ప్రవేశ
।। ఓం ఓం నమో నారాయణాయ।। శ్రీ వేదవ్యాసాయ నమః ।।
శ్రీ కృష్ణద్వైపాయన వేదవ్యాస విరచిత
శ్రీ మహాభారత
శాంతి పర్వ
ఆపద్ధర్మ పర్వ
అధ్యాయ 148
సార
ఇంద్రోతను జనమేజయనిగె ఉపదేశవన్నిత్తు అవనింద అశ్వమేధ యజ్ఞవన్ను మాడిసువుదు మత్తు జనమేజయను తన్న రాజ్యవన్ను పునః ప్రవేశిసువుదు (1-35).
12148001 శౌనక ఉవాచ ।
12148001a తస్మాత్తేఽహం ప్రవక్ష్యామి ధర్మమావృత్తచేతసే।
12148001c శ్రీమాన్మహాబలస్తుష్టో యస్త్వం ధర్మమవేక్షసే।
శౌనకను హేళిదను: “రాజన్! నిన్న ప్రతిజ్ఞెయన్ను నోడిదరె నిన్న మనస్సు పాపదింద నివృత్తవాయితెందు తిళియుత్తదె. ఆదుదరింద నాను నినగె ధర్మద ఉపదేశవన్ను నీడుత్తేనె. ఏకెందరె నీను శ్రీసంపన్ననూ మహా బలశాలియూ మత్తు సంతుష్టనూ ఆగిరువె. మత్తు నీను ధర్మద మేలెయే దృష్టియన్నిట్టిరువె.
12148001e పురస్తాద్దారుణో భూత్వా సుచిత్రతరమేవ తత్।।
12148002a అనుగృహ్ణంతి భూతాని స్వేన వృత్తేన పార్థివ।
పార్థివ! మొదలు కఠోరనాగిద్దుకొండు నంతర కోమల భావవన్ను తాళి తన్న సద్వ్యవహారగళింద సమస్త జీవిగళిగె అనుగ్రహవన్ను నీడువుదు అత్యంత ఆశ్చర్యకరవాదుదు.
12148002c కృత్స్నే నూనం సదసతీ1 ఇతి లోకో వ్యవస్యతి।
12148002e యత్ర త్వం తాదృశో భూత్వా ధర్మమద్యానుపశ్యసి।।
తుంబా సమయ రాజను తీక్ష్ణవాగియే ఇద్దరె ఎల్లవన్నూ సుట్టు భస్మమాడుత్తానె ఎందు లోకద అభిప్రాయవాగిదె. ఆదరె నీను హాగిద్దరూ ధర్మద మేలె నిన్న లక్ష్యవన్నిట్టిరువె ఎన్నువుదు అల్ప ఆశ్చర్యద విషయవేనూ అల్ల.
12148003a హిత్వా సురుచిరం భక్ష్యం భోగాంశ్చ తప ఆస్థితః।
12148003c ఇత్యేతదపి భూతానామద్భుతం2 జనమేజయ।।
జనమేజయ! నీను దీర్ఘకాలదింద భక్ష్య-భోజ్యాది పదార్థగళన్ను పరిత్యజిసి తపస్సినల్లి నిరతనాగిరువెయెందరె ఇదు జీవిగళిగె అద్భుతవాదుదే సరి.
12148004a యో దుర్బలో3 భవేద్దాతా కృపణో వా తపోధనః।
12148004c అనాశ్చర్యం తదిత్యాహుర్నాతిదూరే హి వర్తతే।।
ధనసంపన్నను దానియాగిరువుదరల్లి అథవా దరిద్రను తపోధననాగిరువుదరల్లి ఆశ్చర్యవేనూ ఇల్ల. ఏకెందరె ఇంథవరిగె దాన మత్తు తపస్సుగళు అధిక కఠిణవాదవుగళల్ల.
12148005a ఏతదేవ హి కార్పణ్యం సమగ్రమసమీక్షితమ్।
12148005c తస్మాత్సమీక్షయైవ స్యాద్భవేత్తస్మింస్తతో గుణః।।
సమగ్రవాగి విచారిసదే కార్యవన్ను ఆరంభిసువుదు కార్పణ్యతె. ఆదుదరింద ఎల్లవన్నూ సమీక్షిసి కార్యకైగొళ్ళువుదరల్లియే ఉత్తమ గుణవిదె.
