165: кр̣тагхнопа̄кхйа̄нах̣

правэш́а

।। ом̣ ом̣ намо на̄ра̄йан̣а̄йа।। ш́рӣ вэдавйа̄са̄йа намах̣ ।।

ш́рӣ кр̣шн̣адваипа̄йана вэдавйа̄са вирачита

ш́рӣ маха̄бха̄рата

ш́а̄м̣ти парва

а̄паддхарма парва

адхйа̄йа 165

са̄ра

гаутаману ра̄кшасара̄джаналлим̣да суварн̣ара̄ш́ийанну тэ̆гэ̆дуко̆м̣д̣у хим̣диругидуду матту танна митра бакананну ко̆м̣ду тиннувудара куриту а̄лочисидуду (1-31).

12165001 бхӣшма ува̄ча।
12165001a татах̣ са видито ра̄джн̃ах̣ правиш́йа гр̣хамуттамам।
12165001c пӯджито ра̄кшасэм̣дрэн̣а нишаса̄да̄саноттамэ।।

бхӣшману хэл̤идану: “ра̄джанигэ̆ вишайаву тил̤иданам̣тара гаутаману а̄ уттама гр̣хаванну правэш́иси ра̄кшасэм̣драним̣да пӯджитана̄ги уттама а̄санадалли кул̤итуко̆м̣д̣ану.

12165002a пр̣шт̣аш́ча готрачаран̣ам̣ сва̄дхйа̄йам̣ брахмача̄рикам।
12165002c на татра вйа̄джаха̄ра̄нйадготрама̄тра̄др̣тэ двиджах̣।।

вирӯпа̄кшану гаутаманигэ̆ авана готра, ш́а̄кхэ̆, матту брахмачарйапа̄лана пӯрвака ма̄д̣идда сва̄дхйа̄йада куриту кэл̤идану. а̄дарэ̆ двиджану танна готравалладэ бэрэ̆ йа̄ва вишайаваннӯ хэл̤алилла.

12165003a брахмаварчасахӣнасйа сва̄дхйа̄йавиратасйа ча।
12165003c готрама̄травидо ра̄джа̄ нива̄сам̣ самапр̣ччата।।

бахмаварчасахӣна, сва̄дхйа̄йавирата, готрама̄траваннэ аритидда а̄ бра̄хман̣анигэ̆ ра̄джану авана ва̄састха̄нада куриту кэл̤идану:

12165004a ква тэ нива̄сах̣ калйа̄н̣а ким̣готра̄ бра̄хман̣ӣ ча тэ।
12165004c таттвам̣ брӯхи на бхӣх̣ ка̄рйа̄ виш́рамасва1 йатха̄сукхам।।

“калйа̄н̣а! нинна нива̄састха̄наву э̆ллидэ̆? нинна патнийу йа̄ва готрадавал̤у? сарийа̄ги хэл̤у. бхайапад̣абэд̣а. виш́рамиси йатха̄сукхава̄ги хэл̤у.”

12165005 гаутама ува̄ча।
12165005a мадхйадэш́апрасӯто'хам̣ ва̄со мэ ш́абара̄лайэ।
12165005c ш́ӯдра̄ пунарбхӯрбха̄рйа̄ мэ сатйамэтадбравӣми тэ।।

гаутаману хэл̤идану: “на̄ну мадхйадэш́адалли хут̣т̣идавану. ва̄сисувуду ш́абара̄лайадалли. маттэ̆ нанна бха̄рйэ̆йу ш́ӯдрал̤у. нинагэ̆ сатйаваннэ хэл̤уттиддэнэ̆.””

12165006 бхӣшма ува̄ча।
12165006a тато ра̄джа̄ вимамр̣ш́э катхам̣ ка̄рйамидам̣ бхавэт।
12165006c катхам̣ ва̄ сукр̣там̣ мэ сйа̄дити буддхйа̄нвачим̣тайат।।

бхӣшману хэл̤идану: “а̄га ӣга хэгэ̆ ка̄рйанирвахисабэку э̆м̣ду ра̄джану вимарш́исидану. нанагэ̆ пун̣йаву хэгэ̆ пра̄птава̄габалладу э̆м̣ду буддхипӯрвакава̄ги йочисидану.

