325: మహాపురుషస్తవః

ప్రవేశ

।। ఓం ఓం నమో నారాయణాయ।। శ్రీ వేదవ్యాసాయ నమః ।।

శ్రీ కృష్ణద్వైపాయన వేదవ్యాస విరచిత

శ్రీ మహాభారత

శాంతి పర్వ

మోక్షధర్మ పర్వ

అధ్యాయ 325

సార

నారదకృత భగవన్నామస్తోత్ర (1-4).

12325001 భీష్మ ఉవాచ।
12325001a ప్రాప్య శ్వేతం మహాద్వీపం నారదో భగవానృషిః।
12325001c దదర్శ తానేవ నరాన్శ్వేతాంశ్చంద్రప్రభాన్ శుభాన్।।

భీష్మను హేళిదను: “శ్వేతమహాద్వీపవన్ను తలుపి భగవాన్ నారద ఋషియు అదే చంద్రప్రభెయిద్ద శుభ నరరన్ను కండను.

12325002a పూజయామాస శిరసా మనసా తైశ్చ పూజితః।
12325002c దిదృక్షుర్జప్యపరమః సర్వకృచ్చ్రధరః స్థితః।।
12325003a భూత్వైకాగ్రమనా విప్ర ఊర్ధ్వబాహుర్మహామునిః।
12325003c స్తోత్రం జగౌ స విశ్వాయ నిర్గుణాయ మహాత్మనే।।

శిరసా మత్తు మనసా అవరన్ను పూజిసి అవరిందలూ పూజితనాగి విప్ర మహాముని నారదను ఆ భగవంతనన్ను కాణువ ఇచ్ఛెయింద సర్వకృచ్చ్రధరనాగి నింతు ఏకాగ్రమనస్కనాగి బాహుగళన్ను మేలెత్తికొండు ఆ విశ్వ, నిర్గుణ మహాత్మనిగె స్తోత్రమాడలు ప్రారంభిసిదను.

12325004 నారద ఉవాచ
12325004A నమస్తే దేవదేవ [౧] నిష్క్రియ [౨] నిర్గుణ [౩] లోకసాక్షిన్ [౪] క్షేత్రజ్ఞ [౫] అనంత [౬] పురుష [౭] మహాపురుష [౮] త్రిగుణ [౯] ప్రధాన [౧౦]।

12325004B అమృత [౧౧] వ్యోమ [౧౨] సనాతన [౧౩] సదసద్వ్యక్తావ్యక్త [౧౪] ఋతధామన్ [౧౫] పూర్వాదిదేవ [౧౬] వసుప్రద [౧౭] ప్రజాపతే [౧౮] సుప్రజాపతే [౧౯] వనస్పతే [౨౦]।।

12325004C మహాప్రజాపతే [౨౧] ఊర్జస్పతే [౨౨] వాచస్పతే [౨౩] మనస్పతే [౨౪] జగత్పతే [౨౫] దివస్పతే [౨౬] మరుత్పతే [౨౭] సలిలపతే [౨౮] పృథివీపతే [౨౯] దిక్పతే [౩౦]।

12325004D పూర్వనివాస [౩౧] బ్రహ్మపురోహిత [౩౨] బ్రహ్మకాయిక [౩౩] మహాకాయిక [౩౪] మహారాజిక [౩౫] చతుర్మహారాజిక [౩౬] ఆభాసుర [౩౭] మహాభాసుర [౩౮] సప్తమహాభాసుర [౩౯] యామ్య [౪౦]।।

12325004E మహాయామ్య [౪౧] సంజ్ఞాసంజ్ఞ [౪౨] తుషిత [౪౩] మహాతుషిత [౪౪] ప్రతర్దన [౪౫] పరినిర్మిత [౪౬] వశవర్తిన్ [౪౭] అపరినిర్మిత [౪౮] యజ్ఞ [౪౯] మహాయజ్ఞ [౫౦]।

12325004F యజ్ఞసంభవ [౫౧] యజ్ఞయోనే [౫౨] యజ్ఞగర్భ [౫౩] యజ్ఞహృదయ [౫౪] యజ్ఞస్తుత [౫౫] యజ్ఞభాగహర [౫౬] పంచయజ్ఞధర [౫౭] పంచకాలకర్తృగతే [౫౮] పంచరాత్రిక [౫౯] వైకుణ్ఠ [౬౦]।।

12325004G అపరాజిత [౬౧] మానసిక [౬౨] పరమస్వామిన్ [౬౩] సుస్నాత [౬౪] హంస [౬౫] పరమహంస [౬౬] పరమయాజ్ఞిక [౬౭] సాంఖ్యయోగ [౬౮] అమృతేశయ [౬౯] హిరణ్యేశయ [౭౦]।

