praveśa
|| oṃ oṃ namo nārāyaṇāya|| śrī vedavyāsāya namaḥ ||
śrī kṛṣṇadvaipāyana vedavyāsa viracita
śrī mahābhārata
śāṃti parva
mokṣadharma parva
adhyāya 331
sāra
nāradanu śvetadvīpakkè hogi nara-nārāyaṇarannu saṃdhisidudu (1-52).
12331001 janamejaya uvāca|
12331001a brahmansumahadākhyānaṃ bhavatā parikīrtitam|
12331001c yaccrutvā munayaḥ sarve vismayaṃ paramaṃ gatāḥ||
janamejayanu hel̤idanu: “brahman! mahadākhyānavannu nīvu hel̤iruviri. idannu kel̤i sarvamunigal̤ū vismitarāgiddārè!
112331002a idaṃ śatasahasrāddhi bhāratākhyānavistarāt|
12331002c āmathya matimaṃthena jñānodadhimanuttamam||
12331003a navanītaṃ yathā dadhno malayāccaṃdanaṃ yathā|
12331003c āraṇyakaṃ ca vedebhya oṣadhibhyo'mṛtaṃ yathā||
12331004a samuddhṛtamidaṃ brahmankathāmṛtamanuttamam|
òṃdu lakṣa ślokagal̤iṃda kūḍiruva vistāra bhāratākhyānadiṃda uddharisi nīnu hel̤uttiruva ī kathāsamudāyavu buddhiyèṃba kaḍègoliniṃda jñānavèṃba samudravannu kaḍèdu hòratègèda amṛtadaṃtèye idè. mòsariniṃda bèṇṇèyannu tègèyuvaṃtè mattu malaya parvatadiṃda gaṃdhavannu tègèyuvaṃtè mattu vedagal̤iṃda araṇyakavannu uddharisidaṃtè mattu oṣadhigal̤iṃda amṛtavannu tègèyuvaṃtè bhāratakathābhāgarūpada ī amṛtavu samuddhṛtavāgidè.
12331004c taponidhe tvayoktaṃ hi nārāyaṇakathāśrayam||
12331005a sa hīśo bhagavāndevaḥ sarvabhūtātmabhāvanaḥ|
taponidhe! nārāyaṇa kathāśrayavanne nīvu hel̤iddīri. ā bhagavān deva sarvabhūtātmabhāvanane īśa.
12331005c aho nārāyaṇaṃ tejo durdarśaṃ dvijasattama||
12331006a yatrāviśaṃti kalpāṃte sarve brahmādayaḥ surāḥ|
12331006c ṛṣayaśca sagaṃdharvā yacca kiṃ ciccarācaram|
12331006e na tato'sti paraṃ manye pāvanaṃ divi ceha ca||
dvijasattama! aho! nārāyaṇana tejassu durdarśavādudu. kalpada aṃtyadalli brahmādi surarèllarū, ṛṣigal̤ū, gaṃdharvaròḍanè carācaragal̤èllavū avananne praveśisuttavè. illi athavā diviyalli idakkiṃta parama pāvana tejassu illa èṃdu til̤iyuttenè.
12331007a sarvāśramābhigamanaṃ sarvatīrthāvagāhanam|
12331007c na tathā phaladaṃ cāpi nārāyaṇakathā yathā||
èlla āśramagal̤igè hoguvudāgalī sarvatīrthagal̤igè hoguvudāgalī nārayaṇakathèyu nīḍuvaṣṭu phalavannu nīḍuvudilla.
12331008a sarvathā pāvitāḥ smeha śrutvemāmāditaḥ kathām|
12331008c harerviśveśvarasyeha sarvapāpapraṇāśanīm||
sarvapāpapraṇāśana viśveśvara hariya ī kathèyannu mòdaliniṃdalū kel̤i nāvèllarū pāvanarāgiddevè.
12331009a na citraṃ kṛtavāṃstatra yadāryo me dhanaṃjayaḥ|
12331009c vāsudevasahāyo yaḥ prāptavānjayamuttamam||
nanna ārya dhanaṃjayanu vāsudevana sahāyadiṃda uttama jayavannu paḍèdanu. idaralli avanu atyaṃta adbhutavāda kāryavannenū māḍidaṃtāgalilla.