12165007a айам̣ ваи джанана̄двипрах̣ сухр̣ттасйа маха̄тманах̣।
12165007c сам̣прэшиташ́ча тэна̄йам̣ ка̄ш́йапэна мама̄м̣тикам।।
12165008a тасйа прийам̣ каришйа̄ми са хи ма̄ма̄ш́ритах̣ сада̄।
12165008c бхра̄та̄ мэ ба̄м̣дхаваш́ча̄сау сакха̄ ча хр̣дайам̣гамах̣।।

“джанмадим̣да ивану випрану матту а̄ маха̄тма̄ ра̄джадхармана сакхану. а̄ каш́йапакума̄ранэ ивананну нанналлигэ̆ кал̤ухисидда̄нэ̆. адударим̣да авана прийака̄рйаванну аваш́йа ма̄д̣уттэнэ̆. авану сада̄ нанна мэлэ̆ бхаравасэ̆йаннит̣т̣идда̄нэ̆ матту авану нанна бхра̄та̄, ба̄м̣дхава матту ха̄рдика митранӯ хауду.

12165009a ка̄рттикйа̄мадйа бхокта̄рах̣ сахасрам̣ мэ двиджоттама̄х̣।
12165009c татра̄йамапи бхокта̄ ваи дэйамасмаи ча мэ дханам2।।

им̣ду ка̄ртӣка пӯрн̣имэ̆. им̣ду сахасра̄ру диджоттамару нанналли бходжана ма̄д̣утта̄рэ̆. аваро̆м̣дигэ̆ иванӯ кӯд̣а илли бходжана ма̄д̣утта̄нэ̆. аварам̣тэ̆ иванигӯ кӯд̣а дханаванну нӣд̣идара̄йиту.”

12165010a татах̣ сахасрам̣ випра̄н̣а̄м̣ видуша̄м̣ самалам̣кр̣там।
12165010c сна̄та̄на̄манусам̣пра̄птамахатакшаумава̄саса̄м।।

а̄га аллигэ̆ сахасра̄ру видва̄м̣са випрару сна̄нама̄д̣и рэшмэ̆ вастрагал̤аннут̣т̣у алам̣ка̄рама̄д̣ико̆м̣д̣у аллигэ̆ а̄гамисидару.

12165011a та̄на̄гата̄ндвиджаш́рэшт̣ха̄нвирӯпа̄кшо виш́а̄м̣ патэ।
12165011c йатха̄рхам̣ пратиджагра̄ха видхидр̣шт̣эна карман̣а̄।।

виш́а̄м̣патэ! а̄гамисида а̄ двиджаш́рэшт̣харанну вирӯпа̄кшану йатха̄рхава̄ги видхипӯрвакава̄ги сва̄гатиси саткарисидану.

12165012a бр̣сйастэша̄м̣ ту сам̣нйаста̄ ра̄кшасэм̣драсйа ш́а̄сана̄т।
12165012c бхӯмау варакутха̄стӣрн̣а̄х̣3 прэшйаирбхаратасаттама।।

бхаратасаттама! ра̄кшасэм̣драна а̄джн̃э̆йам̣тэ̆ сэвакару алли нэ̆лада мэлэ̆ куш́ада ш́рэшт̣ха а̄санагал̤анну ха̄сидару.

12165013a та̄су тэ пӯджита̄ ра̄джн̃а̄ нишан̣н̣а̄ двиджасаттама̄х̣। 12165013c 4вйара̄джам̣та маха̄ра̄джа накшатрапатайо йатха̄।।

маха̄ра̄джа! кул̤итуко̆м̣д̣а двиджасаттамаранну пӯджисида ра̄джану а̄га накшатрапати чам̣дранам̣тэ̆ кам̣го̆л̤исуттиддану.

