદુ મહા પુણ્યફલવન્નુ નીડુત્તદॆ.
13062029a પ્રત્યક્ષં પ્રીતિજનનં ભોક્તૃદાત્રોર્ભવત્યુત।
13062029c સર્વાણ્યન્યાનિ દાનાનિ પરોક્ષફલવંત્યુત।।
અન્નદાનવુ દાતા મત્તુ ભોક્તા ઇબ્બરન્નૂ પ્રત્યક્ષરૂપદલ્લિયે સંતુષ્ટગॊળિસુત્તદॆ. અન્ય ऎલ્લ દાનગળ ફલગળૂ પરોક્ષ ऎંદુ હેળુત્તારॆ.
13062030a અન્નાદ્ધિ પ્રસવં વિદ્ધિ રતિમન્નાદ્ધિ ભારત।
13062030c ધર્માર્થાવન્નતો વિદ્ધિ રોગનાશં તથાન્નતઃ।।
ભારત! અન્નદિંદલે સંતાનવુ પ્રાપ્તવાગુત્તદॆ. અન્નદિંદલે રતિય સિદ્ધિયાગુત્તદॆ. અન્નદિંદલે ધર્મ-અર્થગળુ સિદ્ધિસુત્તવॆ ऎંદુ તિળિ. હાગॆયે અન્નદિંદલે રોગગળુ નાશવાગુત્તવॆ.
13062031a અન્નં હ્યમૃતમિત્યાહ પુરાકલ્પે પ્રજાપતિઃ।
13062031c અન્નં ભુવં દિવં ખં ચ સર્વમન્ને પ્રતિષ્ઠિતમ્।।
પૂર્વકલ્પગળલ્લિ પ્રજાપતિયુ અન્નવન્નુ અમૃતવॆંદુ હેળિદ્દાનॆ. ભૂલોક, સ્વર્ગલોક, મત્તુ આકાશગળૂ અન્નરૂપવે. એકॆંદરॆ અન્નવે ऎલ્લદર અધાર.
13062032a અન્નપ્રણાશે ભિદ્યંતે શરીરે પંચ ધાતવઃ।
13062032c બલં બલવતોઽપીહ પ્રણશ્યત્યન્નહાનિતઃ।।
અન્નવુ દॊરॆયદિદ્દરॆ શરીરદ પંચ ધાતુગળૂ ऒડॆદુ બેરॆ બેરॆયાગુત્તવॆ. અન્નવુ કડિમॆયાદરॆ બલવંતર બલવૂ ક્ષીણિસુત્તદॆ.
13062033a આવાહાશ્ચ વિવાહાશ્ચ યજ્ઞાશ્ચાન્નમૃતે તથા।
13062033c ન વર્તંતે નરશ્રેષ્ઠ બ્રહ્મ ચાત્ર પ્રલીયતે।।
નિમંત્રણ, વિવાહ મત્તુ યજ્ઞગળૂ કૂડ અન્નવિલ્લદે નિંતુહોગુત્તવॆ. નરશ્રેષ્ઠ! અન્નવિલ્લદિદ્દરॆ વેદજ્ઞાનવૂ કૂડ લયવાગિ હોગુત્તદॆ.
13062034a અન્નતઃ સર્વમેતદ્ધિ યત્કિં ચિત્ સ્થાણુ જંગમમ્।
13062034c ત્રિષુ લોકેષુ ધર્માર્થમન્નં દેયમતો બુધૈઃ।।
એનॆલ્લ સ્થાવર-જંગમગળિવॆયો અવॆલ્લવૂ અન્નદ આધારદ મેલॆયે નિંતિવॆ. આદુદરિંદ મૂરૂ લોકગળલ્લિ તિળિદવરુ ધર્મક્કાગિ અન્નવન્નુ કॊડબેકॆંદુ તિળિદિરુત્તારॆ.
