322: ನಾರಾಯಣೀಯಃ

ప్రవేశ

।। ఓం ఓం నమో నారాయణాయ।। శ్రీ వేదవ్యాసాయ నమః ।।

శ్రీ కృష్ణద్వైపాయన వేదవ్యాస విరచిత

శ్రీ మహాభారత

శాంతి పర్వ

మోక్షధర్మ పర్వ

అధ్యాయ 322

సార

నారదను శ్వేతద్వీపవన్ను నోడిదుదు (1-7); అల్లియ నివాసిగళ స్వరూపవర్ణనె (8-12); ఉపరిచర వసువిన చరిత్రె (13-25); పాంచరాత్రద ఉత్పత్తియ ప్రసంగ (26-52).

12322001 భీష్మ ఉవాచ।
12322001a స ఏవముక్తో ద్విపదాం వరిష్ఠో నారాయణేనోత్తమపూరుషేణ।
12322001c జగాద వాక్యం ద్విపదాం వరిష్ఠం నారాయణం లోకహితాధివాసమ్।।

భీష్మను హేళిదను: “ఉత్తమ పురుష నారాయణను హీగె హేళలు ద్విపదరల్లి వరిష్ఠ నారదను లోకహితాధివాస ద్విపదరల్లి వరిష్ఠ నారాయణనిగె ఇంతెందను:

12322002a యదర్థమాత్మప్రభవేహ జన్మ తవోత్తమం ధర్మగృహే చతుర్ధా।
12322002c తత్సాధ్యతాం లోకహితార్థమద్య గచ్చామి ద్రష్టుం ప్రకృతిం తవాద్యామ్।।

“నీను యావ ఉద్దేశక్కాగి ధర్మన గృహదల్లి నాల్కు రూపగళింద అవతరిసిరువెయో అదు సిద్ధియాగలి. లోకహితార్థక్కాగి ఇందు నాను నిన్న మూల ప్రకృతియన్ను నోడలు హోగుత్తేనె.

12322003a వేదాః స్వధీతా మమ లోకనాథ తప్తం తపో నానృతముక్తపూర్వమ్।
12322003c పూజాం గురూణాం సతతం కరోమి పరస్య గుహ్యం న చ భిన్నపూర్వమ్।।

లోకనాథ! వేదగళన్ను అధ్యయన మాడిద్దేనె. తపస్సన్నూ తపిసిద్దేనె. అనృతవన్ను ఈ హిందె ఎందూ ఆడిల్ల. సతతవూ గురుగళ పూజెయన్ను మాడుత్తేనె. ఇతరర రహస్యవన్ను ఈ హిందె ఎందూ ఇతరర ఎదిరు బహిరంగపడిసిల్ల.

12322004a గుప్తాని చత్వారి యథాగమం మే శత్రౌ చ మిత్రే చ సమోఽస్మి నిత్యమ్।
12322004c తం చాదిదేవం సతతం ప్రపన్న ఏకాంతభావేన వృణోమ్యజస్రమ్।।
12322004e ఏభిర్విశేషైః పరిశుద్ధసత్త్వః కస్మాన్న పశ్యేయమనంతమీశమ్

ఆగమ శాస్త్రగళిగనుగుణవాగి నాను నాల్కన్ను రక్షిసికొండిద్దేనె. నిత్యవూ ననగె శత్రు మత్తు మిత్రరు ఒందే. ఆ ఆదిదేవనన్ను సతతవూ ప్రపన్నగొళిసుత్తా ఏకాంతభావదింద అవనన్ను భజిసుత్తేనె. ఈ రీతి విశేషవాగి పరిశుద్ధ సత్త్వనాగిరువ నాను ఆ అనంత ఈశనన్ను ఏకె కాణలారెను?”

