പ്രവേശ
।। ഓം ഓം നമോ നാരായണായ।। ശ്രീ വേദവ്യാസായ നമഃ ।।
ശ്രീ കൃഷ്ണദ്വൈപായന വേദവ്യാസ വിരചിത
ശ്രീ മഹാഭാരത
അനുശാസന പര്വ
ദാനധര്മ പര്വ
അധ്യായ 5
സാര
ദയാലു ഭക്തജനര ഗുണഗളേനെംദു കേളലു യുധിഷ്ഠിരനിഗെ ഭീഷ്മനു ദയാലു മത്തു ഭക്തിയുത ഗിളി-മരഗള കഥെയന്നു ഹേളിദുദു (1-31).
13005001 യുധിഷ്ഠിര ഉവാച।
13005001a ആനൃശംസസ്യ ധര്മസ്യ ഗുണാന്ഭക്തജനസ്യ ച।
13005001c ശ്രോതുമിച്ചാമി കാര്ത്സ്ന്യേന തന്മേ ബ്രൂഹി പിതാമഹ।।
യുധിഷ്ഠിരനു ഹേളിദനു: “പിതാമഹ! ദയാലു ഭക്തജനര ഗുണഗളന്നു കേളബയസുത്തേനെ. അദന്നു സംപൂര്ണവാഗി ഹേളു.”
13005002 ഭീഷ്മ ഉവാച।
113005002a വിഷയേ കാശിരാജസ്യ ഗ്രാമാന്നിഷ്ക്രമ്യ ലുബ്ധകഃ।
13005002c സവിഷം കാംഡമാദായ മൃഗയാമാസ വൈ മൃഗമ്।।
ഭീഷ്മനു ഹേളിദനു: “കാശിരാജന രാജ്യദ ബേടെഗാരനോര്വനു വിഷദല്ലി അദ്ദിദ ബാണവന്നു തെഗെദുകൊംഡു ജിംകെയന്നു ബേടെയാഡലു ഗ്രാമദിംദ ഹൊരടനു.
13005003a തത്ര ചാമിഷലുബ്ധേന ലുബ്ധകേന മഹാവനേ।
13005003c അവിദൂരേ മൃഗം ദൃഷ്ട്വാ ബാണഃ പ്രതിസമാഹിതഃ।।
അനതിദൂരദല്ലിയേ ആ മഹാവനദല്ലി മാംസവന്നു ബയസുത്തിദ്ദ വ്യാധനു ജിംകെയന്നു നോഡി ബാണവന്നു പ്രയോഗിസിദനു.
13005004a തേന ദുര്വാരിതാസ്ത്രേണ നിമിത്തചപലേഷുണാ।
13005004c മഹാന്വനതരുര്വിദ്ധോ മൃഗം തത്ര ജിഘാംസതാ।।
ജിംകെയന്നു ഹൊഡെയലെംദു ബിട്ട ആ അമോഘ ബാണവു ഗുരിതപ്പി അല്ലിദ്ദ ഒംദു മഹാ വൃക്ഷക്കെ താഗിതു.
13005005a സ തീക്ഷ്ണവിഷദിഗ്ധേന ശരേണാതിബലാത്കൃതഃ।
13005005c ഉത്സൃജ്യ ഫലപത്രാണി പാദപഃ ശോഷമാഗതഃ।।
ബലവാഗി പ്രയോഗിസല്പട്ട ആ തീക്ഷ്ണ വിഷപൂരിത ബാണദ ഹൊഡെതദിംദാഗി എലെ-ഹണ്ണുഗളു ഉദുരി ആ മരവു ഒണഗി ഹോയിതു.
13005006a തസ്മിന്വൃക്ഷേ തഥാഭൂതേ കോടരേഷു ചിരോഷിതഃ।
13005006c ന ജഹാതി ശുകോ വാസം തസ്യ ഭക്ത്യാ വനസ്പതേഃ।।
ആദരെ മരദ കൊടരെയല്ലി ബഹുകാലദിംദ വാസിസുത്തിദ്ദ ഗിളിയൊംദു മാത്ര അ വൃക്ഷദ മേലിന ഭക്തിയിംദാഗി അദന്നു ബിട്ടു ഹോഗലില്ല.
