പ്രവേശ
।। ഓം ഓം നമോ നാരായണായ।। ശ്രീ വേദവ്യാസായ നമഃ ।।
ശ്രീ കൃഷ്ണദ്വൈപായന വേദവ്യാസ വിരചിത
ശ്രീ മഹാഭാരത
ശാംതി പര്വ
മോക്ഷധര്മ പര്വ
അധ്യായ 229
സാര
സൃഷ്ടിയ സമസ്ത കാര്യഗളല്ലി ബുദ്ധിയ പ്രാധാന്യതെ (1-10); ബുദ്ധിഗെ അനുഗുണവാഗി പ്രാണിഗളല്ലിരുവ താരതമ്യതെ (11-25).
12229001 വ്യാസ ഉവാച।
12229001a അഥ ജ്ഞാനപ്ലവം ധീരോ ഗൃഹീത്വാ ശാംതിമാസ്ഥിതഃ।
12229001c ഉന്മജ്ജംശ്ച നിമജ്ജംശ്ച ജ്ഞാനമേവാഭിസംശ്രയേത്।।
വ്യാസനു ഹേളിദനു: “ഹീഗെ ധീരനു ജ്ഞാനവെംബ നൌകെയന്നു ഹിഡിദു ശാംതിയിംദിരുത്താനെ. മുളുഗി-ഏളുവുദരല്ലിയൂ ജ്ഞാനവന്നേ ആശ്രയിസിരുത്താനെ.”
12229002 ശുക ഉവാച।
12229002a കിം തജ്ജ്ഞാനമഥോ വിദ്യാ യയാ നിസ്തരതി ദ്വയമ്।
12229002c പ്രവൃത്തിലക്ഷണോ ധര്മോ നിവൃത്തിരിതി ചൈവ ഹി।।
ശുകനു ഹേളിദനു: “ഈ ജ്ഞാനവു യാവുദു? യാവ വിദ്യെയു ദ്വംദ്വഗളിംദ പാരുമാഡുത്തദെ. ധര്മദ ലക്ഷണവു പ്രവൃത്തി മത്തു നിവൃത്തി എരഡൂ ആഗിവെ.”
12229003 വ്യാസ ഉവാച।
12229003a യസ്തു പശ്യേത് സ്വഭാവേന വിനാ ഭാവമചേതനഃ।
12229003c പുഷ്യതേ ച പുനഃ സര്വാന് പ്രജ്ഞയാ മുക്തഹേതുകഃ।।
വ്യാസനു ഹേളിദനു: “എല്ലവൂ സ്വഭാവസിദ്ധവാദുദെംദൂ അദക്കെ ബേരെ യാവ മൂലകാരണ ചേതനവൂ ഇല്ലവെംദു തിളിയുവവനു പ്രജ്ഞാഹീനനാദുദരിംദ അവനു മുക്തനാഗുവുദില്ല.
12229004a യേഷാം ചൈകാംതഭാവേന സ്വഭാവഃ കാരണം മതമ്।
12229004c പൂത്വാ തൃണബുസീകാം വൈ തേ ലഭംതേ ന കിം ചന।।
സ്വഭാവവേ ഏകകാരണവെംബ മതവിരുവവരു പ്രോക്ഷണെ മാഡദേ ഇരുവ മൌംജിഹുല്ലിനംതെ. അവരിഗെ ഏനൂ സിഗുവുദില്ല.
12229005a യേ ചൈനം പക്ഷമാശ്രിത്യ വര്തയംത്യല്പചേതസഃ।
12229005c സ്വഭാവം കാരണം ജ്ഞാത്വാ ന ശ്രേയഃ പ്രാപ്നുവംതി തേ।।
ജഗത്തിഗെ സ്വഭാവവേ കാരണവെംദു തിളിദു ഈ പക്ഷവന്നു ആശ്രയിസി വര്തിസുവ അല്പചേതസരു ശ്രേയസ്സന്നു ഹൊംദുവുദില്ല.
12229006a സ്വഭാവോ ഹി വിനാശായ മോഹകര്മമനോഭവഃ।
12229006c നിരുക്തമേതയോരേതത് സ്വഭാവപരഭാവയോഃ।।
മോഹകര്മമനോജനിത ഈ സ്വഭാവവാദവു വിനാശക്കെ എഡെമാഡികൊഡുത്തദെ. സ്വഭാവവാദ മത്തു പരാഭവ ഈ എരഡൂ ശബ്ദഗളു അവ്യയാര്ഥവന്നു കൊഡുത്തവെ.