13062035a અન્નદસ્ય મનુષ્યસ્ય બલમોજો યશઃ સુખમ્।
13062035c કીર્તિશ્ચ વર્ધતે શશ્વત્ત્રિષુ લોકેષુ પાર્થિવ।।
પાર્થિવ! અન્નદાન માડિદ મનુષ્યન બલ, ઓજસ્સુ, યશસ્સુ, સુખ, કીર્તિગળુ મૂરુ લોકગળલ્લિયૂ સદા વર્ધિસુત્તલે ઇરુત્તવॆ.
13062036a મેઘેષ્વંભઃ સંનિધત્તે પ્રાણાનાં પવનઃ શિવઃ।
13062036c તચ્ચ મેઘગતં વારિ શક્રો વર્ષતિ ભારત।।
ભારત! પ્રાણગળ સ્વામી પવનસ્વરૂપ શિવનુ મેઘગળ મેલॆ નિંતિરુત્તાનॆ મત્તુ આ મેઘગળલ્લિરુવ જલવન્નુ શક્રનુ મળॆયાગિ સુરિસુત્તાનॆ.
13062037a આદત્તે ચ રસં ભૌમમાદિત્યઃ સ્વગભસ્તિભિઃ।
13062037c વાયુરાદિત્યતસ્તાંશ્ચ રસાન્દેવઃ પ્રજાપતિઃ।।
સૂર્યનુ તન્ન કિરણગળિંદ ભૂમિય રસગળન્નુ હીરિકॊળ્ળુત્તાનॆ. વાયુવુ સૂર્યનિંદ આ રસગળન્નુ તॆગॆદુકॊંડુ પુનઃ ભૂમિય મેલॆ મળॆસુરિસુત્તાનॆ.
13062038a તદ્યદા મેઘતો વારિ પતિતં ભવતિ ક્ષિતૌ।
13062038c તદા વસુમતી દેવી સ્નિગ્ધા ભવતિ ભારત।।
ભારત! હીગॆ ભૂમિય મેલॆ મળॆબિદ્દાગ ભૂમિયુ સ્નિગ્ધળાગુત્તાળॆ.
13062039a તતઃ સસ્યાનિ રોહંતિ યેન વર્તયતે જગત્।
13062039c માંસમેદોસ્થિશુક્રાણાં પ્રાદુર્ભાવસ્તતઃ પુનઃ।।
ऒદ્દॆયાદ ભૂમિયિંદ સસ્યગળુ બॆળॆયુત્તવॆ. ઈ સસ્યગળિંદલે જગત્તુ નડॆયુત્તદॆ. અન્નદિંદલે દેહદલ્લિ માંસ, મેદસ્સુ, અસ્તિ મત્તુ વીર્યદ ઉત્પન્નવાગુત્તદॆ.
13062040a સંભવંતિ તતઃ શુક્રાત્પ્રાણિનઃ પૃથિવીપતે।
13062040c અગ્નીષોમૌ હિ તચ્ચુક્રં પ્રજનઃ પુષ્યતશ્ચ હ।।
પૃથિવીપતે! ઈ વીર્યદિંદ પ્રાણિગળુ ઉત્પન્નવાગુત્તવॆ. હીગॆ અગ્નિ મત્તુ સોમરુ આ વીર્યવન્નુ સૃષ્ટિસુત્તારॆ મત્તુ પુષ્ટિગॊળિસુત્તારॆ.
13062041a એવમન્નં ચ સૂર્યશ્ચ પવનઃ શુક્રમેવ ચ।
13062041c એક એવ સ્મૃતો રાશિર્યતો ભૂતાનિ જજ્ઞિરે।।
હીગॆ અન્ન, સૂર્ય, પવન, શુક્રગળુ ऒંદે રાશિગॆ સેરિદવુ ऎંદુ તિળિયલાગિદॆ. ઇવુગળિંદલે પ્રાણિગળુ હુટ્ટિકॊંડવુ.