13005007a നിഷ്പ്രചാരോ നിരാഹാരോ ഗ്ലാനഃ ശിഥിലവാഗപി।
13005007c കൃതജ്ഞഃ സഹ വൃക്ഷേണ ധര്മാത്മാ സ വ്യശുഷ്യത।।
മാഡിദ ഉപകാരവന്നു സ്മരിസുവ ആ കൃതജ്ഞ മത്തു ധര്മാത്മാ ഗിളിയു എല്ലിയൂ സംചരിസലൂ ഹോഗുത്തിരലില്ല. ആഹാരവന്നൂ തിന്നുത്തിരലില്ല. അദരിംദ അദു ബഹളവാഗി ആയാസഗൊംഡു, അദര ധ്വനിയൂ കുസിദു ഹോഗിത്തു. വാസിസുത്തിദ്ദ ആ മരദംതെ താനൂ ഒണഗിഹോയിതു.
13005008a തമുദാരം മഹാസത്ത്വമതിമാനുഷചേഷ്ടിതമ്।
13005008c സമദുഃഖസുഖം ജ്ഞാത്വാ വിസ്മിതഃ പാകശാസനഃ।।
ഉദാരബുദ്ധിയ, മഹാ സത്ത്വയുതവാദ, അതിമാനുഷവാഗി വര്തിസുത്തിദ്ദ, ദുഃഖ-സുഖഗളന്നു സമനാഗി കാണുത്തിദ്ദ ആ ഗിളിയ കുരിതു തിളിദ പാകശാസനനു വിസ്മിതനാദനു.
13005009a തതശ്ചിംതാമുപഗതഃ ശക്രഃ കഥമയം ദ്വിജഃ।
13005009c തിര്യഗ്യോനാവസംഭാവ്യമാനൃശംസ്യം സമാസ്ഥിതഃ।।
“തിര്യഗ്യോനിയല്ലി ഹുട്ടിദ ഈ പക്ഷിയു ഹേഗെ താനെ ദയാഭാവവന്നു താളികൊംഡിദെ?” എംദു ശക്രനു യോചിസതൊഡഗിദനു.
13005010a അഥ വാ നാത്ര ചിത്രം ഹീത്യഭവദ്വാസവസ്യ തു।
13005010c പ്രാണിനാമിഹ സര്വേഷാം സര്വം സര്വത്ര ദൃശ്യതേ।।
“അഥവാ എല്ല പ്രാണിഗളല്ലിയൂ എല്ല ഭാവഗളൂ കാണിസികൊള്ളുത്തവെ. ഇദു അസംഭവവേനല്ല!” എംദു യോചിസിയൂ അവനു സമാധാനപട്ടുകൊംഡനു.
13005011a തതോ ബ്രാഹ്മണവേഷേണ മാനുഷം രൂപമാസ്ഥിതഃ।
13005011c അവതീര്യ മഹീം ശക്രസ്തം പക്ഷിണമുവാച ഹ।।
ആഗ മനുഷ്യന രൂപവന്നു തളെദു ബ്രാഹ്മണവേഷദല്ലി ഭൂമിഗെ ഇളിദു ശക്രനു ആ പക്ഷിഗെ ഹേളിദനു:
13005012a ശുക ഭോഃ പക്ഷിണാം ശ്രേഷ്ഠ ദാക്ഷേയീ സുപ്രജാസ്ത്വയാ।
13005012c പൃച്ചേ ത്വാ ശുഷ്കമേതം വൈ കസ്മാന്ന ത്യജസി ദ്രുമമ്।।
“പക്ഷിഗളല്ലിയേ ശ്രേഷ്ഠ ഗിളിയേ! നിന്നംതഹ സംതാനവന്നു പഡെദു ദാക്ഷായണീ ശുകിയു ശ്രേഷ്ഠളാദളു! നിന്നല്ലി ഒംദു കേളബേകെംദിദ്ദേനെ – ഒണഗി ഹോഗിദ്ദരൂ ഈ മരവന്നു നീനു ഏകെ ത്യജിസുത്തില്ല?”
