pravēśa
।। ōṁ ōṁ namō nārāyaṇāya।। śrī vēdavyāsāya namaḥ ।।
śrī kr̥ṣṇadvaipāyana vēdavyāsa viracita
śrī mahābhārata
anuśāsana parva
dānadharma parva
adhyāya 50
sāra
nōḍuvudariṁda mattu sahavāsadiṁda snēhavu hēge uṁṭāguttade? mattu gōvugaḷa mahābhāgyavu ēnu? eṁba yudhiṣṭhirana praśnege bhīṣmanu nahuṣa mattu cyavanara saṁvādavannu udāharisalu prāraṁbhisidudu; cyavananu nīrinalli tapassannācarisidudu (1-11). mīnannu hiḍiyalu bestaru balegaḷannu bīsalu, mīninoṁdige cyavananannū hiḍidu nīriniṁda mēlakkettidudu (12-22). muniyannu nōḍi bedarida bestaru nahuṣanige viṣayavannu tiḷisidudu (23-26).
13050001 yudhiṣṭhira uvāca।
13050001a darśanē kīdr̥śaḥ snēhaḥ saṁvāsē ca pitāmaha।
13050001c mahābhāgyaṁ gavāṁ caiva tanmē brūhi pitāmaha।।
yudhiṣṭhiranu hēḷidanu: “pitāmaha! nōḍuvudariṁda mattu sahavāsadiṁda snēhavu hēge uṁṭāguttade? hāgeyē gōvugaḷa mahābhāgyavu ēnu? pitāmaha! adannu nanage hēḷu.”
13050002 bhīṣma uvāca।
13050002a haṁta tē kathayiṣyāmi purāvr̥ttaṁ mahādyutē।
13050002c nahuṣasya ca saṁvādaṁ maharṣēścyavanasya ca।।
bhīṣmanu hēḷidanu: “mahādyutē! nillu! hiṁde naḍeda nahuṣa mattu maharṣi cyavanara saṁvādavannu hēḷuttēne.
13050003a purā maharṣiścyavanō bhārgavō bharatarṣabha।
13050003c udavāsakr̥tāraṁbhō babhūva sumahāvrataḥ।।
bharatarṣabha! hiṁde sumahāvrata maharṣi bhārgava cyavananu nīrinalli vāsisalu prāraṁbhisidanu.
13050004a nihatya mānaṁ krōdhaṁ ca praharṣaṁ śōkamēva ca।
13050004c varṣāṇi dvādaśa munirjalavāsē dhr̥tavrataḥ।।
ā dhr̥tavrata muniyu hanneraḍu varṣagaḷu māna, krōdha, harṣa mattu śōkagaḷannu parityajisi nīrinalli vāsisidanu.
13050005a ādadhatsarvabhūtēṣu visraṁbhaṁ paramaṁ śubham।
13050005c jalēcarēṣu sattvēṣu śītaraśmiriva prabhuḥ।।
śītaraśmi caṁdranaṁte ā prabhuvu jaladalli saṁcarisuttidda sarvabhūtagaḷoḍane mattu sattvagaḷoḍane tanna parama śubha saṁpūrṇa viśvāsavannu paḍedukoṁḍiddanu.
13050006a sthāṇubhūtaḥ śucirbhūtvā daivatēbhyaḥ praṇamya ca।
13050006c gaṁgāyamunayōrmadhyē jalaṁ saṁpravivēśa ha।।
śucirbhūtanāgi dēvategaḷige vaṁdisi avanu gaṁgā-yamuneyara madhyada nīrannu pravēśisi sthāṇuvinaṁte niścalanāgi niṁtukoṁḍanu.
13050007a gaṁgāyamunayōrvēgaṁ subhīmaṁ bhīmaniḥsvanam।
13050007c pratijagrāha śirasā vātavēgasamaṁ javē।।
bhayaṁkaravāgi bhōrgareyuttidda atyaṁta bhayaṁkaravāda mattu vēgadalli vāyuvina vēgakke samanāgidda gaṁgā-yamuneyara vēgavannu avanu tanna śirassiniṁda taḍedukoṁḍiddanu.