12165014a тато джа̄м̣бӯнада̄х̣ па̄трӣрваджра̄м̣ка̄ вимала̄х̣ ш́убха̄х̣।
12165014c вара̄ннапӯрн̣а̄ випрэбхйах̣ пра̄да̄нмадхугхр̣та̄плута̄х̣।।

анам̣тара авану ваджрагал̤анну худугисидда бам̣га̄рада сваччха сум̣дара тат̣т̣э̆гал̤алли туппадим̣да тайа̄рисидда сихибхакшйаванну ит̣т̣у бра̄хман̣аригэ̆ нӣд̣идану.

12165015a тасйа нитйам̣ татха̄ша̄д̣хйа̄м̣ ма̄гхйа̄м̣ ча бахаво двиджа̄х̣।
12165015c ӣпситам̣ бходжанаварам̣ лабхам̣тэ саткр̣там̣ сада̄।।

аваналли нитйавӯ а̄ша̄д̣ха матту ма̄гхама̄сагал̤а пӯрн̣имэ̆гал̤ам̣ду анэка двиджару сатка̄рапӯрвака тамма иччха̄нуса̄рава̄ги уттама бходжанаванну ма̄д̣уттиддару.

12165016a виш́эшатасту ка̄рттикйа̄м̣ двиджэбхйах̣ сам̣прайаччати।
12165016c ш́арадвйапа̄йэ ратна̄ни паурн̣ама̄сйа̄мити ш́рутих̣।।

виш́эшава̄ги ка̄ртӣка пӯрн̣имэ̆йам̣ду ш́арадр̣туву сама̄птава̄гува̄га авану бра̄хман̣аригэ̆ ратнагал̤а да̄на нӣд̣уттиддану э̆м̣ду кэл̤иддэвэ̆.

12165017a суварн̣ам̣ раджатам̣ чаива ман̣ӣнатха ча мауктикам।
12165017c ваджра̄нмаха̄дхана̄м̣ш́чаива ваид̣ӯрйа̄джинара̄м̣кава̄н।।
12165018a ратнара̄ш́ӣнвиникшипйа дакшин̣а̄ртхэ са бха̄рата।
12165018c татах̣ пра̄ха двиджаш́рэшт̣ха̄нвирӯпа̄кшо маха̄йаш́а̄х̣।।
12165019a гр̣хн̣ӣта ратна̄нйэта̄ни йатхотса̄хам̣ йатхэшт̣атах̣।
12165019c йэшу йэшу ча бха̄м̣д̣эшу бхуктам̣ во двиджасаттама̄х̣।
12165019e та̄нйэва̄да̄йа гаччадхвам̣ свавэш́ма̄нӣти бха̄рата।।

бха̄рата! бходжана̄нам̣тара бра̄хман̣ара самакшамадалли анэка чинна, бэ̆л̤л̤и, ман̣и, мутту, бахумӯлйа ваджра, ваид̣ӯрйа, рам̣кумр̣гада чарма матту ратнагал̤а ра̄ш́игал̤анну ма̄д̣и маха̄бали вирӯпа̄кшану а̄ ш́рэшт̣ха бра̄хман̣аригэ̆ хэл̤идану: “двиджаварарэ! нӣву нимма иччхэ̆ матту утса̄хагал̤игэ̆ таккам̣тэ̆ ӣ ратнагал̤анну тэ̆гэ̆дуко̆м̣д̣у хоги матту йа̄ва харива̄н̣агал̤алли нӣву бходжанаванну ма̄д̣иддӣро авугал̤аннӯ нимма манэ̆гал̤игэ̆ ко̆м̣д̣о̆ййири.”

12165020a итйуктавачанэ тасминра̄кшасэм̣дрэ маха̄тмани।
12165020c йатхэшт̣ам̣ та̄ни ратна̄ни джагр̣хурбра̄хман̣аршабха̄х̣।।

маха̄тма ра̄кшасэм̣драну хӣгэ̆ хэл̤алу бра̄хмаршабхару йатхэшт̣а ратнагал̤анну тэ̆гэ̆дуко̆м̣д̣у ходару.

