174

প্ৰৱেশ

।। ওং ওং নমো নাৰাযণায।। শ্ৰী ৱেদৱ্যাসায নমঃ ।।

শ্ৰী কৃষ্ণদ্ৱৈপাযন ৱেদৱ্যাস ৱিৰচিত

শ্ৰী মহাভাৰত

শাংতি পৰ্ৱ

মোক্ষধৰ্ম পৰ্ৱ

অধ্যায 174

সাৰ

শুভাশুভ কৰ্মগল় পৰিণামৱন্নু কৰ্তনু অৱশ্যৱাগি ভোগিসবেকাগুত্তদॆ ऎন্নুৱুদৰ প্ৰতিপাদনॆ (1-20).

12174001 যুধিষ্ঠিৰ উৱাচ।
12174001a যদ্যস্তি দত্তমিষ্টং ৱা তপস্তপ্তং তথৈৱ চ।
12174001c গুৰূণাং চাপি শুশ্ৰূষা তন্মে ব্ৰূহি পিতামহ।।

যুধিষ্ঠিৰনু হেল়িদনু: “পিতামহ! দান, যজ্ঞ, তপস্সু অথৱা গুৰুশুশ্ৰূষাদিগল়ু পুণ্যকৰ্মগল়াগিদ্দৰॆ অৱুগল় ফলগল় কুৰিতু ননগॆ হেল়ু.”

12174002 ভীষ্ম উৱাচ।
12174002a আত্মনানৰ্থযুক্তেন পাপে নিৱিশতে মনঃ।
12174002c স কৰ্ম কলুষং কৃত্ৱা ক্লেশে মহতি ধীযতে¹।।

ভীষ্মনু হেল়িদনু: “কাম-ক্ৰোধাদি দোষগল়িংদ যুক্তৱাদ মনুষ্যন মনস্সু পাপকৰ্মগল়ল্লি তॊডগুত্তদॆ. কলুষ কৰ্মগল়ন্নু মাডি অৱনু মহা ক্লেশগল়ন্নু অনুভৱিসুত্তানॆ.

12174003a দুৰ্ভিক্ষাদেৱ দুৰ্ভিক্ষং ক্লেশাত্ক্লেশং ভযাদ্ভযম্।
12174003c মৃতেভ্যঃ প্ৰমৃতং যাংতি দৰিদ্ৰাঃ পাপকাৰিণঃ।।

পাপিযু দুৰ্ভিক্ষদিংদ দুৰ্ভিক্ষ, ক্লেশদিংদ ক্লেশ, ভযদিংদ ভযৱন্নু পডॆদুকॊংডু মৃতৰাদৱৰিগিংতলূ অধিক বাৰি সাৱন্নপ্পুত্তিৰুত্তানॆ.

12174004a উত্সৱাদুত্সৱং যাংতি স্ৱৰ্গাত্স্ৱৰ্গং সুখাত্সুখম্।
12174004c শ্ৰদ্ধদানাশ্চ দাংতাশ্চ ধনাঢ্যাঃ শুভকাৰিণঃ।।

শ্ৰদ্ধদান, দাংত, ধনাঢ্য শুভকাৰিগল়ু উত্সৱক্কিংত হॆচ্চিন উত্সৱৱন্নু মত্তু স্ৱৰ্গক্কিংতলূ অধিক স্ৱৰ্গসুখৱন্নু অনুভৱিসুত্তাৰॆ.

12174005a ৱ্যালকুংজৰদুৰ্গেষু সৰ্পচোৰভযেষু চ।
12174005c হস্তাৱাপেন গচ্চংতি নাস্তিকাঃ কিমতঃ পৰম্।।

নাস্তিকৰন্নু সংকোলॆগল়িংদ কৈকট্টি দুষ্ট আনॆগল়িংদ নিবিডৱাদ সৰ্প মত্তু কল়্ল়কাকৰ ভযৱিৰুৱ দুৰ্গম প্ৰদেশদল্লি কল়ুহিসুত্তাৰॆ. ইদক্কিংতলূ অধিক দংডৱু বেৰॆ যাৱুদিদॆ?