12148006a యజ్ఞో దానం దయా వేదాః సత్యం చ పృథివీపతే।
12148006c పంచైతాని పవిత్రాణి షష్ఠం సుచరితం తపః।।
పృథివీపతే! యజ్ఞ, దాన, దయె, వేదగళు మత్తు సత్య ఈ ఐదన్ను పవిత్రవెందు హేళలాగిదె. ఇదర జొతె సుచరితవాద తపస్సూ కూడ ఆరనెయ పవిత్ర కర్మవెందు హేళలాగిదె.
12148007a తదేవ రాజ్ఞాం పరమం పవిత్రం జనమేజయ।
12148007c తేన సమ్యగ్గృహీతేన శ్రేయాంసం ధర్మమాప్స్యసి।।
జనమేజయ! రాజరిగె ఇవే పరమ పవిత్రవాదవుగళు. ఇవుగళన్ను చెన్నాగి ఆచరణెగె తరువుదరింద నీను శ్రేయస్సన్నూ ధర్మవన్నూ పడెదుకొళ్ళుత్తీయె.
12148008a పుణ్యదేశాభిగమనం పవిత్రం పరమం స్మృతమ్।
12148008c అపి హ్యుదాహరంతీమా గాథా గీతా యయాతినా।।
పుణ్య తీర్థగళిగె యాత్రెమాడువుదన్నూ పరమ పవిత్రవెందు పరిగణిసిద్దారె. ఇదక్కె సంబంధిసిదంతె యయాతియు హాడిద ఈ గాథెయన్ను ఉదాహరిసుత్తారె.
12148009a యో మర్త్యః ప్రతిపద్యేత ఆయుర్జీవేత వా పునః।
12148009c యజ్ఞమేకాంతతః కృత్వా తత్సంన్యస్య తపశ్చరేత్।।
దీర్ఘ కాలద జీవనవన్ను బయసువవను యత్నపూర్వక యజ్ఞవన్ను మాడబేకు మత్తు నంతర అదన్ను త్యజిసి తపస్సన్నాచరిసబేకు.
12148010a పుణ్యమాహుః కురుక్షేత్రం సరస్వత్యాం పృథూదకమ్4।
12148010c యత్రావగాహ్య పీత్వా వా నైవం శ్వోమరణం తపేత్।।
కురుక్షేత్ర, సరస్వతీ నది మత్తు పృథూదకగళన్ను పుణ్యకరవెందు హేళుత్తారె. అవుగళల్లి స్నానమాడిదవరిగె మత్తు అవుగళ నీరన్ను కుడిదవరిగె ముందాగువ మరణవు భయవిరువుదిల్ల.
12148011a మహాసరః పుష్కరాణి ప్రభాసోత్తరమానసే।
12148011c కాలోదం త్వేవ గంతాసి లబ్ధాయుర్జీవితే పునః।।
12148012a సరస్వతీదృషద్వత్యౌ సేవమానోఽనుసంచరేః5।
12148012c స్వాధ్యాయశీలః స్థానేషు సర్వేషు సముపస్పృశేః।।
మహాసరోవర పుష్కర, ప్రభాస, ఉత్తర మానస, కాలోదక, సరస్వతీ మత్తు దృషద్వతిగళన్ను సేవిసుత్తా సంచరిసిదరె నినగె పునః జీవనదల్లి దీర్ఘాయువు ప్రాప్తవాగుత్తదె. ఈ ఎల్ల తీర్థస్థానగళల్లి స్వాధ్యాయశీలనాగి స్నానమాడబేకు.
12148013a త్యాగధర్మం పవిత్రాణాం సంన్యాసం పరమబ్రవీత్6।
12148013c అత్రాప్యుదాహరంతీమా గాథాః సత్యవతా కృతాః।।
సర్వత్యాగరూప సంన్యాసవే పరమ పవిత్రవెందు హేళిద్దారె. ఇదక్కె సంబంధిసిదంతె సత్యవానను రచిసిద ఈ గాథెయన్ను ఉదాహరిసుత్తారె.
12148014a యథా కుమారః సత్యో వై న పుణ్యో న చ పాపకృత్।
12148014c న హ్యస్తి సర్వభూతేషు దుఃఖమస్మిన్కుతః సుఖమ్।।
బాలకరు రాగ-ద్వేషగళింద శూన్యరాగిరువ కారణ సదా సత్యపరాయణరాగియే ఇరుత్తారె. అవరు పుణ్యవన్నూ మాడువుదిల్ల మత్తు పాపవన్నూ మాడువుదిల్ల. ఈ లోకదల్లి సర్వజీవిగళిగూ దుఃఖవే ఇల్లదిరువాగ సుఖవెల్లింద?