13050008a gaṁgā ca yamunā caiva saritaścānugāstayōḥ।
13050008c pradakṣiṇamr̥ṣiṁ cakrurna cainaṁ paryapīḍayan।।
ādare gaṁge, yamune mattu avarannu sērida itara nadigaḷu ā r̥ṣiyannu pradakṣiṇe māḍi hōguttiddavē horatu avanannu pīḍisuttiralilla.
13050009a aṁtarjalē sa suṣvāpa kāṣṭhabhūtō mahāmuniḥ।
13050009c tataścōrdhvasthitō dhīmānabhavadbharatarṣabha।।
bharatarṣabha! ā dhīmaṁta mahāmuniyu omme kāṣṭhadaṁte nīrina oḷage malaguttiddanu mattu innomme nīrina mēle nilluttiddanu.
13050010a jalaukasāṁ sa sattvānāṁ babhūva priyadarśanaḥ।
13050010c upājighraṁta ca tadā matsyāstaṁ hr̥ṣṭamānasāḥ।
avanu jalavāsī sattvagaḷa priyadarśananādanu. mīnugaḷu hr̥ṣṭamānasarāgi avana tuṭigaḷannu āghrāṇisuttiddavu.
13050010e tatra tasyāsataḥ kālaḥ samatītō'bhavanmahān।।
13050011a tataḥ kadā citsamayē kasmiṁścinmatsyajīvinaḥ।
13050011c taṁ dēśaṁ samupājagmurjālahastā mahādyutē।।
hīge avanu iruttā bahaḷa samayavu kaḷeyitu. mahādyutē! anaṁtara omme matsyagaḷannu hiḍidu jīvanamāḍuva kelavu bestaru balegaḷannu hiḍidukoṁḍu ā pradēśakke baṁdaru.
13050012a niṣādā bahavastatra matsyōddharaṇaniścitāḥ।
13050012c vyāyatā balinaḥ śūrāḥ salilēṣvanivartinaḥ।
13050012e abhyāyayuśca taṁ dēśaṁ niścitā jālakarmaṇi।।
mīnugaḷannu hiḍiyalu niścayisi allige anēka bestaru āgamisidaru. avaru baliṣṭharū, śūrarū āgiddaru mattu mīnugaḷannu hiḍiyadē nadiyiṁda hiṁdirugadavarāgiddaru. balegaḷannu bīsalu ā pradēśakke āgamisidaru.
13050013a jālaṁ ca yōjayāmāsurviśēṣēṇa janādhipa।
13050013c matsyōdakaṁ samāsādya tadā bharatasattama।।
janādhipa! bharatasattama! mīnugaḷidda ā nadiyannu samīpisi avaru viśēṣavāda baleyannu bīsatoḍagidaru.
13050014a tatastē bahubhiryōgaiḥ kaivartā matsyakāṁkṣiṇaḥ।
13050014c gaṁgāyamunayōrvāri jālairabhyakiraṁstataḥ।।
mīnannu hiḍiyalu bayasidda avaru anēka rītiya upāyagaḷiṁda gaṁgā-yamuneyara ā nīrinalli baleyannu bīsi haraḍidaru.
13050015a jālaṁ suvitataṁ tēṣāṁ navasūtrakr̥taṁ tathā।
13050015c vistārāyāmasaṁpannaṁ yattatra salilē kṣamam।।
avaru bīsida balegaḷu hosa dāragaḷiṁda māḍalpaṭṭiddu, vistāravāgiyū, agalavāgiyū, nīrannu hiḍiyalu gaṭṭiyāgiyū iddavu.
13050016a tatastē sumahaccaiva balavacca suvartitam।
13050016c prakīrya sarvataḥ sarvē jālaṁ cakr̥ṣirē tadā।।
anaṁtara ellarū sēri uttamavāgi nēyalpaṭṭidda gaṭṭiyāda mattu vistāravāgidda ā baleyannu ellakaḍegaḷiṁda hiḍidu eḷedu mēlakkettidaru.
13050017a abhītarūpāḥ saṁhr̥ṣṭāstē'nyōnyavaśavartinaḥ।
13050017c babaṁdhustatra matsyāṁśca tathānyānjalacāriṇaḥ।।
hāge saṁhr̥ṣṭarāgidda anyōnya vaśavartigaḷu nirbhītarāgi adaroḷage mīnugaḷu mattu anya jalacāriṇigaḷannu baṁdhisiddaru.
