ප්රවේශ
.. ඕං ඕං නමෝ නාරායණාය.. ශ්රී වේදව්යාසාය නමඃ ..
ශ්රී කෘෂ්ණද්වෛපායන වේදව්යාස විරචිත
ශ්රී මහාභාරත
ශාංති පර්ව
මෝක්ෂධර්ම පර්ව
අධ්යාය 231
සාර
ජ්ඤානද සාධනෙ මත්තු මහිමෙ (1-34).
12231001 භීෂ්ම උවාච.
12231001a ඉත්යුක්තෝ(අ)භිප්රශස්යෛතත්පරමර්ෂේස්තු ශාසනම්.
12231001c මෝක්ෂධර්මාර්ථසංයුක්තමිදං ප්රෂ්ටුං ප්රචක්රමේ..
භීෂ්මනු හේළිදනු: “හීගෙ මහර්ෂියු උපදේශිසලු අවන ශාසනවන්නු ප්රශංසිසි ශුකනු මෝක්ෂධර්මාර්ථසංයුක්තවාද ඊ ප්රශ්නෙයන්නු කේළලු උපක්රමිසිදනු.
12231002 ශුක උවාච.
12231002a ප්රජාවාන්1 ශ්රෝත්රියෝ යජ්වා වෘද්ධඃ ප්රජ්ඤෝ(අ)නසූයකඃ.
12231002c අනාගතමනෛතිහ්යං කථං බ්රහ්මාධිගච්චති..
ශුකනු හේළිදනු: “සංතානවන්නු පඩෙද, ශ්රෝත්රීයනාද, යාජ්ඤිකනාද, අනසූයකනාද මත්තු ශුද්ධ බුද්ධියුළ්ළවනු ඉදු හීගෙ එංදු නිෂ්කර්ෂිසලු අසාධ්යවාගිරුව බ්රහ්මවන්නු හේගෙ පඩෙදුකොළ්ළුත්තානෙ?
12231003a තපසා බ්රහ්මචර්යේණ සර්වත්යාගේන මේධයා.
12231003c සාංඛ්යේ වා යදි වා යෝගේ ඒතත්පෘෂ්ටෝ(අ)භිධත්ස්ව මේ..
අවනු අදන්නු තපස්සිනිංද අථවා බ්රහ්මචර්යදිංද අථවා සර්වත්යාගදිංද අථවා මේධාශක්තියිංද අථවා ජ්ඤානදිංද අථවා යෝගදිංද – යාවුදරිංද පඩෙදුකොළ්ළුත්තානෙ?
12231004a මනසශ්චේංද්රියාණාං චාප්යෛකාග්ර්යං සමවාප්යතේ.
12231004c යේනෝපායේන පුරුෂෛස්තච්ච ව්යාඛ්යාතුමර්හසි..
යාව උපායදිංද මනුෂ්යනු මනස්සු මත්තු ඉංද්රියගළන්නු ඒකාග්රගොළිසබල්ලනු? ඉදර කුරිතු හේළබේකු.”
12231005 ව්යාස උවාච.
12231005a නාන්යත්ර විද්යාතපසෝර්නාන්යත්රේංද්රියනිග්රහාත්.
12231005c නාන්යත්ර සර්වසංත්යාගාත්සිද්ධිං විංදති කශ්චන..
ව්යාසනු හේළිදනු: “විද්යෙ, තපස්සු, ඉංද්රියනිග්රහ, මත්තු සර්වත්යාග – ඉවුගළ හොරතාගි යාරූ සිද්ධියන්නු හොංදුවුදිල්ල.
12231006a මහාභූතානි සර්වාණි පූර්වසෘෂ්ටිඃ ස්වයංභුවඃ.
12231006c භූයිෂ්ඨං ප්රාණභෘද්ග්රාමේ නිවිෂ්ටානි ශරීරිෂු..
සර්ව පංචමහාභූතගළූ ස්වයංභුවිනිංද මොදලු සෘෂ්ටිසල්පට්ටවු. අවු සමස්ත ප්රාණිසමුදායගළල්ලියූ ශරීරිගළල්ලියූ අධිකවාගි සේරිකොංඩිවෙ.
12231007a භූමේර්දේහෝ ජලාත්සාරෝ ජ්යෝතිෂශ්චක්ෂුෂී ස්මෘතේ.
12231007c ප්රාණාපානාශ්රයෝ වායුඃ ඛේෂ්වාකාශං ශරීරිණාම්..
