204: ва̄ршн̣эйа̄дхйа̄тмакатханах̣

правэш́а

।। ом̣ ом̣ намо на̄ра̄йан̣а̄йа।। ш́рӣ вэдавйа̄са̄йа намах̣ ।।

ш́рӣ кр̣шн̣адваипа̄йана вэдавйа̄са вирачита

ш́рӣ маха̄бха̄рата

ш́а̄м̣ти парва

мокшадхарма парва

адхйа̄йа 204

са̄ра

сам̣са̄рачакра матту джӣва̄тмастхитигал̤а варн̣анэ̆ (1-16).

12204001 гурурува̄ча।
12204001a чатурвидха̄ни бхӯта̄ни стха̄вара̄н̣и чара̄н̣и ча।
12204001c авйактапрабхава̄нйа̄хуравйактанидхана̄ни ча।
12204001e авйактанидханам̣1 видйа̄давйакта̄тма̄тмакам̣ манах̣।।

гуруву хэл̤идану: “джара̄йуджа, ам̣д̣аджа, свэдаджа матту удбхуджджа – ӣ на̄лку прака̄рада стха̄вара-джам̣гама джӣвигал̤э̆ллавӯ авйактадим̣да утпаннава̄гуттавэ̆ э̆м̣ду хэл̤идда̄рэ̆ матту авйактадаллийэ ивэ̆ллавугал̤а лайава̄гуттадэ̆. йа̄вудара лакшан̣агал̤у вйактава̄гувудиллаво авугал̤анну авйакта э̆м̣ду тил̤ийабэку. авйактава̄дудӯ тригун̣а̄тмакава̄гируттадэ̆. ха̄гэ̆ манассӯ кӯд̣а авйакта пракр̣тийам̣тэ̆ тригун̣а̄тмакава̄гидэ̆.2

12204002a йатха̄ш́ваттхакан̣ӣка̄йа̄мам̣тарбхӯто маха̄друмах̣।
12204002c нишпанно др̣ш́йатэ вйактамавйакта̄тсам̣бхавастатха̄।।

са̄сивэ̆ ка̄л̤инашт̣у сан̣н̣ада̄гирува аш́ваттхада бӣджадалли маха̄вр̣кшавэ ад̣агико̆м̣д̣ирувам̣тэ̆ матту бӣджаву мо̆л̤э̆ту бэ̆л̤э̆данам̣тара маха̄вр̣кшава̄ги вйактава̄гувам̣тэ̆ авйактадим̣да вйактава̄да джагатту хут̣т̣ико̆л̤л̤уттадэ̆.

12204003a абхидраватйайаска̄м̣тамайо ниш́чэтана̄вубхау।
12204003c свабха̄вахэтуджа̄ бха̄ва̄ йадваданйадапӣдр̣ш́ам।।

лохаву ниш́чэтанава̄гиддарӯ а̄йаска̄м̣тада кад̣э̆гэ од̣ува ха̄гэ̆ ш́арӣраву хут̣т̣идо̆д̣анэ̆йэ пра̄н̣ийа сва̄бха̄вика сам̣ска̄ра матту авидйа̄-ка̄ма-карма̄ди итара гун̣агал̤ӯ а̄ ш́арӣрада кад̣э̆йэ сэ̆л̤э̆йалпад̣уттавэ̆3.

12204004a тадвадавйактаджа̄ бха̄ва̄х̣ картух̣ ка̄ран̣алакшан̣а̄х̣।
12204004c ачэтана̄ш́чэтайитух̣ ка̄ран̣а̄дабхисам̣хита̄х̣।।

идэ прака̄ра а̄ авйактадим̣да утпаннава̄да упарйукта ка̄ран̣а-сварӯпа бха̄вагал̤у ачэтанагал̤а̄гиддарӯ чэтана картано̆д̣анэ̆йа сам̣бам̣дхадим̣да̄ги чэтана̄тмакаго̆м̣д̣у крийэ̆гал̤игэ̆ ка̄ран̣агал̤а̄гуттавэ̆4.