12174006a প্ৰিযদেৱাতিথেযাশ্চ ৱদান্যাঃ প্ৰিযসাধৱঃ।
12174006c ক্ষেম্যমাত্মৱতাং মাৰ্গমাস্থিতা হস্তদক্ষিণম্²।।

দেৱপূজॆ মত্তু অতিথিপূজॆগল়ু প্ৰিযৱাগিৰুৱ, উদাৰবুদ্ধিযুল়্ল় সত্পুৰুষৰন্নু প্ৰীতিযিংদ কাণুৱ পুণ্যাত্ম মনুষ্যৰু দানাদি কৰ্মগল়িংদ ক্ষেমকৰৱাদ আত্মদৰ্শিগল় মাৰ্গৱন্নু আশ্ৰযিসুত্তাৰॆ.

12174007a পুলাকা ইৱ ধান্যেষু পুত্তিকা ইৱ পক্ষিষু।
12174007c তদ্ৱিধাস্তে মনুষ্যেষু যেষাং ধৰ্মো ন কাৰণম্।।

ধৰ্মৱু মুখ্য উদ্দেশৱাগিল্লদৱৰু মনুষ্যৰ মধ্যদল্লি ধান্যদল্লি বॆৰॆতিৰুৱ জॊল়্ল়িনংতॆ মত্তু পক্ষিগল় মধ্যॆ ইৰুৱ হॆণ্ণু পতংগদ হুল়দংতিৰুত্তাৰॆ.

12174008a সুশীঘ্ৰমপি ধাৱংতং ৱিধানমনুধাৱতি।
12174008c শেতে সহ শযানেন যেন যেন যথা কৃতম্।।
12174009a উপতিষ্ঠতি তিষ্ঠংতং গচ্চংতমনুগচ্চতি।
12174009c কৰোতি কুৰ্ৱতঃ কৰ্ম চাযেৱানুৱিধীযতে।।

মাডিদ কৰ্মগল় ফলৱু যাৱাগলূ কৰ্তনন্নু হিংবালিসুত্তলে ইৰুত্তদॆ. অদৰিংদ তপ্পিসিকॊল়্ল়লু সাধ্যৱে ইল্ল. কৰ্তৃৱু ৱেগদিংদ ওডুত্তিদ্দৰॆ কৰ্মৱূ অষ্টে ৱেগদিংদ ওডুত্তা অৱনন্নু অনুসৰিসি হোগুত্তদॆ. মলগিদ্দৰॆ কৰ্মফলৱূ জॊতॆযল্লি মলগিৰুত্তদॆ. নিংতিদ্দৰॆ তানূ নিংতিৰুত্তদॆ. হোগুত্তিদ্দৰॆ অৱন জॊতॆযল্লিযে হোগুত্তিৰুত্তদॆ. যাৱুদাদৰু কॆলসদল্লি তॊডগিদ্দৰॆ কৰ্মফলৱু জॊতॆযল্লিযে ইৰুত্তদॆ. নॆৰল়িনংতॆ কৰ্মফলৱু যাৱাগলূ কৰ্তৃৱন্নু অনুসৰিসিকॊংডিৰুত্তদॆ.

12174010a যেন যেন যথা যদ্যত্পুৰা কৰ্ম সমাচিতম্।
12174010c তত্তদেৱ নৰো ভুংক্তে নিত্যং ৱিহিতমাত্মনা।।

যাৱ যাৱ মনুষ্যনু তম্ম তম্ম পূৰ্ৱজন্মগল়ল্লি হেগॆ হেগॆ কৰ্মগল়ন্নু মাডিদ্দৰো অৱৰু তাৱে মাডিদ কৰ্মগল় ফলৱন্নু যাৱাগলূ তাৱॊব্বৰে অনুভৱিসুত্তাৰॆ.