දේහවු භූමිතත්ත්වදිංදලූ, සාරවු ජලතත්ත්වදිංදලූ, කණ්ණුගළු ජ්යෝතිතත්ත්වදිංදලූ ආගිවෙයෙංදු හේළුත්තාරෙ. ප්රාණාපානගළු වායුවන්නාශ්රයිසිවෙ මත්තු රංධ්රගළු ආකාශතත්ත්වදිංද උංටාගිවෙ.
12231008a ක්රාංතේ විෂ්ණුර්බලේ ශක්රඃ කෝෂ්ඨේ(අ)ග්නිර්භුක්තමර්චති.
12231008c කර්ණයෝඃ ප්රදිශඃ ශ්රෝත්රේ ජිහ්වායාං වාක්සරස්වතී..
නඩුගෙයල්ලි විෂ්ණුවිද්දානෙ. භුජබලදල්ලි ඉංද්රනිද්දානෙ. ජඨරදල්ලි අග්නියු භෝජනවන්නු බයසුත්තානෙ. කිවිගළල්ලි ශ්රවණශක්ති මත්තු දික්කුගළිවෙ. නාලිගෙයල්ලි මාතු මත්තු සරස්වතියරිද්දාරෙ.
12231009a කර්ණෞ ත්වක්චක්ෂුෂී ජිහ්වා නාසිකා චෛව පංචමී.
12231009c දර්ශනානීංද්රියෝක්තානි ද්වාරාණ්යාහාරසිද්ධයේ..
කිවිගළු, චර්ම, කණ්ණුගළු, නාලිගෙ, මත්තු ඓදනෙයදාගි මූගු – ඉවු ජ්ඤානේංද්රියගළු. ඉවුගළන්නු විෂයානුභවගළ ද්වාරවෙංදු හේළුත්තාරෙ.
12231010a ශබ්දං ස්පර්ශං තථා රූපං රසං ගංධං ච පංචමම්.
12231010c ඉංද්රියාණි පෘථක්ත්වර්ථාන්මනසෝ දර්ශයංත්යුත..
ශබ්ද, ස්පර්ශ, රූප, රස, මත්තු ඓදනෙය ගංධ ඉවු ඉංද්රියගළ විෂයගළු. ඉවු ඉංද්රියගළිගිංත යාවාගලූ ප්රත්යේකවාගිරුවවු එංදු තිළියබේකු.
12231011a ඉංද්රියාණි මනෝ යුංක්තේ වශ්යාන්යංතේව වාජිනඃ.
12231011c මනශ්චාපි සදා යුංක්තේ භූතාත්මා හෘදයාශ්රිතඃ..
සාරථියු කඩිවාණගළිංද කුදුරෙගළන්නු නියංත්රිසි නඩෙසුවංතෙ මනස්සු ඉංද්රියගළන්නු තන්න වශදල්ලිරිසිකොංඩු ඉච්ඡානුසාරවාගි විෂයගළ කඩෙ ප්රචෝදිසුත්තිරුත්තදෙ. ආදරෙ හෘදයදල්ලිරුව භූතාත්මනු සදා මනස්සන්නු නියංත්රිසුත්තිරුත්තානෙ.
12231012a ඉංද්රියාණාං තථෛවේෂාං සර්වේෂාමීශ්වරං මනඃ.
12231012c නියමේ ච විසර්ගේ ච භූතාත්මා මනසස්තථා..
මනස්සු හේගෙ එල්ලරීතියල්ලියූ ඉංද්රියගළ ඊශ්වරනෝ හාගෙ භූතාත්මනූ කූඩ මනස්සන්නු ඔළක්කෙ එළෙදුකොළ්ළුවුදරල්ලි මත්තු හොරක්කෙ බිඩුවුදරල්ලි ඊශ්වරනාගිද්දානෙ.
12231013a ඉංද්රියාණීංද්රියාර්ථාශ්ච ස්වභාවශ්චේතනා මනඃ.
12231013c ප්රාණාපානෞ ච ජීවශ්ච නිත්යං දේහේෂු දේහිනාම්..
ඉංද්රියගළු, ඉංද්රියාර්ථගළු, ස්වභාවගළු, චේතන, මනස්සු, ප්රාණාපානගළු මත්තු නිත්යවූ දේහිගළ දේහගළල්ලි ඉරුත්තවෙ.
12231014a ආශ්රයෝ නාස්ති සත්ත්වස්ය ගුණශබ්දෝ න චේතනා.
12231014c සත්ත්වං හි තේජඃ සෘජති න ගුණාන්වෛ කදා චන..
