ปฺรวเศ
ฯฯ โอํ โอํ นมโ นารายณายฯฯ ศฺรี วเทวฺยาสาย นมห์ ฯฯ
ศฺรี กฺฤษฺณทฺวไปายน วเทวฺยาส วิรจิต
ศฺรี มหาภารต
ศาํติ ปรฺว
มโกฺษธรฺม ปรฺว
อธฺยาย 310
สาร
ปุตฺรปฺราปฺติคาคิ วฺยาสนุ ตปสฺสนฺนุ ตปิสิทุทุ (1-25). มหาทเวนิํท วรปฺราปฺติ (26-29).
112310001 ยุธิษฺฐิร อุวาจฯ
12310001a กถํ วฺยาสสฺย ธรฺมาตฺมา ศุกโ ชชฺญเ มหาตปาห์ฯ
12310001c สิทฺธิํ จ ปรมาํ ปฺราปฺตสฺตนฺมเ พฺรูหิ ปิตามหฯฯ
ยุธิษฺฐิรนุ หเฬิทนุ: “ปิตามห! วฺยาสนิคเะ ธรฺมาตฺมา มหาตปสฺวิ ศุกนุ หเคเะ หุฏฺฏิทนุ? อวนุ ปรม สิทฺธิยนฺนุ หเคเะ ปฑเะทุกโะํฑนุ เอะนฺนุวุทนฺนุ นนคเะ หเฬุ.
12310002a กสฺยาํ จโตฺปาทยามาส ศุกํ วฺยาสสฺตปโธนห์ฯ
12310002c น หฺยสฺย ชนนีํ วิทฺม ชนฺม จาคฺรฺยํ มหาตฺมนห์ฯฯ
ตปโธน วฺยาสนุ ศุกนนฺนุ ยารลฺลิ หุฏฺฏิสิทนุ? ศุกน ชนนิย กุริตุ ติฬิทิลฺล มตฺตุ อา มหาตฺมน ชนฺมวฺฤตฺตาํตวนฺนุ ติฬิทิลฺล.
12310003a กถํ จ พาลสฺย สตห์ สูกฺษฺมชฺญานเ คตา มติห์ฯ
12310003c ยถา นานฺยสฺย ลโกเ'สฺมินฺทฺวิตียสฺยเห กสฺย จิตฺฯฯ
พาลกนาคิทฺทาคลเ ศุกนิคเะ สูกฺษฺมชฺญานทลฺลิ หเคเะ พุทฺธิยุํฏายิตุ? อี ลโกทลฺลิ พเรเะ ยาริคู อิํตห อทฺวิตีย สูกฺษฺมพุทฺธิยิลฺล.
12310004a เอตทิจฺจามฺยหํ ศฺรโตุํ วิสฺตรเณ มหาทฺยุตเฯ
12310004c น หิ มเ ตฺฤปฺติรสฺตีห ศฺฤณฺวตโ'มฺฤตมุตฺตมมฺฯฯ
มหาทฺยุตเ! อิทนฺนุ วิสฺตารวาคิ กเฬพยสุตฺตเนเะ. อี อุตฺตม อมฺฤตวนฺนุ กเฬิ นนคเะ ตฺฤปฺติยเ อาคุตฺติลฺล.
12310005a มาหาตฺมฺยมาตฺมยโคํ จ วิชฺญานํ จ ศุกสฺย หฯ
12310005c ยถาวทานุปูรฺวฺยเณ ตนฺมเ พฺรูหิ ปิตามหฯฯ
ปิตามห! ศุกน มหาตฺมเะ, อาตฺมยโค มตฺตุ วิชฺญานคฬนฺนุ มโะทลินิํท ยถาวตฺตาคิ นนคเะ หเฬุ.”
12310006 ภีษฺม อุวาจฯ
12310006a น หายนไรฺน ปลิตไรฺน วิตฺตเน น พํธุภิห์ฯ
12310006c ฤษยศฺจกฺริรเ ธรฺมํ ยโ'นูจานห์ ส นโ มหานฺฯฯ
ภีษฺมนุ หเฬิทนุ: “วยสฺสินิํท, กูทลุ นเะรเะตุทริํท, วิตฺตทิํท มตฺตุ พํธุคฬิํท มหาตฺมนเะนิสิกโะฬฺฬุวุทิลฺล. วเทคฬนฺนุ ติฬิทิรุววนเ มหาตฺมนเะํทุ ฤษิคฬุ ธรฺมนิยมวนฺนุ มาฑิรุตฺตารเะ.