12174011a স্ৱকৰ্মফলৱিক্ষিপ্তং ৱিধানপৰিৰক্ষিতম্³।
12174011c ভূতগ্ৰামমিমং কালঃ সমংতাত্পৰিকৰ্ষতি।।

তম্ম তম্ম কৰ্মফলগল়ু ऒংদু নিক্ষেপৰূপদল্লিৰুত্তৱॆ. আ নিধিযু ৱিধিযিংদ ৰক্ষিসল্পট্টিৰুত্তদॆ. উপযুক্ত অৱকাশৱু বংদাগ কালৱু আ কৰ্মফলৱন্নু প্ৰাণিয বল়ি ऎল়ॆদু তৰুত্তদॆ.

12174012a অচোদ্যমানানি যথা পুষ্পাণি চ ফলানি চ।
12174012c স্ৱকালং নাতিৱৰ্তংতে তথা কৰ্ম পুৰাকৃতম্।।

যাৰ প্ৰচোদনॆযূ ইল্লদে পুষ্প-ফলগল়ু তম্ম তম্ম কালক্কॆ তক্কংতॆ কাণিসিকॊল়্ল়ুৱ হাগॆ হিংদॆ মাডিদ কৰ্মগল়ু তম্ম ফলভোগদ সমযৱন্নু উল্লংঘিসুৱুদিল্ল.

12174013a সংমানশ্চাৱমানশ্চ লাভালাভৌ ক্ষযোদযৌ।
12174013c প্ৰৱৃত্তা ৱিনিৱৰ্তংতে ৱিধানাংতে পুনঃ পুনঃ।।

সন্মান-অপমান, লাভ-নষ্ট, উন্নতি-অৱনতি ইৱুগল়ু কৰ্মক্কॆ অনুসাৰৱাগি পুনঃ পুনঃ আগুত্তলে ইৰুত্তৱॆ. কৰ্মফলানুভৱগল়ু মুগিদনংতৰ ऎল্লৱূ নিৱৃত্তিহॊংদুত্তৱॆ.

12174014a আত্মনা ৱিহিতং দুঃখমাত্মনা ৱিহিতং সুখম্।
12174014c গৰ্ভশয্যামুপাদায ভুজ্যতে পৌৰ্ৱদেহিকম্।।

দুঃখৱু তানে মাডিদ কৰ্মগল় ফল মত্তু সুখৱূ তানে মাডিদ কৰ্মগল় ফল. জীৱৱু গৰ্ভৱন্নু সেৰিদॊডনॆযে পূৰ্ৱশৰীৰদল্লি মাডিদ কৰ্মফলগল়ন্নু উপভোগিসলু প্ৰাৰংভিসুত্তদॆ.

12174015a বালো যুৱা চ ৱৃদ্ধশ্চ যত্কৰোতি শুভাশুভম্।
12174015c তস্যাং তস্যামৱস্থাযাং ভুংক্তে জন্মনি জন্মনি।।

বালকনাগিৰলি, যুৱকনাগিৰলি অথৱা ৱৃদ্ধনাগিৰলি – মাডিদ শুভাশুভ কৰ্মগল় ফলগল়ন্নু ইন্নॊংদু জন্মদল্লি অদে অৱস্থॆযল্লি অনুভৱিসুত্তানॆ.

12174016a যথা ধেনুসহস্ৰেষু ৱত্সো ৱিংদতি মাতৰম্।
12174016c তথা পূৰ্ৱকৃতং কৰ্ম কৰ্তাৰমনুগচ্চতি⁴।।

সাৱিৰ হসুগল় মধ্যদল্লিযূ কৰুৱু হেগॆ তন্ন তাযিযন্নে হোগি সেৰুৱুদো হাগॆ হিংদॆ মাডিদ কৰ্মফলৱু তন্ন কৰ্তৃৱন্নে অনুসৰিসি বৰুত্তদॆ.

12174017a সমুন্নমগ্ৰতো ৱস্ত্ৰং পশ্চাচ্চুধ্যতি কৰ্মণা।
12174017c উপৱাসৈঃ প্ৰতপ্তানাং দীৰ্ঘং সুখমনংতকম্।।

উপ্পুনীৰিনল্লি নॆনॆসিদ্দ বট্টॆযন্নু তॊল়ॆযুৱুদৰিংদ হেগॆ শুদ্ধৱাগুত্তদॆযো হাগॆ ৱিষযত্যাগৱॆংব উপৱাসদ মূলক তপস্সুমাডিদৱৰ সুখৱু সুদীৰ্ঘৱূ কॊনॆযিল্লদুদূ আগুত্তদॆ.