ශුද්ධ බුද්ධිගෙ ගුණගළාගලී, ශබ්දාදි ඉංද්රියවිෂයගළාගලී, චේතනවාගලී ආශ්රයස්ථානවල්ල. ඒකෙංදරෙ බුද්ධියේ තේජස්සන්නු සෘෂ්ටිසුත්තදෙ. බුද්ධියු ත්රිගුණාත්මක ප්රකෘතියන්නු සෘෂ්ටිසුවුදිල්ල. ආදරෙ බුද්ධියු ප්රකෘතිය කාර්යවේ ආගිදෙ.
12231015a ඒවං සප්තදශං දේහේ වෘතං ෂෝඩශභිර්ගුණෛඃ.
12231015c මනීෂී මනසා විප්රඃ පශ්යත්යාත්මානමාත්මනි..
හීගෙ බුද්ධිවංත විප්රනු දේහදල්ලි හදිනාරු ගුණගළිංද2 ආවෘතනාගිරුව හදිනේළනෙය පරමාත්මනන්නු අංතඃකරණදල්ලි සාක්ෂාත්කරිසිකොළ්ළුත්තානෙ.
12231016a න හ්යයං චක්ෂුෂා දෘශ්යෝ න ච සර්වෛරපීංද්රියෛඃ.
12231016c මනසා සංප්රදීප්තේන මහානාත්මා ප්රකාශතේ..
ආ පරමාත්මනන්නු කණ්ණුගළිංද නෝඩුවුදක්කාගුවුදිල්ල. සර්ව ඉංද්රියගළිංදලූ අවනන්නු තිළියුවුදක්කාගුවුදිල්ල. විශුද්ධ මනස්සින දීපදිංදලේ මහාන් ආත්මවු ප්රකාශිසුත්තදෙ.
12231017a අශබ්දස්පර්ශරූපං තදරසාගංධමව්යයම්.
12231017c අශරීරං ශරීරේ ස්වේ නිරීක්ෂේත නිරිංද්රියම්..
ආත්මතත්ත්වවු ශබ්ද-ස්පර්ශ-රූප-රස-ගංධගළිංද රහිතවාගිදෙ. අවිකාරියාගිදෙ. අදක්කෙ ශරීරවිල්ල. ඉංද්රියගළිල්ල. ආදරූ අදන්නු ශරීරදල්ලියේ කාණබහුදාගිදෙ3.
12231018a අව්යක්තං ව්යක්තදේහේෂු මර්ත්යේෂ්වමරමාශ්රිතම්.
12231018c යෝ(අ)නුපශ්යති ස ප්රේත්ය කල්පතේ බ්රහ්මභූයසේ..
ව්යක්තදේහදල්ලි අව්යක්තනාගිරුව මත්තු සායුව දේහවන්නු ආශ්රයිසිරුව ආ අමරනන්නු කාණුවවනු මරණානංතර බ්රහ්මභූයනාගුත්තානෙ.
12231019a විද්යාභිජනසංපන්නේ බ්රාහ්මණේ ගවි හස්තිනි.
12231019c ශුනි චෛව ශ්වපාකේ ච පංඩිතාඃ සමදර්ශිනඃ..
පංඩිතරු විද්යා-කුල සංපන්නනාගිරුව බ්රාහ්මණනල්ලියූ, ගෝවිනල්ලියූ, නායියල්ලියූ, නායියමාංසවන්නු තින්නුවවනල්ලියූ, සාම්යවන්නු කාණුත්තාරෙ.
12231020a ස හි සර්වේෂු භූතේෂු ජංගමේෂු ධ්රුවේෂු ච.
12231020c වසත්යේකෝ මහානාත්මා යේන සර්වමිදං තතම්..
යාරිංද ඊ සර්වවූ ආගිවෙයෝ ආ මහාන් ආත්මනොබ්බනේ සර්ව චරාචරප්රාණිගළල්ලි වාසමාඩුත්තිද්දානෙ.
12231021a සර්වභූතේෂු චාත්මානං සර්වභූතානි චාත්මනි.
12231021c යදා පශ්යති භූතාත්මා බ්රහ්ම සංපද්යතේ තදා..
භූතාත්මනු යාවාග සර්වභූතගළල්ලි තන්නන්නු මත්තු සර්වභූතගළන්නු තන්නල්ලි කංඩුකොළ්ළුත්තානෝ ආග අවනු බ්රහ්මභාවවන්නු හොංදුත්තානෙ.
