pravēśa
।। ōṁ ōṁ namō nārāyaṇāya।। śrī vēdavyāsāya namaḥ ।।
śrī kr̥ṣṇadvaipāyana vēdavyāsa viracita
śrī mahābhārata
śāṁti parva
mōkṣadharma parva
adhyāya 264
sāra
yajñadalli hiṁseya niṁde mattu ahiṁseya praśaṁse (1-19).
12264001 yudhiṣṭhira uvāca।
12264001a bahūnāṁ yajñatapasāmēkārthānāṁ pitāmaha।
12264001c dharmārthaṁ na sukhārthārthaṁ kathaṁ yajñaḥ samāhitaḥ।।
yudhiṣṭhiranu hēḷidanu: “pitāmaha! anēka vidhada yajña mattu tapassugaḷa uddēśagaḷū oṁdē āgide. sukhakkāgi alladē dharmakkāgi māḍuva yajñagaḷu yāvuvu mattu avugaḷannu hēge māḍabēku?”
12264002 bhīṣma uvāca।
12264002a atra tē vartayiṣyāmi nāradēnānukīrtitam।
12264002c uṁcavr̥ttēḥ purāvr̥ttaṁ yajñārthē brāhmaṇasya ha।।
bhīṣmanu hēḷidanu: “hiṁde uṁcavr̥ttiyiṁda jīvana nirvahisuttidda brāhmaṇanu māḍida yajñada kuritāgi nāradanu nanage hēḷiddudannu ninage hēḷuttēne.
12264003a rāṣṭrē dharmōttarē śrēṣṭhē vidarbhēṣvabhavaddvijaḥ।
12264003c uṁcavr̥ttirr̥ṣiḥ kaścidyajñē yajñaṁ samādadhē।।
dharmapradhānavāgidda vidarbha dēśadalli uṁcavr̥ttiyalli niratanāgidda r̥ṣiyōrvanu oṁdu yajñamāḍalu saṁkalpisidanu.
12264004a śyāmākamaśanaṁ tatra sūryapatnī suvarcalā।
12264004c tiktaṁ ca virasaṁ śākaṁ tapasā svādutāṁ gatam।।
avanu sāme akki, sūryaparṇi (kāḍina uddu) mattu suvarcale (brāhmīlate) yannē ūṭakke upayōgisuttiddanu. kahiyāda mattu ruciyillada avugaḷu avana tapassiniṁda svādutvavannu paḍeyuttiddavu.
12264005a upagamya vanē pr̥thvīṁ sarvabhūtavihiṁsayā।
12264005c api mūlaphalairijyō yajñaḥ svargyaḥ paraṁtapa।।
paraṁtapa! bhūmiyalliruva sarvabhūtagaḷigū ahiṁsakanāgidda mattu svargakke hōga bayasidda avanu vanakke hōgi ā yajñadalli phalamūlagaḷannē arpisidanu.
12264006a tasya bhāryā vratakr̥śā śuciḥ puṣkaracāriṇī।
12264006c yajñapatnītvamānītā satyēnānuvidhīyatē।
12264006e sā tu śāpaparitrastā na svabhāvānuvartinī।।
avana bhārye puṣkaracāriṇiyu vratadiṁda śuciyū kr̥śaḷū āgiddaḷu. r̥ṣi satyanu avaḷige yajñapatniyāgalu ādēśavannittanu. anusarisuva svabhāvadavaḷāgidda avaḷādarō śāpakke hedari oppikoṁḍaḷu.
12264007a mayūrajīrṇaparṇānāṁ vastraṁ tasyāśca parṇinām।
12264007c akāmāyāḥ kr̥taṁ tatra yajñē hōtrānumārgataḥ।।
avaḷu haḷeya navilugarigaḷannu oṭṭāgi sērisi heṇedidda vastravannu uṭṭiddaḷu. iṣṭavilladiddarū ā yajñadalli hōtr̥vina ājñeyaṁte avaḷu kāryanirvahisuttiddaḷu.
12264008a śukrasya punarājātirapadhyānādadharmavit।
12264008c tasminvanē samīpasthō mr̥gō'bhūtsahacārikaḥ।
12264008e vacōbhirabravītsatyaṁ tvayā duṣkr̥takaṁ kr̥tam।।
ā vanadalli samīpadalliyē śukrana vaṁśajanāda ōrvanu mr̥garūpadalli vāsisuttiddanu. avanu asūyakanū adharmiyū āgiddanu. avanu satyanige ī mātannāḍidanu: “nīnu duṣkr̥ta kr̥tyavannu māḍalu horaṭiruve.
