ପ୍ରଵେଶ
।। ଓଂ ଓଂ ନମୋ ନାରାଯଣାଯ।। ଶ୍ରୀ ଵେଦଵ୍ଯାସାଯ ନମଃ ।।
ଶ୍ରୀ କୃଷ୍ଣଦ୍ଵୈପାଯନ ଵେଦଵ୍ଯାସ ଵିରଚିତ
ଶ୍ରୀ ମହାଭାରତ
ଶାଂତି ପର୍ଵ
ମୋକ୍ଷଧର୍ମ ପର୍ଵ
ଅଧ୍ଯାଯ 176
ସାର
ଆକାଶଦିଂଦ ଅନ୍ଯ ନାଲ୍କୁ ସ୍ଥୂଲଭୂତଗଳ ଉତ୍ପତ୍ତିଯ ଵର୍ଣନॆ (1-17).
12176001 ଭରଦ୍ଵାଜ ଉଵାଚ।
12176001a ପ୍ରଜାଵିସର୍ଗଂ ଵିଵିଧଂ କଥଂ ସ ସୃଜତେ ପ୍ରଭୁଃ।
12176001c ମେରୁମଧ୍ଯେ ସ୍ଥିତୋ ବ୍ରହ୍ମା ତଦ୍ବ୍ରୂହି ଦ୍ଵିଜସତ୍ତମ।।
ଭରଦ୍ଵାଜନୁ ହେଳିଦନୁ: “ଦ୍ଵିଜସତ୍ତମ! ମେରୁମଧ୍ଯଦଲ୍ଲି ସ୍ଥିତନାଦ ବ୍ରହ୍ମନୁ ଵିଵିଧ ପ୍ରଜାସୃଷ୍ଟିଯନ୍ନୁ ହେଗॆ ମାଡୁତ୍ତାନॆ ऎନ୍ନୁଵୁଦନ୍ନୁ ନନଗॆ ହେଳୁ.”
12176002 ଭୃଗୁରୁଵାଚ।
12176002a ପ୍ରଜାଵିସର୍ଗଂ ଵିଵିଧଂ ମାନସୋ ମନସାସୃଜତ୍।
12176002c ସଂଧୁକ୍ଷଣାର୍ଥଂ1 ଭୂତାନାଂ ସୃଷ୍ଟଂ ପ୍ରଥମତୋ ଜଲମ୍।।
ଭୃଗୁଵୁ ହେଳିଦନୁ: “ଆ ମାନସ ଦେଵନୁ ତନ୍ନ ମାନସିକ ସଂକଲ୍ପଦିଂଦଲେ ଵିଵିଧ ପ୍ରଜॆଗଳନ୍ନୁ ସୃଷ୍ଟିସିଦନୁ. ଅଵନୁ ଭୂତଗଳ ସଂରକ୍ଷଣॆଗାଗି ମॊଟ୍ଟ ମॊଦଲୁ ଜଲଵନ୍ନୁ ସୃଷ୍ଟିସିଦନୁ.
12176003a ଯତ୍ପ୍ରାଣାଃ ସର୍ଵଭୂତାନାଂ ଵର୍ଧଂତେ ଯେନ ଚ ପ୍ରଜାଃ।
12176003c ପରିତ୍ଯକ୍ତାଶ୍ଚ ନଶ୍ଯଂତି ତେନେଦଂ ସର୍ଵମାଵୃତମ୍।।
ଅଦେ ଜଲଵୁ ସର୍ଵଭୂତଗଳ ପ୍ରାଣଵୁ. ଅଦରିଂଦଲେ ପ୍ରଜॆଗଳ ଵୃଦ୍ଧିଯାଗୁତ୍ତଦॆ. ଜଲଵିଲ୍ଲଦେ ଇଦ୍ଦରॆ ନାଶଵାଗୁତ୍ତଵॆ. ଅଦରିଂଦଲେ ଈ ऎଲ୍ଲଵୂ ଆଵୃତଵାଗିଦॆ.
12176004a ପୃଥିଵୀ ପର୍ଵତା ମେଘା ମୂର୍ତିମଂତଶ୍ଚ ଯେ ପରେ।
12176004c ସର୍ଵଂ ତଦ୍ଵାରୁଣଂ ଜ୍ଞେଯମାପସ୍ତସ୍ତଂଭିରେ ପୁନଃ।।
ପୃଥ୍ଵି, ପର୍ଵତ, ମେଘଗଳୁ, ମତ୍ତୁ ଅନ୍ଯ ଯାଵ ମୂର୍ତିଵଂତ ଵସ୍ତୁଗଳିଵॆଯୋ ଆ ऎଲ୍ଲଵୂ ଜଲମଯ ऎଂଦୁ ତିଳିଯବେକୁ. ଏକॆଂଦରॆ ଜଲଵେ ଅଵॆଲ୍ଲଵନ୍ନୂ ସ୍ଥିରଵାଗିରିସିଦॆ.”