12310007a ตปโมูลมิทํ สรฺวํ ยนฺมาํ ปฺฤจฺจสิ ปาํฑวฯ
12310007c ตทิํทฺริยาณิ สํยมฺย ตปโ ภวติ นานฺยถาฯฯ
ปาํฑว! นีนุ กเฬุตฺติรุว เอะลฺลวกฺกเะ ตปสฺสเ มูล. อิํทฺริยคฬนฺนุ สํยมทลฺลิฏฺฏุกโะํฑาค ตปสฺสาคุตฺตทเะ. อนฺยถา อิลฺล.
12310008a อิํทฺริยาณาํ ปฺรสํคเน ทโษนฺฤจฺจตฺยสํศยมฺฯ
12310008c สํนิยมฺย ตุ ตานฺยเว สิทฺธิํ ปฺราปฺนโติ มานวห์ฯฯ
อิํทฺริยคฬ ปฺรสํคทิํท ทโษวุํฏาคุตฺตทเะ เอะนฺนุวุทรลฺลิ สํศยวิลฺล. อวุคฬนฺนุ หตโฏิยลฺลิฏฺฏุกโะฬฺฬุวุทริํทลเ มนุษฺยนุ สิทฺธิยนฺนุ หโะํทุตฺตานเะ.
12310009a อศฺวมเธสหสฺรสฺย วาชปเยศตสฺย จฯ
12310009c ยโคสฺย กลยา ตาต น ตุลฺยํ วิทฺยตเ ผลมฺฯฯ
สหสฺร อศฺวมเธ มตฺตุ นูรุ วาชปเยคฬ ผลวุ ยโคทิํท ทโะรเะยุว ผลท หทินารนเะยเ โอะํทุ ภาคกฺกู สมนาคิรุวุทิลฺล.
12310010a อตฺร ตเ วรฺตยิษฺยามิ ชนฺมยโคผลํ ยถาฯ
12310010c ศุกสฺยาคฺรฺยาํ คติํ จไว ทุรฺวิทามกฺฤตาตฺมภิห์ฯฯ
อีค นินคเะ ศุกน ชนฺม, ยโคผล มตฺตุ อกฺฤตาตฺมริคเะ ทโะรเะยลุ อสาธฺยวาท อคฺร คติย กุริตุ หเฬุตฺตเนเะ.
12310011a มเรุศฺฤํคเ กิล ปุรา กรฺณิการวนายุตเฯ
12310011c วิชหาร มหาทเวโ ภีมไรฺภูตคณไรฺวฺฤตห์ฯฯ
หิํทเะ กรฺณิการวนคฬิํท กูฑิทฺท มเรุ ศฺฤํคทลฺลิ มหาทเวนุ ภยํกร ภูตคณคฬิํท อาวฺฤตนาคิ วิหริสุตฺติทฺทนุ.
12310012a ศไลราชสุตา จไว ทเวี ตตฺราภวตฺปุราฯ
12310012c ตตฺร ทิวฺยํ ตปสฺตเปเ กฺฤษฺณทฺวไปายนห์ ปฺรภุห์ฯฯ
อาค ศไลราชสุตเะ ทเวิยู กูฑ อวนโะฑนิทฺทฬุ. อลฺลิยเ ปฺรภุ กฺฤษฺณทฺวไปายนนุ ทิวฺย ตปสฺสนฺนุ ตปิสุตฺติทฺทนุ.
12310013a ยโคเนาตฺมานมาวิศฺย ยโคธรฺมปรายณห์ฯ
12310013c ธารยนฺส ตปสฺตเปเ ปุตฺรารฺถํ กุรุสตฺตมฯฯ
กุรุสตฺตม! อา ยโคธรฺมปรายณนุ ปุตฺรนิคาคิ ยโคทิํท อาตฺมนนฺนุ ปฺรวเศิสิ อาตฺมนนฺนุ ธริสิ ตปสฺสนฺนุ ตปิสุตฺติทฺทนุ.
12310014a อคฺนเรฺภูมเรปาํ วายโรํตริกฺษสฺย จาภิภโฯ
12310014c วีรฺยเณ สํมิตห์ ปุตฺรโ มม ภูยาทิติ สฺม หฯฯ
“นนคเะ อคฺนิ, ภูมิ, ชล, วายุ มตฺตุ อากาศ อิวุคฬ วีรฺยคฬิํท สมฺมิตนาท ปุตฺรนาคลิ!”
