058

правэш́а

।। ом̣ ом̣ намо на̄ра̄йан̣а̄йа।। ш́рӣ вэдавйа̄са̄йа намах̣ ।।

ш́рӣ кр̣шн̣адваипа̄йана вэдавйа̄са вирачита

ш́рӣ маха̄бха̄рата

ануш́а̄сана парва

да̄надхарма парва

адхйа̄йа 58

са̄ра

уттама да̄на матту уттама бра̄хман̣ара праш́ам̣сэ̆ (1-40).

113058001 йудхишт̣хира ува̄ча।
13058001a йа̄нӣма̄ни бахирвэдйа̄м̣ да̄на̄ни паричакшатэ।
13058001c тэбхйо виш́ишт̣ам̣ ким̣ да̄нам̣ матам̣ тэ курупум̣гава।।

йудхишт̣хирану хэл̤идану: “курупум̣гава! вэдийа хо̆рагэ̆ йа̄ва да̄нагал̤а куриту хэл̤ала̄гидэ̆йо авугал̤аллэ̆лла̄ нинна матадалли йа̄ва да̄наву ш́рэшт̣хава̄дуду?

13058002a каутӯхалам̣ хи парамам̣ татра мэ вартатэ прабхо।
13058002c да̄та̄рам̣ даттаманвэти йадда̄нам̣ татпрачакшва мэ।।

прабхо! адара куриту нанналли парама кутӯхалавидэ̆. йа̄ва да̄нада пун̣йаву да̄тананну хэгэ̆ анусарисуттадэ̆ э̆ннувуданну нанагэ̆ хэл̤у.”

13058003 бхӣшма ува̄ча।
13058003a абхайам̣ сарвабхӯтэбхйо вйасанэ ча̄пйануграхам।
13058003c йачча̄бхилашитам̣ дадйа̄ттр̣шита̄йа̄бхийа̄чатэ।।
13058004a даттам̣ манйэта йаддаттва̄ тадда̄нам̣ ш́рэшт̣хамучйатэ।
13058004c даттам̣ да̄та̄раманвэти йадда̄нам̣ бхаратаршабха।।

бхӣшману хэл̤идану: “бхаратаршабха! сарвабхӯтагал̤игӯ абхайаванну нӣд̣увуду, сам̣кат̣асамайадалли авугал̤игэ̆ ануграхисувуду, йа̄чаканигэ̆ авану кэл̤ида вастуванну нӣд̣увуду, матту ба̄йа̄ри нӣранну кэл̤уваванигэ̆ нӣранну куд̣исувуду иву уттама да̄нагал̤э̆м̣ду хэл̤утта̄рэ̆. да̄нава̄ги ко̆т̣т̣а ивугал̤у ко̆т̣т̣авананну анусариси баруттавэ̆ э̆м̣ду хэл̤утта̄рэ̆.

13058005a хиран̣йада̄нам̣ года̄нам̣ пр̣тхивӣда̄намэва ча।
13058005c эта̄ни ваи павитра̄н̣и та̄райам̣тйапи душкр̣там।।

хиран̣йада̄на, года̄на, матту бхӯмида̄на иву па̄пийаннӯ уддхарисабахуда̄да павитра да̄нагал̤у.

13058006a эта̄ни пурушавйа̄гхра са̄дхубхйо дэхи нитйада̄।
13058006c да̄на̄ни хи нарам̣ па̄па̄нмокшайам̣ти на сам̣ш́айах̣।।

пурушавйа̄гхра! ӣ павитра да̄нагал̤анну нитйавӯ нӣну са̄дхугал̤игэ̆ нӣд̣у. ӣ да̄нагал̤у нарананну па̄пагал̤им̣да муктаго̆л̤исуттавэ̆ э̆ннувударалли сам̣ш́айавилла.