13005013a അഥ പൃഷ്ടഃ ശുകഃ പ്രാഹ മൂര്ധ്നാ സമഭിവാദ്യ തമ്।
13005013c സ്വാഗതം ദേവരാജായ വിജ്ഞാതസ്തപസാ മയാ।।
ഹാഗെ കേളലു ഗിളിയു തലെബാഗി അവനിഗെ നമസ്കരിസി ഹേളിതു: “ദേവരാജനിഗെ സ്വാഗത! തപസ്സിന പ്രഭാവദിംദ നീനു യാരെംദു നനഗെ തിളിയിതു.”
13005014a തതോ ദശശതാക്ഷേണ സാധു സാധ്വിതി ഭാഷിതമ്।
13005014c അഹോ വിജ്ഞാനമിത്യേവം തപസാ പൂജിതസ്തതഃ।।
ആഗ സഹസ്രാക്ഷനു “സാധു! സാധു! തപസ്സിന വിജ്ഞാനവു എംഥഹുദു! ” എംദു പ്രശംസിസിദനു.
13005015a തമേവം ശുഭകര്മാണം ശുകം പരമധാര്മികമ്।
13005015c വിജാനന്നപി താം പ്രാപ്തിം പപ്രച്ച ബലസൂദനഃ।।
ആ ഗിളിയു പരമ ധാര്മിക മത്തു ശുഭകര്മി എംദു തിളിദൂ ബലസൂദനനു പുനഃ പ്രശ്നിസിദനു:
13005016a നിഷ്പത്രമഫലം ശുഷ്കമശരണ്യം പതത്രിണാമ്।
13005016c കിമര്ഥം സേവസേ വൃക്ഷം യദാ മഹദിദം വനമ്।।
“ഈ വനവു ഇഷ്ടൊംദു ദൊഡ്ഡദാഗിരുവാഗ എലെഗളില്ലദ, ഫലഗളില്ലദ മത്തു പക്ഷിഗളിഗെ ആശ്രയവന്നു നീഡലാരദ ഈ വൃക്ഷവന്നു നീനു ഇന്നൂ ഏകെ സേവിസുത്തിദ്ദീയെ?
13005017a അന്യേഽപി ബഹവോ വൃക്ഷാഃ പത്രസംചന്നകോടരാഃ।
13005017c ശുഭാഃ പര്യാപ്തസംചാരാ വിദ്യംതേഽസ്മിന്മഹാവനേ।।
എലെ മത്തു കൊടരെഗളിംദ തുംബിരുവ മത്തു സംചാരക്കൂ പര്യാപ്തവാഗിരുവ ഇന്നൂ അനേക ശുഭ മരഗളു ഈ മഹാവനദല്ലി ഇവെ.
13005018a ഗതായുഷമസാമര്ഥ്യം ക്ഷീണസാരം ഹതശ്രിയമ്।
13005018c വിമൃശ്യ പ്രജ്ഞയാ ധീര ജഹീമം ഹ്യസ്ഥിരം ദ്രുമമ്।।
ധീര! ആയസ്സന്നു കളെദുകൊംഡിരുവ, സാമര്ഥ്യവന്നൂ കളെദുകൊംഡിരുവ, സാരവു ക്ഷീണിസിരുവ, ശ്രീയന്നൂ കളെദുകൊംഡിരുവ ഇദര കുരിതു പ്രജ്ഞെയന്നു ബളസി വിമര്ശിസി അസ്ഥിരവാഗിരുവ ഈ മരവന്നു തൊരെ!”