12148015a ఏవం ప్రకృతిభూతానాం సర్వసంసర్గయాయినామ్।
12148015c త్యజతాం జీవితం ప్రాయో వివృతే పుణ్యపాతకే।।
ఈ సుఖ మత్తు దుఃఖగళెరడూ సర్వ సంసర్గదోషగళన్ను స్వీకరిసి అవుగళన్ను అనుసరిసి నడెయువ ప్రకృతిస్థ ప్రాణిగళ ధర్మగళు. మమతె మత్తు అహంకారాదిగళొందిగె ఎల్లవన్నూ త్యాగమాడిదవరిగె పుణ్య మత్తు పాపగళెల్లవూ నివృత్తవాగిరుత్తవె. అంథవర జీవనవే కల్యాణమయవాదుదు.
12148016a యత్త్వేవ రాజ్ఞో జ్యాయో వై కార్యాణాం తద్వదామి తే।
12148016c బలేన సంవిభాగైశ్చ జయ స్వర్గం పునీష్వ చ।।
ఈగ నాను రాజన శ్రేష్ఠ కార్యగళ కురితు హేళుత్తేనె. ధర్మయుక్త బల మత్తు దానగళ మూలక స్వర్గలోకవన్ను జయిసు.
12148017a యస్యైవం బలమోజశ్చ స ధర్మస్య ప్రభుర్నరః।
12148017c బ్రాహ్మణానాం సుఖార్థం త్వం పర్యేహి పృథివీమిమామ్।।
యారల్లి బల మత్తు ఓజస్సుగళివెయో అవనే ధర్మాచరణెయల్లి సమర్థనాగుత్తానె. బ్రాహ్మణర సుఖక్కాగియే నీను ఈ పృథ్వియన్ను పాలిసు.
12148018a యథైవైనాన్ పురాక్షైప్సీస్తథైవైనాన్ ప్రసాదయ।
12148018c అపి ధిక్క్రియమాణోఽపి త్యజ్యమానోఽప్యనేకధా।।
12148019a ఆత్మనో దర్శనం విద్వన్నాహంతాస్మీతి మా క్రుధః।
12148019c ఘటమానః స్వకార్యేషు కురు నైఃశ్రేయసం పరమ్।।
హిందె హేగె ఈ బ్రాహ్మణరన్ను నీను ఆక్షేపిసిద్దెయో అదే రీతి ఈగ అవరన్ను ప్రసన్నగొళిసు. అవరు నిన్నన్ను ధిక్కరిసి అనేక బారి త్యజిసిద్దరూ నీను నిన్న ఆత్మదృష్టియన్నిట్టుకొండు ఇన్ను బ్రాహ్మణరన్ను క్రోధితనాగి కొల్లువుదిల్ల ఎందు నిశ్చయిసు. నిన్న కర్తవ్యపాలనెగాగి సంపూర్ణ ప్రయత్నపడుత్తా పరమ కల్యాణద సాధనెయన్ను మాడు.
12148020a హిమాగ్నిఘోరసదృశో రాజా భవతి కశ్చన।
12148020c లాంగలాశనికల్పో వా భవత్యన్యః పరంతప।।
పరంతప! కెలవు రాజరు హిమదంతె శీతలరాగిరుత్తారె. కెలవరు అగ్నియంతె తాపవుళ్ళవరాగిరుత్తారె. ఇన్ను కెలవరు యమరాజనంతె ఘోరరాగిరుత్తారె. కెలవరు కళెయన్ను మూలసహిత కిత్తొగెయువ నేగిలినంతిరుత్తారె. ఇన్ను కెలవు రాజరు పాపచారిగళ మేలె అకస్మాత్తాగి బీళువ సిడిలినంతిరుత్తారె.
12148021a న నిఃశేషేణ మంతవ్యమచికిత్స్యేన7 వా పునః।
12148021c న జాతు నాహమస్మీతి ప్రసక్తవ్యమసాధుషు।।
ఎందూ నన్న అభావవు ఉంటాగదిరలెందు రాజను దుష్ట పురుషరొడనె సంబంధవెన్నెందూ ఇట్టుకొండిరబారదు. అవరొందిగె యావ మంత్రాలోచనెయన్నూ మాడబారదు మత్తు పునః అవరొందిగె ఉత్తమవాగి వ్యవహరిసలూ బారదు.