12204005a на бхӯх̣ кхам̣ дйаурна бхӯта̄ни наршайо на сура̄сура̄х̣।
12204005c на̄нйада̄сӣдр̣тэ джӣвама̄сэдурна ту сам̣хитам।।

мо̆далу пр̣тхви, а̄ка̄ш́а, сварга, бхӯтаган̣а, р̣шиган̣а матту сура̄сура ган̣агал̤йа̄вувӯ иралилла. джӣваво̆м̣данну бит̣т̣у бэрэ̆ йа̄ва вастувина аститвавӯ иралилла. джад̣а-джӣвагал̤а сам̣йогавӯ иралилла.

12204006a сарванӣтйа̄5 сарвагатам̣ манохэту салакшан̣ам।
12204006c аджн̃а̄накарма нирдишт̣амэтатка̄ран̣алакшан̣ам।।

а̄ джӣваву э̆ллаваннӯ тил̤идируттадэ̆. э̆лладараллийӯ ируттадэ̆. адэ лакшан̣асахитава̄да манассигэ̆ ка̄ран̣а. ка̄ран̣а-лакшан̣агал̤им̣да кӯд̣ирува ӣ джагатту аджн̃а̄надим̣да а̄дуду э̆м̣ду хэл̤утта̄рэ̆.

12204007a татка̄ран̣аирхи сам̣йуктам̣ ка̄рйасам̣грахака̄ракам।
12204007c йэнаитадвартатэ чакрамана̄динидханам̣ махат।।

ӣ ка̄ран̣агал̤им̣да йуктава̄ги джӣваву кармагал̤анну сам̣грахисуттируттадэ̆. кармадим̣да ва̄сана̄ матту ва̄санагал̤им̣да пунах̣ карма. хӣгэ̆ ӣ маха̄н сам̣са̄рачакраву пра̄рам̣бхавилладэ матту ам̣тйавӯ илладэ над̣э̆йуттируттадэ̆.

12204008a авйактана̄бхам̣ вйакта̄рам̣ вика̄рапаримам̣д̣алам।
12204008c кшэтраджн̃а̄дхишт̣хитам̣ чакрам̣ снигдха̄кшам̣ вартатэ дхрувам।।

авйактавэ а̄ чакрада на̄бхи. вйактавэ а̄ чакрада арэ̆ка̄лугал̤у. сукха-дух̣кха̄ди вика̄рагал̤э адара нэми атхава̄ паримам̣д̣алаву. а̄сактийу адара аччу. ниш́читарӯпадалли тиругуттирува ӣ чакрадалли кшэтраджн̃а джӣва̄тману ча̄лакана̄ги кул̤итирутта̄нэ̆.

12204009a снигдхатва̄ттилаватсарвам̣ чакрэ'сминпӣд̣йатэ джагат।
12204009c тилапӣд̣аирива̄крамйа бхогаираджн̃а̄насам̣бхаваих̣।।

э̆н̣н̣э̆йанну тэ̆гэ̆йува салува̄ги джид̣д̣иним̣да кӯд̣ида э̆л̤л̤анну га̄н̣аккэ̆ ха̄ки арэ̆йувам̣тэ̆ бхога-аджн̃а̄нагал̤им̣да пӣд̣итава̄да ӣ джагатту сам̣са̄рачакрадалли силуки арэ̆йалпад̣уттадэ̆.

12204010a карма таткурутэ тарша̄дахам̣ка̄рапариграхам।
12204010c ка̄рйака̄ран̣асам̣йогэ са хэтурупапа̄дитах̣।।

джӣваву ахам̣ка̄раккэ̆ адхӣнава̄ги тр̣шн̣э̆йа ка̄ран̣адим̣да ка̄рйагал̤анну ма̄д̣уттадэ̆. адэ мум̣дина ка̄рйа-ка̄ран̣агал̤а йогаккэ̆ ка̄ран̣ава̄гуттадэ̆ э̆м̣ду пратипа̄дитава̄гидэ̆.

12204011a на̄тйэти6 ка̄ран̣ам̣ ка̄рйам̣ на ка̄рйам̣ ка̄ран̣ам̣ татха̄।
12204011c ка̄рйа̄н̣а̄м̣ тӯпакаран̣э ка̄ло бхавати хэтума̄н।।

ка̄рйада хим̣дэ̆ ка̄ран̣авӯ илла. ка̄рйавӯ ка̄ран̣аванну анусарисувудилла. ка̄рйа матту парин̣а̄магал̤э̆рад̣аннӯ ка̄лавэ ма̄д̣уттадэ̆7.

