ప్రవేశ
।। ఓం ఓం నమో నారాయణాయ।। శ్రీ వేదవ్యాసాయ నమః ।।
శ్రీ కృష్ణద్వైపాయన వేదవ్యాస విరచిత
శ్రీ మహాభారత
శాంతి పర్వ
మోక్షధర్మ పర్వ
అధ్యాయ 181
సార
వర్ణవిభాగపూర్వకవాగి మనుష్యర మత్తు సమస్త ప్రాణిగళ సృష్టివర్ణనె (1-20).
12181001 భృగురువాచ।
12181001a అసృజద్బ్రాహ్మణానేవ పూర్వం బ్రహ్మా ప్రజాపతిః।
12181001c ఆత్మతేజోభినిర్వృత్తాన్ భాస్కరాగ్నిసమప్రభాన్।।
భృగువు హేళిదను: “సృష్టియ ప్రారంభదల్లి బ్రహ్మను తన్న తేజస్సినింద సూర్యాగ్నిసమాన ప్రభెయ బ్రాహ్మణ ప్రజాపతిగళన్ను సృష్టిసిదను.
12181002a తతః సత్యం చ ధర్మం చ తపో బ్రహ్మ చ శాశ్వతమ్।
12181002c ఆచారం చైవ శౌచం చ స్వర్గాయ విదధే ప్రభుః।।
అనంతర ప్రభువు స్వర్గప్రాప్తియ సాధకగళాద సత్య, ధర్మ, తపస్సు, సనాతన వేద, ఆచార మత్తు శౌచగళ నియమగళన్ను సృష్టిసిదను.
12181003a దేవదానవగంధర్వదైత్యాసురమహోరగాః।
12181003c యక్షరాక్షసనాగాశ్చ పిశాచా మనుజాస్తథా।।
అనంతర దేవతెగళు, దానవరు, గంధర్వరు, దైత్యరు, అసురరు, మహోరగరు, యక్షరు, రాక్షసరు, నాగరు, పిశాచిగళు మత్తు మనుష్యరన్ను సృష్టిసిదను.
12181004a బ్రాహ్మణాః క్షత్రియా వైశ్యాః శూద్రాశ్చ ద్విజసత్తమ।
12181004c యే చాన్యే భూతసంఘానాం సంఘాస్తాంశ్చాపి నిర్మమే।।
ద్విజసత్తమ! అనంతర అవను బ్రాహ్మణ, క్షత్రియ, వైశ్య మత్తు శూద్రరన్నూ మత్తు అన్య పంగడద ప్రాణిసమూహగళన్నూ నిర్మిసిదను.
12181005a బ్రాహ్మణానాం సితో వర్ణః క్షత్రియాణాం తు లోహితః।
12181005c వైశ్యానాం పీతకో వర్ణః శూద్రాణామసితస్తథా।।
బ్రాహ్మణర వర్ణవు శ్వేత, క్షత్రియర వర్ణవు కెంపు, వైశ్యర వర్ణవు హళది మత్తు శూద్రర వర్ణవు కప్పు ఎందాయితు.”
12181006 భరద్వాజ ఉవాచ।
12181006a చాతుర్వర్ణ్యస్య వర్ణేన యది వర్ణో విభజ్యతే।
12181006c సర్వేషాం ఖలు వర్ణానాం దృశ్యతే వర్ణసంకరః।।
భరద్వాజను హేళిదను: “నాల్కు వర్ణగళల్లి ఒందొందక్కూ వర్ణభేదవిదెయెందాదరె ఎల్ల వర్ణగళల్లియూ విభిన్న బణ్ణద మనుష్యరిరువుదరింద వర్ణసంకరవే కాణుత్తదె.
12181007a కామః క్రోధో భయం లోభః శోకశ్చింతా క్షుధా శ్రమః।
12181007c సర్వేషాం నః ప్రభవతి కస్మాద్వర్ణో విభజ్యతే।।
కామ, క్రోధ, భయ, లోభ, శోక, చింతె, హసివు మత్తు బళలికె ఎల్లవూ నమ్మెల్లరిగూ సమానవాగిరువాగ వర్ణభేదక్కె కారణవేను?