12322005a తత్పారమేష్ఠ్యస్య వచో నిశమ్య నారాయణః సాత్వతధర్మగోప్తా।
12322005c గచ్చేతి తం నారదముక్తవాన్స సంపూజయిత్వాత్మవిధిక్రియాభిః।।

పరమేష్ఠియ మగ నారదన వచనవన్ను కేళి సాత్వతధర్మరక్షక నారాయణను నారదనన్ను ఆత్మవిధిక్రియెగళింద సంపూజిసి హోగలు హేళిదను.

12322006a తతో విసృష్టః పరమేష్ఠిపుత్రః సోఽభ్యర్చయిత్వా తమృషిం పురాణమ్।
12322006c ఖముత్పపాతోత్తమవేగయుక్తస్ తతోఽధిమేరౌ సహసా నిలిల్యే।।

అనంతర పరమేష్ఠిపుత్ర నారదను ఆ పురాణ ఋషియన్ను అర్చిసి బీళ్కొండు ఉత్తమ వేగయుక్తనాగి ఆకాశదింద హారి మేరుపర్వతక్కె హోగి అల్లియే అంతర్ధాననాదను.

12322007a తత్రావతస్థే చ మునిర్ముహూర్తమ్ ఏకాంతమాసాద్య గిరేః స శృంగే।
12322007c ఆలోకయన్నుత్తరపశ్చిమేన దదర్శ చాత్యద్భుతరూపయుక్తమ్।।

ఆ గిరిశృంగద ఏకాంతవన్ను సేరి ఒందు ముహూర్తకాల అల్లియే విశ్రాంతిగైయుత్తా వాయువ్య దిక్కినల్లి ఒందు అద్భుతరూపవన్ను కండను.

12322008a క్షీరోదధేరుత్తరతో హి ద్వీపః శ్వేతః స నామ్నా ప్రథితో విశాలః।
12322008c మేరోః సహస్రైః స హి యోజనానాం ద్వాత్రింశతోర్ధ్వం కవిభిర్నిరుక్తః।।

క్షీరసాగరద ఉత్తరదల్లిద్ద శ్వేతద్వీపవెందు ప్రసిద్ధవాగిద్ద విశాల ప్రదేశవు గోచరిసితు. అదు మేరు పర్వతక్కింతలూ మూవత్తెరడు సావిర యోజనెగళ ఎత్తరదల్లిత్తు.

12322009a అతీంద్రియాశ్చానశనాశ్చ తత్ర నిష్పందహీనాః సుసుగంధినశ్చ।
12322009c శ్వేతాః పుమాంసో గతసర్వపాపాశ్ చక్షుర్ముషః పాపకృతాం నరాణామ్।।

అల్లిరువవరు అతీంద్రియరూ, నిరాహారిగళూ, చలనెయిల్లదవరూ, జ్ఞానసంపన్నరూ, సువాసనెయుళ్ళవరూ ఆగిద్దరు. అల్లిద్దవరు శ్వేతవర్ణదవరూ, సర్వపాపగళింద విముక్తరూ, పాపి నరర దృష్టియన్ను అపహరిసువవరూ ఆగిద్దరు.

12322010a వజ్రాస్థికాయాః సమమానోన్మానా దివ్యాన్వయరూపాః¹ శుభసారోపేతాః।
12322010c చత్రాకృతిశీర్షా మేఘౌఘనినాదాః సత్పుష్కరచతుష్కా² రాజీవశతపాదాః।।

వజ్రద అస్థి-కాయగళన్ను హొందిద్ద అవరు మానాపమానగళన్ను సమనాగి కాణుత్తిద్దవరాగిద్దరు. దివ్యాన్వయ రూపరూపగళుళ్ళవరూ, శుభబలసంపన్నరూ ఆగిద్దరు. అవర శిరగళు చత్రద ఆకృతియల్లిద్దవు. అవర స్వరగళ మేఘగళ ధ్వనియంతిద్దవు. నాల్కు సుందర పుష్కరగళిద్ద అవర పాదగళు కమలదళగళన్ను హోలుత్తిద్దవు.