13005019a തദുപശ്രുത്യ ധര്മാത്മാ ശുകഃ ശക്രേണ ഭാഷിതമ്।
13005019c സുദീര്ഘമഭിനിഃശ്വസ്യ ദീനോ വാക്യമുവാച ഹ।।
ശക്രനാഡിദ ആ മാതന്നു കേളി ധര്മാത്മ ഗിളിയു ദീര്ഘ നിട്ടുസിരന്നു ബിഡുത്താ ദീനനാഗി ഈ മാതന്നാഡിതു:
13005020a അനതിക്രമണീയാനി ദൈവതാനി ശചീപതേ।
13005020c യത്രാഭവസ്തത്ര ഭവസ്തന്നിബോധ സുരാധിപ।।
“ശചീപതേ! സുരാധിപ! ദേവതെഗളന്നു മീരി നഡെയബാരദു. ഈ വിഷയദല്ലി നാനു ഹേളുവുദന്നു നീനു കേളു.
13005021a അസ്മിന്നഹം ദ്രുമേ ജാതഃ സാധുഭിശ്ച ഗുണൈര്യുതഃ।
13005021c ബാലഭാവേ ച സംഗുപ്തഃ ശത്രുഭിശ്ച ന ധര്ഷിതഃ।।
നാനു ഈ മരദല്ലിയേ ഹുട്ടിദെ. സാധു ഗുണഗളിംദ യുക്തനാഗി ബെളെദെ. തംദെയു ബാലകനന്നു ഹേഗോ ഹാഗെ ഈ മരവു നന്നന്നു രക്ഷിസികൊംഡു ബംദിദെ. ഇല്ലി നനഗെ ശത്രുഗള പീഡെയൂ ആഗലില്ല.
13005022a കിമനുക്രോശവൈഫല്യമുത്പാദയസി മേഽനഘ।
13005022c ആനൃശംസ്യേഽനുരക്തസ്യ ഭക്തസ്യാനുഗതസ്യ ച।।
അനഘ! ദീനഭാവദിംദ മത്തു ഈ വൃക്ഷദ കുരിതാദ ഭക്തി ഭാവദിംദാഗി ഇദന്നു തൊരെയദേ ഇരുവ നന്ന ഈ അനുക്രോശവന്നു വിഫലഗൊളിസലു ഏകെ പ്രയത്നിസുത്തിരുവെ?
13005023a അനുക്രോശോ ഹി സാധൂനാം സുമഹദ്ധര്മലക്ഷണമ്।
13005023c അനുക്രോശശ്ച സാധൂനാം സദാ പ്രീതിം പ്രയച്ചതി।।
അനുക്രോശവേ സാധുഗള മഹാ ധര്മലക്ഷണവാഗിദെ. അനുക്രോശവേ സദാ സാധുഗളിഗെ സംതസവന്നുംടുമാഡുത്തദെ.
13005024a ത്വമേവ ദൈവതൈഃ സര്വൈഃ പൃച്ച്യസേ ധര്മസംശയാന്।
13005024c അതസ്ത്വം ദേവ ദേവാനാമാധിപത്യേ പ്രതിഷ്ഠിതഃ।।
ധര്മസംശയഗളുംടാദാഗ ദേവതെഗളെല്ലരൂ നിന്നന്നേ കേളുത്താരെ. ആദുദരിംദ ദേവ! നീനു ദേവതെഗള അധിപതിയാഗി പ്രതിഷ്ഠിതനാഗിരുവെ.
13005025a നാര്ഹസി ത്വം സഹസ്രാക്ഷ ത്യാജയിത്വേഹ ഭക്തിതഃ।
13005025c സമര്ഥമുപജീവ്യേമം ത്യജേയം കഥമദ്യ വൈ।।
സഹസ്രാക്ഷ! നന്ന ഉപജീവനവന്നു കൊട്ടിരുവ ഈ സമര്ഥ വൃക്ഷദ മേലെ നനഗെ ഭക്തിയിരുവാഗ ഇദന്നു ത്യജിസു എംദു നീനു ഹേഗെ ഹേളബല്ലെ? ഇദു സരിയല്ല!”