12176005 ଭରଦ୍ଵାଜ ଉଵାଚ।
12176005a କଥଂ ସଲିଲମୁତ୍ପନ୍ନଂ କଥଂ ଚୈଵାଗ୍ନିମାରୁତୌ।
12176005c କଥଂ ଚ ମେଦିନୀ ସୃଷ୍ଟେତ୍ଯତ୍ର ମେ ସଂଶଯୋ ମହାନ୍।।
ଭରଦ୍ଵାଜନୁ ହେଳିଦନୁ: “ଜଲଦ ଉତ୍ପତ୍ତିଯୁ ହେଗାଯିତୁ? ଆଗ୍ନି ମତ୍ତୁ ଵାଯୁଗଳ ଉତ୍ପନ୍ନଵୁ ହେଗାଯିତୁ? ପୃଥ୍ଵିଯ ସୃଷ୍ଟିଯୁ ହେଗାଯିତୁ? ଇଵୁଗଳ କୁରିତୁ ନନ୍ନଲ୍ଲି ମହା ସଂଶଯଵିଦॆ.”
12176006 ଭୃଗୁରୁଵାଚ 12176006a ବ୍ରହ୍ମକଲ୍ପେ ପୁରା ବ୍ରହ୍ମନ୍ ବ୍ରହ୍ମର୍ଷୀଣାଂ ସମାଗମେ।
12176006c ଲୋକସଂଭଵସଂଦେହଃ ସମୁତ୍ପନ୍ନୋ ମହାତ୍ମନାମ୍।।
ଭୃଗୁଵୁ ହେଳିଦନୁ: “ହିଂଦॆ ବ୍ରହ୍ମକଲ୍ପଦଲ୍ଲି ବ୍ରହ୍ମର୍ଷିଗଳ ସମାଗମଵାଗିତ୍ତୁ. ଆ ମହାତ୍ମରଲ୍ଲି ଲୋକସୃଷ୍ଟିଯ ଵିଷଯଦଲ୍ଲି ସଂଦେହଵୁ ଉତ୍ପନ୍ନଵାଗିତ୍ତୁ.
12176007a ତେଽତିଷ୍ଠନ୍ ଧ୍ଯାନମାଲଂବ୍ଯ ମୌନମାସ୍ଥାଯ ନିଶ୍ଚଲାଃ।
12176007c ତ୍ଯକ୍ତାହାରାଃ ପଵନପା ଦିଵ୍ଯଂ ଵର୍ଷଶତଂ ଦ୍ଵିଜାଃ।।
ଆ ଦ୍ଵିଜରୁ ଆହାରଗଳନ୍ନୁ ତ୍ଯଜିସି ଗାଳିଯନ୍ନେ ସେଵିସୁତ୍ତା ନୂରୁ ଦିଵ୍ଯଵର୍ଷଗଳ କାଲ ଧ୍ଯାନାସକ୍ତରାଗି ମୌନଵନ୍ନାଶ୍ରଯିସି ନିଶ୍ଚଲରାଗି ନିଂତୁକॊଂଡରୁ.
12176008a ତେଷାଂ ଧର୍ମମଯୀ ଵାଣୀ ସର୍ଵେଷାଂ ଶ୍ରୋତ୍ରମାଗମତ୍।
12176008c ଦିଵ୍ଯା ସରସ୍ଵତୀ ତତ୍ର ସଂବଭୂଵ ନଭସ୍ତଲାତ୍।।
ଧ୍ଯାନାସକ୍ତରାଗିଦ୍ଦ ଅଵରॆଲ୍ଲର କିଵିଗଳଲ୍ଲି ବ୍ରହ୍ମମଯୀ ଵାଣିଯୁ କେଳିବଂଦିତୁ. ଆକାଶଦଲ୍ଲି ଦିଵ୍ଯ ସରସ୍ଵତିଯୁ ପ୍ରକଟଵାଗି ହୀଗॆ ହେଳିଦଳୁ:
12176009a ପୁରା ସ୍ତିମିତନିଃଶବ୍ଦମାକାଶମଚଲୋପମମ୍।
12176009c ନଷ୍ଟଚଂଦ୍ରାର୍କପଵନଂ ପ୍ରସୁପ୍ତମିଵ ସଂବଭୌ।।
“ପୂର୍ଵକାଲଦଲ୍ଲି ଅନଂତ ଆକାଶଵୁ ପର୍ଵତଦଂତॆ ନିଶ୍ଚଲଵାଗିତ୍ତୁ. ଅଦରଲ୍ଲି ଚଂଦ୍ର, ସୂର୍ଯ, ଵାଯୁ ଯାରୂ କାଣୁତ୍ତିରଲିଲ୍ଲ. ऎଲ୍ଲଵୂ ନିଦ୍ରିସୁତ୍ତିଦ୍ଦଂତॆ ତୋରୁତ୍ତିତ୍ତୁ.