12322011a షష్ట్యా దంతైర్యుక్తాః శుక్లైర్ అష్టాభిర్దంష్ట్రాభిర్యే।
12322011c జిహ్వాభిర్యే విష్వగ్వక్త్రం లేలిహ్యంతే సూర్యప్రఖ్యమ్।।

అరవత్తు హల్లుగళన్నూ, బిళియ ఎంటు కోరెదాడెగళన్నూ హొందిద్దరు. సూర్యన కాంతియింద కూడిద్దరు. విశ్వవే ముఖవాగిద్ద కాలనన్ను నాలిగెయింద నెక్కుత్తిద్దరు.

12322012a భక్త్యా దేవం విశ్వోత్పన్నం యస్మాత్సర్వే లోకాః సూతాః।
12322012c వేదా ధర్మా మునయః శాంతా దేవాః సర్వే తస్య విసర్గాః।।

విశ్వద ఉత్పన్నన్నాగిద్ద, యారింద సర్వ లోకగళూ, వేదగళూ, ధర్మగళూ, శాంత మునిగళూ, మత్తు సర్వ దేవతెగళూ హుట్టిరువరో ఆ దేవనన్ను అవరు భక్తియింద ధరిసిద్దరు.”

12322013 యుధిష్ఠిర ఉవాచ।
12322013a అతీంద్రియా నిరాహారా అనిష్పందాః సుగంధినః।
12322013c కథం తే పురుషా జాతాః కా తేషాం గతిరుత్తమా।।

యుధిష్ఠిరను హేళిదను: “అతీంద్రియరూ, నిరాహారరూ, చలనెయిల్లదవరూ, సుగంధిగళూ ఆద ఆ పురుషరు హేగె హుట్టిదరు? అవర ఉత్తమ గతియావుదు?

12322014a యే విముక్తా భవంతీహ నరా భరతసత్తమ।
12322014c తేషాం లక్షణమేతద్ధి యచ్చ్వేతద్వీపవాసినామ్।।

భరతసత్తమ! ఈ లోకదల్లి విముక్తరాద నరరిగె యావ లక్షణగళివెయెందు తిళిదిద్దేవెయో అవే లక్షణగళు శ్వేతద్వీపనివాసిగళల్లి ఇవెయెందు హేళిదె.

12322015a తస్మాన్మే సంశయం చింధి పరం కౌతూహలం హి మే।
12322015c త్వం హి సర్వకథారామస్త్వాం చైవోపాశ్రితా వయమ్।।

అదర కురితు ననగె సందేహవూ కుతూహలవూ ఉంటాగిదె. ఈ నన్న సంశయవన్ను నివారిసు. నీను సర్వ కథెగళిగూ ఉద్యానవనదంతిరువె. నావు నిన్నన్నే ఆశ్రయిసిద్దేవె.”

12322016 భీష్మ ఉవాచ।
12322016a విస్తీర్ణైషా కథా రాజన్ శ్రుతా మే పితృసంనిధౌ।
12322016c సైషా తవ హి వక్తవ్యా కథాసారో హి స స్మృతః।।

భీష్మను హేళిదను: “రాజన్! ఈ కథెయు బహళ విస్తారవాగిదె. ఇదన్ను నన్న తందెయ బళియిద్దాగ కేళిద్దెను. నినగె హేళువ ఈ కథెయు కథెగళల్లియే సారభూతవాదుదెందు నిశ్చయిసల్పట్టిదె.

12322017a రాజోపరిచరో నామ బభూవాధిపతిర్భువః।
12322017c ఆఖండలసఖః ఖ్యాతో భక్తో నారాయణం హరిమ్।।

ఉపరిచర ఎంబ హెసరిన రాజను ఇడీ భూమండలక్కే అధిపతియాగిద్దను. ఇంద్రన సఖనాగిద్ద ఆ ఖ్యాతను హరి నారాయణన భక్తనాగిద్దను.