13062042a પ્રાણાન્દદાતિ ભૂતાનાં તેજશ્ચ ભરતર્ષભ।
13062042c ગૃહમભ્યાગતાયાશુ યો દદ્યાદન્નમર્થિને।।
ભરતર્ષભ! આર્તિયાગિ મનॆગॆ બંદવનિગॆ કॊડુવ અન્નવુ ऎલ્લ પ્રાણિગળિગૂ પ્રાણ-તેજસ્સુગળન્નુ નીડુત્તદॆ.””
13062043 ભીષ્મ ઉવાચ।
13062043a નારદેનૈવમુક્તોઽહમદામન્નં સદા નૃપ।
13062043c અનસૂયુસ્ત્વમપ્યન્નં તસ્માદ્દેહિ ગતજ્વરઃ।।
ભીષ્મનુ હેળિદનુ: “નૃપ! નારદનુ હીગॆ હેળિદાગિનિંદ નાનુ નિત્યવૂ અન્નવન્નુ દાનમાડુત્તિદ્દॆ. આદુદરિંદ નીનૂ કૂડ અસૂયॆ મત્તુ તાપગળન્નુ તॊરॆદુ અન્નદાનવન્નુ માડુત્તિરુ.
13062044a દત્ત્વાન્નં વિધિવદ્રાજન્વિપ્રેભ્યસ્ત્વમપિ પ્રભો।
13062044c યથાવદનુરૂપેભ્યસ્તતઃ સ્વર્ગમવાપ્સ્યસિ।।
પ્રભો! રાજન્! વિધિવત્તાગિ સુયોગ્ય બ્રાહ્મણરિગॆ અન્નદાન માડિ અદર પુણ્યદિંદ નીનુ સ્વર્ગલોકવન્નુ પડॆદુકॊળ્ળુત્તીયॆ.
13062045a અન્નદાનાં હિ યે લોકાસ્તાંસ્ત્વં શૃણુ નરાધિપ।
13062045c ભવનાનિ પ્રકાશંતે દિવિ તેષાં મહાત્મનામ્।
નરાધિપ! અન્નદાનમાડિદવરિગॆ યાવ લોકગળુ પ્રાપ્તવાગુત્તવॆ ऎન્નુવુદન્નુ હેળુત્તેનॆ. કેળુ. દિવિયલ્લિ અંતહ મહાત્મર ભવનગળુ પ્રકાશિસુત્તિરુત્તવॆ.
13062045e નાનાસંસ્થાનરૂપાણિ નાનાસ્તંભાન્વિતાનિ ચ।।
13062046a ચંદ્રમંડલશુભ્રાણિ કિંકિણીજાલવંતિ ચ।
આ ભવનગળુ નાના રૂપગળિંદ મત્તુ નાના કંભગળિંદ સુશોભિતવાગિરુત્તવॆ. ચંદ્રમંડલદંતॆ શુભ્રવાગિરુત્તવॆ. અવુગળલ્લિ કિંકિણી ગંટॆગળ માલॆગળિરુત્તવॆ.
13062046c તરુણાદિત્યવર્ણાનિ સ્થાવરાણિ ચરાણિ ચ।।
13062047a અનેકશતભૌમાનિ સાંતર્જલવનાનિ ચ।
બॆળગિન સૂર્યન બણ્ણદ આ ભવનગળલ્લિ કॆલવુ નિંતુકॊંડે ઇરુત્તવॆ મત્તॆ કॆલવુ ચલિસુત્તિરુત્તવॆ. નૂરારુ મહડિગળિરુત્તવॆ. નીરિનલ્લિ વાસિસુવ પ્રાણિગળॊંદિગॆ જલાશયગળિરુત્તવॆ.