12148022a వికర్మణా తప్యమానః పాదాత్పాపస్య ముచ్యతే।
12148022c నైతతకార్యం పునరితి ద్వితీయాత్పరిముచ్యతే।
12148022e చరిష్యే ధర్మమేవేతి తృతీయాత్పరిముచ్యతే8।।
దుష్కర్మవన్ను మాడిదవను పశ్చాత్తాప పట్టరె పాపదింద ముక్తరాగుత్తారె. ఎరడనే బారి దుష్కర్మవన్ను మాడిదరె “ఇన్ను నాను ఇదన్ను మాడువుదిల్ల” ఎందు ప్రతిజ్ఞె మాడువుదరింద పాపముక్తనాగుత్తానె. మూరనె బారి దుష్కర్మవన్ను మాడిదరె “ఇన్ను ముందె ధర్మవన్నే ఆచరిసుత్తేనె” ఎందు శపథ మాడువుదరింద పాపముక్తనాగుత్తానె.
12148023a కల్యాణమనుమంతవ్యం పురుషేణ బుభూషతా।
12148023c యే సుగంధీని సేవంతే తథాగంధా భవంతి తే।
12148023e యే దుర్గంధీని సేవంతే తథాగంధా భవంతి తే।।
అభివృద్ధియన్ను బయసువ పురుషను కల్యాణకారీ కర్మగళన్ను మాడబేకు. సుగంధిత పదార్థగళన్ను సేవిసువవర దేహదింద సుగంధవు హొరహొమ్ముత్తదె మత్తు సదా దుర్గంధవన్ను సేవిసువవర శరీరదింద దుర్గంధవే పసరిసుత్తదె.
12148024a తపశ్చర్యాపరః సద్యః పాపాద్ధి పరిముచ్యతే।
12148024c సంవత్సరముపాస్యాగ్నిమభిశస్తః ప్రముచ్యతే।
12148024e త్రీణి వర్షాణ్యుపాస్యాగ్నిం భ్రూణహా విప్రముచ్యతే।।
తపస్సినల్లి తత్పరనాద మనుష్యను తక్షణవే పాపగళింద ముక్తనాగుత్తానె. ఒందు వర్షద పర్యంత అగ్నిహోత్రవన్ను మాడువ కలంకిత పురుషను తన్న మేలిరువ కలంకదింద ముక్తనాగుత్తానె. మూరు వర్షగళు అగ్నియ ఉపాసనెయన్ను మాడిదరె భ్రూణహత్యా పాపదిందలూ ముక్తనాగుత్తానె.
12148025a 9యావతః ప్రాణినో హన్యాత్తజ్జాతీయాన్ స్వభావతః। 12148025c ప్రమీయమాణానున్మోచ్య భ్రూణహా10 విప్రముచ్యతే।।
ప్రాణిగళ హత్యెమాడువవను ఎష్టు ప్రాణిగళన్ను వధిసిద్దనో అదే జాతియ అష్టే ప్రాణిగళన్ను మృత్యువినింద ఉళిసిద్దే ఆదరె ప్రాణిగళన్ను కొంద పాపదింద ముక్తనాగుత్తానె.
12148026a అపి వాప్సు నిమజ్జేత త్రిర్జపన్నఘమర్షణమ్।
12148026c యథాశ్వమేధావభృథస్తథా తన్మనురబ్రవీత్।।
అఘమర్షణ మంత్ర11వన్ను జపిసుత్తా మూరు బారి నీరినల్లి ముళుగువవనిగె అశ్వమేధ యజ్ఞద అవభృత స్నానద ఫలవు దొరెయుత్తదె ఎందు మనువు హేళిద్దానె.
12148027a క్షిప్రం ప్రణుదతే పాపం సత్కారం లభతే తథా।
12148027c అపి చైనం ప్రసీదంతి భూతాని జడమూకవత్।।
అఘమర్షణ మంత్రవన్ను జపిసువవను శీఘ్రదల్లియే తన్న పాపగళన్ను కళెదుకొళ్ళుత్తానె మత్తు అవనిగె సర్వత్ర సత్కారవు దొరెయుత్తదె. అవన కురితు జడ మత్తు మూక ఎల్ల భూతగళూ ప్రసన్నగొళ్ళుత్తవె.