12322018a ధార్మికో నిత్యభక్తశ్చ పితృన్నిత్యమతంద్రితః।
12322018c సామ్రాజ్యం తేన సంప్రాప్తం నారాయణవరాత్పురా।।

ధార్మికనూ నిత్యభక్తనూ నిత్యవూ ఆలస్యవిల్లదే పితృభక్తనూ ఆగిద్ద అవను హింది నారాయణన వరదింద సామ్రాజ్యవన్ను పడెదుకొండను.

12322019a సాత్వతం విధిమాస్థాయ ప్రాక్సూర్యముఖనిఃసృతమ్।
12322019c పూజయామాస దేవేశం తచ్చేషేణ పితామహాన్।।

మొదలు అవను సూర్యన ముఖదింద ప్రకటవాద సాత్వత విధియన్ను ఆశ్రయిసి దేవేశనన్ను పూజిసుత్తిద్దను. అనంతర ఉళిదవుగళింద పితృగళన్ను పూజిసుత్తిద్దను.

12322020a పితృశేషేణ విప్రాంశ్చ సంవిభజ్యాశ్రితాంశ్చ సః।
12322020c శేషాన్నభుక్సత్యపరః సర్వభూతేష్వహింసకః।
12322020e సర్వభావేన భక్తః స దేవదేవం జనార్దనమ్।।

పితృశేషదింద విప్రరిగూ ఆశ్రితరిగూ హంచికొట్టు ఉళిద అన్నవన్ను తాను భుంజిసుత్తిద్దను. ఆ సత్యపరను సర్వభూతగళిగూ అహింసకనాగిద్దను. ఆ భక్తను సర్వభావదింద దేవదేవ జనార్దననన్ను పూజిసుత్తిద్దను.

12322021a తస్య నారాయణే భక్తిం వహతోఽమిత్రకర్శన।
12322021c ఏకశయ్యాసనం శక్రో దత్తవాన్దేవరాట్స్వయమ్।।

అమిత్రకర్శన! నారాయణనల్లి అవనిగిద్ద భక్తిగె మెచ్చి స్వయం దేవరాజ శక్రను అవనిగె ఏకశయ్యాసన³వన్నిత్తను.

12322022a ఆత్మా రాజ్యం ధనం చైవ కలత్రం వాహనాని చ।
12322022c ఏతద్భగవతే సర్వమితి తత్ప్రేక్షితం సదా।।

ఉపరిచరను తానూ, రాజ్యవూ, ధనవూ, కలత్ర వాహనగళూ ఎల్లవూ భగవంతనద్దే ఎందు భావిసి ఎల్లవన్నూ అవనిగే సమర్పిసిద్దను.

12322023a కామ్యనైమిత్తికాజస్రం యజ్ఞియాః పరమక్రియాః।
12322023c సర్వాః సాత్వతమాస్థాయ విధిం చక్రే సమాహితః।।

అవను సమాహితనాగి కామ్య, నైమిత్తిక, హాగూ యజ్ఞవే మొదలాద పరమ క్రియెగళు ఎల్లవన్నూ సాత్వత విధియన్నే బళసి మాడుత్తిద్దను.

12322024a పంచరాత్రవిదో ముఖ్యాస్తస్య గేహే మహాత్మనః।
12322024c ప్రాయణం భగవత్ప్రోక్తం భుంజతే చాగ్రభోజనమ్।।

ఆ మహాత్మన మనెయల్లి భగవంతనిగె నివేదిసిద ప్రసాదవన్ను పంచరాత్రాగమదల్లి నిష్ణాతరాద విప్రశ్రేష్ఠరు మొదలు భుంజిసుత్తిద్దరు.