12181008a స్వేదమూత్రపురీషాణి శ్లేష్మా పిత్తం సశోణితమ్।
12181008c తనుః క్షరతి సర్వేషాం కస్మాద్వర్ణో విభజ్యతే।।
ఎల్లర శరీరగళిందలూ బెవరు, మల-మూత్రగళు, కఫ, పిత్త, మత్తు రక్తగళు హరియుత్తవె. హీగిరువాగ వర్ణగళన్నాగి విభాగిసిరువుదర కారణవేను?
12181009a జంగమానామసంఖ్యేయాః స్థావరాణాం చ జాతయః।
12181009c తేషాం వివిధవర్ణానాం కుతో వర్ణవినిశ్చయః।।
పశు-పక్షి-మనుష్యాది జంగమప్రాణిగళల్లియూ వృక్షవే మొదలాద స్థావర ప్రాణిగళల్లియూ అసంఖ్యాత జాతిగళివె. ఎల్లవూ నానా బణ్ణగళింద కూడివె. అవుగళల్లి బ్రాహ్మణాది వర్ణగళన్ను నిశ్చయిసువుదు హేగె?”
12181010 భృగురువాచ।
12181010a న విశేషోఽస్తి వర్ణానాం సర్వం బ్రాహ్మమిదం జగత్।
12181010c బ్రహ్మణా పూర్వసృష్టం హి కర్మభిర్వర్ణతాం గతమ్।।
భృగువు హేళిదను: “మొదలు వర్ణగళల్లి యావ అంతరవూ ఇరలిల్ల. బ్రహ్మనింద హుట్టిద కారణ ఈ ఎల్ల జగత్తూ బ్రాహ్మణవే ఆగిత్తు. నంతర విభిన్న కర్మగళ కారణదింద అవుగళల్లి వర్ణభేదవుంటాయితు.
12181011a కామభోగప్రియాస్తీక్ష్ణాః క్రోధనాః ప్రియసాహసాః।
12181011c త్యక్తస్వధర్మా రక్తాంగాస్తే ద్విజాః క్షత్రతాం గతాః।।
స్వధర్మవన్ను త్యజిసి కామభోగగళ ప్రేమీ, తీక్ష్ణస్వభావద, క్రోధీ మత్తు సాహసకర్మగళన్ను ఇష్టపడువవర శరీరగళు ఈ కారణగళింద కెంపుబణ్ణవన్ను తాళితు మత్తు అంథహ బ్రాహ్మణరు క్షత్రియభావవన్ను పడెదుకొండరు.
12181012a గోషు వృత్తిం సమాధాయ పీతాః కృష్యుపజీవినః।
12181012c స్వధర్మం నానుతిష్ఠంతి తే ద్విజా వైశ్యతాం గతాః।।
స్వధర్మగళన్ను అనుష్ఠానమాడదే గోపాలనె మత్తు కృషిగళింద ఉపజీవనవన్ను నడెసువవర శరీరవు హళదీ బణ్ణవన్ను తళెయితు మత్తు అంతహ బ్రాహ్మణరు వైశ్యత్వవన్ను పడెదుకొండరు.
12181013a హింసానృతప్రియా లుబ్ధాః సర్వకర్మోపజీవినః।
12181013c కృష్ణాః శౌచపరిభ్రష్టాస్తే ద్విజాః శూద్రతాం గతాః।।
యావ బ్రాహ్మణరు శౌచ మత్తు సదాచారభ్రష్టరాగి హింసె మత్తు సుళ్ళినల్లి ఆసక్తరాగి లోభవశరాగి ఎల్లకర్మగళిందలూ జీవనవన్ను నడెసిదరో అవర శరీరవు కప్పు బణ్ణవన్ను తాళితు మత్తు అవరు శూద్రత్వవన్ను పడెదుకొండరు.