12331010a na cāsya kiṃ cidaprāpyaṃ manye lokeṣvapi triṣu|
12331010c trailokyanātho viṣṇuḥ sa yasyāsītsāhyakṛtsakhā||
trailokyanātha viṣṇuvu yārigè sakhanāgi sahāyavannu māḍuttāno avanigè mūru lokagal̤alliyū yāvudū aprāpyavallavèṃdu nanna mata.
12331011a dhanyāśca sarva evāsanbrahmaṃste mama pūrvakāḥ|
12331011c hitāya śreyase caiva yeṣāmāsījjanārdanaḥ||
brahman! yāra hita mattu śreyassigè janārdananiddano ā nanna pūrvajaru èllarū dhanyare èṃdu nanna mata.
12331012a tapasāpi na dṛśyo2 hi bhagavā'llokapūjitaḥ|
12331012c yaṃ dṛṣṭavaṃtaste sākṣāccrīvatsāṃkavibhūṣaṇam||
ā bhagavān lokapūjitanu tapassiniṃdalū noḍalu dòrakuvavanalla. aṃthaha śrīvatsāṃkavibhūṣaṇanannu avaru sākṣāt kaṃḍiddaru.
12331013a tebhyo dhanyataraścaiva nāradaḥ parameṣṭhijaḥ|
12331013c na cālpatejasamṛṣiṃ vedmi nāradamavyayam|
12331013e śvetadvīpaṃ samāsādya yena dṛṣṭaḥ svayaṃ hariḥ||
avarigiṃtalū hèccu dhanyanāgiddavanu parameṣṭhiya maga nāradane sari. nārada avyayanu alpatejassiruva ṛṣiyèṃdu nanaganisuvudilla. śvetadvīpakkè hogi svayaṃ hariyannu kaṃḍanu.
12331014a devaprasādānugataṃ vyaktaṃ tattasya darśanam|
12331014c yaddṛṣṭavāṃstadā devamaniruddhatanau sthitam||
alli niṃtidda deva mattu aniruddharibbarannū noḍida nāradanigè avara darśanavu devaprasādadiṃdale dòrakirabeku.
12331015a badarīmāśramaṃ yattu nāradaḥ prādravatpunaḥ|
12331015c naranārāyaṇau draṣṭuṃ kiṃ nu tatkāraṇaṃ mune||
mune! punaḥ nāradanu naranārāyaṇarannu noḍalu badarikāśramakkè ekè hodanu?
12331016a śvetadvīpānnivṛttaśca nāradaḥ parameṣṭhijaḥ|
12331016c badarīmāśramaṃ prāpya samāgamya ca tāvṛṣī||
12331017a kiyaṃtaṃ kālamavasatkāḥ kathāḥ pṛṣṭavāṃśca saḥ|
parameṣṭhija nāradanu śvetadvīpadiṃda hiṃdirugi badarikāśramavannu talupi ā ṛṣigal̤annu saṃdarśisi èṣṭu samayadavarègè alliddanu? avanu enannu kel̤idanu?
12331017c śvetadvīpādupāvṛtte tasminvā sumahātmani||
12331018a kimabrūtāṃ mahātmānau naranārāyaṇāvṛṣī|
12331018c tadetanme yathātattvaṃ sarvamākhyātumarhasi||
athavā śvetadvīpadiṃda hiṃdirugida ā mahātmanigè mahātmarāda naranārāyaṇa ṛṣigal̤u avanigè enannu hel̤idaru? ivèllavannū nīnu hel̤abeku.”
12331019 vaiśaṃpāyana uvāca|
12331019a namo bhagavate tasmai vyāsāyāmitatejase|
12331019c yasya prasādādvakṣyāmi nārāyaṇakathāmimām||
vaiśaṃpāyananu hel̤idanu: “yāra prasādadiṃda ī nārāyaṇakathèyannu hel̤uttiddeno ā amitatejasvī bhagavaṃta vyāsanigè samaskāravu.