12176010a ତତଃ ସଲିଲମୁତ୍ପନ୍ନଂ ତମସୀଵାପରଂ ତମଃ।
12176010c ତସ୍ମାଚ୍ଚ ସଲିଲୋତ୍ପୀଡାଦୁଦତିଷ୍ଠତ ମାରୁତଃ।।
ଆଗ ଅଂଧକାରଦିଂଦ ଇନ୍ନॊଂଦୁ ଅଂଧକାରଵୁ ପ୍ରକଟଗॊଂଡଂତॆ ଆକାଶଦିଂଦ ଜଲଵୁ ଉତ୍ପନ୍ନଵାଯିତୁ. ଆ ଜଲପ୍ରଵାହଦିଂଦ ଵାଯୁଵୁ ମେଲॆଦ୍ଦନୁ.
12176011a ଯଥା ଭାଜନମଚ୍ଚିଦ୍ରଂ ନିଃଶବ୍ଦମିଵ ଲକ୍ଷ୍ଯତେ।
12176011c ତଚ୍ଚାଂଭସା ପୂର୍ଯମାଣଂ ସଶବ୍ଦଂ କୁରୁତେଽନିଲଃ।।
ରଂଧ୍ରଵିଲ୍ଲଦ ପାତ୍ରॆଯୁ ହେଗॆ ନିଃଶବ୍ଦଵାଗିରୁଵଂତॆ ତୋରୁତ୍ତଦॆଯୋ ମତ୍ତୁ ଅଦରଲ୍ଲି ନୀରନ୍ନୁ ତୁଂବିସୁଵାଗ ହେଗॆ ଵାଯୁଵୁ ଶବ୍ଦମାଡୁତ୍ତଦॆଯୋ ହାଗॆ ନୀରିନ ପ୍ରଵାହଦିଂଦ ଵାଯୁଵୁ ଚଲିସତॊଡଗିତୁ.
12176012a ତଥା ସଲିଲସଂରୁଦ୍ଧେ ନଭସୋଽଂତେ ନିରଂତରେ।
12176012c ଭିତ୍ତ୍ଵାର୍ଣଵତଲଂ ଵାଯୁଃ ସମୁତ୍ପତତି ଘୋଷଵାନ୍।।
ହୀଗॆ ଆକାଶଦ କॊନॆଯଵରॆଗୂ ନିରଂତରଵାଗି, ସ୍ଵଲ୍ପଵୂ ଜାଗଵିଲ୍ଲଦେ ନୀରେ ତୁଂବିକॊଂଡିତ୍ତୁ. ଆଗ ଆ ଏକାର୍ଣଵ ଜଲପ୍ରଦେଶଵନ୍ନୁ ଭେଦିସି ଅତି ଦॊଡ୍ଡ ଶବ୍ଦଦॊଂଦିଗॆ ଵାଯୁଵୁ ପ୍ରକଟଗॊଂଡିତୁ.
12176013a ସ ଏଷ ଚରତେ ଵାଯୁରର୍ଣଵୋତ୍ପୀଡସଂଭଵଃ।
12176013c ଆକାଶସ୍ଥାନମାସାଦ୍ଯ ପ୍ରଶାଂତିଂ ନାଧିଗଚ୍ଚତି।।
ହୀଗॆ ସମୁଦ୍ରଦ ଜଲସମୁଦାଯଦିଂଦ ପ୍ରକଟଵାଦ ଵାଯୁଵୁ ସର୍ଵତ୍ର ସଂଚରିସତॊଡଗିତୁ ମତ୍ତୁ ଆକାଶଦଲ୍ଲି ऎଲ୍ଲି ତଲୁପିଦରୂ ଅଦୁ ଶାଂତଵାଗଲିଲ୍ଲ.