12322025a తస్య ప్రశాసతో రాజ్యం ధర్మేణామిత్రఘాతినః।
12322025c నానృతా వాక్సమభవన్మనో దుష్టం న చాభవత్।
12322025e న చ కాయేన కృతవాన్స పాపం పరమణ్వపి।।

ధర్మదింద రాజ్యవన్ను ఆళుత్తిద్ద ఆ అమిత్రఘాతినియ బాయింద అసత్యవాద మాతు హొరడుత్తిరలిల్ల. యు ఎందూ సుళ్ళన్ను హేళలిల్ల. అవన మనస్సు దుష్టవిచారగళల్లి తొడగిరలిల్ల. అవను తన్న కాయదింద పరమాణువినష్టు సణ్ణ పాపవన్నూ మాడిరలిల్ల.

12322026a యే హి తే మునయః ఖ్యాతాః సప్త చిత్రశిఖండినః।
12322026c తైరేకమతిభిర్భూత్వా యత్ప్రోక్తం శాస్త్రముత్తమమ్।।

చిత్రశిఖండిగళెందు ఖ్యాతరాద ఏళు మునిగళ ఒందే మతదింద ఈ ఉత్తమ పంచరాత్ర శాస్త్రవు హేళల్పట్టిదె.

⁴12322027a మరీచిరత్ర్యంగిరసౌ పులస్త్యః పులహః క్రతుః।
12322027c వసిష్ఠశ్చ మహాతేజా ఏతే చిత్రశిఖండినః।।

మరీచి, అత్రి, అంగిరస, పులస్త్య, పులహ, క్రతు, మత్తు మహాతేజస్వీ వసిష్ఠ – ఇవరే ఆ చిత్రశిఖండిగళు.

12322028a సప్త ప్రకృతయో హ్యేతాస్తథా స్వాయంభువోఽష్టమః।
12322028c ఏతాభిర్ధార్యతే లోకస్తాభ్యః శాస్త్రం వినిఃసృతమ్।।

లోకక్కే కారణీభూతరాద మత్తు లోకగళన్ను ధరిసిరువ ఈ సప్త ఋషిగళు మత్తు ఎంటనెయవనాగి స్వాయంభువ మను ఇవరింద పంచరాత్ర శాస్త్రవు హొరహొమ్మితు.

12322029a ఏకాగ్రమనసో దాంతా మునయః సంయమే రతాః।
⁵12322029c ఇదం శ్రేయ ఇదం బ్రహ్మ ఇదం హితమనుత్తమమ్।
12322029e లోకాన్సంచింత్య మనసా తతః శాస్త్రం ప్రచక్రిరే।।

ఏకాగ్రమనస్కరాద మత్తు సంయమరతరాద ఈ దాంత మునిగళు ఇదు శ్రేయ, ఇదు బ్రహ్మ, ఇదు అనుత్తమ హిత ఎందు లోకగళ కురితు మనసా చింతిసి పంచరాత్ర శాస్త్రవన్ను ప్రకటిసిదరు.

12322030a తత్ర ధర్మార్థకామా హి మోక్షః పశ్చాచ్చ కీర్తితః।
12322030c మర్యాదా వివిధాశ్చైవ దివి భూమౌ చ సంస్థితాః।।

ఇదరల్లి ధర్మార్థ కామగళ కురితూ నంతర మోక్షద కురితూ వివరిసిద్దారె. ఇదరల్లి దివి-భూమిగళల్లిరువ వివిధ మర్యాదెగళన్నూ అళవడిసిద్దారె.

12322031a ఆరాధ్య తపసా దేవం హరిం నారాయణం ప్రభుమ్।
12322031c దివ్యం వర్షసహస్రం వై సర్వే తే ఋషిభిః సహ।।

ఆ ఎల్ల ఋషిగళూ ఒట్టాగి సహస్ర దివ్య వర్షగళ పర్యంత తపస్సినింద ప్రభు దేవ హరి నారాయణనన్ను ఆరాధిసిదరు.