12331020a prāpya śvetaṃ mahādvīpaṃ dṛṣṭvā ca harimavyayam|
12331020c nivṛtto nārado rājaṃstarasā merumāgamat|
12331020e hṛdayenodvahan bhāraṃ yaduktaṃ paramātmanā||
rājan! mahādvīpa śvetavannu talupi avyaya hariyannu kaṃḍu paramātmanu hel̤ida kāryabhāravanne hṛdayadalli hòttu nāradanu hiṃdirugi meru parvatakkè baṃdanu.
12331021a paścādasyābhavadrājannātmanaḥ sādhvasaṃ mahat|
12331021c yadgatvā dūramadhvānaṃ kṣemī punarihāgataḥ||
rājan! naṃtara avanu aṣṭòṃdu dūra prayāṇamāḍiyū kṣemiyāgi punaḥ alligè baṃdudu òl̤l̤èyade āyitu èṃdu til̤idukòṃḍanu.
12331022a tato meroḥ pracakrāma parvataṃ gaṃdhamādanam|
12331022c nipapāta ca khāttūrṇaṃ viśālāṃ badarīmanu||
anaṃtara meruvannu biṭṭu gaṃdhamādana parvatakkè baṃdu kūḍale alli viśāla badarikāśramadalli ākāśadiṃda kèl̤agil̤idanu.
12331023a tataḥ sa dadṛśe devau purāṇāvṛṣisattamau|
12331023c tapaścaraṃtau sumahadātmaniṣṭhau mahāvratau||
alli avanu purāṇa ṛṣisattama devaribbarū, mahā ātmaniṣṭha mahāvrataru tapassannu naḍèsuttiddudannu noḍidanu.
12331024a tejasābhyadhikau sūryātsarvalokavirocanāt|
12331024c śrīvatsalakṣaṇau pūjyau jaṭāmaṃḍaladhāriṇau||
12331025a jālapādabhujau tau tu pādayoścakralakṣaṇau|
12331025c vyūḍhoraskau dīrghabhujau tathā muṣkacatuṣkiṇau||
12331026a ṣaṣṭidaṃtāvaṣṭadaṃṣṭrau meghaughasadṛśasvanau|
12331026c svāsyau pṛthulalāṭau ca suhanū subhrunāsikau|
12331027a ātapatreṇa sadṛśe śirasī devayostayoḥ|
12331027c evaṃ lakṣaṇasaṃpannau mahāpuruṣasaṃjñitau||
sarvalokavannū bèl̤agisuva sūryanigiṃtalū adhika tejassiniṃda avaribbarū kūḍiddaru. śrīvatsalakṣaṇadiṃda kūḍidda ā pūjyaribbarū jaṭāmaṃḍalagal̤annu dharisiddaru. bhujagal̤alli haṃsapakṣiya gurutugal̤annū, kālugal̤alli cakrada gurutugal̤annū hòṃdiddaru. viśālavakṣasthal̤a mattu dīrghabhujal̤idda avarigè nālku vṛṣaṇagal̤iddavu. aravattu hallugal̤iddavu. èṃṭu korèhallugal̤iddavu. meghasamūhagal̤iṃda baruva guḍugina dhvaniyul̤l̤avarāgiddaru. suṃdara vadanavul̤l̤avarāgiddaru. viśāla haṇèyul̤l̤avarāgiddaru. suṃdara hallugal̤ū suṃdara nāsikavū avaraddāgittu. ā devara śiragal̤u chatrasadṛśavāgiddavu. iṃthaha lakṣaṇasaṃpannarāda mahāpuruṣarèṃdu khyātarāda avarannu nāradanu noḍidanu.
12331028a tau dṛṣṭvā nārado hṛṣṭastābhyāṃ ca pratipūjitaḥ|
12331028c svāgatenābhibhāṣyātha pṛṣṭaścānāmayaṃ tadā||
avaribbarannū noḍi nāradanu hṛṣṭanādanu. avaru avanannu pratiyāgi pūjisidaru, svāgatavèṃdaru mattu kuśalavannu kel̤idaru.