12165021a тато маха̄рхаистэ сарвэ ратнаирабхйарчита̄х̣ ш́убхаих̣।
12165021c бра̄хман̣а̄ мр̣шт̣авасана̄х̣ супрӣта̄х̣ сма тада̄бхаван।।

а̄га а̄ маха̄рха сум̣дара ратнагал̤им̣да пӯджитара̄да уджвала вастрадха̄рӣ бра̄хман̣арэ̆лларӯ прӣтаманаскара̄дару.

12165022a татаста̄нра̄кшасэм̣драш́ча двиджа̄на̄ха пунарвачах̣।
12165022c на̄на̄дига̄гата̄нра̄джанра̄кшаса̄н пратишидхйа ваи।।
12165023a адхйаикадивасам̣ випра̄ на во'стӣха бхайам̣ ква чит।
12165023c ра̄кшасэбхйах̣ прамодадхвамишт̣ато йа̄та ма̄чирам।।

ра̄джан! анам̣тара ра̄кшасара̄джа вирӯпа̄кшану на̄на̄ дэш́агал̤им̣да бам̣дидда ра̄кшасаригэ̆ хим̣сэ̆йанну нишэдхиси бра̄хман̣аригэ̆ хэл̤идану: “випраган̣авэ! им̣ду о̆м̣ду дина нимагэ̆ ра̄кшасарим̣да йа̄ва рӣтийа бхайавӯ ирувудилла. а̄дударим̣да а̄нам̣диси матту ш́ӣгхравэ нимма абхӣшт̣а стхал̤агал̤игэ̆ хо̆рат̣ухогири. вилам̣бама̄д̣абэд̣и!”

12165024a татах̣ прадудрувух̣ сарвэ випрасам̣гха̄х̣ самам̣татах̣।
12165024c гаутамо'пи суварн̣асйа бха̄рама̄да̄йа сатварах̣।।
12165025a кр̣ччра̄тсамудваханвӣра нйагродхам̣ самупа̄гамат।
12165025c нйашӣдачча париш́ра̄м̣тах̣ кла̄м̣таш́ча кшудхиташ́ча ха।।

иданну кэл̤и э̆лла бра̄хман̣а самуда̄йавӯ э̆лла диккугал̤алли од̣и хойиту. гаутаманӯ кӯд̣а суварн̣ада бха̄раванну хо̆тту атйам̣та кашт̣адим̣да э̆ддӯ биддӯ бэга бэганэ̆ над̣э̆йутта̄ нйагродха вр̣кшаванну талупидану. а̄йа̄саго̆м̣д̣у аллийэ кул̤итуко̆м̣д̣ану. авану хасидиддану матту а̄йа̄саго̆м̣д̣иддану.

12165026a татастамабхйага̄дра̄джанра̄джадхарма̄ кхаготтамах̣।
12165026c сва̄гатэна̄бхйанам̣дачча гаутамам̣ митраватсалах̣।।

ра̄джан! а̄га аллигэ̆ кхаготтама митраватсала ра̄джадхарману а̄гамиси гаутамананну сва̄гатиси абхинам̣дисидану.

12165027a тасйа пакша̄гравикшэпаих̣ кламам̣ вйапанайаткхагах̣।
12165027c пӯджа̄м̣ ча̄пйакароддхӣма̄нбходжанам̣ ча̄пйакалпайат।।

а̄ дхӣма̄н пакшийу танна рэ̆ккэ̆гал̤а тудигал̤анну чалиси аванигэ̆ га̄л̤и бӣси авана э̆лла а̄йа̄саваннӯ дӯрама̄д̣идану. анам̣тара авананну пӯджиси аванигэ̆ бходжанада вйавастхэ̆йаннӯ ма̄д̣идану.

