170: শম্যাকগীতা

প্ৰৱেশ

।। ওং ওং নমো নাৰাযণায।। শ্ৰী ৱেদৱ্যাসায নমঃ ।।

শ্ৰী কৃষ্ণদ্ৱৈপাযন ৱেদৱ্যাস ৱিৰচিত

শ্ৰী মহাভাৰত

শাংতি পৰ্ৱ

মোক্ষধৰ্ম পৰ্ৱ

অধ্যায 170

সাৰ

ত্যাগদ মহত্ৱৱন্নু তিল়িসুৱ শম্যাকগীতॆ1 (1-23).

12170001 যুধিষ্ঠিৰ উৱাচ।
12170001a ধনিনো ৱাধনা যে চ ৱৰ্তযংতি স্ৱতংত্ৰিণঃ।
12170001c সুখদুঃখাগমস্তেষাং কঃ কথং ৱা পিতামহ।।

যুধিষ্ঠিৰনু হেল়িদনু: “পিতামহ! ধনিক মত্তু নিৰ্ধনিক ইব্বৰূ স্ৱতংত্ৰতাপূৰ্ৱক ৱ্যৱহৰিসিদৰॆ অৱৰিগॆ যাৱ ৰূপদল্লি মত্তু হেগॆ সুখদুঃখগল়ুংটাগুত্তৱॆ?”

12170002 ভীষ্ম উৱাচ।
12170002a অত্ৰাপ্যুদাহৰংতীমমিতিহাসং পুৰাতনম্।
12170002c শম্যাকেন ৱিমুক্তেন2 গীতং শাংতিগতেন হ।।

ভীষ্মনু হেল়িদনু: “ঈ ৱিষযদল্লি পুৰাতন ইতিহাসৱাদ শাংতিযন্নু পডॆদুকॊংডু ৱিমুক্তনাদ শম্যাকন গীতॆযন্নু উদাহৰিসুত্তাৰॆ.

12170003a অব্ৰৱীন্মাং পুৰা কশ্চিদ্ব্ৰাহ্মণস্ত্যাগমাস্থিতঃ।
12170003c ক্লিশ্যমানঃ কুদাৰেণ কুচৈলেন বুভুক্ষযা।।

হিংদॊম্মॆ কুপত্নি মত্তু হসিৱॆযিংদ অত্যংত কষ্টৱন্নু অনুভৱিসুত্তিদ্দ, হল়ॆয হৰিদ ৱস্ত্ৰগল়ন্নুট্টিদ্দ ত্যাগী ব্ৰাহ্মণনোৰ্ৱনু নন্ন বল়িবংদু হেল়িদনু:

12170004a উত্পন্নমিহ লোকে ৱৈ জন্মপ্ৰভৃতি মানৱম্।
12170004c ৱিৱিধান্যুপৱৰ্তংতে দুঃখানি চ সুখানি চ।।

“ঈ লোকদল্লি হুট্টিদ মনুষ্যনিগॆ হুট্টিদাগিনিংদ ৱিৱিধ সুখ দুঃখগল়ু ऒংদৰ নংতৰ ইন্নॊংদু প্ৰাপ্তৱাগুত্তলে ইৰুত্তৱॆ.

12170005a তযোৰেকতৰে মাৰ্গে যদ্যেনমভিসংনযেত্।
12170005c ন সুখং প্ৰাপ্য সংহৃষ্যেন্ন দুঃখং প্ৰাপ্য সংজ্ৱৰেত্।।

ऒংদু ৱেল়ॆ ৱিধাতনু অৱৰন্নু ऒংদে মাৰ্গদল্লি কॊংডॊয্যুত্তিদ্দৰॆ কেৱল সুখৱন্নু পডॆদৱনু হৰ্ষিতনাগুত্তিৰলিল্ল মত্তু কেৱল দুঃখৱন্নু পডॆদৱনু পৰিতপিসুত্তিৰলিল্ল.

12170006a ন ৱৈ চৰসি যচ্চ্ৰেয আত্মনো ৱা যদীহসে।
12170006c অকামাত্মাপি হি সদা ধুৰমুদ্যম্য চৈৱ হি।।

নীনু কামনাৰহিতনাগিদ্দৰূ আত্মকল্যাণ সাধক কাৰ্যগল়ন্নু মাডুত্তিল্ল মত্তু নিন্ন মনস্সন্নু নিযংত্ৰণদল্লিট্টুকॊংডিল্ল. একॆংদৰॆ নীনু ৰাজ্যভাৰদ সংপূৰ্ণ হॊণॆযন্নু হॊত্তিকॊংডিৰুৱॆ.