12331029a babhūvāṃtargatamatirnirīkṣya puruṣottamau|
12331029c sadogatāstatra ye vai sarvabhūtanamaskṛtāḥ||
12331030a śvetadvīpe mayā dṛṣṭāstādṛśāvṛṣisattamau|
12331030c iti saṃciṃtya manasā kṛtvā cābhipradakṣiṇam|
12331030e upopaviviśe tatra pīṭhe kuśamaye śubhe||
ā puruṣottamaribbarannū noḍi manassinalliye “śvetadvīpadalli nānu noḍida sarvabhūtanamaskṛta ṛṣisattamare ivaru” èṃdu yocisidanu. hīgè manassinalle yocisi pradakṣiṇè māḍi śubha kuśamaya pīṭhadalli nāradanu kul̤itukòṃḍanu.
12331031a tatastau tapasāṃ vāsau yaśasāṃ tejasāmapi|
12331031c ṛṣī śamadamopetau kṛtvā pūrvāhṇikaṃ vidhim||
12331032a paścānnāradamavyagrau pādyārghyābhyāṃ prapūjya ca|
12331032c pīṭhayoścopaviṣṭau tau kṛtātithyāhnikau nṛpa||
tapassu, yaśassu mattu tejassugal̤a vāsasthānarāgidda avaribbaru śamadamopeta ṛṣigal̤ū vidhivattāgi pūrvāhṇika karmagal̤annu pūraisi anaṃtara avyagraribbarū nāradanannu pādya-arghyagal̤iṃda pūjisidaru. nṛpa! āhnika kriyèyagal̤annu māḍi mugisidda avaribbarū pīṭhagal̤alli kul̤itukòṃḍaru.
12331033a teṣu tatropaviṣṭeṣu sa deśo'bhivyarājata|
12331033c ājyāhutimahājvālairyajñavāṭo'gnibhiryathā||
avaru alli kul̤itiralu ā pradeśavu ājyāhutigal̤iṃda uṃṭāda mahājvālègal̤iṃda yuktavāda agnigal̤iṃda prakāśisuvaṃtè prakāśisitu.
12331034a atha nārāyaṇastatra nāradaṃ vākyamabravīt|
12331034c sukhopaviṣṭaṃ viśrāṃtaṃ kṛtātithyaṃ sukhasthitam||
bal̤ika ātithyavannu paḍèdu sukhāsīnarāgi viśrāṃtihòṃdida nāradanigè nārāyaṇanu ī mātannāḍidanu:
12331035a apīdānīṃ sa bhagavānparamātmā sanātanaḥ|
12331035c śvetadvīpe tvayā dṛṣṭa āvayoḥ prakṛtiḥ parā||
“namma parāprakṛtiyāda pūjya sanātana paramātmanannu nīnu śvetadvīpadalli īgatāne noḍi baṃdèyallave?”
12331036 nārada uvāca|
12331036a dṛṣṭo me puruṣaḥ śrīmānviśvarūpadharo'vyayaḥ|
12331036c sarve hi lokāstatrasthāstathā devāḥ saharṣibhiḥ|
12331036e adyāpi cainaṃ paśyāmi yuvāṃ paśyansanātanau||
nāradanu hel̤idanu: “nānu puruṣa, śrīmān, viśvarūpadhara, avyayanannu noḍidènu. sarva lokagal̤ū ṛṣigal̤òṃdigè devatègal̤ū avanalliye ivè. sanātanarāda nimmannu noḍi avanannu noḍuttiruvaṃtèye bhāsavāguttidè.
12331037a yairlakṣaṇairupetaḥ sa hariravyaktarūpadhṛk|
12331037c tairlakṣaṇairupetau hi vyaktarūpadharau yuvām||
avyaktarūpavannu dharisiruva hariyu yāva lakṣaṇagal̤iṃda kūḍiruvano ave lakṣaṇagal̤iṃda vyaktarūpadhararāda nīvibbarū kūḍiddīri.
12331038a dṛṣṭau mayā yuvāṃ tatra tasya devasya pārśvataḥ|
12331038c iha caivāgato'smyadya visṛṣṭaḥ paramātmanā||
alli ā devana pakkadalliye nimmibbarannū noḍiddè. paramātmaniṃda kal̤uhisalpaṭṭa nānu neravāgi illige āgamisiddenè.
12331039a ko hi nāma bhavettasya tejasā yaśasā śriyā|
12331039c sadṛśastriṣu lokeṣu ṛte dharmātmajau yuvām||
dharmana makkal̤āda nimmibbarannu biṭṭu tejassu, yaśassu mattu śrīgal̤iṃda kūḍiruva avana sadṛśarādavaru ī mūru lokagal̤alliyū berè yāriddārè?