12264009a yadi maṁtrāṁgahīnō'yaṁ yajñō bhavati vaikr̥taḥ।
12264009c māṁ bhōḥ prakṣipa hōtrē tvaṁ gacca svargamataṁdritaḥ।।
maṁtrāṁgahīnavāda ī yajñavu sariyāguvudilla. bhō! ādudariṁda nannannu havissannāgi agniyalli hāku mattu anāyāsanāgi svargakke hōgu!”
12264010a tatastu yajñē sāvitrī sākṣāttaṁ saṁnyamaṁtrayat।
12264010c nimaṁtrayaṁtī pratyuktā na hanyāṁ sahavāsinam।।
āga sāvitriyē ā yajñadalli sākṣāttāgi avanige hāgeyē māḍalu salaheyannittaḷu. avaḷu ottāyisidarū muniyu “nanna sahavāsiyannu kolluvudilla” eṁdu uttarisidanu.
12264011a ēvamuktā nivr̥ttā sā praviṣṭā yajñapāvakam।
12264011c kiṁ nu duścaritaṁ yajñē didr̥kṣuḥ sā rasātalam।।
satyanu hīge hēḷalu sāvitriyu hiṁdirugi yajñāgniyannu pravēśisidaḷu. yajñadalli naḍeyuva duścaritavannu nōḍalu baṁdidda avaḷu rasātalavannu sēridaḷu.
12264012a sā tu baddhāṁjaliṁ satyamayācaddhariṇaṁ punaḥ।
12264012c satyēna saṁpariṣvajya saṁdiṣṭō gamyatāmiti।।
jiṁkeyu punaḥ kaimugidu satyanannu yācisitu. ādare satyanu adannu bigidappi “nīnu horaṭu hōgu” eṁdanu.
12264013a tataḥ sa hariṇō gatvā padānyaṣṭau nyavartata।
12264013c sādhu hiṁsaya māṁ satya hatō yāsyāmi sadgatim।।
āga jiṁkeyu eṁṭu hejje horaṭu punaḥ hiṁdirugi hēḷitu: “satya! nannannu kolluvudu sādhuvādudu. hatanāda nānu sadgatiyannu paḍedukoḷḷuttēne.
12264014a paśya hyapsarasō divyā mayā dattēna cakṣuṣā।
12264014c vimānāni vicitrāṇi gaṁdharvāṇāṁ mahātmanām।।
nānu koṭṭiruva divyadr̥ṣṭiyiṁda ī apsareyarannū, vicitra vimānagaḷannū, mahātmā gaṁdharvarannū nōḍu.”
12264015a tataḥ suruciraṁ dr̥ṣṭvā spr̥hālagnēna cakṣuṣā।
12264015c mr̥gamālōkya hiṁsāyāṁ svargavāsaṁ samarthayat।।
āga jiṁkeyu nīḍidda kaṇṇugaḷiṁda adannu bahaḷa hottu nōḍi satyanu jiṁkeyannu avalōkisi hiṁseyiṁdalū svargavāsavu samarthavāguttade eṁdu yōcisidanu.
12264016a sa tu dharmō mr̥gō bhūtvā bahuvarṣōṣitō vanē।
12264016c tasya niṣkr̥timādhatta na hyasau yajñasaṁvidhiḥ।।
dharmanu jiṁkeyāgi anēka varṣagaḷu ā vanadalli vāsisikoṁḍiddanu. dharmanu yōcisidanu: “paśuvadheyu yajñasaṁvidhiyalla. muniyannu uddharisabēku.
12264017a tasya tēna tu bhāvēna mr̥gahiṁsātmanastadā।
12264017c tapō mahatsamuccinnaṁ tasmāddhiṁsā na yajñiyā।।
ivana ī mr̥gahiṁsātmaka bhāvadiṁda ivanu saṁcayisikoṁḍidda mahā tapassina phalavu naṣṭavāgihōguttade. ādudariṁda yajñadalli hiṁseyu sariyalla.”
12264018a tatastaṁ bhagavān dharmō yajñaṁ yājayata svayam।
12264018c samādhānaṁ ca bhāryāyā lēbhē sa tapasā param।।
anaṁtara bhagavān dharmanu svayaṁ tānē avanige ā yajñavannu naḍesikoṭṭanu. ā muniyu tanna bhāryeyoṁdige parama tapassina samādhānavannu hoṁdidanu.
12264019a ahiṁsā sakalō dharmō hiṁsā yajñē'samāhitā।
12264019c satyaṁ tē'haṁ pravakṣyāmi yō dharmaḥ satyavādinām।।
ahiṁseyē sakala dharmavu. yajñadalli hiṁseyu iruvudilla. ninage satyavannē hēḷuttiddēne. idu satyavādigaḷa dharmavu.”