પ્રવેશ
।। ઓં ઓં નમો નારાયણાય।। શ્રી વેદવ્યાસાય નમઃ ।।
શ્રી કૃષ્ણદ્વૈપાયન વેદવ્યાસ વિરચિત
શ્રી મહાભારત
શાંતિ પર્વ
આપદ્ધર્મ પર્વ
અધ્યાય 147
સાર
બ્રહ્મહત્યॆય અપરાધી જનમેજયનિગॆ ઇંદ્રોત મુનિયુ આશ્રયવન્નિત્તિદુદુ (1-22).
12147001 ભીષ્મ ઉવાચ।
12147001a એવમુક્તઃ પ્રત્યુવાચ તં મુનિં જનમેજયઃ।
12147001c ગર્હ્યં ભવાન્ગર્હયતિ નિંદ્યં નિંદતિ મા ભવાન્।।
12147002a ધિક્કાર્યં મા1 ધિક્કુરુતે તસ્માત્ત્વાહં પ્રસાદયે।
ભીષ્મનુ હેળિદનુ: “હીગॆ હેળલુ જનમેજયનુ મુનિગॆ ઉત્તરિસિદનુ: “તિરસ્કૃતનન્નુ નીનુ તિરસ્કરિસુત્તિદ્દીયॆ. નિંદનીયનન્નુ નીનુ નિંદિસુત્તિદ્દીયॆ. ધિક્કરિસબેડ. નન્નન્નુ ધિક્કરિસુત્તિરુવ નિન્નન્નુ નાનુ પ્રસન્નગॊળિસ બયસુત્તેનॆ.
12147002c સર્વં હીદં સ્વકૃતં2 મે જ્વલામ્યગ્નાવિવાહિતઃ।।
12147003a સ્વકર્માણ્યભિસંધાય નાભિનંદતિ મે મનઃ।
ઇવॆલ્લવૂ નાને માડિકॊંડિદ્દાગિદॆ. ઇદરિંદાગિયે નન્નॊળગॆ અગ્નિયન્નુ ઇટ્ટિદ્દારો ऎન્નુવંતॆ નાનુ સુડુત્તિદ્દેનॆ. નન્નદે કૃત્યગળન્નુ નॆનપિસિકॊંડુ નન્ન મનવુ પ્રસન્નવાગુત્તિલ્લ.
12147003c પ્રાપ્તં નૂનં મયા ઘોરં ભયં વૈવસ્વતાદપિ।।
12147004a તત્તુ શલ્યમનિર્હૃત્ય કથં શક્ષ્યામિ જીવિતુમ્।
12147004c સર્વમન્યૂન્વિનીય ત્વમભિ મા વદ શૌનક।।
નિજવાગિયૂ નનગॆ વૈવસ્વત યમનિંદલૂ ઘોર ભયવુ પ્રાપ્તવાગલિક્કિદॆ. ઈ મુળ્ળન્નુ નન્ન હૃદયદિંદ કિત્તॊગॆયદે નાનુ હેગॆ તાને જીવિસિરબલ્લॆનુ? શૌનક! સર્વક્રોધગળન્નૂ ત્યજિસિ નન્ન ઉદ્ધારદ યાવુદાદરૂ ઉપાયવન્નુ હેળુ.
12147005a મહાનસં બ્રાહ્મણાનાં ભવિષ્યામ્યર્થવાન્પુનઃ3।
12147005c અસ્તુ શેષં કુલસ્યાસ્ય મા પરાભૂદિદં કુલમ્।।
ભવિષ્યદલ્લિ પુનઃ નાનુ ઉદ્દેશપૂર્વકવાગિ બ્રાહ્મણર મહાન્ ભક્તનાગુત્તેનॆ. નન્ન ઈ કુલવુ સ્વલ્પવાદરૂ ઉળિદુકॊળ્ળલિ. ઈ કુલવુ સંપૂર્ણવાગિ નાશવાગદિરલિ.