13058007a йадйадишт̣атамам̣ локэ йачча̄сйа дайитам̣ гр̣хэ।
13058007c таттадгун̣аватэ дэйам̣ тадэва̄кшайамиччата̄।।

локадалли атйам̣та ишт̣ава̄давугал̤у йа̄вудидэ̆йо матту манэ̆йалли атйам̣та прийава̄дуду энидэ̆йо аданну гун̣авам̣танигэ̆ ко̆д̣абэку. танна да̄наванну акшайава̄гисалу байасувавану хӣгэ̆йэ ма̄д̣абэку.

13058008a прийа̄н̣и лабхатэ локэ прийадах̣ прийакр̣ттатха̄।
13058008c прийо бхавати бхӯта̄на̄миха чаива паратра ча।।

локадалли итараригэ̆ прийава̄дуданну о̆дагисико̆д̣увавану сада̄ прийава̄дуданнэ пад̣э̆дуко̆л̤л̤утта̄нэ̆ матту итараригэ̆ прийава̄дуданну ма̄д̣увавану сада̄ илли матту паралокадалли сарвабхӯтагал̤а прӣтипа̄трана̄гутта̄нэ̆.

13058009a йа̄чама̄намабхӣма̄на̄да̄ш́а̄вам̣тамаким̣чанам।
13058009c йо на̄рчати йатха̄ш́акти са нр̣ш́ам̣со йудхишт̣хира।।

йудхишт̣хира! а̄ш́а̄вам̣тана̄ги йа̄чисувавананну абхима̄надим̣да йатха̄ш́акти арчисадирувавану крӯрийэ сари.

13058010a амитрамапи чэддӣнам̣ ш́аран̣аишин̣ама̄гатам।
13058010c вйасанэ йо'нугр̣хн̣а̄ти са ваи пурушасаттамах̣।।

ш́атрува̄гиддарӯ, вйасанадалли дӣнана̄ги ш́аран̣убам̣дирувавананну йа̄ру ануграхисувано аванэ пурушасаттаману.

13058011a кр̣ш́а̄йа хрӣматэ2 та̄та вр̣ттикшӣн̣а̄йа сӣдатэ।
13058011c апаханйа̄ткшудхам̣ йасту на тэна пурушах̣ самах̣।।

аййа̄! видва̄м̣сана̄гиддарӯ вр̣ттийанну кал̤э̆дуко̆м̣д̣ирува дӣна, дурбала матту дух̣кхийа хасивэ̆йанну им̣гисуваванигэ̆ самана̄да пун̣йа̄тма пурушану иннилла.

13058012a хрийа̄ ту нийата̄нса̄3дхӯнпутрада̄раиш́ча карш́ита̄н।
13058012c айа̄чама̄на̄нкаум̣тэйа сарвопа̄йаирнимам̣трайа।।

каум̣тэйа! патни-путраранну па̄лисала̄гадэ кашт̣апад̣уттирува а̄дарэ̆ на̄чикэ̆йим̣да инно̆ббаранну кэл̤адэ ирува са̄дхупурушаранну сарвопа̄йагал̤им̣да а̄мам̣триси саха̄йама̄д̣у.

13058013a а̄ш́ишам̣ йэ на дэвэшу на мартйэшу ча курватэ।
13058013c архам̣то нитйасаттвастха̄ йатха̄лабдхопаджӣвинах̣।।
13058014a а̄ш́ӣвишасамэбхйаш́ча тэбхйо ракшасва бха̄рата।
13058014c та̄нйуктаирупаджиджн̃а̄сйа татха̄ двиджавароттама̄н।।
13058015a кр̣таира̄васатхаирнитйам̣ сапрэшйаих̣ сапариччадаих̣।
13058015c нимам̣трайэтха̄х̣ кауравйа сарвака̄масукха̄вахаих̣।।