12325004H వేదేశయ [౭౧] కుశేశయ [౭౨] బ్రహ్మేశయ [౭౩] పద్మేశయ [౭౪] విశ్వేశ్వర [౭౫] త్వం జగదన్వయః [౭౬] త్వం జగత్ప్రకృతిః [౭౭] తవాగ్నిరాస్యమ్ [౭౮] వడవాముఖోఽగ్నిః [౭౯] త్వమాహుతిః [౮౦]।।

12325004I త్వం సారథిః [౮౧] త్వం వషట్కారః [౮౨] త్వమ్ ఓంకారః [౮౩] త్వం మనః [౮౪] త్వం చంద్రమాః [౮౫] త్వం చక్షురాద్యమ్ [౮౬] త్వం సూర్యః [౮౭] త్వం దిశాం గజః [౮౮] దిగ్భానో [౮౯] హయశిరః [౯౦]।

12325004J ప్రథమత్రిసౌపర్ణ [౯౧] పంచాగ్నే [౯౨] త్రిణాచికేత [౯౩] షడంగవిధాన [౯౪] ప్రాగ్జ్యోతిష [౯౫] జ్యేష్ఠసామగ [౯౬] సామికవ్రతధర [౯౭] అథర్వశిరః [౯౮] పంచమహాకల్ప [౯౯] ఫేనపాచార్య [౧౦౦]।।

12325004K వాలఖిల్య [౧౦౧] వైఖానస [౧౦౨] అభగ్నయోగ [౧౦౩] అభగ్నపరిసంఖ్యాన [౧౦౪] యుగాదే [౧౦౫] యుగమధ్య [౧౦౬] యుగనిధన [౧౦౭] ఆఖండల [౧౦౮] ప్రాచీనగర్భ [౧౦౯] కౌశిక [౧౧౦]।

12325004L పురుష్టుత [౧౧౧] పురుహూత [౧౧౨] విశ్వరూప [౧౧౩] అనంతగతే [౧౧౪] అనంతభోగ [౧౧౫] అనంత [౧౧౬=౬] అనాదే [౧౧౭] అమధ్య [౧౧౮] అవ్యక్తమధ్య [౧౧౯] అవ్యక్తనిధన [౧౨౦]।।

12325004M వ్రతావాస [౧౨౧] సముద్రాధివాస [౧౨౨] యశోవాస [౧౨౩] తపోవాస [౧౨౪] లక్ష్మ్యావాస [౧౨౫] విద్యావాస [౧౨౬] కీర్త్యావాస [౧౨౭] శ్రీ వాస [౧౨౮] సర్వావాస [౧౨౯] వాసుదేవ [౧౩౦]।

12325004N సర్వచ్చందక [౧౩౧] హరిహయ [౧౩౨] హరిమేధ [౧౩౩] మహాయజ్ఞభాగహర [౧౩౪] వరప్రద [౧౩౫=౧౫౭] యమనియమమహానియమకృచ్చ్రాతికృచ్చ్రమహాకృచ్చ్రసర్వ కృచ్చ్రనియమధర [౧౩౬] నివృత్తధర్మప్రవచనగతే [౧౩౭] ప్రవృత్తవేదక్రియ [౧౩౮] అజ [౧౩౯] సర్వగతే [౧౪౦]।।

12325004O సర్వదర్శిన్ [౧౪౧] అగ్రాహ్య [౧౪౨] అచల [౧౪౩] మహావిభూతే [౧౪౪] మాహాత్మ్యశరీర [౧౪౫] పవిత్ర [౧౪౬] మహాపవిత్ర [౧౪౭] హిరణ్మయ [౧౪౮] బృహత్ [౧౪౯] అప్రతర్క్య [౧౫౦]।

12325004P అవిజ్ఞేయ [౧౫౧] బ్రహ్మాగ్ర్య [౧౫౨] ప్రజాసర్గకర [౧౫౩] ప్రజానిధనకర [౧౫౪] మహామాయాధర [౧౫౫] చిత్రశిఖండిన్ [౧౫౬] వరప్రద [౧౫౭=౧౩౫] పురోడాశభాగహర [౧౫౮] గతాధ్వన్ [౧౫౯] చిన్నతృష్ణ [౧౬౦]।।

12325004Q చిన్నసంశయ [౧౬౧] సర్వతోనివృత్త [౧౬౨] బ్రాహ్మణరూప [౧౬౩] బ్రాహ్మణప్రియ [౧౬౪] విశ్వమూర్తే [౧౬౫] మహామూర్తే [౧౬౬] బాంధవ [౧౬౭] భక్తవత్సల [౧౬౮] బ్రహ్మణ్యదేవ [౧౬౯] భక్తోఽహం త్వాం దిదృక్షుః [౧౭౦] ఏకాంతదర్శనాయ నమో నమః [౧౭౧]