12148028a బృహస్పతిం దేవగురుం సురాసురాః సమేత్య సర్వే నృపతేఽన్వయుంజన్।
12148028c ధర్మే ఫలం వేత్థ కృతే మహర్షే తథేతరస్మిన్నరకే పాపలోకే।।
12148029a ఉభే తు యస్య సుకృతే భవేతాం కిం స్విత్తయోస్తత్ర జయోత్తరం స్యాత్।
12148029c ఆచక్ష్వ నః కర్మఫలం మహర్షే కథం పాపం నుదతే పుణ్యశీలః।।
ఒమ్మె ఎల్ల దేవతెగళు మత్తు అసురరు అతి ఆదరదింద దేవగురు బృహస్పతియ బళి హోగి కేళిదరు: “మహర్షే! నీను ధర్మఫలవన్ను తిళిదిరువె. మత్తు ఎంథవరిగె నరకద పాపలోకవు దొరెయుత్తదె ఎన్నువుదన్నూ నీను తిళిదిద్దీయె. ఆదరె యారిగె సుఖ మత్తు దుఃఖ ఎరడూ సమనాగిరువవో అవను పుణ్య-పాపగళ ఫలవన్ను జయిసుత్తానెయే? మహర్షే! నమగె కర్మఫలగళన్ను వర్ణిసు మత్త పుణ్యశీలను పాపగళన్ను హేగె కళెదుకొళ్ళుత్తానె ఎన్నువదన్నూ హేళు.”
12148030 బృహస్పతిరువాచ ।
12148030a కృత్వా పాపం పూర్వమబుద్ధిపూర్వం పుణ్యాని యః కురుతే బుద్ధిపూర్వమ్।
12148030c స తత్పాపం నుదతే పుణ్యశీలో వాసో యథా మలినం క్షారయుక్త్యా।।
బృహస్పతియు హేళిదను: “మొదలు తిళియదెయే పాపవన్ను మాడి నంతర బుద్ధిపూర్వకవాగి పుణ్యకర్మగళన్ను మాడిదరె ఆ పుణ్యశీలను క్షారవన్ను బళసి బట్టెయల్లియ కొళెయన్ను తొళెయువంతె తన్న పాపవన్ను తొళెదుకొళ్ళుత్తానె.
12148031a పాపం కృత్వా న మన్యేత నాహమస్మీతి పూరుషః।
12148031c చికీర్షేదేవ కల్యాణం శ్రద్దధానోఽనసూయకః।।
పాపవన్నెసగి అభిమానపడబారదు. పౌరుషవన్ను తోరిసబారదు. ఇన్నాదరూ శ్రద్ధాపూర్వకనాగి అనసూయకనాగి కల్యాణయుక్త కర్మగళన్నే మాడబేకు.
12148032a చిద్రాణి వసనస్యేవ సాధునా వివృణోతి యః।
12148032c యః పాపం పురుషః కృత్వా కల్యాణమభిపద్యతే।।
సత్పురుషర వస్త్రగళల్లిరువ ఛిద్రగళన్ను ముచ్చువవను మత్తు పాపకర్మగళన్ను మాడి నంతరవాదరూ కల్యాణ కర్మగళన్నెసగువను ఇబ్బరూ పాపరహితరాగుత్తారె.
12148033a యథాదిత్యః పునరుద్యంస్తమః సర్వం వ్యపోహతి।
12148033c కల్యాణమాచరన్నేవం సర్వం పాపం వ్యపోహతి।।
ఆదిత్యను హేగె ఉదయవాగి సర్వ కత్తలెయన్నూ హోగలాడిసుత్తానో హాగె కల్యాణకర కర్మగళన్ను మాడిదరె సర్వ పాపగళూ కళెదుహోగుత్తవె.”””
12148034 భీష్మ ఉవాచ ।
12148034a ఏవముక్త్వా స రాజానమింద్రోతో జనమేజయమ్।
12148034c యాజయామాస విధివద్వాజిమేధేన శౌనకః।।
భీష్మను హేళిదను: “రాజా జనమేజయనిగె హీగె హేళి శౌనక ఇంద్రోతను అవనింద విధివత్తాగి అశ్వమేధ యజ్ఞవన్ను మాడిసిదను.