12331040a tena me kathitaṃ pūrvaṃ nāma kṣetrajñasaṃjñitam|
12331040c prādurbhāvāśca kathitā bhaviṣyaṃti hi ye yathā||
mòdalu avanu nanagè kṣetrajña èṃdu karèyalpaḍuvudara kuritu hel̤idanu. hāgèye avanu avana hiṃdina mattu muṃdè āguva avatāragal̤a kuritu hel̤idanu.
12331041a tatra ye puruṣāḥ śvetāḥ paṃceṃdriyavivarjitāḥ|
12331041c pratibuddhāśca te sarve bhaktāśca puruṣottamam||
alliruva puruṣaru śvetavarṇadavaru mattu paṃceṃdriyagal̤annu varjisidavaru. avarèllarū jñānigal̤u mattu puruṣottamana bhaktaru.
12331042a te'rcayaṃti sadā devaṃ taiḥ sārdhaṃ ramate ca saḥ|
12331042c priyabhakto hi bhagavānparamātmā dvijapriyaḥ||
avaru sadā devanannu arcisuttārè. avanū kūḍa avaròṃdigè ramisuttānè. dvijapriyanāda bhagavān paramātmanu bhaktapriyanu.
12331043a ramate so'rcyamāno hi sadā bhāgavatapriyaḥ|
12331043c viśvabhuksarvago devo bāṃdhavo bhaktavatsalaḥ|
12331043e sa kartā kāraṇaṃ caiva kāryaṃ cātibaladyutiḥ||
ā viśvabhuk sarvaga bāṃdhava bhaktavatsala devanu sadā bhāgavatapriyanu. arcisidarè ramisuvavanu. avane karta, kāraṇa mattu kārya. avanu atibala. dyuti.
12331044a tapasā yojya so'tmānaṃ śvetadvīpātparaṃ hi yat|
12331044c teja ityabhivikhyātaṃ svayaṃbhāsāvabhāsitam||
śvetadvīpada ācè svaprakāśadiṃdale prakāśitavāda tejaḥpuṃjavāda tejassèṃde vikhyāta pradeśadalli avanu tannannu tapassinalli tòḍagisikòṃḍiddānè.
12331045a śāṃtiḥ sā triṣu lokeṣu siddhānāṃ bhāvitātmanām|
12331045c etayā śubhayā buddhyā naiṣṭhikaṃ vratamāsthitaḥ||
mūru lokagal̤alliyū avanu śāṃtiyannu sthāpisiddānè. siddhara bhāvitātmara śubha buddhiyiṃda naiṣṭhika vratavannu āśrayisiddānè.
12331046a na tatra sūryastapati na somo'bhivirājate|
12331046c na vāyurvāti deveśe tapaścarati duścaram||
alli sūryanu suḍuvudilla. somanu bèl̤aguvudilla. deveśana duścara tapassu naḍèyuttiruva alli vāyuvū bīsuvudilla.
12331047a vedīmaṣṭatalotsedhāṃ bhūmāvāsthāya viśvabhuk|
12331047c ekapādasthito deva ūrdhvabāhurudaṅmukhaḥ|
12331047e sāṃgānāvartayanvedāṃstapastepe suduścaram||
viśvabhuk devanu bhūmiyiṃda èṃṭu aṃgulagal̤aṣṭu èttaravāgiruva vediyalli tol̤ugal̤annu melakkètti uttarābhimukhanāgi òṃde kālinalli niṃtu ṣaḍaṃgayukta vedagal̤annu āvartanèmāḍuttā atyaṃta kaṭhora tapassannu tapisuttiddānè.