12147006a ન હિ નો બ્રહ્મશપ્તાનાં શેષો ભવિતુમર્હતિ।
12147006c શ્રુતીરલભમાનાનાં સંવિદં વેદનિશ્ચયાત્।।
12147007a નિર્વિદ્યમાનઃ સુભૃશં ભૂયો વક્ષ્યામિ સાંપ્રતમ્।
12147007c ભૂયશ્ચૈવાભિનંક્ષંતિ નિર્ધર્મા નિર્જપા ઇવ।।
બ્રાહ્મણર શાપદિંદ નમ્મ કુલવુ સ્વલ્પવૂ ઉળિયુવુદિલ્લ. નન્ન ઈ પાપદ કારણદિંદ સમાજદલ્લિ નનગॆ પ્રશંસॆયૂ દॊરॆયુત્તિલ્લ મત્તુ સજાતીય બંધુગળॊંદિગॆ બॆરॆયુવંતॆયૂ ઇલ્લ. આદુદરિંદ અત્યંત ખેદ મત્તુ વિરક્તિયન્નુ હॊંદિ વેદગળ નિશ્ચયાત્મક જ્ઞાનવિરુવ નિન્નંથહ બ્રાહ્મણરિગॆ પુનઃ હેળુત્તેનॆ: નિર્જન સ્થાનદલ્લિરુવ યોગિગળુ પાપિપુરુષરન્નુ હેગॆ રક્ષિસુવરો હાગॆ નીવૂ કૂડ નિમ્મ દયॆયિંદ નન્નંતહ દુઃખી મનુષ્યન રક્ષણॆયન્નુ માડબેકુ.
12147008a અર્વાક્ચ પ્રતિતિષ્ઠંતિ પુલિંદશબરા ઇવ।
12147008c ન હ્યયજ્ઞા અમું લોકં પ્રાપ્નુવંતિ કથં ચન।।
તમ્મ પાપદ કારણદિંદ યજ્ઞદ અધિકારદિંદ વંચિતરાદવરુ પુલિંદરુ મત્તુ શબરરંતॆ નરકદલ્લિયે બિદ્દિરુત્તારॆ. અવરુ પરલોકદલ્લિ યાવુદે ઉત્તમ ગતિયન્નુ પડॆયુવુદિલ્લ.
12147009a અવિજ્ઞાયૈવ મે પ્રજ્ઞાં બાલસ્યેવ સુપંડિતઃ।
12147009c બ્રહ્મન્ પિતેવ પુત્રેભ્યઃ પ્રતિ માં વાંચ શૌનક।।
બ્રહ્મન્! શૌનક! નીનુ પ્રાજ્ઞ મત્તુ નાનુ મૂર્ખ. નીનુ નન્ન બાલબુદ્ધિયન્નુ તિળિદુકॊંડુ તંદॆયુ પુત્રન મેલॆ સ્વભાવતઃ સંતુષ્ટનાગુવંતॆ નન્ન મેલૂ પ્રસન્નનાગુ.”
12147010 શૌનક ઉવાચ ।
12147010a કિમાશ્ચર્યં યતઃ પ્રાજ્ઞો બહુ કુર્યાદ્ધિ સાંપ્રતમ્4।
12147010c ઇતિ વૈ પંડિતો ભૂત્વા ભૂતાનાં નોપતપ્યતિ5।।
શૌનકનુ હેળિદનુ: “અત્યંત પ્રાજ્ઞનાદવનુ સાંપ્રતવાદુદન્નુ માડિદરॆ અદરલ્લિ આશ્ચર્યવેનિદॆ? ઇદન્નુ તિળિદ પંડિતનુ પ્રાણિગળ કુરિતુ પરિતપિસુવુદિલ્લ.
12147011a પ્રજ્ઞાપ્રાસાદમારુહ્ય અશોચ્યઃ શોચતે જનાન્।
12147011c જગતીસ્થાનિવાદ્રિસ્થઃ પ્રજ્ઞયા પ્રતિપશ્યતિ6।।
વિશુદ્ધ બુદ્ધિય અટ્ટવન્નેરિ સ્વયં શોકરહિતનાગિદ્દુકॊંડુ ઇતર દુઃખી મનુષ્યરિગાગિ શોકિસુવવનુ પર્વત શિખરવન્નેરિ પર્વતદ સુત્તલિરુવ ऎલ્લવન્નૂ નોડુવંતॆ તન્ન જ્ઞાનબલદિંદ ऎલ્લવન્નૂ તિળિદુકॊળ્ળુત્તાનॆ.
12147012a ન ચોપલભતે તત્ર ન ચ કાર્યાણિ પશ્યતિ7।
12147012c નિર્વિણ્ણાત્મા પરોક્ષો વા ધિક્કૃતઃ સર્વસાધુષુ8।।
સર્વસાધુગળિંદ વિરક્તનાદ મત્તુ અવર દૃષ્ટિપથદિંદ દૂરવિરુવ અથવા અવરિંદ ધિક્કરિસલ્પટ્ટવનિગॆ જ્ઞાનવુ ઉપલબ્ધવાગુવુદિલ્લ મત્તુ અવન યાવ કાર્યવૂ નડॆયુવુદિલ્લ.
