ปฺรวเศ
ฯฯ โอํ โอํ นมโ นารายณายฯฯ ศฺรี วเทวฺยาสาย นมห์ ฯฯ
ศฺรี กฺฤษฺณทฺวไปายน วเทวฺยาส วิรจิต
ศฺรี มหาภารต
ศาํติ ปรฺว
มโกฺษธรฺม ปรฺว
อธฺยาย 244
สาร
ศรีรทลฺลิ ปํจภูตคฬ การฺย มตฺตุ คุณคฬ วิวรณเะ (1-12).
12244001 วฺยาส อุวาจฯ
12244001a ทฺวํทฺวานิ มโกฺษชิชฺญาสุรรฺถธรฺมาวนุษฺฐิตห์ฯ
12244001c วกฺตฺรา คุณวตา ศิษฺยห์ ศฺราวฺยห์ ปูรฺวมิทํ มหตฺฯฯ
วฺยาสนุ หเฬิทนุ: “ทฺวํทฺวคฬนฺนุ สหิสิกโะํฑุ อรฺถ-ธรฺมคฬนฺนุ อนุษฺฐานมาฑุตฺติทฺทรู มโกฺษชิชฺญาสุวาท คุณวํต ศิษฺยนิคเะ ปฺรวจนการรุ มโะทลุ อี มหตฺตฺวท ศาสฺตฺรวิษยวนฺนุ หเฬพเกุ.
12244002a อากาศํ มารุตโ ชฺยโติราปห์ ปฺฤถฺวี จ ปํจมีฯ
12244002c ภาวาภาวเา จ กาลศฺจ สรฺวภูตเษุ ปํจสุฯฯ
อากาศ, วายุ, ตเชสฺสุ, ชล มตฺตุ ไอทนเะยทาท ปฺฤถฺวี, วฺยกฺต, อวฺยกฺต มตฺตุ กาล – ปํจภูตาตฺมิกวาท อิวุ เอะลฺล ปฺราณิคฬ ศรีรทลฺลิยู อิรุตฺตวเะ.
12244003a อํตราตฺมกมากาศํ ตนฺมยํ ศฺรโตฺรมิํทฺริยมฺฯ
12244003c ตสฺย ศพฺทํ คุณํ วิทฺยานฺมูรฺติศาสฺตฺรวิธานวิตฺฯฯ
อํตราตฺมกวาท อากาศวุ ศฺรโตฺรวเะํพ อิํทฺริยวนฺนุ อาวริสิทเะ. ศรีรศาสฺตฺรวิธานวนฺนุ ติฬิทวรุ ศพฺทวุ อากาศท คุณวเะํทุ ติฬิยพเกุ.
12244004a จรณํ มารุตาตฺมเติ ปฺราณาปานเา จ ตนฺมยเาฯ
12244004c สฺปรฺศนํ จเํทฺริยํ วิทฺยาตฺตถา สฺปรฺศํ จ ตนฺมยมฺฯฯ
ติรุคาฑุวุทุ วายุวิน ธรฺม. ปฺราณาปานคฬุ วายุ สฺวรูปคฬุ. สฺปรฺศเํทฺริย มตฺตุ สฺปรฺศคุณวุ วายุมยวเะํทุ ติฬิยพเกุ.
12244005a ตตห์1 ปากห์ ปฺรกาศศฺจ ชฺยโติศฺจกฺษุศฺจ ตนฺมยมฺฯ
12244005c ตสฺย รูปํ คุณํ วิทฺยาตฺตมโ'นฺววสิตาตฺมกมฺฯฯ
ปจน, ปฺรกาศ, ชฺยโติ, จกฺษุสฺสุ อิวุ อคฺนิตตฺตฺวท การฺยคฬุ. กเะํปุ, พิฬิปุ มตฺตุ กปฺปุ มโะทลาท วรฺณคฬิํท กูฑิท รูปวุ อคฺนิย คุณวุ.
12244006a ปฺรกฺลเทห์ กฺษุทฺรตา สฺนเห อิตฺยาปโ หฺยุปทิศฺยตเฯ
12244006c รสนํ จเํทฺริยํ ชิหฺวา รสศฺจาปาํ คุณโ มตห์ฯฯ
ตเว, สูกฺษฺมตเะ มตฺตุ สฺนิคฺธตเะ – อิวุ ชลตตฺตฺวท ธรฺมคฬุ. รสนเํทฺริย, นาลิคเะ มตฺตุ รส – อิวุ ชลท คุณคฬเะํพ มตวิทเะ.
12244007a สํฆาตห์ ปารฺถิวโ ธาตุรสฺถิทํตนขานิ จฯ
12244007c ศฺมศฺรุ ลโม จ กเศาศฺจ สิราห์ สฺนายุ จ จรฺม จฯฯ
ศรีรทลฺลิ โอะํทกฺกโะํทุ กูฑิกโะํฑิรุว สํธิพํธคฬุ ปฺฤถฺวี ตตฺตฺวทฺทาคิวเะ. มูฬเะ, หลฺลุ, อุคุรุคฬุ, คฑฺฑ-มีสเะคฬุ, รโมคฬุ, ตลเะคูทลุ, สฺนายุคฬุ, จรฺม – อิวุ ปฺฤถฺวีภูตกฺกเะ สํพํธิสิทวุ.