12310015a สํกลฺปเนาถ สโ'นเน ทุษฺปฺราปเณากฺฤตาตฺมภิห์ฯ
12310015c วรยามาส ทเวเศมาสฺถิตสฺตป อุตฺตมมฺฯฯ
อี สํกลฺปทิํท อุตฺตม ตปสฺสินลฺลิ ตโะฑคิทฺท อวนุ อกฺฤตาตฺมริคเะ ทโะรกลาคท วรวนฺนุ ทเวเศนลฺลิ กเฬิทนุ.
12310016a อติษฺฐนฺมารุตาหารห์ ศตํ กิล สมาห์ ปฺรภุห์ฯ
12310016c อาราธยนฺมหาทเวํ พหุรูปมุมาปติมฺฯฯ
นูรุ วรฺษคฬ ปรฺยํต วายุวนฺนเ อาหารวนฺนาคิ สเวิสุตฺตา อา ปฺรภุวุ พหุรูปี อุมาปติ มหาทเวนนฺนุ อาราธิสิทนุ.
12310017a ตตฺร พฺรหฺมรฺษยศฺจไว สรฺวเ ทเวรฺษยสฺตถาฯ
12310017c ลโกปาลาศฺจ ลโกเศํ สาธฺยาศฺจ วสุภิห์ สหฯฯ
12310018a อาทิตฺยาศฺจไว รุทฺราศฺจ ทิวากรนิศากรเาฯ
12310018c มรุตโ มารุตศฺจไว สาคราห์ สริตสฺตถาฯฯ
12310019a อศฺวินเา ทเวคํธรฺวาสฺตถา นารทปรฺวตเาฯ
12310019c วิศฺวาวสุศฺจ คํธรฺวห์ สิทฺธาศฺจาปฺสรสาํ คณาห์ฯฯ
อลฺลิ พฺรหฺมรฺษิคฬเะลฺลรู, ทเวรฺษิคฬู, ลโกปาลรู, วสุคฬโะํทิคเะ สาธฺยรุ, อาทิตฺยรุ, รุทฺรรุ, ทิวากร-นิศากรริพฺพรู, มรุตนู, มารุตรู, สาคร-สริตฺตุคฬู, อศฺวินีทเวตเะคฬิพฺพรู, ทเว-คํธรฺวรู, นารท-ปรฺวตรู, คํธรฺว วิศฺวาวสุวู, สิทฺธ-อปฺสรเะยร คณคฬู ลโกเศนนฺนุ ปฺรารฺถิสุตฺติทฺทรุ.
12310020a ตตฺร รุทฺรโ มหาทเวห์ กรฺณิการมยีํ ศุภามฺฯ
12310020c ธารยาณห์ สฺรชํ ภาติ ชฺยโตฺสฺนามิว นิศากรห์ฯฯ
อลฺลิ มหาทเวนุ ศุภ กรฺณิการคฬ หารวนฺนุ ธริสิ พเะฬทิํคฬ จํทฺรนํตเะ ปฺรกาศิสุตฺติทฺทนุ.
12310021a ตสฺมินฺทิวฺยเ วนเ รมฺยเ ทเวทเวรฺษิสํกุลเฯ
12310021c อาสฺถิตห์ ปรมํ ยโคมฺฤษิห์ ปุตฺรารฺถมุทฺยตห์ฯฯ
ทเวทเวรฺษิสํกุล ทิวฺย รมฺย วนทลฺลิ ฤษิยุ ปุตฺรนิคาคิ ปรม ยโคทลฺลิทฺทนุ.
12310022a น จาสฺย หียตเ วรฺณโ น คฺลานิรุปชายตเฯ
12310022c ตฺรยาณามปิ ลโกานาํ ตททฺภุตมิวาภวตฺฯฯ
อวน พณฺณวุ กุํทลิลฺล. อวนิคเะ ยาว อายาสวู อุํฏาคลิลฺล. มูรุ ลโกคฬลฺลิยู อิทุ อทฺภุตวาคิ กํฑิตุ.
12310023a ชฏาศฺจ ตเชสา ตสฺย วไศฺวานรศิขโปมาห์ฯ
12310023c ปฺรชฺวลํตฺยห์ สฺม ทฺฤศฺยํตเ ยุกฺตสฺยามิตตเชสห์ฯฯ
อา อมิตตเชสฺวิย ชฏเะยุ วไศฺวานรน ศิขเะยํตเะ ตเชสฺสินิํท พเะฬคุตฺติทุทุ กาณุตฺติตฺตุ.
12310024a มารฺกํฑเยโ หิ ภควานเตทาขฺยาตวานฺมมฯ
12310024c ส ทเวจริตานีห กถยามาส มเ สทาฯฯ
สทา นนคเะ ทเวจริตเะคฬนฺนุ หเฬุตฺติทฺท ภควานฺ มารฺกํฑเยนุ นนคเะ อิทนฺนุ หเฬิทฺทรุ.