12147013a વિદિત્વોભયતો વીર્યં માહાત્મ્યં વેદ આગમે।
12147013c કુરુષ્વેહ મહાશાંતિં બ્રહ્મા શરણમસ્તુ તે।।
વેદ મત્તુ આગમગળુ હેળિરુવ બ્રાહ્મણર વીર્ય મત્તુ મહાત્મॆગળન્નુ નીનુ તિળિદિદ્દીયॆ. ઇલ્લિ મહાશાંતિયિંદ બ્રાહ્મણરુ નિનગॆ નॆલॆયન્નુ નીડુવંતॆ પ્રયત્નિસુ.
12147014a તદ્વૈ પારત્રિકં ચારુ બ્રાહ્મણાનામકુપ્યતામ્।
12147014c અથ ચેત્તપ્યસે પાપૈર્ધર્મં ચેદનુપશ્યસિ।।
ક્રોધરહિતનાગિ બ્રાહ્મણરિગॆ માડુવ સેવॆયુ પારલૌકિક લાભક્કॆ કારણવાગુત્તદॆ. નિન્ન પાપગળિગॆ પશ્ચાત્તાપ પડુત્તિરુવॆયાદરॆ નિન્ન દૃષ્ટિયુ નિરંતરવાગિ ધર્મદ મેલॆયે ઇરલિ.”
12147015 જનમેજય ઉવાચ ।
12147015a અનુતપ્યે ચ પાપેન ન ચાધર્મં ચરામ્યહમ્।
12147015c બુભૂષું ભજમાનં ચ પ્રતિવાંચામિ9 શૌનક।।
જનમેજયનુ હેળિદનુ: “શૌનક! નન્ન પાપગળિગॆ પશ્ચાત્તાપપડુત્તિદ્દેનॆ. અધર્મદલ્લિ નડॆદુકॊળ્ળુવુદિલ્લ. નન્ન કલ્યાણવન્ને બયસુત્તેનॆ. ભરવસॆયન્નુ નીડુત્તિદ્દેનॆ.”
12147016 શૌનક ઉવાચ ।
12147016a ચિત્ત્વા સ્તંભં10 ચ માનં ચ પ્રીતિમિચ્ચામિ તે નૃપ।
12147016c સર્વભૂતહિતે તિષ્ઠ ધર્મં ચૈવ પ્રતિસ્મર।।
શૌનકનુ હેળિદનુ: “નૃપ! નાનુ નિન્ન નિલુવુ મત્તુ માનવન્નુ છેદિસિ નિનગॆ પ્રિયવાદુદન્નુ માડુત્તેનॆ. નીનુ ધર્મવન્નુ સદા સ્મરિસુત્તા સર્વભૂતગળ હિતદ સાધનॆયન્નુ માડુ.
12147017a ન ભયાન્ન ચ કાર્પણ્યાન્ન લોભાત્ત્વામુપાહ્વયે।
12147017c તાં મે દેવા ગિરં સત્યાં શૃણ્વંતુ બ્રાહ્મણૈઃ સહ।।
નાનુ નિન્નન્નુ ભયદિંદાગલી કાર્પણ્યદિંદાગલી અથવા લોભદિંદાગલી સ્વીકરિસુત્તિલ્લ. નીનુ ઈ બ્રાહ્મણરॊંદિગॆ દૈવી વાણિયંતિરુવ નન્ન ઈ સત્યમાતન્નુ કેળુ.
12147018a સોઽહં ન કેન ચિચ્ચાર્થી ત્વાં ચ ધર્મમુપાહ્વયે।
12147018c ક્રોશતાં સર્વભૂતાનામહો ધિગિતિ કુર્વતામ્।।
નાનુ નિન્નિંદ યાવ વસ્તુવન્નૂ બયસુત્તિલ્લ. સર્વભૂતગળૂ નિન્નન્નુ કૂગિ ધિક્કરિસુત્તિદ્દરૂ કેવલ ધર્મદ કારણદિંદાગિ નિન્નન્નુ ઇલ્લિ સ્વાગતિસુત્તિદ્દેનॆ.
12147019a વક્ષ્યંતિ મામધર્મજ્ઞા વક્ષ્યંત્યસુહૃદો જનાઃ।
12147019c વાચસ્તાઃ સુહૃદઃ શ્રુત્વા સંજ્વરિષ્યંતિ મે ભૃશમ્।।
જનરુ નન્નન્નુ અધર્મજ્ઞનॆંદુ હેળુવરુ. નન્ન સુહૃદ્ જનરુ નન્નન્નુ ત્યજિસુત્તારॆ. નાનુ નિનગॆ નીડુવ ધર્મોપદેશવન્નુ કેળિ નન્ન સુહૃદયરુ અત્યંત રોષદિંદ ઉરિયુત્તારॆ.