12322032a నారాయణానుశాస్తా హి తదా దేవీ సరస్వతీ।
12322032c వివేశ తానృషీన్సర్వాఽల్లోకానాం హితకామ్యయా।।

ఆగ నారాయణన ఆదేశదంతె దేవీ సరస్వతియు సర్వ లోకగళిగె హితవన్నుంటుమాడలు బయసి ఆ ఋషిగళన్ను ప్రవేశిసిదళు.

12322033a తతః ప్రవర్తితా సమ్యక్తపోవిద్భిర్ద్విజాతిభిః।
12322033c శబ్దే చార్థే చ హేతౌ చ ఏషా ప్రథమసర్గజా।।

అనంతర ఆ తపస్వీ బ్రాహ్మణరు శబ్ద, అర్థ మత్తు కారణళింద యుక్తవాద ఆ శాస్త్రవన్ను లోకదల్లి ప్రచరిసిదరు. ఇదు ప్రథమసృష్టియల్లియే రచితగొండితు.

12322034a ఆదావేవ హి తచ్చాస్త్రమోంకారస్వరభూషితమ్।
12322034c ఋషిభిర్భావితం తత్ర యత్ర కారుణికో హ్యసౌ।।

ఆదియల్లియే ఓంకార స్వరవిభూషితగొండు ఋషిగళింద అవిర్భావగొండ అదరల్లి పరమ కారణిక భగవంతనే విరాజమాననాగిద్దను.

12322035a తతః ప్రసన్నో భగవాననిర్దిష్టశరీరగః।
12322035c ఋషీనువాచ తాన్సర్వానదృశ్యః పురుషోత్తమః।।

బళిక అనిర్దిష్ట శరీరగనాద భగవాన్ పురుషోత్తమను అదృశ్యనాగిద్దుకొండే ఆ ఋషిగళిగె హేళిదను:

12322036a కృతం శతసహస్రం హి శ్లోకానామిదముత్తమమ్।
12322036c లోకతంత్రస్య కృత్స్నస్య యస్మాద్ధర్మః ప్రవర్తతే।।

“నీవు రచిసిరువ ఈ ఒందు లక్ష శ్లోకగళు లోకతంత్రగళెల్లవన్నూ ఒళగొండివె మత్తు ఇదరింద ధర్మవు ప్రచలితవాగిరుత్తదె.

12322037a ప్రవృత్తౌ చ నివృత్తౌ చ యోనిరేతద్భవిష్యతి।
12322037c ఋగ్యజుఃసామభిర్జుష్టమథర్వాంగిరసైస్తథా।।

ఇదు ప్రవృత్తి మత్తు నివృత్తిమార్గళ మత్తు ఋగ్యజుఃసామ అర్థర్వాంగిరసగళ మూలవాగిదె.

12322038a తథా⁶ ప్రమాణం హి మయా కృతో బ్రహ్మా ప్రసాదజః।
12322038c రుద్రశ్చ క్రోధజో విప్రా యూయం ప్రకృతయస్తథా।।
12322039a సూర్యాచంద్రమసౌ వాయుర్భూమిరాపోఽగ్నిరేవ చ।
12322039c సర్వే చ నక్షత్రగణా యచ్చ భూతాభిశబ్దితమ్।।
12322040a అధికారేషు వర్తంతే యథాస్వం బ్రహ్మవాదినః।
12322040c సర్వే ప్రమాణం హి యథా తథైతచ్చాస్త్రముత్తమమ్।।
12322041a భవిష్యతి ప్రమాణం వై ఏతన్మదనుశాసనమ్।

విప్రరే! నన్న ప్రసాదదింద హేగె బ్రహ్మను ప్రమాణరూపవాగి మాడల్పట్టిరువనో, మత్తు క్రోధదింద రుద్రను హేగె హుట్టిరువనో మత్తు హేగె నన్న ప్రకృతియిందద నీవుగళూ హుట్టిరువిరో, సూర్య-చంద్రరు, భూతగళింద కరెయల్పట్టిరువ వాయు-భూమి-జల-అగ్నిగళూ, సర్వ నక్షత్రగణగళూ హుట్టిరువవో మత్తు తమ్మత మ్మ అధికారదలిద్దు ప్రమాణభూతరాగిరువరో హాగె బ్రహ్మవాదిగళాద నీవు రచిసిరువ శాస్త్రవూ లోకదల్లి ప్రమాణభూతవాగిరలి. ఇదు నన్న ఆజ్ఞె.