13005026a തസ്യ വാക്യേന സൌമ്യേന ഹര്ഷിതഃ പാകശാസനഃ।
13005026c ശുകം പ്രോവാച ധര്മജ്ഞമാനൃശംസ്യേന തോഷിതഃ।।
അവന സൌമ്യ മാതിനിംദ ഹര്ഷിതനാദ പാകശാസനനു അവന ദയാലുതനദിംദ സംതുഷ്ടനാഗി ഗിളിഗെ ഹേളിദനു.
13005027a വരം വൃണീഷ്വേതി തദാ സ ച വവ്രേ വരം ശുകഃ।
13005027c ആനൃശംസ്യപരോ നിത്യം തസ്യ വൃക്ഷസ്യ സംഭവമ്।।
“വരവന്നു കേളികോ” എംദു അവനു ഹേളലു ഗിളിയു നിത്യ ദയാലുതന മത്തു ആ വൃക്ഷദ പുനര്ജീവനവന്നു വരഗളാഗി കേളിതു.
13005028a വിദിത്വാ ച ദൃഢാം ശക്രസ്താം ശുകേ ശീലസംപദമ്।
13005028c പ്രീതഃ ക്ഷിപ്രമഥോ വൃക്ഷമമൃതേനാവസിക്തവാന്।।
അദര ദൃഢതെയന്നൂ ശീലസംപത്തന്നൂ തിളിദു ഗിളിയ മേലെ പ്രീതനാദ ഇംദ്രനു കൂഡലേ ആ വൃക്ഷവന്നു അമൃതദിംദ സിംപഡിസിദനു.
13005029a തതഃ ഫലാനി പത്രാണി ശാഖാശ്ചാപി മനോരമാഃ।
13005029c ശുകസ്യ ദൃഢഭക്തിത്വാച്ച്രീമത്ത്വം ചാപ സ ദ്രുമഃ।।
ഗിളിയ ദൃഢഭക്തിയിംദാഗി ആ മരവു കൂഡലേ ഹണ്ണു, എലെ മത്തു രെംബെഗളിംദ കൂഡി മനോരമവായിതു.
13005030a ശുകശ്ച കര്മണാ തേന ആനൃശംസ്യകൃതേന ഹ।
13005030c ആയുഷോഽംതേ മഹാരാജ പ്രാപ ശക്രസലോകതാമ്।।
മഹാരാജ! കര്മ മത്തു ദയെയന്നു തോരിദുദരിംദ ആ ഗിളിയു ആയുഷ്യദ അംത്യദല്ലി ശക്രന ലോകവന്നു പഡെദുകൊംഡിതു.
13005031a ഏവമേവ മനുഷ്യേംദ്ര ഭക്തിമംതം സമാശ്രിതഃ।
13005031c സര്വാര്ഥസിദ്ധിം ലഭതേ ശുകം പ്രാപ്യ യഥാ ദ്രുമഃ।।
മനുഷ്യേംദ്ര! ശുകനിംദ ആ മരവു ഹേഗോ ഹാഗെ ഭക്തിമംതരിഗെ ആശ്രയനീഡുവുദരിംദ സര്വാര്ഥവൂ സിദ്ധിയാഗുത്തദെ.”
സമാപ്തി
ഇതി ശ്രീമഹാഭാരതേ അനുശാസന പര്വണി ദാനധര്മ പര്വണി ശുകവാസവസംവാദേ പംചമോഽധ്യായഃ।।
ഇദു ശ്രീമഹാഭാരതദല്ലി അനുശാസന പര്വദല്ലി ദാനധര്മ പര്വദല്ലി ശുക്രവാസവസംവാദ എന്നുവ ഐദനേ അധ്യായവു.
-
ഈ ശ്ലോകക്കെ മൊദലു ഈ ഒംദു അധിക ശ്ലോകവിദെ: അത്രാപ്യുദാഹരംതീമമിതിഹാസം പുരാതനമ്। വാസവസ്യ ച സംവാദം ശുകസ്യ ച മഹാത്മനഃ।। (ഗീതാ പ്രെസ്). ↩︎