12229007a കൃഷ്യാദീനി ഹി കര്മാണി സസ്യസംഹരണാനി ച।
12229007c പ്രജ്ഞാവദ്ഭിഃ പ്രക്ലൃപ്താനി യാനാസനഗൃഹാണി ച।।
പ്രജ്ഞാവംതരു സസ്യലാഭക്കാഗി കൃഷി മൊദലാദ കര്മഗളന്നൂ, ബീജസംഗ്രഹണകാര്യഗളന്നൂ മാഡുത്താരെ. പ്രയാണമാഡലു ഗാഡിഗളന്നൂ, കുളിതുകൊള്ളലു ആസനഗളന്നൂ, വാസിസലു മനെഗളന്നൂ കല്പിസികൊള്ളുത്താരെ.
12229008a ആക്രീഡാനാം ഗൃഹാണാം ച ഗദാനാമഗദസ്യ ച।
12229008c പ്രജ്ഞാവംതഃ പ്രവക്താരോ ജ്ഞാനവദ്ഭിരനുഷ്ഠിതാഃ।।
ആടവാഡലു മൈദാന, വാസിസലു മനെ ഇവുഗളന്നു പ്രാജ്ഞരാദവരേ മാഡികൊള്ളുത്താരെ. ആയുര്വേദവന്നു തിളിദവരു രോഗിഗള രോഗവന്നു തിളിദു പരിഹാരക്കെ ഔഷധിഗളന്നു കൊഡുത്താരെ.
12229009a പ്രജ്ഞാ സംയോജയത്യര്ഥൈഃ പ്രജ്ഞാ ശ്രേയോഽധിഗച്ചതി।
12229009c രാജാനോ ഭുംജതേ രാജ്യം പ്രജ്ഞയാ തുല്യലക്ഷണാഃ।।
പ്രജ്ഞെയിംദലേ ഐശ്വര്യപ്രാപ്തിയാഗുത്തദെ. പ്രജ്ഞെയിംദലേ ശ്രേയസ്സുംടാഗുത്തദെ. സമാനലക്ഷണഗളുള്ള രാജരല്ലി യാരു ഹെച്ചു പ്രാജ്ഞരോ അവരേ രാജ്യവന്നു ഉപഭോഗിസുത്താരെ.
12229010a പാരാവര്യം തു ഭൂതാനാം ജ്ഞാനേനൈവോപലഭ്യതേ।
12229010c വിദ്യയാ താത സൃഷ്ടാനാം വിദ്യൈവ പരമാ ഗതിഃ।।
അയ്യാ! പ്രാണിഗള ശ്രേഷ്ഠതെയു ജ്ഞാനദിംദലേ ദൊരെയുത്തദെ. വിദ്യെയിംദ സൃഷ്ടിസല്പട്ട എല്ലക്കൂ വിദ്യെയേ പരമഗതിയു.
12229011a ഭൂതാനാം ജന്മ സര്വേഷാം വിവിധാനാം ചതുര്വിധമ്।
12229011c ജരായ്വംഡമഥോദ്ഭേദം സ്വേദം ചാപ്യുപലക്ഷയേത്।।
സര്വ വിവിധ പ്രാണിഗള നാല്കു വിധദ ജന്മഗള – ഗര്ഭകോശദിംദ ജന്മ, മൊട്ടെയിംദ ജന്മ, നെലവന്നു ഭേദിസി ആഗുവ ജന്മ, മത്തു ബെവരു-നീരിനിംദാഗുവ ജന്മ – കുരിതു ലക്ഷ്യകൊഡബേകു.
12229012a സ്ഥാവരേഭ്യോ വിശിഷ്ടാനി ജംഗമാന്യുപലക്ഷയേത്।
12229012c ഉപപന്നം ഹി യച്ചേഷ്ടാ വിശിഷ്യേത വിശേഷ്യയോഃ।।
ചലിസദേ ഇരുവ സ്ഥാവരഗളിഗിംതലൂ ചലിസുവ ജംഗമ പ്രാണിഗളു ശ്രേഷ്ഠവെംദു തിളിയബേകു. ഇഷ്ടദംതെ ചലിസുവുദു ജംഗമപ്രാണിഗളല്ലി വിശേഷവാദ ഗുണവു.