12170007a অকিংচনঃ পৰিপতন্সুখমাস্ৱাদযিষ্যসি।
12170007c অকিংচনঃ সুখং শেতে সমুত্তিষ্ঠতি চৈৱ হি।।

নিন্নল্লিৰুৱ ऎল্লৱন্নূ ত্যজিসি অকিংচননাদৰॆ নীনু নিশ্চিংতॆযিংদ ऎল্লকডॆ তিৰুগুত্তা সুখৱন্নু অনুভৱিসুত্তীযॆ. অকিংচনন বল়ি এনূ ইৰুৱুদিল্লদিৰুৱুদৰিংদলে অৱনু সুখৱাগি নিদ্ৰিসুত্তানॆ মত্তু সুখৱাগি ऎচ্চৰগॊল়্ল়ুত্তানॆ.

12170008a আকিংচন্যং সুখং লোকে পথ্যং শিৱমনামযম্।
12170008c অনমিত্ৰমথো হ্যেতদ্দুৰ্লভং সুলভং সতাম্3।।

লোকদল্লি এনূ ইল্লদে ইৰুৱুদু সুখকৰৱাদুদু, হিতকৰৱাদুদু মত্তু কল্যাণকৰৱাদুদু. ইদু শত্ৰুগল়িল্লদিৰুৱংথহুদু. ইদু দুৰ্লভৱাদুদু মত্তু সত্পুৰুষৰিগে সাধ্যৱাগুৱংথহুদু.

12170009a অকিংচনস্য শুদ্ধস্য উপপন্নস্য সৰ্ৱশঃ।
12170009c অৱেক্ষমাণস্ত্ৰীঽল্লোকান্ন তুল্যমুপলক্ষযে।।

মূৰু লোকগল়ল্লি নোডিদৰূ নানু শুদ্ধ, ৱৈৰাগ্য সংপন্ন অকিংচনন সমান পুৰুষনন্নু ইদূৱৰॆগূ কংডিল্ল.

12170010a আকিংচন্যং চ ৰাজ্যং চ তুলযা সমতোলযম্।
12170010c অত্যৰিচ্যত দাৰিদ্ৰ্যং ৰাজ্যাদপি গুণাধিকম্।।

অকিংচননন্নূ ৰাজ্যৱন্নূ তক্কডিযল্লিট্টু তূগিদৰॆ ৰাজ্যক্কিংত অকিংচনন ভাৰৱে হॆচ্চাগিৰুত্তদॆ.

12170011a আকিংচন্যে চ ৰাজ্যে চ ৱিশেষঃ সুমহানযম্।
12170011c নিত্যোদ্ৱিগ্নো হি ধনৱান্মৃত্যোৰাস্যগতো যথা।।

অকিংচননিগূ ৰাজ্যক্কূ ইৰুৱ ৱিশেষৱাদ ऒংদু অংতৰৱॆংদৰॆ – ধনৱংতনু মৃত্যুৱিন বাযল্লি বিদ্দৱনংতॆ সদা উদ্ৱিগ্ননাগিযে ইৰুত্তানॆ.

12170012a নৈৱাস্যাগ্নিৰ্ন চাদিত্যো ন মৃত্যুৰ্ন চ দস্যৱঃ।
12170012c প্ৰভৱংতি ধনজ্যানিনিৰ্মুক্তস্য নিৰাশিষঃ।।

আদৰॆ ধনৱন্নু ত্যজিসি ধনসংগ্ৰহণॆয আসক্তিযিংদ ৱিমুক্তনাগিৰুৱ মত্তু মনস্সিনল্লি যাৱৱিধদ কামনॆগল়ন্নূ ইট্টুকॊংডিৰদৱনিগॆ অগ্নিযিংদলূ ভযৱিল্ল, অশুভগল়ূ ইল্ল, মৃত্যুৱিন ভযৱূ ইল্ল মত্তু কল়্ল়ৰ ভযৱূ ইল্ল.