бха̄рата! кауравйа! дэватэ̆гал̤а атхава̄ манушйара йа̄ва вастувиналлийӯ а̄сэ̆йаннит̣т̣уко̆м̣д̣ирада, сада̄ сам̣тушт̣ара̄ги, до̆рэ̆йувудараллийэ джӣвана над̣э̆сико̆м̣д̣у хогува, нитйавӯ саттвастхара̄гирува арха двиджоттамаранну дӯтара мӯлака худ̣уку матту аваранну нимам̣трису. авару дух̣кхигал̤а̄дарэ̆ вишадхара сарпада сама̄на бхайам̣карара̄гутта̄рэ̆. аварим̣да нинна ракшан̣э̆йанну ма̄д̣ико. сэвакару матту аваш́йака са̄магригал̤о̆м̣дигэ̆ матту сам̣пӯрн̣а ка̄манэ̆гал̤анну пра̄птаго̆л̤л̤алу бэка̄гува сукха гр̣хаванну нивэдиси авара пӯрн̣асатка̄раванну нитйавӯ ма̄д̣уттиру.

13058016a йади тэ пратигр̣хн̣ӣйух̣ ш́раддха̄пӯтам̣ йудхишт̣хира।
13058016c ка̄рйамитйэва манва̄на̄ дха̄рмика̄х̣ пун̣йакармин̣ах̣।।

йудхишт̣хира! о̆м̣ду вэл̤э̆ нинна да̄наву ш́раддха̄йуктава̄гийӯ павитрава̄гийӯ матту картйавйа-буддхийим̣да ма̄д̣идудӯ хаудэ̆м̣ду пун̣йакармагал̤анну гурутисабалла а̄ дхарма̄тма пурушару уттамавэ̆м̣ду тил̤иду свӣкарисалӯ бахуду.

13058017a видйа̄сна̄та̄ вратасна̄та̄ йэ вйапа̄ш́ритйаджӣвинах̣।
13058017c гӯд̣хасва̄дхйа̄йатапасо бра̄хман̣а̄х̣ сам̣ш́итаврата̄х̣।।
13058018a тэшу ш́уддхэшу да̄м̣тэшу свада̄раниратэшу ча।
13058018c йаткаришйаси калйа̄н̣ам̣ таттва̄ локэшу дха̄сйати।।

видйа̄вам̣танӯ, вратаниратанӯ, инно̆ббаранну а̄ш́райиси джӣвисадаванӯ, сва̄дхйа̄йа-тапассугал̤анну гӯд̣хава̄ги ит̣т̣ируваванӯ, сва-патнийаллийэ сам̣тушт̣ана̄гирува ш́уддха да̄м̣та сам̣ш́итавратабра̄хман̣аригэ̆ нӣну энаннӯ ма̄д̣идарӯ аду нинагэ̆ локагал̤алли калйа̄н̣аваннум̣т̣ума̄д̣уттадэ̆.

13058019a йатха̄гнихотрам̣ сухутам̣ са̄йам̣ пра̄тардвиджа̄тина̄।
13058019c татха̄ бхавати даттам̣ ваи двиджэбхйо'тха кр̣та̄тмана̄।।

двиджану пра̄тах̣-сам̣дхйа̄ка̄ла видхипӯрвакава̄ги ма̄д̣ува агнихотраву йа̄ва пхалаванну нӣд̣уттадэ̆йо адэ пхалаванну кр̣та̄тма двиджанигэ̆ да̄нама̄д̣уваванигэ̆ до̆рэ̆йуттадэ̆.

13058020a эша тэ витато йаджн̃ах̣ ш́раддха̄пӯтах̣ садакшин̣ах̣।
13058020c виш́ишт̣ах̣ сарвайаджн̃эбхйо дадатаста̄та вартата̄м।।

иду нӣну ма̄д̣абэка̄да ш́раддха̄пӯта дакшин̣а̄йукта йаджн̃а. магӯ! нӣну да̄нама̄д̣увудэ̆ллавӯ виш́ишт̣ха йаджн̃ава̄ги парин̣амисуттадэ̆.