12244008a อิํทฺริยํ ฆฺราณสํชฺญานํ นาสิกเตฺยภิธียตเฯ
12244008c คํธศฺจไวเํทฺริยารฺถโ'ยํ วิชฺญเยห์ ปฺฤถิวีมยห์ฯฯ
นาสิกวเะํทุ สูจิตวาคิรุว ฆฺราณเํทฺริยวู ปฺฤถฺวิย อํศวเ อาคิทเะ. คํธวเะํพ ฆฺราณเํทฺริย วิษยวู ปฺฤถิวีมยวเะํทุ ติฬิยพเกุ.
12244009a อุตฺตรเษุ คุณาห์ สํติ สรฺวเ สรฺวเษุ จโตฺตราห์ฯ
12244009c ปํจานาํ ภูตสํฆานาํ สํตติํ มุนยโ วิทุห์ฯฯ
มุํทุมุํทิน ภูตคฬลฺลิ หิํทุ หิํทิน ภูตคฬ คุณคฬเะลฺลวู อฑคิรุตฺตวเะ2. มุนิคฬุ ปํจมหาภูตคฬ สมุทายท สํตติยนฺนุ อริติรุตฺตารเะ.
12244010a มนโ นวมมเษาํ ตุ พุทฺธิสฺตุ ทศมี สฺมฺฤตาฯ
12244010c เอกาทศโ'ํตราตฺมา จ สรฺวตห์ ปร อุจฺยตเฯฯ
ปํจภูตคฬุ, วฺยกฺต, อวฺยกฺต, มตฺตุ กาล – อิวุคฬาท นํตร มนสฺสุ โอะํพตฺตนเะยทเะํทู, พุทฺธิยุ หตฺตนเะยทเะํทู, หนฺนโะํทนเะยทุ เอะลฺลกฺกิํต อุตฺตมนาท อํตราตฺมวเะํทู หเฬิทฺทารเะ.
12244011a วฺยวสายาตฺมิกา พุทฺธิรฺมนโ วฺยากรณาตฺมกมฺฯ
12244011c กรฺมานุมานาทฺวิชฺญเยห์ ส ชีวห์ กฺษเตฺรสํชฺญกห์ฯฯ
พุทฺธิยุ วฺยวสายาตฺมกวุ. มนสฺสุ วฺยากรณาตฺมกวุ. กรฺมคฬนฺนุ มาฑุวุทู ติฬิยุวุทู ชฑตตฺตฺวกฺกเะ สาธฺยวิลฺล. อาทุทริํท กรฺมคฬ หินฺนลเะยลฺลิ ยาวุทโ จไตนฺยวิรพเกเะํพ อนุมานทิํท กฺษเตฺรชฺญนเะํพ ชีวนิทฺทานเะํทุ ติฬิยพเกุ.
12244012a เอภิห์ กาลาษฺฏมไรฺภาวไรฺยห์ สรฺวไห์ สรฺวมนฺวิตมฺฯ
12244012c ปศฺยตฺยกลุษํ ปฺราชฺญห์ ส มโหํ นานุวรฺตตเฯฯ
เอะลฺลวู เอะํฏนเะยทาท กาลท ภาวคฬิํท กูฑิรุวุทเะํทุ ติฬิทิรุว ปฺราชฺญนุ อกลฺมษวนฺนุ กํฑุ มโหวศนาคุวุทิลฺล.”
สมาปฺติ
อิติ ศฺรีมหาภารตเ ศาํติปรฺวณิ มโกฺษธรฺมปรฺวณิ ศุกานุปฺรศฺนเ จตุศฺจตฺวาริํศาธิกทฺวิศตตมโ'ธฺยายห์ฯฯ
อิทุ ศฺรีมหาภารตทลฺลิ ศาํติปรฺวทลฺลิ มโกฺษธรฺมปรฺวทลฺลิ ศุกานุปฺรศฺน เอะนฺนุว อินฺนูรานลฺวตฺนาลฺกนเ อธฺยายวุ.
-
ตปห์ (ภารต ทรฺศน). ↩︎
-
อากาศทลฺลิ ศพฺทคุณมาตฺรวิทเะ. เอะรฑนเะย วายุวินลฺลิ อทร วิศิษฺฏ คุณวาท สฺปรฺศท ชโะตเะคเะ ศพฺทคุณวู อิรุตฺตทเะ. มูรนเะย ตเชสฺตตฺตฺวทลฺลิ อทร วิศิษฺฏ คุณวาท รูปทโะํทิคเะ ศพฺท-สฺปรฺศ คุณคฬู อิรุตฺตวเะ. นาลฺกนเะยทาท ชลตตฺตฺวทลฺลิ อทร วิศิษฺฏ คุณวาท รสทโะํทิคเะ ศพฺท-สฺปรฺศ-รูป คุณคฬู อิรุตฺตวเะ. ไอทนเะยทาท ปฺฤถฺวีตตฺตฺวทลฺลิ อทร วิศิษฺฏ คุณวาท คํธท ชโะตเะคเะ ศพฺท-สฺปรฺศ-รูป-รส คุณคฬู อิรุตฺตวเะ. (ภารต ทรฺศน) ↩︎