12170013a তং ৱৈ সদা কামচৰমনুপস্তীৰ্ণশাযিনম্।
12170013c বাহূপধানং শাম্যংতং প্ৰশংসংতি দিৱৌকসঃ।।

স্ৱেচ্ছॆযিংদ সংচৰিসুত্তিৰুৱ, হাসলু যাৱুদে হচ্চডৱাগলী হॊদॆযলু হॊদিকॆযাগলী ইল্লদে তোল়ুগল়ন্নে তলॆদিংবন্নাগিট্টুকॊংডু নॆলদ মেলॆ মলগুৱ শাংতস্ৱভাৱদ মনুষ্যনন্নু দেৱতॆগল়ূ প্ৰশংসিসুত্তাৰॆ.

12170014a ধনৱান্ ক্ৰোধলোভাভ্যামাৱিষ্টো নষ্টচেতনঃ।
12170014c তিৰ্যগীক্ষঃ শুষ্কমুখঃ পাপকো ভ্ৰুকুটীমুখঃ।।

ধনৱংতনু ক্ৰোধ-লোভগল়িংদ আৱিষ্টনাগি বুদ্ধিগॆট্টিৰুত্তানॆ. যাৱাগলূ কুটিলদৃষ্টিযিংদলে ইতৰৰন্নু নোডুত্তিৰুত্তানॆ মত্তু অৱন মুখৱু যাৱাগলূ বাডিযে ইৰুত্তদॆ. পাপকাৰ্যগল়ল্লি মগ্ননাদ অৱনু হুব্বুগল়ন্নু গংটিক্কিকॊংডিৰুত্তানॆ.

12170015a নিৰ্দশংশ্চাধৰোষ্ঠং চ ক্ৰুদ্ধো দাৰুণভাষিতা।
12170015c কস্তমিচ্চেত্পৰিদ্ৰষ্টুং দাতুমিচ্চতি চেন্মহীম্।।

ক্ৰুদ্ধনাদ অংতহ ধনৱংতনু যাৱাগলূ কॆল়তুটিযন্নু কডিযুত্তিৰুত্তানॆ. কঠোৰৱাগি মাতনাডুত্তানॆ. অংথৱনু ইডী ভূমিযন্নে দানৱাগি কॊডলু বংদৰূ যাৰু তানে অৱনন্নু নোডলু ইচ্ছিসুত্তাৰॆ?

12170016a শ্ৰিযা হ্যভীক্ষ্ণং সংৱাসো মোহযত্যৱিচক্ষণম্।
12170016c সা তস্য চিত্তং হৰতি শাৰদাভ্ৰমিৱানিলঃ।।

ধনসংপত্তিয নিৰংতৰ সহৱাসৱু মূৰ্খনন্নু মোহগॊল়িসুত্তদॆ. গাল়িযু শৰত্কালদ মেঘগল়ন্নু চদুৰিসিকॊংডু হোগুৱংতॆ অপাৰ সংপত্তিযু মূৰ্খন বুদ্ধিযন্নু অপহৰিসিবিডুত্তদॆ.

12170017a অথৈনং ৰূপমানশ্চ ধনমানশ্চ ৱিংদতি।
12170017c অভিজাতোঽস্মি সিদ্ধোঽস্মি নাস্মি কেৱলমানুষঃ।
12170017e ইত্যেভিঃ কাৰণৈস্তস্য ত্ৰিভিশ্চিত্তং প্ৰসিচ্যতে।।

আগ অৱনন্নু ৰূপ মত্তু ধনদ অভিমানগল়ু আৱৰিসুত্তৱॆ. উত্তম কুলদল্লি হুট্টিদ্দেনॆ, সাধিসিদৱনাগিদ্দেনॆ, মত্তু নানু সাধাৰণ মনুষ্যনল্ল ऎংব ঈ মূৰু কাৰণগল়িংদ অৱন মনস্সু ऎচ্চৰতপ্পুত্তদॆ.

12170018a স প্ৰসিক্তমনা ভোগান্ৱিসৃজ্য পিতৃসংচিতান্।
12170018c পৰিক্ষীণঃ পৰস্ৱানামাদানং সাধু মন্যতে।।

ভোগাসক্তনাগি দুংদুৱॆচ্চমাডুত্তা পিত্ৰাৰ্জিত সংপত্তন্নু কল়ॆদুকॊংডু দৰিদ্ৰনাগি ইতৰৰ স্ৱত্তন্নু অপহৰিসুৱুদে যোগ্যৱॆংদু ভাৱিসুত্তানॆ.