12331048a yadbrahmā ṛṣayaścaiva svayaṃ paśupatiśca yat|
12331048c śeṣāśca vibudhaśreṣṭhā daityadānavarākṣasāḥ||
12331049a nāgāḥ suparṇā gaṃdharvāḥ siddhā rājarṣayaśca ye|
12331049c havyaṃ kavyaṃ ca satataṃ vidhipūrvaṃ prayuṃjate|
12331049e kṛtsnaṃ tattasya devasya caraṇāvupatiṣṭhati||
brahma, ṛṣigal̤u, svayaṃ paśupati, ul̤ida vibudhaśreṣṭharu, daitya-dānava-rākṣasaru, nāgaru, suparṇaru, gaṃdharvaru, siddharu, rājarṣigal̤u èllarū vidhiyuktavāda havya-kavyagal̤annu satatavāgi arpisuttale iruttārè. avèllavū devana caraṇagal̤anne hòṃduttavè.
12331050a yāḥ kriyāḥ saṃprayuktāstu ekāṃtagatabuddhibhiḥ|
12331050c tāḥ sarvāḥ śirasā devaḥ pratigṛhṇāti vai svayam||
ekāṃtagatabuddhiyiṃda òppisuva kriyègal̤èllavannū svayaṃ devanu śirasā pratigrahisuttānè.
12331051a na tasyānyaḥ priyataraḥ pratibuddhairmahātmabhiḥ|
12331051c vidyate triṣu lokeṣu tato'smyaikāṃtikaṃ gataḥ|
jñānigal̤āda mahātmagal̤igū priyatararādavaru mūru lokagal̤alliyū avanigè berè yārū illa èṃdu til̤ididdenè. ādudariṃda nānu ekāṃtikavannu naḍèsidènu.
12331051e iha caivāgatastena visṛṣṭaḥ paramātmanā||
12331052a evaṃ me bhagavāndevaḥ svayamākhyātavān hariḥ|
12331052c āsiṣye tatparo bhūtvā yuvābhyāṃ saha nityaśaḥ||
paramātmaniṃda kal̤uhisalpaṭṭa nānu neravāgi illige baṃdènu. svayaṃ bhagavān deva hariye nanagè idannu hel̤idanu. īga nānu avanalliye tatparanāgi nimmòḍanè illiye iddubiḍuttenè.”
samāpti
iti śrīmahābhārate śāṃti parvaṇi mokṣadharma parvaṇi nārāyaṇīye ekatriṃśādhikatriśatatamo'dhyāyaḥ||
idu śrīmahābhāratadalli śāṃti parvadalli mokṣadharma parvadalli nārāyaṇīya ènnuva munnūrāmūvattòṃdane adhyāyavu.
-
idakkè mòdalu bhāratadarśanadalli ī adhika ślokagal̤ivè: śaunaka uvāca| saute sumahākhyānaṃ bhavatā parikīrtitam| yaccrutvā munayaḥ sarve vismayaṃ paramaṃ gatāḥ|| sarvāśramābhigamanaṃ sarvatīrthāvagāhanam| na tathā phaladaṃ saute nārāyaṇakathā yathā|| pāvitāṃga sma saṃvṛttāḥ śrutvemāmāditaḥ kathām| nārāyaṇāśrayāṃ puṇyāṃ sarvapāpapramocanīm|| durdarśo bhagavāndevaḥ sarvalokanamaskṛtaḥ| sa brahmakaiḥ suraiḥ kṛtsairannyaiścaiva maharṣibhiḥ|| dṛṣṭavānnārado yattu devaṃ nārāyaṇaṃ harim| nūnametaddhyanumataṃ tasya devasya sūtaja| yadṛṣṭavān jagannāthamaniruddhatanau sthitam| yatrādravatpunarbhūyo nārado devasattamau| naranārāyaṇau draṣṭuṃ karaṇaṃ tadbravīhi me|| sūta uvāca| tasminyajñe vartamāne rājñaḥ pārikṣitasya vai| karmāṃtareṣu vidhivadvartamāneṣu śaunaka|| kṛṣṇadvaipāyanaṃ ṛṣiṃ vedanidhiṃ prabhum| paripapracca rājeṃdraḥ pitāmahapitāmaham|| svetadvīpānnivṛttena nāradena surarṣiṇā| dhyāyatā bhagavadvākyaṃ ceṣṭitaṃ kimataḥ param|| badaryāśramāgamyasamā gamyaca tāvṛṣī| kiyaṃtaṃ kālamavasatyāṃ kathāṃ pṛṣṭavāṃścasaḥ || ↩︎
-
sudṛśyo (bhārata darśana). ↩︎