12229013a ആഹുര്ദ്വിബഹുപാദാനി ജംഗമാനി ദ്വയാനി ച।
12229013c ബഹുപാദ്ഭ്യോ വിശിഷ്ടാനി ദ്വിപാദാനി ബഹൂന്യപി।।
ജംഗമ പ്രാണിഗളല്ലി എരഡു കാലുഗളിരുവ മത്തു അനേക പാദഗളിരുവ പ്രാണിഗളു എംദു ഇരഡു വിധഗളന്നു ഹേളിദ്ദാരെ. ബഹുപാദപ്രാണിഗളിഗിംത എരഡു കാലുഗളിരുവ പ്രാണിഗളു ശ്രേഷ്ഠവു.
12229014a ദ്വിപദാനി ദ്വയാന്യാഹുഃ പാര്ഥിവാനീതരാണി ച।
12229014c പാര്ഥിവാനി വിശിഷ്ടാനി താനി ഹ്യന്നാനി ഭുംജതേ।।
ദ്വിപാദഗളല്ലി ഭൂമിയ മേലെ ചരിസുവവു മത്തു അന്യ എംബ എരഡു വിധഗളിവെയെംദു ഹേളുത്താരെ. അന്നവന്നു തിന്നുവുദരിംദ ഭൂചര പ്രാണിഗളു ശ്രേഷ്ഠവെനിസല്പട്ടിവെ.
12229015a പാര്ഥിവാനി ദ്വയാന്യാഹുര്മധ്യമാന്യുത്തമാനി ച1।
12229015c മധ്യമാനി വിശിഷ്ടാനി ജാതിധര്മോപധാരണാത്।।
ഭൂചര പ്രാണിഗളല്ലിയൂ എരഡു വിധഗളന്നു ഹേളിദ്ദാരെ: മധ്യമ മത്തു ഉത്തമ എംദു. ജാതിധര്മഗളന്നു അനുസരിസുവുദരിംദ മധ്യമവു ശ്രേഷ്ഠവു.
12229016a മധ്യമാനി ദ്വയാന്യാഹുര്ധര്മജ്ഞാനീതരാണി ച।
12229016c ധര്മജ്ഞാനി വിശിഷ്ടാനി കാര്യാകാര്യോപധാരണാത്।।
മധ്യമരല്ലി എരഡു വിധഗളന്നു ഹേളിദ്ദാരെ: ധര്മജ്ഞരു മത്തു ഇതരരു. കാര്യ-അകാര്യഗളന്നു വിവേചിസുവ ധര്മജ്ഞരു ശ്രേഷ്ഠരു.
12229017a ധര്മജ്ഞാനി ദ്വയാന്യാഹുര്വേദജ്ഞാനീതരാണി ച।
12229017c വേദജ്ഞാനി വിശിഷ്ടാനി വേദോ ഹ്യേഷു പ്രതിഷ്ഠിതഃ।।
ധര്മജ്ഞരല്ലി എരഡു വിധഗളന്നു ഹേളിദ്ദാരെ: വേദജ്ഞരു മത്തു ഇതരരു. വേദവു പ്രതിഷ്ഠിതവാഗിരുവ വേദജ്ഞരു ശ്രേഷ്ഠരു.
12229018a വേദജ്ഞാനി ദ്വയാന്യാഹുഃ പ്രവക്തൃണീതരാണി ച।
12229018c പ്രവക്തൃണി വിശിഷ്ടാനി സര്വധര്മോപധാരണാത്।।
വേദജ്ഞരല്ലിയൂ എരഡു വിധഗളന്നു ഹേളിദ്ദാരെ: പ്രവചനകാരരു മത്തു ഇതരരു. അവരല്ലി പ്രവചനകാരരേ ശ്രേഷ്ഠരു. ഏകെംദരെ അവരു എല്ല ധര്മഗളന്നൂ തിളിദവരു.
12229019a വിജ്ഞായംതേ ഹി യൈര്വേദാഃ സര്വധര്മക്രിയാഫലാഃ।
12229019c സയജ്ഞാഃ സഖിലാ വേദാഃ പ്രവക്തൃഭ്യോ വിനിഃസൃതാഃ।।
പ്രവക്തൃഗള മുഖദിംദ പ്രവചനഗള മൂലക ഹൊരബരുവ ധര്മ, കര്മ, ഫലസഹിത സര്വവേദഗള ജ്ഞാന – ഇവെല്ലവൂ ഇതരരിഗെ തിളിയുത്തദെ.