12174018a দীৰ্ঘকালেন তপসা সেৱিতেন তপোৱনে।
12174018c ধৰ্মনিৰ্ধূতপাপানাং সংসিধ্যংতে মনোৰথাঃ।।

তপোৱনদল্লি দীৰ্ঘকালদ তপস্সু মত্তু ধৰ্মগল়িংদ যাৰ পাপৱু তॊল়ॆদুহোগুৱুদো অৱৰ সংপূৰ্ণ মনোৰথগল়ু সিদ্ধিসুত্তৱॆ.

12174019a শকুনীনামিৱাকাশে মত্স্যানামিৱ চোদকে।
12174019c পদং যথা ন দৃশ্যেত তথা জ্ঞানৱিদাং গতিঃ।।

হেগॆ আকাশদল্লি পক্ষিগল় মত্তু নীৰিনল্লি মীনুগল় পাদচিহ্নॆগল়ু কাণুৱুদিল্লৱো অদে ৰীতি জ্ঞানিগল় গতিযন্নু তিল়িযুৱুদক্কাগুৱুদিল্ল.

12174020a অলমন্যৈৰুপালংভৈঃ কীৰ্তিতৈশ্চ ৱ্যতিক্ৰমৈঃ।
12174020c পেশলং চানুৰূপং চ কৰ্তৱ্যং হিতমাত্মনঃ।।

ইতৰৰন্নু নিংদিসুৱুদৰিংদাগলী, ইতৰৰু মাডিদ অপৰাধৱন্নু চৰ্চিসুৱুদৰিংদাগলী যাৱ প্ৰযোজনৱূ ইল্ল. যাৱ কাৰ্যৱু মনোহৰৱূ অনুকূলৱূ মত্তু হিতকৰৱূ আগিৰুৱুদো অংতহ কৰ্মগল়ন্নু মাডুৱুদে যোগ্যৱাগিদॆ.”

সমাপ্তি

ইতি শ্ৰীমহাভাৰতে শাংতিপৰ্ৱণি মোক্ষধৰ্মপৰ্ৱণি চতুঃসপ্তত্যধিকশতমোঽধ্যাযঃ।।
ইদু শ্ৰীমহাভাৰতদল্লি শাংতিপৰ্ৱদল্লি মোক্ষধৰ্মপৰ্ৱদল্লি নূৰাऎপ্পত্নাল্কনে অধ্যাযৱু.

---

1. স্ৱকৰ্মকলুষং কৃত্ৱা কৃচ্ছ্ৰে লোকে ৱিধীযতে। (গীতা প্ৰॆস্/ভাৰত দৰ্শন). ↩︎

2. হস্তদক্ষিণং ऎন্নুৱুদক্কॆ ৱ্যাখ্যানকাৰৌ হস্তোপলক্ষিতেন তত্কৰ্তৱ্যেন দানাদিনা কৰ্মণা দক্ষিণং অনুকূলং অৰ্থাত্ হস্তোপলক্ষিতৱাদ দানাদি কৰ্মগল়িংদ অনুকূলৱাদ ऎংদু অৰ্থৈসিৰুত্তাৰॆ (ভাৰত দৰ্শন). ↩︎

3. ৱিধানপৰিৰক্ষিতম্ ऎন্নুৱুদক্কॆ কৰ্মজনিত অদৃষ্টদিংদ সুৰক্ষিতৱাগিৰুৱ ऎংব অনুৱাদৱূ ইদॆ (গীতা প্ৰॆস্). ↩︎

4. ইদে শ্লোকৱু পুনঃ মুংদॆ অনুশাসন পৰ্ৱদ দানধৰ্মপৰ্ৱদ অধ্যায 7 ৰল্লি বৰুত্তদॆ (শ্লোক 22). ↩︎