13058021a нива̄по да̄насадр̣ш́аста̄др̣ш́эшу йудхишт̣хира।
13058021c нивапанпӯджайам̣ш́чаива тэшва̄нр̣н̣йам̣ нигаччати।।

йудхишт̣хира! ба̄йа̄ридаванигэ̆ нӣрукуд̣исувудара садр̣ш́а да̄навилла. ба̄йа̄ридавананну пӯджисувударим̣да манушйа-дэватэ̆-питр̣гал̤а р̣н̣аванну тӣрисуттӣйэ̆.

13058022a йа эва но на купйам̣ти на лубхйам̣ти тр̣н̣эшвапи।
13058022c та эва нах̣ пӯджйатама̄ йэ ча̄нйэ прийава̄динах̣।।

йа̄ригэ̆ копавэ̆м̣будэ иллаво, йа̄ралли э̆л̤л̤инашт̣ӯ лобхавиллаво матту анйаро̆м̣дигэ̆ йа̄ру прийава̄дуданнэ ма̄тана̄д̣утта̄ро авару намагэ̆ э̆лларигим̣та пӯджанӣйару.

13058023a йэ но на баху манйам̣тэ на правартам̣ти ча̄парэ।
13058023c путраватпарипа̄лйа̄стэ намастэбхйастатха̄бхайам।।

йа̄ру тамманну хэ̆ччинаварэ̆м̣ду тил̤ийувудиллаво матту итарарам̣тэ̆ дханаванну гал̤исалу то̆д̣агирувудиллаво аваранну путрарам̣тэ̆ парипа̄лисабэку, намаскариса бэку матту абхайаванну нӣд̣абэку.

13058024a р̣твикпурохита̄ча̄рйа̄ мр̣дубрахмадхара̄ хи тэ।
13058024c кшатрэн̣а̄пи хи сам̣ср̣шт̣ам̣ тэджах̣ ш́а̄мйати ваи двиджэ।।

р̣твика, пурохита матту а̄ча̄рйа ивару мр̣дусвабха̄вадаварӯ брахмаванну дхарисируваварӯ а̄гирутта̄рэ̆. им̣тхаха двиджара сам̣гадалли ходо̆д̣анэ̆йэ кшатрийара тэджассу ш́а̄м̣тава̄гибид̣уттадэ̆.

13058025a асти мэ балава̄насми ра̄джа̄смӣти йудхишт̣хира।
13058025c бра̄хман̣а̄нма̄ сма парйаш́нӣрва̄собхираш́анэна ча।।

йудхишт̣хира! “нанналли балавидэ̆! на̄ну ра̄джана̄гиддэнэ̆!” э̆м̣ду бра̄хман̣аранну нирлакшиси свайам̣ нӣнэ э̆лла анна матту вастрагал̤анну бхогисибид̣абэд̣а!

13058026a йаччобха̄ртхам̣ бала̄ртхам̣ ва̄ виттамасти тава̄нагха।
13058026c тэна тэ бра̄хман̣а̄х̣ пӯджйа̄х̣ свадхармаманутишт̣хата̄।।

анагха! ш́обхэ̆га̄ги, балакка̄ги атхава̄ виттавидэ̆ э̆ннувудакка̄галӣ нӣну бра̄хман̣аранну пӯджиси свадхармадалли нэ̆лэ̆сиру.

13058027a намаска̄рйа̄ствайа̄ випра̄ вартама̄на̄ йатха̄татхам।
13058027c йатха̄сукхам̣ вйатхотса̄хам̣ лалам̣ту твайи путрават।।

авару хэгэ̆йэ над̣э̆дуко̆м̣д̣ирали, випрару сада̄ нинагэ̆ намаска̄рйара̄гирутта̄рэ̆. авару йатха̄сукхава̄ги матту йатхотса̄хава̄ги нинна путрарам̣тэ̆ налида̄д̣уттирабэку.

13058028a ко хйанйах̣ супраса̄да̄на̄м̣ сухр̣да̄малпатошин̣а̄м।
13058028c вр̣ттимархатйупакшэптум̣ тваданйах̣ курусаттама।।

курусаттама! супрасаннара̄гирува, сухр̣дара̄гирува матту свалпадараллийэ тр̣пти хо̆м̣дува аваригэ̆ нӣналладэ бэрэ̆ йа̄рута̄нэ таккуда̄да вр̣ттийанну о̆дагисико̆д̣абаллару?