13062047c વૈડૂર્યાર્કપ્રકાશાનિ રૌપ્યરુક્મમયાનિ ચ।।
13062048a સર્વકામફલાશ્ચાપિ વૃક્ષા ભવનસંસ્થિતાઃ।
વૈડૂર્યમણિ મત્તુ સૂર્યન સમાન પ્રકાશિસુત્તિરુત્તવॆ. બॆળ્ળિ મત્તુ ચિન્નગળિંદ માડલ્પટ્ટિરુત્તવॆ. આ ભવનગળલ્લિ સર્વકામફલગળન્નૂ નીડુવ વૃક્ષગળિરુત્તવॆ.
13062048c વાપ્યો વીથ્યઃ સભાઃ કૂપા દીર્ઘિકાશ્ચૈવ સર્વશઃ।।
13062049a ઘોષવંતિ ચ યાનાનિ યુક્તાન્યથ સહસ્રશઃ।
આ ભવનગળલ્લિ અનેક ચૌકગળૂ, રસ્તॆગળૂ, સભॆગળૂ, બાવિગળૂ, કॆરॆગળૂ મત્તુ ઘોષિસુવ અનેક સહસ્ર યાનગળૂ ઇરુત્તવॆ.
13062049c ભક્ષ્યભોજ્યમયાઃ શૈલા વાસાંસ્યાભરણાનિ ચ।।
13062050a ક્ષીરં સ્રવંત્યઃ સરિતસ્તથા ચૈવાન્નપર્વતાઃ।
અલ્લિ ભક્ષ્યભોજ્યગળ પર્વત, વસ્ત્રગળુ મત્તુ આભરણગળિરુત્તવॆ. અન્નદ પર્વતદંતॆ અલ્લિ હાલુ હરિયુવ નદિયૂ ઇરુત્તદॆ.
13062050c પ્રાસાદાઃ પાંડુરાભ્રાભાઃ શય્યાશ્ચ કનકોજ્જ્વલાઃ।
13062050e તાનન્નદાઃ પ્રપદ્યંતે તસ્માદન્નપ્રદો ભવ।।
આ ભવનગળલ્લિ બિળિય મોડગળંતિરુવ પ્રાસાદગળૂ, સુવર્ણદંતॆ હॊળॆયુવ શયનગળૂ ઇરુત્તવॆ. ઇંથહ ભવનગળુ અન્નદાતનિગॆ દॊરॆયુત્તવॆ. આદુદરિંદ નીનૂ કૂડ અન્નદાતનાગુ.
13062051a એતે લોકાઃ પુણ્યકૃતામન્નદાનાં મહાત્મનામ્।
13062051c તસ્માદન્નં વિશેષેણ દાતવ્યં માનવૈર્ભુવિ।।
ઈ પુણ્યકૃત લોકગળુ અન્નદાનવન્નુ માડિદ મહાત્મરદ્દાગુત્તદॆ. આદુદરિંદ ભુવિયલ્લિ માનવરુ વિશેષવાગિ અન્નદાનવન્નુ માડબેકુ.”
સમાપ્તિ
ઇતિ શ્રીમહાભારતે અનુશાસન પર્વણિ દાનધર્મ પર્વણિ અન્નદાનપ્રશંસાયાં દ્વિષષ્ટિતમોઽધ્યાયઃ।।
ઇદુ શ્રીમહાભારતદલ્લિ અનુશાસન પર્વદલ્લિ દાનધર્મ પર્વદલ્લિ અન્નદાનપ્રશંસા ऎન્નુવ અરવત્તॆરડને અધ્યાયવુ.
-
ઇદક્કॆ મॊદલુ ઈ ऒંદુ અધિક શ્લોકવિદॆ: બ્રાહ્મણાર્થે ગવાર્થે વા રાષ્ટ્રઘાતેઽથ સ્વામિનઃ। કુલસ્ત્રીણાં પરિભવે મૃતાસ્તે ભૂમિદૈઃ સમાઃ।। (ગીતા પ્રॆસ્). ↩︎