12181014a ఇత్యేతైః కర్మభిర్వ్యస్తా ద్విజా వర్ణాంతరం గతాః।
12181014c ధర్మో యజ్ఞక్రియా చైషాం నిత్యం న ప్రతిషిధ్యతే।।
ఇంతహ కర్మగళిందలే బ్రాహ్మణరు వర్ణాంతరవన్ను హొందిదరు. ఆదరె అవరిగె నిత్యధర్మానుష్ఠాన మత్తు యజ్ఞక్రియెగళన్ను నిషేధిసిల్ల.
12181015a వర్ణాశ్చత్వార ఏతే హి యేషాం బ్రాహ్మీ సరస్వతీ।
12181015c విహితా బ్రహ్మణా పూర్వం లోభాత్త్వజ్ఞానతాం గతాః।।
హీగె నాల్కు వర్ణగళుంటాదాగ అవరిగాగి బ్రహ్మను మొదలు బ్రాహ్మీ సరస్వతి వేదవాణియన్ను ప్రకటిసిదను. ఆదరె లోభవిశేషద కారణ అజ్ఞానభావవన్ను హొందిదవరు వేదాధ్యయనద అనధికారిగళాగిబిట్టరు.
12181016a బ్రాహ్మణా ధర్మతంత్రస్థాస్తపస్తేషాం న నశ్యతి।
12181016c బ్రహ్మ ధారయతాం నిత్యం వ్రతాని నియమాంస్తథా।।
వేదద ఆజ్ఞానుసార ఎల్ల కార్యగళన్నూ మాడువ, వేదమంత్రగళన్ను స్మరిసికొండిరువ, మత్తు సదా వ్రతాది నియమగళన్ను పాలిసువ బ్రాహ్మణర తపస్సు ఎందూ నష్టవాగువుదిల్ల.
12181017a బ్రహ్మ చైతత్పురా సృష్టం యే న జానంత్యతద్విదః।
12181017c తేషాం బహువిధాస్త్వన్యాస్తత్ర తత్ర హి జాతయః।।
ఈ సంపూర్ణ సృష్టియన్నూ పరబ్రహ్మ పరమాత్మన రూపవెందు తిళియదే ఇరువవరిగె బ్రాహ్మణరెందు కరెయల్పడలు అధికారవిల్ల. ఇంథవరు బహువిధద అన్య యోనిగళల్లి జన్మతాళబేకాగుత్తదె.
12181018a పిశాచా రాక్షసాః ప్రేతా బహుధా మ్లేచ్చజాతయః।
12181018c ప్రనష్టజ్ఞానవిజ్ఞానాః స్వచ్చందాచారచేష్టితాః।।
జ్ఞానవిజ్ఞానవిహీనరాద స్వేచ్ఛాచారిగళు పిశాచి, రాక్షస, ప్రేత మత్తు నానావిధద మ్లేచ్ఛజాతిగళవరాగుత్తారె.
12181019a ప్రజా బ్రాహ్మణసంస్కారాః స్వధర్మకృతనిశ్చయాః।
12181019c ఋషిభిః స్వేన తపసా సృజ్యంతే చాపరే పరైః।।
హిందిన ఋషిగళు తమ్మ తపస్సిన బలదింద బ్రాహ్మణసంస్కార సంపన్న, స్వధర్మదంతె మాడబేకెంబ నిశ్చయవుళ్ళ సంతానగళన్నే సృష్టిసిదరు. బేరెయవరు ఇతరరింద సృష్టిసల్పట్టరు.
12181020a ఆదిదేవసముద్భూతా బ్రహ్మమూలాక్షయావ్యయా।
12181020c సా సృష్టిర్మానసీ నామ ధర్మతంత్రపరాయణా।।
బ్రహ్మమూలవూ, అక్షరవూ, అవికారియూ మత్తు ధర్మతంత్రవన్నే ఆశ్రయిసిరువ ఈ సృష్టియు ఆదిదేవ బ్రహ్మన మనస్సినింద ఉత్పన్నవాగిరువుదరింద ఇదన్ను మానసీ సృష్టి ఎందు హేళుత్తారె.”