నారదను హేళిదను: “దేవదేవ! నినగె నమస్కార! నిష్క్రియ, నిర్గుణ, లోకసాక్షి, క్షేత్రజ్ఞ, అనంత, పురుష, మహాపురుష, త్రిగుణ, ప్రధాన, అమృత, వ్యోమ, సనాతన, సదసద్వ్యక్తావ్యక్త, ఋతధామ, పూర్వాదిదేవ, వసుప్రద, ప్రజాపతే, సుప్రజాపతే, వనస్పతే, మహాప్రజాపతే, ఊర్జస్పతే, మనస్పతే, జగత్పతే, దివస్పతే, మరుత్పతే, సలిలపతే, పృథివీపతే, దిక్పతే, పూర్వనివాస, బ్రహ్మపురోహిత, బ్రహ్మకాయిక, మహాకాయిక, మహారాజిక, చతుర్మహారాజిక, ఆభాసుర, మహాభాసుర, సప్తమహాభాసుర, యామ్య, మహాయామ్య, సంజ్ఞాసంజ్ఞ, తుషిత, మహాతుషిత, ప్రతర్దన, పరినిర్మిత. వశవర్తిన్, అపరినిర్మిత, యజ్ఞ, మహాయజ్ఞ, యజ్ఞసంభవ, యజ్ఞయోని, యజ్ఞగర్భ, యజ్ఞహృదయ. యజ్ఞస్తుత, యజ్ఞభాగహర, పంచయజ్ఞధర, పంచకాలకర్తృగతి, పంచరాత్రిక, వైకుంఠ, అపరాజిత, మానసిక, పరమస్వామి, సుస్నాత, హంస, పరమహంస, పరమయాజ్ఞిక, సాంఖ్యయోగ, అమృతేశయ, హిరణ్యేశయ, వేదేశయ, కుశేశయ, బ్రహ్మేశయ, పద్మేశయ, విశ్వేశ్వర! నీను జగదన్వయ! నీను జగత్ప్రకృతి! నిన్న ముఖవు అగ్ని. నీను వడవాముఖ అగ్ని! నీను ఆహుతి! నీను సారథి! నీను వషట్కార! నీను ఓంకార! నీను మన! నీను చంద్రమా! నీను ఆద్య చక్షు! నీను సూర్య! నీను దిగ్గజ! దిగ్భాను. హయశి. ప్రథమత్రిసౌపర్ణ. పంచాగ్ని. త్రిణాచికేత. షడంగవిధాన. ప్రాగ్జ్యోతిష. జ్యేష్ఠసామగ. సామికవ్రతధర. అథర్వశిర. పంచమహాకల్ప. ఫేనపాచార్య. వాలఖిల్య. వైఖానస. అభగ్నయోగ. అభగ్నపరిసంఖ్యాన. యుగాది. యుగమధ్య. యుగనిధన. ఆఖండల. ప్రాచీనగర్భ. కౌశిక. పురుష్టుత. పురుహూత. విశ్వరూప. అనంతగతి. తభోగ. అనంత. అనాది. అమధ్య. అవ్యక్తమధ్య. అవ్యక్తనిధన. వ్రతావాస. సముద్రాధివాస. యశోవాస. తపోవాస. లక్ష్మ్యావాస. విద్యావాస. కీర్త్యావాస. శ్రీవాస. సర్వావాస. వాసుదేవ. సర్వచ్చందక. హరిహయ. హరిమేధ. మహాయజ్ఞభాగహర. వరప్రద. యమనియమమహానియమకృచ్చ్రాతికృచ్చ్ర-మహాకృచ్చ్రసర్వకృచ్చ్రనియమధర. నివృత్తధర్మప్రవచనగతే. ప్రవృత్తవేదక్రియ. అజ. సర్వగతే. సర్వదర్శిన్. అగ్రాహ్య. అచల. మహావిభూతి. మాహాత్మ్యశరీర. పవిత్ర. మహాపవిత్ర. హిరణ్మయ. బృహత్. అప్రతర్క్య. అవిజ్ఞేయ. బ్రహ్మాగ్ర్య. ప్రజాసర్గకర. ప్రజానిధనకర. మహామాయాధర. చిత్రశిఖండిన్. వరప్రద. పురోడాశభాగహర. గతాధ్వన్. చిన్నతృష్ణ. చిన్నసంశయ. సర్వతోనివృత్త. బ్రాహ్మణరూప. బ్రాహ్మణప్రియ. విశ్వమూర్తే. మహామూర్తే. బాంధవ. భక్తవత్సల. బ్రహ్మణ్యదేవ. దిదృక్షువే! నాను నిన్న భక్త. ఏకాంతదర్శన! నినగె నమో నమః.””

సమాప్తి

ఇతి శ్రీమహాభారతే శాంతి పర్వణి మోక్షధర్మ పర్వణి మహాపురుషస్తవో నామ పంచవింశాధికత్రిశతతమోఽధ్యాయః।।
ఇదు శ్రీమహాభారతదల్లి శాంతి పర్వదల్లి మోక్షధర్మ పర్వదల్లి మహాపురుషస్తవ ఎన్నువ మున్నూరాఇప్పత్తైదనే అధ్యాయవు.