12231022a යාවානාත්මනි වේදාත්මා තාවානාත්මා පරාත්මනි.
12231022c ය ඒවං සතතං වේද සෝ(අ)මෘතත්වාය කල්පතේ..
තන්නල්ලි යාව ආත්මනිද්දානෝ අදේ ආත්මනු පරරල්ලියූ ඉද්දානෙ එංදු සතතවූ තිළිදුකොංඩිරුවවනු අමෘතත්ත්වවන්නු හොංදුත්තානෙ.
12231023a සර්වභූතාත්මභූතස්ය සර්වභූතහිතස්ය ච.
12231023c දේවාපි මාර්ගේ මුහ්යංති අපදස්ය පදෛෂිණඃ..
සර්වභූතාත්මභූත සර්වභූතහිත මත්තු අස්පෂ්ටමාර්ගනාද ආ පරමාත්මන පදවන්නු බයසුව දේවතෙගළූ කූඩ මාර්ගදල්ලි භ්රමෙගොළ්ළුත්තාරෙ.
12231024a ශකුනීනාමිවාකාශේ ජලේ වාරිචරස්ය වා.
12231024c යථා ගතිර්න දෘශ්යේත තථෛව සුමහාත්මනඃ..
ආකාශදල්ලි පක්ෂිගළ පදචිහ්නෙගළු මත්තු නීරිනල්ලි මීනුගළ පදචිහ්නෙගළු හේගෙ අගෝචරවාගිරුවවෝ හාගෙ මහාත්මර මාර්ගගළූ කාණසිගුවුදිල්ල.
12231025a කාලඃ පචති භූතානි සර්වාණ්යේවාත්මනාත්මනි.
12231025c යස්මිංස්තු පච්යතේ කාලස්තං න වේදේහ කශ්චන..
කාලනු සර්වභූතගළන්නූ තන්නල්ලි සේරිසිකොංඩු බේයිසුත්තිරුත්තානෙ. ආදරෙ කාලනන්නේ බේයිසුව පරමාත්මනන්නු යාරූ තිළියරු.
12231026a න තදූර්ධ්වං න තිර්යක්ච නාධෝ න ච තිරඃ පුනඃ.
12231026c න මධ්යේ ප්රතිගෘහ්ණීතේ නෛව කශ්චිත්කුතශ්චන..
අවනන්නු මේලාගලී, කෙළගාගලී, අක්ක-පක්කදල්ලාගලී, මධ්යදල්ලාගලී – යාවුදූ යාවකඩෙයිංදලූ, එල්ලියූ හිඩිදුකොළ්ළලු සාධ්යවිල්ල.
12231027a සර්වේ(අ)ංතඃස්ථා ඉමේ ලෝකා බාහ්යමේෂාං න කිං චන.
12231027c යඃ සහස්රං සමාගච්චේද්යථා බාණෝ ගුණච්යුතඃ..
12231028a නෛවාංතං කාරණස්යේයාද්යද්යපි ස්යාන්මනෝජවඃ.
ඊ එල්ල ලෝකගළූ අවනල්ලියේ අඩගිකොංඩිවෙ. අවන හොරගෙ ඒනූ ඉරුවුදිල්ල. ඔංදු සාවිර බාණගළන්නු ඔංදේ සමනෙ ඔංදාද මේලෙ ඔංදරංතෙ මනෝවේගදල්ලි ප්රයෝගිසිදරූ සර්වක්කූ කාරණවාගිරුව අදර කොනෙයන්නූ මුට්ටුවුදිල්ල.
12231028c තස්මාත්සූක්ෂ්මාත්සූක්ෂ්මතරං නාස්ති ස්ථූලතරං තතඃ..
12231029a සර්වතඃපාණිපාදාංතං සර්වතෝක්ෂිශිරෝමුඛම්.
12231029c සර්වතඃශ්රුතිමල්ලෝකේ සර්වමාවෘත්ය තිෂ්ඨති..
අදක්කිංතලූ සූක්ෂ්මතරවාදුදු ඉල්ල. අදක්කිංතලූ ස්ථූලවාදුදූ ඉල්ල. සර්වතඃ පාණි-පාදගළන්නුළ්ළ, සර්වතඃ ශිර-මුඛගළන්නුළ්ළ, සර්වතඃ කිවිගළන්නුළ්ළ අදු සර්වලෝකගළන්නූ ආවරිසිකොංඩිදෙ.
12231030a තදේවාණෝරණුතරං තන්මහද්භ්යෝ මහත්තරම්.