12229020a പ്രവക്തൃണി ദ്വയാന്യാഹുരാത്മജ്ഞാനീതരാണി ച।
12229020c ആത്മജ്ഞാനി വിശിഷ്ടാനി ജന്മാജന്മോപധാരണാത്।।
പ്രവക്തൃഗളല്ലിയൂ എരഡു വിധവന്നു ഹേളിദ്ദാരെ: ആത്മജ്ഞാനിഗളു മത്തു ഇതരരു. ഹുട്ടു-സാവുഗള രഹസ്യഗളന്നു തിളിദിരുവുദരിംദ ആത്മജ്ഞാനിഗളേ ശ്രേഷ്ഠരു.
12229021a ധര്മദ്വയം ഹി യോ വേദ സ സര്വഃ സര്വധര്മവിദ്।
12229021c സ ത്യാഗീ സത്യസംകല്പഃ സ തു ക്ഷാംതഃ സ ഈശ്വരഃ।।
പ്രവൃത്തി മത്തു നിവൃത്തി – ഈ എരഡൂ ധര്മഗളന്നു തിളിദവനു സര്വജ്ഞനു. സര്വധര്മവിദുവു. അവനു ത്യാഗിയു, സത്യസംകല്പനു, പവിത്രനു മത്തു ഈശ്വരനു.
12229022a ധര്മജ്ഞാനപ്രതിഷ്ഠം ഹി തം ദേവാ ബ്രാഹ്മണം വിദുഃ।
12229022c ശബ്ദബ്രഹ്മണി നിഷ്ണാതം പരേ ച കൃതനിശ്ചയമ്।।
ധര്മജ്ഞാനദല്ലി പ്രതിഷ്ഠനാദവനന്നേ ദേവതെഗളു ബ്രാഹ്മണ എംദു തിളിയുത്താരെ. അംഥവനു ശബ്ദബ്രഹ്മദല്ലി നിഷ്ണാതനാഗിരുത്താനെ മത്തു അദക്കിതലൂ ശ്രേഷ്ഠവാദുദര കുരിതു നിശ്ചയപട്ടിരുത്താനെ.
12229023a അംതഃസ്ഥം ച ബഹിഷ്ഠം ച യേഽഽധിയജ്ഞാധിദൈവതമ്।
12229023c ജാനംതി താന്നമസ്യാമസ്തേ ദേവാസ്താത തേ ദ്വിജാഃ।।
മഗൂ! അംഥവരു ഒളഗൂ മത്തു ഹൊരഗൂ ഇരുവ ആത്മനന്നു തിളിദിരുത്താരെ. അംഥവരു ദേവതെഗളു. അംഥവരു ബ്രാഹ്മണരു.
12229024a തേഷു വിശ്വമിദം ഭൂതം സാഗ്രം ച ജഗദാഹിതമ്।
12229024c തേഷാം മാഹാത്മ്യഭാവസ്യ സദൃശം നാസ്തി കിം ചന।।
അംഥവരല്ലിയേ ഈ വിശ്വ, ജഗത്തു മത്തു സകല പ്രാണിഗളു പ്രതിഷ്ഠിതവാഗിവെ. അവര മാഹാത്മെഗെ സരിസാടിയാദുദു ബേരെ യാവുദൂ ഇല്ല.
12229025a ആദിം തേ നിധനം ചൈവ കര്മ ചാതീത്യ സര്വശഃ।
12229025c ചതുര്വിധസ്യ ഭൂതസ്യ സര്വസ്യേശാഃ സ്വയംഭുവഃ।।
ബ്രഹ്മജ്ഞാനദല്ലി പ്രതിഷ്ഠിതരാഗിരുവവരു ഹുട്ടു-സാവു മത്തു കര്മഗള എല്ലെയന്നു സംപൂര്ണവാഗി ദാടി എല്ല നാല്കു വിധദ പ്രാണിഗളിഗൂ ഈശ്വരരൂ സ്വയംഭൂ സദൃശരൂ ആഗുത്താരെ.”
സമാപ്തി
ഇതി ശ്രീമഹാഭാരതേ ശാംതിപര്വണി മോക്ഷധര്മപര്വണി ശുകാനുപ്രശ്നേ ഏകോനത്രിംശാധികദ്വിശതതമോഽധ്യായഃ।।
ഇദു ശ്രീമഹാഭാരതദല്ലി ശാംതിപര്വദല്ലി മോക്ഷധര്മപര്വദല്ലി ശുകാനുപ്രശ്ന എന്നുവ ഇന്നൂരാഇപ്പത്തൊംഭത്തനേ അധ്യായവു.
-
ദ്വയാന്യാഹുര്മധ്യമാന്യധമാനി തു। (ഭാരത ദര്ശന). ↩︎