13050018a tathā matsyaiḥ parivr̥taṁ cyavanaṁ bhr̥gunaṁdanam।
13050018c ākarṣaṁta mahārāja jālēnātha yadr̥ccayā।।
mahārāja! hāgeyē mīnugaḷiṁda parivr̥tanāgidda bhr̥gunaṁdana cyavananannū nīriniṁda mēlakkettidaru.
13050019a nadīśaivaladigdhāṁgaṁ hariśmaśrujaṭādharam।
13050019c lagnaiḥ śaṁkhagaṇairgātraiḥ kōṣṭhaiścitrairivāvr̥tam।।
13050020a taṁ jālēnōddhr̥taṁ dr̥ṣṭvā tē tadā vēdapāragam।
13050020c sarvē prāṁjalayō dāśāḥ śirōbhiḥ prāpatanbhuvi।।
nadiya pācigaḷiṁda aṁgāṁgaḷu lēpitavāgidda, gaḍḍa-jaṭegaḷū hasiru baṇṇakke tirugidda, śaṁkhagaḷu śarīrada tuṁbā cuccikoṁḍu muḷḷuhaṁdiyaṁte vicitranāgi kāṇuttidda ā vēdapāraṁgatanu nīriniṁda horabaṁdudannu nōḍi bestarellarū kaigaḷannu mugidu talebāgi bhuviya mēle biddaru.
13050021a parikhēdaparitrāsājjālasyākarṣaṇēna ca।
13050021c matsyā babhūvurvyāpannāḥ sthalasaṁkarṣaṇēna ca।।
nīriniṁda seḷeyalpaṭṭu parikhēda paritrāsagoṁḍa mīnugaḷu bhūmiyamēle bīḷuttalē vilavilane oddāḍidavu.
13050022a sa munistattadā dr̥ṣṭvā matsyānāṁ kadanaṁ kr̥tam।
13050022c babhūva kr̥payāviṣṭō niḥśvasaṁśca punaḥ punaḥ।।
mīnugaḷu ā rīti oddāḍuvudannu nōḍida muniyu kr̥payāviṣṭanāgi punaḥ punaḥ niṭṭusiru biḍatoḍagidanu.
13050023 niṣādā ūcuḥ।
13050023a ajñānādyatkr̥taṁ pāpaṁ prasādaṁ tatra naḥ kuru।
13050023c karavāma priyaṁ kiṁ tē tannō brūhi mahāmunē।।
niṣādaru hēḷidaru: “mahāmunē! ajñānadalli ī pāpakāryavannu māḍibiṭṭevu. nammamēle prasannanāgu. ninage priyavādudannu ēnu māḍabēku hēḷu.””
13050024 bhīṣma uvāca।
13050024a ityuktō matsyamadhyasthaścyavanō vākyamabravīt।
13050024c yō mē'dya paramaḥ kāmastaṁ śr̥ṇudhvaṁ samāhitāḥ।।
bhīṣmanu hēḷidanu: “idannu kēḷi mīnugaḷa madhye idda cyavananu hēḷidanu: “iṁdu nanna parama apēkṣe ēnu ennuvudannu ēkāgracittarāgi kēḷi.
13050025a prāṇōtsargaṁ vikrayaṁ vā matsyairyāsyāmyahaṁ saha।
13050025c saṁvāsānnōtsahē tyaktuṁ salilādhyuṣitānimān।।
mīnugaḷa joteyalliyē badukuttēne athavā sāyuttēne. bahaḷa kāladiṁda nīrinalli ivugaḷa joteyē vāsisuttiddenādudariṁda ivugaḷannu tyajisalu bayasuvudilla.”
13050026a ityuktāstē niṣādāstu subhr̥śaṁ bhayakaṁpitāḥ।
13050026c sarvē viṣaṇṇavadanā nahuṣāya nyavēdayan।।
idannu kēḷida bestaru atyaṁta bhayakaṁpitarādaru. ellara mukhagaḷū kuṁdidavu. avaru nahuṣanige ellavannū nivēdisidaru.”
samāpti
iti śrīmahābhāratē anuśāsana parvaṇi dānadharma parvaṇi cyavanōpākhyānē paṁcāśattamō'dhyāyaḥ।।
idu śrīmahābhāratadalli anuśāsana parvadalli dānadharma parvadalli cyavanōpākhyāna ennuva aivattanē adhyāyavu.