12322041c అస్మాత్ప్రవక్ష్యతే ధర్మాన్మనుః స్వాయంభువః స్వయమ్।।
12322042a ఉశనా బృహస్పతిశ్చైవ యదోత్పన్నౌ భవిష్యతః।
12322042c తదా ప్రవక్ష్యతః శాస్త్రం యుష్మన్మతిభిరుద్ధృతమ్।।

నీవు రచిసిరువ ఈ ధర్మశాస్త్రవన్ను స్వయం స్వాయంభువ మనువు ఉపదేశిసుత్తానె. భవిష్యదల్లి ఉత్పన్నరాగువ ఉశన-బృహస్పతిళూ నిమ్మింద హొరహొమ్మిరువ ఈ శాస్త్రద కురితు ప్రవచన మాడుత్తారె.

12322043a స్వాయంభువేషు ధర్మేషు శాస్త్రే చోశనసా కృతే।
12322043c బృహస్పతిమతే చైవ లోకేషు ప్రవిచారితే।।

స్వాయంభువ మనువినింద హాగూ ఉశన-బృహస్పతిగళింద రచితగొండ ఈ శాస్త్రవు లోకగళల్లి ప్రచారగొళ్ళుత్తదె.

12322044a యుష్మత్కృతమిదం శాస్త్రం ప్రజాపాలో వసుస్తతః।
12322044c బృహస్పతిసకాశాద్వై ప్రాప్స్యతే ద్విజసత్తమాః।।

ద్విజసత్తమరే! నీవు రచిసిద ఈ శాత్రవన్ను ప్రజాపాల వసువు ముందె బృహస్పతియింద పడెదుకొళ్ళుత్తానె.

12322045a స హి మద్భావితో రాజా మద్భక్తశ్చ భవిష్యతి।
12322045c తేన శాస్త్రేణ లోకేషు క్రియాః సర్వాః కరిష్యతి।।

ఆ రాజను నన్న భావితనూ నన్న భక్తనూ ఆగుత్తానె. అవను ఇదే శాస్త్రదింద లోకద ఎల్ల క్రియెగళన్నూ మాడుత్తానె.

12322046a ఏతద్ధి సర్వశాస్త్రాణాం శాస్త్రముత్తమసంజ్ఞితమ్।
12322046c ఏతదర్థ్యం చ ధర్మ్యం చ యశస్యం⁷ చైతదుత్తమమ్।।

ఇదే సర్వశాస్త్రగళల్లి ఉత్తమ శాస్త్రవెందు పరిగణిసల్పడుత్తదె. ఇదరల్లి అర్థ, ధర్మ మత్తు యశస్సినింద కూడిరువ ఉత్తమ గ్రంథవాగుత్తదె.

12322047a అస్య ప్రవర్తనాచ్చైవ ప్రజావంతో భవిష్యథ।
12322047c స చ రాజా శ్రియా యుక్తో భవిష్యతి మహాన్వసుః।।

ఇదన్ను ప్రచురపడిసువుదరింద నీవు ప్రజావంతరాగువిరి. రాజ వసువూ కూడ ఇదరింద మహా శ్రీయన్ను పదుకొళుత్తానె.