12176014a ତସ୍ମିନ୍ଵାଯ୍ଵଂବୁସଂଘର୍ଷେ ଦୀପ୍ତତେଜା ମହାବଲଃ।
12176014c ପ୍ରାଦୁର୍ଭଵତ୍ଯୂର୍ଧ୍ଵଶିଖଃ କୃତ୍ଵା ଵିତିମିରଂ ନଭଃ।।
ଵାଯୁ ମତ୍ତୁ ଜଲଦ ଆ ସଂଘର୍ଷଦିଂଦ ଅତ୍ଯଂତ ତେଜୋମଯ ମହାବଲୀ ଅଗ୍ନିଦେଵନ ଉତ୍ପନ୍ନଵାଯିତୁ. ଅଵନ ଜ୍ଵାଲॆଗଳୁ ମେଲ୍ମୁଖଵାଗିଦ୍ଦଵୁ. ଆ ଅଗ୍ନିଯୁ ଆକାଶଦ ऎଲ୍ଲ ଅଂଧକାରଵନ୍ନୂ ନାଶଗॊଳିସି ପ୍ରକଟଵାଯିତୁ.
12176015a ଅଗ୍ନିଃ ପଵନସଂଯୁକ୍ତଃ ଖାତ୍ସମୁତ୍ପତତେ ଜଲମ୍।
12176015c ସୋଽଗ୍ନିର୍ମାରୁତସଂଯୋଗାଦ୍ଘନତ୍ଵମୁପପଦ୍ଯତେ।।
ଵାଯୁଵିନ ସଂଯୋଗଵନ୍ନୁ ପଡॆଦୁକॊଂଡୁ ଅଗ୍ନିଯୁ ଜଲଵନ୍ନୁ ଆକାଶକ୍କॆ ବୀସତॊଡଗିତୁ. ଅନଂତର ଅଦେ ଜଲ, ଅଗ୍ନି ମତ୍ତୁ ଵାଯୁଗଳ ସଂଯୋଗଦିଂଦ ଘନୀଭୂତଵାଯିତୁ.
12176016a ତସ୍ଯାକାଶେ ନିପତିତଃ ସ୍ନେହସ୍ତିଷ୍ଠତି ଯୋଽପରଃ।
12176016c ସ ସଂଘାତତ୍ଵମାପନ୍ନୋ ଭୂମିତ୍ଵମୁପଗଚ୍ଚତି।।
ଅଦର ଆ ତେଵଵୁ ଆକାଶଦଲ୍ଲି ବିଦ୍ଦାଗ ଅଦେ ଘନୀଭୂତଵାଗି ପୃଥ୍ଵିଯ ରୂପଦଲ୍ଲି ବଦଲାଯିତୁ.
12176017a ରସାନାଂ ସର୍ଵଗଂଧାନାଂ ସ୍ନେହାନାଂ ପ୍ରାଣିନାଂ ତଥା।
12176017c ଭୂମିର୍ଯୋନିରିହ ଜ୍ଞେଯା ଯସ୍ଯାଂ ସର୍ଵଂ ପ୍ରସୂଯତେ।।
ଈ ପୃଥ୍ଵିଯନ୍ନେ ସଂପୂର୍ଣ ରସ, ଗଂଧ, ସ୍ନେହ ମତ୍ତୁ ପ୍ରାଣିଗଳ କାରଣଵॆଂଦୁ ତିଳିଯବେକୁ. ଇଦରିଂଦଲେ ऎଲ୍ଲଵୁଗଳ ଉତ୍ପତ୍ତିଯାଯିତୁ.”
ସମାପ୍ତି
ଇତି ଶ୍ରୀମହାଭାରତେ ଶାଂତିପର୍ଵଣି ମୋକ୍ଷଧର୍ମପର୍ଵଣି ଭୃଗୁଭରଦ୍ଵାଜସଂଵାଦେ ମାନସଭୂତୋତ୍ପତ୍ତିକଥନେ ଷଟ୍ସପ୍ତତ୍ଯଧିକଶତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ।।
ଇଦୁ ଶ୍ରୀମହାଭାରତଦଲ୍ଲି ଶାଂତିପର୍ଵଦଲ୍ଲି ମୋକ୍ଷଧର୍ମପର୍ଵଦଲ୍ଲି ଭୃଗୁଭରଦ୍ଵାଜସଂଵାଦେ ମାନସଭୂତୋତ୍ପତ୍ତିକଥନ ऎନ୍ନୁଵ ନୂରାऎପ୍ପତ୍ତାରନେ ଅଧ୍ଯାଯଵୁ.
-
ସଂରକ୍ଷଣାର୍ଥଂ (ଗୀତା ପ୍ରॆସ୍). ↩︎