12170019a তমতিক্ৰাংতমৰ্যাদমাদদানং ততস্ততঃ।
12170019c প্ৰতিষেধংতি ৰাজানো লুব্ধা মৃগমিৱেষুভিঃ।।

হীগॆ লোকমৰ্যাদॆযন্নূ অতিক্ৰমিসি অল্লল্লি কল়্ল়তন মাডি ধনসংপাদনॆযন্নু প্ৰাৰংভিসুৱ মনুষ্যনন্নু বেডৰু জিংকॆযন্নু বাণগল়িংদ প্ৰহৰিসুৱংতॆ ৰাজৰু দংডনॆগল়িংদ তডॆযুত্তাৰॆ.

12170020a এৱমেতানি দুঃখানি তানি তানীহ মানৱম্।
12170020c ৱিৱিধান্যুপৱৰ্তংতে গাত্ৰসংস্পৰ্শজানি চ।।

হীগॆ মনস্সিগॆ পৰিতাপৱন্নুংটুমাডুৱ মত্তু শৰীৰক্কূ ঘাসিযাগুৱংতॆ মাডুৱ ৱিৱিধ দুঃখগল়ু মনুষ্যনিগাগুত্তৱॆ.

12170021a তেষাং পৰমদুঃখানাং বুদ্ধ্যা ভৈষজ্যমাচৰেত্।
12170021c লোকধৰ্মং সমাজ্ঞায4 ধ্ৰুৱাণামধ্ৰুৱৈঃ সহ।।

অনিত্যৱাদ শৰীৰদॊডনॆ সেৰিবংদিৰুৱ আ পৰমদুঃখগল়িগॆ লোকধৰ্মৱন্নু তিল়িদুকॊংডু বুদ্ধিয মূলক শাশ্ৱত চিকিত্সॆযন্নু নডॆসবেকু.

12170022a নাত্যক্ত্ৱা সুখমাপ্নোতি নাত্যক্ত্ৱা ৱিংদতে পৰম্।
12170022c নাত্যক্ত্ৱা চাভযঃ শেতে ত্যক্ত্ৱা সৰ্ৱং সুখী ভৱ।।

ত্যাগমাডদে সুখৱন্নু হॊংদুৱুদিল্ল. ত্যাগমাডদে পৰম পদৱন্নু পডॆযুৱুদিল্ল. ত্যাগমাডদে অভযনাগি নিদ্ৰিসুৱুদিল্ল. আদুদৰিংদ ऎল্লৱন্নূ ত্যজিসি সুখিযাগিৰু.”

12170023a ইত্যেতদ্ধাস্তিনপুৰে ব্ৰাহ্মণেনোপৱৰ্ণিতম্।
12170023c শম্যাকেন পুৰা মহ্যং তস্মাত্ত্যাগঃ পৰো মতঃ।।

হিংদॆ নানু হস্তিনাপুৰদল্লিদ্দাগ ব্ৰাহ্মণ শম্যাকনু ননগॆ ত্যাগদ মহিমॆযন্নু হীগॆ হেল়িদ্দনু. আদুদৰিংদ ত্যাগৱে পৰমশ্ৰেষ্ঠৱॆংব মতৱিদॆ.”

সমাপ্তি

ইতি শ্ৰীমহাভাৰতে শাংতিপৰ্ৱণি মোক্ষধৰ্মপৰ্ৱণি শম্যাকগীতাযাং সপ্তত্যধিকশতমোঽধ্যাযঃ।।
ইদু শ্ৰীমহাভাৰতদল্লি শাংতিপৰ্ৱদল্লি মোক্ষধৰ্মপৰ্ৱদল্লি শম্যাকগীতা ऎন্নুৱ নূৰাऎপ্পত্তনে অধ্যাযৱু.


  1. শংপাকগীতা ऎংব পাঠাংতৰৱূ ইদॆ (গীতা প্ৰॆস্; ভাৰত দৰ্শন). ↩︎

  2. শংপেকেনেহ মুক্তেন (গীতা প্ৰॆস্). ↩︎

  3. অনমিত্ৰপথো হ্যেষ দুৰ্লভঃ সুলভো মনঃ। (গীতা প্ৰॆস্; ভাৰত দৰ্শন). ↩︎

  4. লোকধৰ্মমৱজ্ঞায (গীতা প্ৰॆস্, ভাৰত দৰ্শন). ↩︎