12322048a సంస్థితే తు నృపే తస్మిన్ శాస్త్రమేతత్సనాతనమ్।
12322048c అంతర్ధాస్యతి తత్సత్యమేతద్వః కథితం మయా।।

ఆ నృపను దివంగతనాద బళిద ఈ సనాతన శాస్త్రవూ లుప్తవాగి హోగుత్తదె. నీవు రచిసిరువ ఈ శాస్త్రద కురితు ఎల్లవన్నూ నిమగె హేళిద్దేనె.”

12322049a ఏతావదుక్త్వా వచనమదృశ్యః పురుషోత్తమః।
12322049c విసృజ్య తానృషీన్సర్వాన్కామపి ప్రస్థితో దిశమ్।।

అదృష్య పురుషోత్తమను ఈ మాతుగళన్నాడి, ఆ ఎల్ల ఋషిగళన్ను అల్లియే బిట్టు బయసిద దిక్కినల్లి హొరటుహోదను.

12322050a తతస్తే లోకపితరః సర్వలోకార్థచింతకాః।
12322050c ప్రావర్తయంత తచ్చాస్త్రం ధర్మయోనిం సనాతనమ్।।

అనంతర సర్వలోకగళ హితచింతకరాద ఆ లోకపితృగళు సనాతన ధర్మద మూలవాద ఆ శాస్త్రవన్ను ప్రచురగొళిసిదరు.

12322051a ఉత్పన్నేఽంగిరసే చైవ యుగే ప్రథమకల్పితే।
12322051c సాంగోపనిషదం శాస్త్రం స్థాపయిత్వా బృహస్పతౌ।।
12322052a జగ్ముర్యథేప్సితం దేశం తపసే కృతనిశ్చయాః।
12322052c ధారణాత్సర్వలోకానాం సర్వధర్మప్రవర్తకాః।।

ప్రథమ కల్పద ప్రథమ యుగదల్లి సప్రఋషిగళల్లొబ్బనాద అంగిరసనిగె బృహస్పతియు హుట్టిదను. సర్వధర్మప్రవర్తకరాద సర్వలోకగళన్నూ ధరిసిరువ ఆ ఋషిగళు తపస్సన్నాచరిసలు నిశ్చయిసి ఉపనిషత్తుగళే మొదలాద అంగగళింద కూడిద్ద ఆ శాస్త్రవన్ను బృహస్పతియల్లి స్థాపిసి బయసిద ప్రదేశక్కె హొరటుహోదరు.”

సమాప్తి

ఇతి శ్రీమహాభారతే శాంతి పర్వణి మోక్షధర్మ పర్వణి నారాయణీయే ద్వావింశాధికత్రిశతతమోఽధ్యాయః।। ఇదు శ్రీమహాభారతదల్లి శాంతి పర్వదల్లి మోక్షధర్మ పర్వదల్లి నారాయణీయ ఎన్నువ మున్నూరాఇప్పత్తెరడనే అధ్యాయవు.

దివ్యావయరూపాః (భారత దర్శన). ↩︎
సమముష్కచతుష్కా అర్థాత్ ఒందే సమనాద నాల్కు వృషణగళుళ్ళవరు (భారత దర్శన). ↩︎
తన్న హాసిగెయల్లియూ సింహాసనదల్లియూ అవనిగె స్థానవన్నిత్తను. ↩︎
ఇదక్కె మొదలు ఈ ఒందు అధిక శ్లోకవిదె: వైదైశ్చతుర్భిః సమితం కృతం మేరౌ మహాగిరౌ। అస్మైః సప్తభిరుద్గీర్ణం లోకధర్మమనుత్తమమ్।। (భారత దర్శన) ↩︎
ఇదక్కె మొదలు ఈ ఒందు అధిక శ్లోకార్ధవిదె: భూతభవ్యభవిష్యజ్ఞాః సత్యధర్మపరాయణాః। (భారత దర్శన) ↩︎
యథా (భారత దర్శన). ↩︎
రహస్యం (భారత దర్శన). ↩︎