13058029a йатха̄ патйа̄ш́райо дхармах̣ стрӣн̣а̄м̣ локэ сана̄танах̣।
13058029c са дэвах̣ са̄ гатирна̄нйа̄ татха̄сма̄кам̣ двиджа̄тайах̣।।

стрӣгэ̆ патийэ а̄ш́райа э̆м̣ба сана̄тада дхармаву ӣ локадалли ирувам̣тэ̆ намагэ̆ бра̄хман̣арам̣тхаха дэвару матту гатийу бэрэ̆ йа̄рӯ илла.

13058030a йади но бра̄хман̣а̄ста̄та сам̣тйаджэйурапӯджита̄х̣।
13058030c паш́йам̣то да̄рун̣ам̣ карма сататам̣ кшатрийэ стхитам।।
13058031a авэда̄на̄макӣртӣна̄малока̄на̄майаджвана̄м।
13058031c ко'сма̄кам̣ джӣвитэна̄ртхастаддхи но бра̄хман̣а̄ш́райам।।

магӯ! о̆м̣ду вэл̤э̆ бра̄хман̣арим̣да на̄ву тйаджисалпат̣т̣арэ̆ атхава̄ бра̄хман̣аранну на̄ву пӯджисадиддарэ̆ кшатрийана̄гирувавану сататавӯ а̄вэдана̄йукта, акӣртикара, локадалли хэ̆сарилладэ йаджн̃агал̤анну ма̄д̣исадэ идду парама да̄рун̣а кармагал̤анну ма̄д̣абэка̄гуттадэ̆. на̄ву джӣвитава̄гирува̄галэ бра̄хман̣ару экэ̆ анйара аш́райадаллирабэку?

13058032a атра тэ вартайишйа̄ми йатха̄ дхармах̣ сана̄танах̣।
13058032c ра̄джанйо бра̄хман̣ам̣ ра̄джанпура̄ паричача̄ра ха।
13058032e ваиш́йо ра̄джанйамитйэва ш́ӯдро ваиш́йамити ш́рутих̣।।

ра̄джан! ӣга на̄ну сана̄тана дхармаву хэгитту э̆м̣ду хэл̤уттэнэ̆. хим̣дэ̆ ра̄джару бра̄хман̣ара, ваиш́йару ра̄джара матту ш́ӯдрару ваиш́йара сэвэ̆ма̄д̣уттиддару.

13058033a дӯра̄ччӯдрэн̣опачарйо бра̄хман̣о'гнирива джвалан।
13058033c сам̣спарш́апаричарйасту ваиш́йэна кшатрийэн̣а ча।।

агнийам̣тэ̆ праджвалисуттидда бра̄хман̣аранну ш́ӯдрару дӯрадим̣далэ сэвэ̆гаийуттиддару. бра̄хман̣ара маимут̣т̣и сэвэ̆ма̄д̣уттиддавару ваиш́йару матту кшатрийару ма̄тра.

13058034a мр̣дубха̄ва̄нсатйаш́ӣла̄нсатйадхарма̄нупа̄лака̄н।
13058034c а̄ш́ӣвиша̄нива круддха̄м̣ста̄нупа̄чарата двиджа̄н।।

мр̣дубха̄вадаварӯ, сатйаш́ӣларӯ, сатйа-дхармагал̤анну парипа̄лисуваварӯ а̄да авару купитара̄дарэ̆ сарпада вишадам̣тэ̆. а̄дударим̣да бра̄хман̣аранну упачарису.