12310025a ตา เอตาทฺยาปิ กฺฤษฺณสฺย ตปสา ตเน ทีปิตาห์ฯ
12310025c อคฺนิวรฺณา ชฏาสฺตาต ปฺรกาศํตเ มหาตฺมนห์ฯฯ
อยฺยา! อา ตปสฺสินิํท อุทฺทีปฺตวาคิทฺท มหาตฺม วฺยาสน ชฏเะยุ อีคลู กูฑ อคฺนิวรฺณทิํท ปฺรชฺวลิสุตฺติทเะ2.
12310026a เอวํวิธเน ตปสา ตสฺย ภกฺตฺยา จ ภารตฯ
12310026c มหเศฺวรห์ ปฺรสนฺนาตฺมา จการ มนสา มติมฺฯฯ
ภารต! อวน อี วิธท ตปสฺสุ มตฺตุ ภกฺติคฬิํท ปฺรสนฺนาตฺมนาท มหเศฺวรนุ อวนิคเะ โอะลิยลุ มนสฺสุ มาฑิทนุ.
12310027a อุวาจ จไนํ ภควาํสฺตฺรฺยํพกห์ ปฺรหสนฺนิวฯ
12310027c เอวํวิธสฺตเ ตนยโ ทฺวไปายน ภวิษฺยติฯฯ
ภควานฺ ตฺรฺยํพกนุ นสุนคุตฺตา อวนิคเะ หเฬิทนุ: “ทฺวไปายน! อา รีติย ตนยนเ นินคาคุตฺตานเะ.
12310028a ยถา หฺยคฺนิรฺยถา วายุรฺยถา ภูมิรฺยถา ชลมฺฯ
12310028c ยถา จ ขํ ตถา ศุทฺธโ ภวิษฺยติ สุตโ มหานฺฯฯ
อคฺนิ, วายุ, ภูมิ, ชล มตฺตุ อากาศคฬุ เอะษฺฏุ ศุทฺธวาคิวเะยโ อษฺฏเ ศุทฺธาตฺมนาท มหานฺ สุตนุ นินคาคุตฺตานเะ.
12310029a ตทฺภาวภาวี ตทฺพุทฺธิสฺตทาตฺมา ตทปาศฺรยห์ฯ
12310029c ตเชสาวฺฤตฺย ลโกาํสฺตฺรีนฺยศห์ ปฺราปฺสฺยติ กเวลมฺฯฯ
อวนุ อทร ภาวทลฺลิยเ อิรุตฺตานเะ. อวน พุทฺธิยุ อาตฺมนลฺลิยเ ลีนวาคิรุตฺตทเะ. อวนุ อาตฺมนนฺนเ อาศฺรยิสิรุตฺตานเะ. ตนฺน ตเชสฺสินิํท มูรุ ลโกคฬนฺนู อาวริสิ กเวล ยศสฺสนฺนุ ปฑเะยุตฺตานเะ.””
สมาปฺติ
อิติ ศฺรีมหาภารตเ ศาํติ ปรฺวณิ มโกฺษธรฺม ปรฺวณิ ศุกโตฺปตฺตเา ทศาธิกตฺริศตตมโ'ธฺยายห์ฯฯ
อิทุ ศฺรีมหาภารตทลฺลิ ศาํติ ปรฺวทลฺลิ มโกฺษธรฺม ปรฺวทลฺลิ ศุกโตฺปตฺติ เอะนฺนุว มุนฺนูราหตฺตนเ อธฺยายวุ.