12147020a કે ચિદેવ મહાપ્રાજ્ઞાઃ પરિજ્ઞાસ્યંતિ કાર્યતામ્।
12147020c જાનીહિ મે કૃતં તાત બ્રાહ્મણાન્ પ્રતિ ભારત।।
ભારત! યારાદરૂ મહાપ્રાજ્ઞરે નન્ન ઈ કાર્યવન્નુ અર્થમાડિકॊળ્ળબલ્લરુ. બ્રાહ્મણરિગॆ ऒળ્ળॆયદન્નુ માડબેકॆન્નુવુદે નન્ન ઈ કાર્યદ ઉદ્દેશવાગિદॆ. ઇદન્નુ નીનુ ચॆન્નાગિ તિળિદુકો.
12147021a યથા તે મત્કૃતે ક્ષેમં લભેરંસ્તત્તથા કુરુ।
12147021c પ્રતિજાનીહિ ચાદ્રોહં બ્રાહ્મણાનાં નરાધિપ।।
બ્રાહ્મણરુ નન્નલ્લિ હેગॆ ક્ષેમવાગિદ્દારો હાગॆ નીનૂ અવર ક્ષેમવન્નુ નોડિકો. નરાધિપ! બ્રાહ્મણર કુરિતુ દ્રોહવન્નॆસગુવુદિલ્લ ऎંદુ પ્રતિજ્ઞॆયન્નુ માડુ.”
12147022 જનમેજય ઉવાચ ।
12147022a નૈવ વાચા ન મનસા ન પુનર્જાતુ કર્મણા।
12147022c દ્રોગ્ધાસ્મિ બ્રાહ્મણાન્વિપ્ર ચરણાવેવ તે સ્પૃશે।।
જનમેજયનુ હેળિદનુ: “વિપ્ર! નિન્ન ચરણગળન્નુ મુટ્ટિ શપથમાડુત્તિદ્દેનॆ – વાચા, મનસા અથવ કર્મગળિંદ બ્રાહ્મણરિગॆ દ્રોહવન્નॆસગુવુદિલ્લ!”
સમાપ્તિ
ઇતિ શ્રીમહાભારતે શાંતિ પર્વણિ આપદ્ધર્મ પર્વણિ ઇંદ્રોતપારિક્ષિતીયે સપ્તચત્વારિંશદધિકશતતમોઽધ્યાયઃ।।
ઇદુ શ્રીમહાભારતદલ્લિ શાંતિ પર્વદલ્લિ આપદ્ધર્મ પર્વદલ્લિ ઇંદ્રોતપારિક્ષિતીય ऎન્નુવ નૂરાનલ્વત્તેળને અધ્યાયવુ.
-
માં ऎંબ પાઠાંતરવિદॆ (ગીતા પ્રॆસ્). ↩︎
-
દુષ્કૃતં ऎંબ પાઠાંતરવિદॆ (ગીતા પ્રॆસ્). ↩︎
-
મહાનાસં બ્રાહ્મણાનાં ભૂયો વક્ષ્યામિ સાંપ્રતમ્। ऎંબ પાઠાંતરવિદॆ (ગીતા પ્રॆસ્). ↩︎
-
કિમાશ્ચર્યં યદપ્રજ્ઞો બહુ કુર્યાદસાંપ્રતમ્। ऎંબ પાઠાંતરવિદॆ (ગીતા પ્રॆસ્). ↩︎
-
નાનુકુપ્યતે ऎંબ પાઠાંતરવિદॆ (ગીતા પ્રॆસ્). ↩︎
-
પ્રતિપત્સ્યતિ ऎંબ પાઠાંતરવિદॆ (ગીતા પ્રॆસ્). ↩︎
-
ન ચોલભ્યતે તેન ન ચાશ્ચર્યાણિ કુર્વતે। ऎંબ પાઠાંતરવિદॆ (ગીતા પ્રॆસ્). ↩︎
-
પૂર્વસાધુષુ ऎંબ પાઠાંતરવિદॆ (ગીતા પ્રॆસ્). ↩︎
-
પ્રીતિમાન્ ભવ ऎંબ પાઠાંતરવિદॆ (ગીતા પ્રॆસ્). ↩︎
-
દંભં ऎંબ પાઠાંતરવિદॆ (ગીતા પ્રॆસ્). ↩︎