13058035a апарэша̄м̣ парэша̄м̣ ча парэбхйаш́чаива йэ парэ।
13058035c кшатрийа̄н̣а̄м̣ пратапата̄м̣ тэджаса̄ ча балэна ча।
13058035e бра̄хман̣эшвэва ш́а̄мйам̣ти тэджа̄м̣си ча тапа̄м̣си ча।।

кшатрийару йа̄ва сан̣н̣а-до̆д̣д̣а, до̆д̣д̣адараллийӯ до̆д̣д̣а тэджассу матту балагал̤им̣да урийуттиддэво а̄ тэджассу матту уригал̤у бра̄хман̣ана хаттира хогуттиддам̣тэ̆йэ ш́а̄м̣тава̄ги бид̣уттавэ̆.

13058036a на мэ пита̄ прийатаро на твам̣ та̄та татха̄ прийах̣।
13058036c на мэ питух̣ пита̄ ра̄джанна ча̄тма̄ на ча джӣвитам।।

магӯ! ра̄джан! нанагэ̆ бра̄хман̣ару э̆шт̣у прийаро ашт̣у нанагэ̆ нанна там̣дэ̆, нӣну, нанна аджджа, нанна ӣ ш́арӣра матту джӣвавӯ прийаралла.

13058037a тватташ́ча мэ прийатарах̣ пр̣тхивйа̄м̣ на̄сти каш́чана।
13058037c тватто'пи мэ прийатара̄ бра̄хман̣а̄ бхаратаршабха।।

бхаратаршабха! ӣ пр̣тхвийалли нанагэ̆ ниннашт̣у прийара̄гирувавару бэрэ̆ йа̄рӯ илла. а̄дарэ̆ бра̄хман̣ару нанагэ̆ нинагим̣талӯ хэ̆ччу прийару.

13058038a бравӣми сатйамэтачча йатха̄хам̣ па̄м̣д̣унам̣дана।
13058038c тэна сатйэна гаччэйам̣ лока̄нйатра са ш́ам̣танух̣।।

па̄м̣д̣унам̣дана! на̄ну нинагэ̆ сатйаваннэ хэл̤уттиддэнэ̆. а̄ сатйадим̣да на̄ну ш́ам̣танувина локаккэ хогуттэнэ̆.

13058039a паш́йэйам̣ ча сата̄м̣ лока̄нш́учӣнбрахмапураскр̣та̄н।
13058039c татра мэ та̄та гам̣тавйамахна̄йа ча чира̄йа ча।।

ӣ сатйадим̣далэ на̄ну брахмана на̄йакатвадаллирува сатйавам̣тара ш́учӣ локагал̤анну ка̄н̣уттиддэнэ̆. магӯ! свалпавэ самайадалли нӣнӯ кӯд̣а аллигэ хогуттӣйэ̆.

13058040a со'хамэта̄др̣ш́а̄'ллока̄ндр̣шт̣ва̄ бхаратасаттама।
13058040c йанмэ кр̣там̣ бра̄хман̣эшу на тапйэ тэна па̄ртхива।।

бхаратасаттама! па̄ртхива! им̣тхаха локагал̤анну нод̣и бра̄хман̣ара сам̣бам̣дхӣ на̄ну ма̄д̣ида кармагал̤а куриту паритаписуттилла.”

сама̄пти

ити ш́рӣмаха̄бха̄ратэ ануш́а̄санапарван̣и да̄надхармапарван̣и ашт̣апам̣ча̄ш́аттамо'дхйа̄йах̣।।
иду ш́рӣмаха̄бха̄ратадалли ануш́а̄санапарвадалли да̄надхармапарвадалли аиваттэ̆м̣т̣анэ адхйа̄йаву.


  1. гӣта̄ прэ̆с сам̣пут̣адалли ӣ адхйа̄йаккэ̆ мо̆далу саровара-удйа̄наванагал̤анну ма̄д̣увудара пхалагал̤а курита̄да 33 ш́локагал̤а о̆м̣ду адхйа̄йавидэ̆. иданну анубам̣дхадалли нӣд̣ала̄гидэ̆. ↩︎

  2. кр̣тавидйа̄йа (бха̄рата дарш́ана). ↩︎

  3. крийа̄нийамита̄н (бха̄рата дарш́ана). ↩︎