12204012a хэтуйукта̄х̣ пракр̣тайо вика̄ра̄ш́ча параспарам।
12204012c анйонйамабхивартам̣тэ пуруша̄дхишт̣хита̄х̣ сада̄।।

хэтуйуктава̄да э̆м̣т̣у мӯлапракр̣тигал̤ӯ матту авугал̤а хадина̄ру вика̄рагал̤ӯ пурушаналли адхишт̣ха̄наванну хо̆м̣ди (а̄ш́райаванну пад̣э̆ду) параспара сэруттируттавэ̆ матту ср̣шт̣ийанну вистарисуттируттавэ̆8.

12204013a сараджаста̄масаирбха̄ваиш́чйуто хэтубала̄нвитах̣।
12204013c кшэтраджн̃амэва̄нуйа̄ти па̄м̣сурва̄тэрито йатха̄।
12204013e на ча таих̣ спр̣ш́йатэ бха̄во на тэ тэна маха̄тмана̄।।

дхӯл̤у га̄л̤ийо̆д̣анэ̆йэ хогувам̣тэ̆ ра̄джаса-та̄маса бха̄вагал̤у матту бала̄нвита хэтугал̤у кшэтраджн̃ананнэ хим̣ба̄лиси хогуттавэ̆.9 а̄дарэ̆ а̄ бха̄вагал̤у маха̄тма джӣваванну спарш́исувудилла матту джӣвавӯ авугал̤анну спарш́исувудилла.

12204014a сараджаско'раджаскаш́ча са ваи ва̄йурйатха̄ бхавэт।
12204014c татхаитадам̣тарам̣ видйа̄т кшэтракшэтраджн̃айорбудхах̣।
12204014e абхйа̄са̄тса татха̄ йукто на гаччэтпракр̣тим̣ пунах̣।।

аду дхӯл̤анну хо̆ттико̆м̣д̣ирува га̄л̤ийам̣тэ̆. га̄л̤ийаллийэ дхӯл̤ирувудилла10. ивэ̆рад̣ӯ (ва̄санэ̆гал̤у матту джӣва) бэрэ̆бэрэ̆йа̄гирувударим̣да видва̄м̣сану кшэтра матту кшэтраджн̃ара над̣увина ам̣тараванну тил̤идуко̆м̣д̣ирутта̄нэ̆. ивэ̆рад̣ара тада̄тмйакатвада абхйа̄сагун̣адим̣да̄ги джӣванигэ̆ танна ш́уддха сварӯпада джн̃а̄навэ ирувудилла11.”

12204015a сам̣дэхамэтамутпаннамаччинадбхагава̄нр̣ших̣।
12204015c татха̄ ва̄рта̄м̣ самӣкшэта кр̣талакшан̣асам̣мита̄м।।

хӣгэ̆ бхагава̄н р̣шийу ш́ишйаналли утпаннава̄гидда сам̣дэхаванну то̆д̣э̆духа̄кидану. а̄дударим̣да йа̄ва упа̄йаву уддэш́асиддхигэ̆ саха̄йакава̄гувудо аданнэ худ̣укабэку.

12204016a бӣджа̄нйагнйупадагдха̄ни на рохам̣ти йатха̄ пунах̣।
12204016c джн̃а̄надагдхаистатха̄ клэш́аирна̄тма̄ сам̣бадхйатэ пунах̣।।

бэ̆м̣кийалли хурида бӣджагал̤у пунах̣ мо̆л̤акэ̆го̆л̤л̤адам̣тэ̆ джн̃а̄на̄гнийим̣да авидйа̄ди э̆лла клэш́агал̤ӯ дагдхава̄да̄га джӣва̄тману пунах̣ ӣ сам̣са̄радалли джанмата̄л̤абэка̄гувудилла.