12231030c තදංතඃ සර්වභූතානාං ධ්රුවං තිෂ්ඨන්න දෘශ්යතේ..
ආ බ්රහ්මවස්තුවු අණුවිගිංතලූ චික්කදු. අති දොඩ්ඩදක්කිංතලූ දොඩ්ඩදු. සර්වභූතගළල්ලියූ නිශ්චයවාගි ඉරුව අදු යාරිගූ කාණිසුවුදිල්ල.
12231031a අක්ෂරං ච ක්ෂරං චෛව ද්වෛධීභාවෝ(අ)යමාත්මනඃ.
12231031c ක්ෂරඃ සර්වේෂු භූතේෂු දිව්යං හ්යමෘතමක්ෂරම්..
අදක්කෙ අක්ෂර මත්තු ක්ෂර එංබ එරඩූ භාවගළිවෙ. සර්වභූතගළල්ලියූ අදර ක්ෂරභාවවිදෙ. අවුගළල්ලිරුව අක්ෂරභාවවු දිව්යවාදුදු මත්තු අමෘතවු4.
12231032a නවද්වාරං පුරං ගත්වා හංසෝ හි නියතෝ වශී.
12231032c ඊශඃ සර්වස්ය භූතස්ය ස්ථාවරස්ය චරස්ය ච..
සර්වභූතගළ – ස්ථාවර ජංගමගළ – ඊශනු නවද්වාරගළිරුව පුරක්කෙ හෝගි අදර වශනාගි හංසනෙංබ හෙසරිනිංද නිවාසිසුත්තානෙ.
12231033a හානිභංගවිකල්පානාං නවානාං සංශ්රයේණ ච.
12231033c ශරීරාණාමජස්යාහුර්හංසත්වං පාරදර්ශිනඃ..
ජන්මරහිතනාගිද්දරූ අදු හොස හොස ශරීරගළල්ලි ආශ්රයිසි හානි, භංග මත්තු විකල්පගළන්නු ස්වේච්ඡෙයිංද සංග්රහිසුවුදරිංද අදක්කෙ තත්ත්වජ්ඤානිගළු හංස එංදු හේළිද්දාරෙ.
12231034a හංසෝක්තං චාක්ෂරං චෛව කූටස්ථං යත්තදක්ෂරම්.
12231034c තද්විද්වානක්ෂරං ප්රාප්ය ජහාති ප්රාණජන්මනී..
හංස එංදු කරෙයල්පට්ටිරුවවනේ අක්ෂරනු. ආ අක්ෂරනේ කූටස්ථනු. ආ අක්ෂරනන්නු පඩෙදු විද්වාංසරු ප්රාණජන්මගළ බංධනගළන්නු කළචිකොළ්ළුත්තාරෙ.”
සමාප්ති
ඉති ශ්රීමහාභාරතේ ශාංතිපර්වණි මෝක්ෂධර්මපර්වණි ශුකානුප්රශ්නේ ඒකත්රිංශාධිකද්විශතතමෝ(අ)ධ්යායඃ..
ඉදු ශ්රීමහාභාරතදල්ලි ශාංතිපර්වදල්ලි මෝක්ෂධර්මපර්වදල්ලි ශුකානුප්රශ්න එන්නුව ඉන්නූරාමූවත්තොංදනේ අධ්යායවු.
-
ප්රජ්ඤාවාන් (භාරත දර්ශන). ↩︎
-
හදිනාරු ගුණගළු: ඓදු ඉංද්රියගළු, ඓදු ඉංද්රියාර්ථගළු, ස්වභාව, චේතන, මනස්සු, ප්රාණ, අපාන මත්තු ජීව. (භාරත දර්ශන) ↩︎
-
ශරීරදිංදල්ලදේ ආත්මනන්නු බේරෙ යාවුදරිංදලූ කාණලු/අනුභවිසලු සාධ්යවිල්ල. ↩︎
-
ද්වාවිමෞ පුරුෂෞ ලෝකේ ක්ෂරශ්චාක්ෂර ඒව ච. ක්ෂරඃ සර්වාණි භූතානි කූටස්ථෝ(අ)ක්ෂර උච්යතේ.. ලෝකදල්ලි ඉබ්බරු පුරුෂරිද්දාරෙ: ක්ෂර මත්තු අක්ෂර. සර්වභූතගළු ක්ෂර. අවුගළල්ලිරුව කූටස්ථනු අක්ෂර. (භීෂ්මපර්ව, භගවද්ගීතා පර්ව, අධ්යාය 37, ශ්ලෝක 16). ↩︎