12165028a са бхуктава̄нсувиш́ра̄м̣то гаутамо'чим̣тайаттада̄।
12165028c ха̄т̣акасйа̄бхирӯпасйа бха̄ро'йам̣ сумаха̄нмайа̄।
12165028e гр̣хӣто лобхамоха̄дваи дӯрам̣ ча гаманам̣ мама।।

ӯт̣ама̄д̣и виш́ра̄м̣типад̣э̆да гаутаману ӣ рӣти йочисато̆д̣агидану: “моха-лобхагал̤им̣да на̄ну ӣ маха̄ бха̄рава̄да сум̣дара чиннада гам̣т̣анну э̆ттико̆м̣д̣у бам̣дэ̆! иннӯ нанагэ̆ бахал̤а дӯра хогабэка̄гидэ̆.

12165029a на ча̄сти патхи бхоктавйам̣ пра̄н̣асам̣дха̄ран̣ам̣ мама।
12165029c ким̣ кр̣тва̄ дха̄райэйам̣ ваи пра̄н̣а̄нитйабхйачим̣тайат।।

ма̄ргадалли нанна пра̄н̣агал̤анну ул̤исувам̣тэ̆ тинналу энӯ э̆лла. энанну ма̄д̣и на̄ну нанна пра̄н̣агал̤анну ул̤исико̆л̤л̤абаллэ̆ну?” хӣгэ̆ авану чим̣та̄магнана̄дану.

12165030a татах̣ са патхи бхоктавйам̣ прэкшама̄н̣о на ким̣ чана।
12165030c кр̣тагхнах̣ пурушавйа̄гхра манасэдамачим̣тайат।।
12165031a айам̣ бакапатих̣ па̄рш́вэ ма̄м̣сара̄ш́их̣ стхито мама।
12165031c имам̣ хатва̄ гр̣хӣтва̄ ча йа̄сйэ'хам̣ самабхидрутам।।

пурушавйа̄гхра! ма̄ргадалли аванигэ̆ тинналу энӯ иллавэ̆ннувуданну кам̣д̣а а̄ кр̣тагхнану манассиналлийэ ӣ рӣти йочисидану: “ӣ ма̄м̣сара̄ш́и бакапатийу нанна хаттиравэ идда̄налла̄! ивананнэ ко̆м̣ду тэ̆гэ̆дуко̆м̣д̣у иллим̣да бэганэ хо̆рад̣уттэнэ̆!””

сама̄пти

ити ш́рӣмаха̄бха̄ратэ ш́а̄м̣типарван̣и а̄паддхармапарван̣и кр̣тагхнопа̄кхйа̄нэ пам̣чашашт̣йадхикаш́атамо'дхйа̄йах̣।।
иду ш́рӣмаха̄бха̄ратадалли ш́а̄м̣типарвадалли а̄паддхармапарвадалли кр̣тагхнопа̄кхйа̄на э̆ннува нӯра̄араваттаиданэ адхйа̄йаву.


  1. виш́васасва (гӣта̄ прэ̆с). ↩︎

  2. идара нам̣тара ӣ о̆м̣ду адхика ш́локавидэ̆: са ча̄дйа дивасах̣ пун̣йо хйатитхиш́ча̄йама̄гатах̣। сам̣калпитам̣чаива дханам̣ ким̣ вича̄рйаматах̣ парам̣।। (гӣта̄ прэ̆с). ↩︎

  3. варакуш́а̄х̣ стӣрн̣а̄х̣ (гӣта̄ прэ̆с). ↩︎

  4. идаккэ̆ мо̆далу ӣ о̆м̣ду адхика ш́локавидэ̆: тиладарбходакаэна̄тха арчита̄ видхиваддвиджа̄х̣। виш́вэдхэва̄х̣ сапитарах̣ са̄гнайаш́чопакалпита̄х̣। вилипта̄х̣ пуш́павам̣таш́ча супрача̄ра̄х̣ супӯджита̄х̣।। (гӣта̄ прэ̆с). ↩︎