12148035a తతః స రాజా వ్యపనీతకల్మషః శ్రియా యుతః ప్రజ్వలితాగ్నిరూపయా।
12148035c వివేశ రాజ్యం స్వమమిత్రకర్శనో దివం యథా పూర్ణవపుర్నిశాకరః।।
అనంతర ఆ రాజను దోషగళన్ను కళెదుకొండు శ్రీయింద కూడిదవనాగి అగ్నిరూపదల్లి ప్రజ్వలిసిదను. ఆ అమిత్రకర్శనను పూర్ణిమెయ చంద్రను దివవన్ను హేగో హాగె తన్న రాజ్యవన్ను ప్రవేశిసిదను.”
సమాప్తి
ఇతి శ్రీమహాభారతే శాంతి పర్వణి ఆపద్ధర్మ పర్వణి ఇంద్రోతపారిక్షితీయే అష్టాచత్వారింశదధికశతతమోఽధ్యాయః।। ఇదు శ్రీమహాభారతదల్లి శాంతి పర్వదల్లి ఆపద్ధర్మ పర్వదల్లి ఇంద్రోతపారిక్షితీయ ఎన్నువ నూరానల్వత్తెంటనే అధ్యాయవు.-
కృత్సం నూనం స దహతి ఎంబ పాఠాంతరవిదె (గీతా ప్రెస్). ↩︎
-
ఇత్యేతదభిభూతానామద్భుతం ఎంబ పాఠాంతరవిదె (గీతా ప్రెస్). ↩︎
-
యోఽదుర్లభో ఎంబ పాఠాంతరవిదె (గీతా ప్రెస్). ఇదే ఇల్లి సరియాదుదెందు నన్న అభిప్రాయ. ↩︎
-
పుణ్యమాహుః కురుక్షేత్రం కురుక్షేత్రాత్ సరస్వతీం। ఎంబ పాఠాంతరవిదె (గీతా ప్రెస్) మత్తు ఇదర నంతర ఇన్నొందు అధిక శ్లోకార్ధవిదె: సరస్వత్యాశ్చ తీర్థాని తీర్థేభ్యశ్చ పృథూదకమ్।। ↩︎
-
సంగమో మానసః సరః ఎంబ పాఠాంతరవిదె (గీతా ప్రెస్). ↩︎
-
మనరబ్రవీత్ ఎంబ పాఠాంతరవిదె (గీతా ప్రెస్). ↩︎
-
గంతవ్యమవిచ్ఛిన్నేన ఎంబ పాఠాంతరవిదె (గీతా ప్రెస్). ↩︎
-
ఇదర నంతర గీతా ప్రెస్ నల్లి ఈ ఒందు అధిక శ్లోకార్ధవిదె: శుచిస్తీర్థాన్యనుచరన్ బహుత్వాత్పరిముచ్యతే। ↩︎
-
గీతా ప్రెస్ నల్లి ఇదక్కె మొదలు ఈ ఒందు అధిక శ్లోకవిదె: మహాసరః పుష్కరాణి ప్రభాసోత్తరమానసే। అభ్యేత్య యోజనశతం భ్రూణహా విప్రముచ్యతే।। ↩︎
-
ప్రాణిహా ఎంబ పాఠాంతరవిదె (గీతా ప్రెస్). ఇదే ఇల్లి సూక్తవాగిదె ఎందెనిసుత్తదె. ↩︎
-
https://soundcloud.com/dr-harisha-b-s/10-1 అఘమష౯ణ మంత్ర: అఘ=న గచ్ఛంతీతి అఘాః నమ్మన్ను బిట్టు హోగదే ఇరువుదు. నావు మాడిద పాపగళు. పరిహరిసికొళ్ళద హొరతు నమ్మన్ను బిట్టు హోగదే ఇరువవు. తేషాం మర్షణం అవుగళన్ను హొడెదోడిసువ మంత్ర అఘమష౯ణ మంత్ర. ఋతం చ సత్యంచేతి సూక్తస్య అఘమర్షణ ఋషిః ఇతి శిరసి। అనుష్టుప్ ఛందః ఇతి ముఖే। భావవృత్తో దేవతా ఇతి హృదయే। పాప పురుష విసర్జనే వినియోగః ఇతి నమనమ్। ఓం ఋతం చ సత్యం చాభీద్ధాత్తపసోఽధ్యజాయత। తతో రాత్ర్యజాయత తతః సముద్రో అర్ణవః।। సముద్రాదర్ణవాదధి సంవత్సరో అజాయత। అహోరాత్రాణి విదధద్విశ్వస్య మిషతో వశీ।। సూర్యాచంద్రమసౌ ధాతా యథాపూర్వమకల్పయత్। దివం చ పృథివీం చాంతరిక్షమథో స్వః।। ↩︎