сама̄пти

ити ш́рӣмаха̄бха̄ратэ ш́а̄м̣типарван̣и мокшадхармапарван̣и ва̄ршн̣эйа̄дхйа̄тмакатханэ чатура̄дхикадвиш́ататамо'дхйа̄йах̣।।
иду ш́рӣмаха̄бха̄ратадалли ш́а̄м̣типарвадалли мокшадхармапарвадалли ва̄ршн̣эйа̄дхйа̄тмакатхана э̆ннува иннӯра̄на̄лканэ адхйа̄йаву.


  1. авйакталакшан̣ам̣ (бха̄рата дарш́ана/гӣта̄ прэ̆с). ↩︎

  2. All mobile and immobile beings belong to four categories. They are not manifest, alive, manifest and dead. Know that the mind exists in the atman, wich is not manifest. It is not manifest and it is destroyed. (Bibek Debroy) ↩︎

  3. A piece of iron has no consciousness, but advances towards a lodestone. Some reasons and attributes are natural. But others are not like that. (Bibek Debroy) ↩︎

  4. адэ рӣтийалли авйактадим̣да хут̣т̣идавугал̤а̄ги ка̄ран̣агал̤ӯ а̄гирува картр̣вина ачэтанава̄да бха̄вагал̤у чаитанйаванну тум̣бува сарвака̄ран̣ана̄да парама̄тманим̣далэ о̆т̣т̣а̄ги сэралпад̣уттавэ̆. (бха̄рата дарш́ана) Having become manifest, those attributes provide reasons and objectives to the doer. However, there also unconscious attributes that provide reasons for the consciousness to be collected. (Bibek Debroy) ↩︎

  5. пӯрвам̣ нитйам̣ (бха̄рата дарш́ана/гӣта̄ прэ̆с). ↩︎

  6. на̄бхйэти (бха̄рата дарш́ана/гӣта̄ прэ̆с). ↩︎

  7. ка̄ран̣аву ка̄рйаванну правэш́исувудилла матту ка̄рйавӯ ка̄ран̣аванну правэш́исувудилла. ка̄рйама̄д̣ува самайадалли ка̄лавэ адара сиддхи матту астиддхигал̤алли хэтува̄гуттадэ̆ (гӣта̄ прэ̆с). ↩︎

  8. But Prakriti is united with the reasons and the transformations work against each other. They transgress each other. However, Purusha is always established over them. (Bibek Debroy) ↩︎

  9. стхӯладэхаванну паритйаджисида нам̣тара сӯкшма ш́арӣраву ра̄джаса-та̄маса бха̄вагал̤им̣да кӯд̣и ва̄сана̄баладим̣да йуктава̄ги га̄йийим̣да э̆ббисалпат̣т̣а дхӯл̤инам̣тэ̆ кшэтраджн̃а (джӣва) наннэ анусариси хогуттадэ̆. (хим̣дина джанмада ва̄санэ̆гал̤о̆д̣анэ̆ джӣвану сӯкшмаш́арӣраванну правэш́иси анам̣тара а̄ сӯкшмаш́арӣрадо̆д̣анэ̆ матто̆м̣ду стхӯлаш́арӣраванну правэш́исутта̄нэ̆.) (бха̄рата дарш́ана) ↩︎

  10. дхӯл̤иним̣да рахитава̄да га̄л̤ийу кэ̆лаву самайагал̤алли дхӯл̤иним̣да кӯд̣ирувам̣тэ̆ ка̄н̣ува ха̄гэ̆ а̄тману ра̄джаса-та̄маса̄ди бха̄вагал̤им̣да кӯд̣ирувам̣тэ̆ торутта̄нэ̆. ва̄йувэ̆м̣дигӯ дхӯл̤иним̣да кӯд̣ирадам̣тэ̆ джӣвавэ̆м̣дигӯ ра̄джаса-та̄маса̄ди гун̣агал̤им̣да кӯд̣идавана̄гирувудилла. (бха̄рата дарш́ана) ↩︎

  11. абхйа̄сабаладим̣далӯ ва̄сана̄баладим̣далӯ джӣвану дэха̄тмабха̄ваванну хо̆м̣дибит̣т̣ирувударим̣да ш́уддхасварӯпада кад̣э̆ хогала̄рану. (бха̄рата дарш́ана) If one practises one does not have to go to Prakriti again. (Bibek Debroy) ↩︎