-
ภารต ทรฺศนทลฺลิ อี อธฺยายกฺกเะ มโะทลุ 20 ศฺลโกคฬ อินฺนโะํทุ อธฺยายวิทเะ. ยุธิษฺฐิร อุวาจ: ยทฺยสฺติ ทตฺตมิษฺฏํ วา ตปสฺตปฺตํ ตถไว จฯ คุรูณาํ วาปิ ศุศฺรูษา ตนฺมเ พฺรูหิ ปิตามหฯฯ 1ฯฯ ภีษฺม อุวาจ: อาตฺมนานรฺถยุกฺตเน ปาปเ นิวิศตเ มนห์ ส กมฺร กลุษํ กฺฤตฺวา กฺลเศเ มหติ ธียตเฯฯ 2ฯฯ ทุรฺพิกฺษาทเว ทุรฺภิกฺษํ กฺลเศาตฺกฺลเศํ ภยาทฺภยมฺฯ มฺฤตเภฺยห์ ปฺรมฺฤตา ยาํติ ทริทฺราห์ ปาปกรฺมิณห์ฯฯ 3ฯฯ อุตฺสวาทุตฺสวํ ยาํติ สฺวรฺคาตฺสฺวรฺคํ สุขาตฺสุขมฺฯ ศฺรทฺทธานาศฺจ ทาํตาศฺจ ธนสฺถาห์ ศุภการิณห์ฯฯ 4ฯฯ วฺยาลกุํชรทุรฺคเษุ สรฺปจเารภยเษุ จฯ หสฺตาวาปเน คจฺจํติ นาสฺติกาห์ กิมตห์ ปรมฺฯฯ 5ฯฯ ปฺริยทเวาติธเยาศฺจ วทานฺยาห ปฺริยสาธวห์ฯ กฺษเมฺยมาตฺมวตาํ มารฺคมาสฺถิตา หสฺตทกฺษิณาห์ฯฯ 6ฯฯ ปุลกา อิว ธานฺยเษุ ปูตฺยํฑา อิว ปกฺษิษุฯ ตทฺวิธาสฺตเ มนุษฺยเษุ ยเษาํ ธรฺมโ น การณมฺฯฯ 7ฯฯ สุศีฆฺรมปิ ธาวํตํ วิธานมนุธาวติฯ ศเตเ สห ศยานเน ยเน ยเน ยถา กฺฤตมฺฯฯ 8ฯฯ อุปติษฺฐติ ติษฺฏํตํ คจฺฉํตมนุคจฺฉติฯ กรโติ กุรฺวตห์ กรฺม จฺฉายเวานุวิธียตเฯฯ 9ฯฯ ยเน ยเน ยถา ยทฺยตฺปุรา กรฺม สุนิศฺจิตมฺฯ ตตฺตทเกตรโ ภุํกฺตเ นิตฺยํ วิหิตมาตฺมนาฯฯ 10ฯฯ สฺวกรฺมผลนิกฺษเปํ วิธานปริรกฺษิตมฺฯ ภูตคฺรามมิมํ กาลห์ สมํตาทปกรฺษติฯฯ 11ฯฯ อจโทฺยมานานิ ยถา ปุษฺปาณิ จ ผลานิ จฯ สฺวํ กาลํ นาติวรฺตํตเ ตถา กรฺม ปุรา กฺฤตมฺฯฯ 12ฯฯ สมฺมานศฺจาวมานศฺจ ลาภาลาภเา กฺษยโทยเาฯ ปฺรวฺฤตฺตา วินิวรฺตํตเ นิธนาํตาห์ ปทเ ปทเฯฯ 13ฯฯ อาตฺมนา วิหิตํ ทุห์ขมาตฺมนา วิหิตํ สุขมฺฯ ครฺภศยฺยามุปาทาย ภุชฺยตเ ปเารฺวทเหิกมฺฯฯ 14ฯฯ พาลโ ยุวา วา วฺฤทฺธศฺจ ยตฺกรโติ ศุภาศุภมฺฯ ตสฺยาํ ตสฺยามวสฺถายาํ ภุํกฺตเ ชนฺมนิ ชนฺมนิฯฯ 15ฯฯ ยถาธเนุสหสฺรเษุ วตฺสโ วิํทติ มาตรมฺฯ ตถา ปูรฺวกฺฤตํ กรฺม กรฺตารมนุคจฺฉติ ฯฯ 16ฯฯ มลินํ หิ ยถา วสฺตฺรํ ปศฺจาจฺฉุทฺธฺยยติ วาริณาฯ อุปวาสไห์ ปฺรตปฺตานาํ ทีรฺฆํ สุขมนํตกมฺฯฯ 17ฯฯ ทีรฺฆกาลเน ตปสา สเวิตเน มหามตเฯ ธรฺมนิรฺธูตปาปานาํ สํสิธฺยํตเ มนโรถาห์ฯฯ 18ฯฯ ศกุนานามิวากาศเ มตฺสฺยานามิว จโทกเฯ ปทํย ถา น ทฺฤศฺยเต ตถา ปุณฺยกฺฤตาํ คติห์ฯฯ 19ฯฯ อลมนฺยไรุปาลพฺธไห์ กีรฺติตไศฺจ วฺยติกฺรมไห์ฯ ปเศลํ จานุรูปํ จ กรฺตวฺยํ หิตมาตฺมนห์ฯฯ 20ฯฯ ↩︎
-
ภีษฺมนุ ยุธิษฺฐิรนิคเะ อี กถเะยนฺนุ หเฬุตฺติรุวาค วฺยาสนู อลฺลิทฺทนุ. ↩︎