ปฺรวเศ
ฯฯ โอํ โอํ นมโ นารายณายฯฯ ศฺรี วเทวฺยาสาย นมห์ ฯฯ
ศฺรี กฺฤษฺณทฺวไปายน วเทวฺยาส วิรจิต
ศฺรี มหาภารต
ศาํติ ปรฺว
อาปทฺธรฺม ปรฺว
อธฺยาย 130
สาร
ราชรฺษิคฬ สทาจาร วรฺณนเะ (1-21).
12130001 ยุธิษฺฐิร อุวาจฯ
12130001a หีนเ ปรมกเ ธรฺมเ สรฺวลโกาติลํฆินิ1ฯ
12130001c สรฺวสฺมินฺทสฺยุสาทฺภูตเ ปฺฤถิวฺยามุปชีวนเฯฯ
12130002a กเนาสฺมินฺพฺราหฺมณโ ชีวเชฺชฆนฺยเ กาล อาคตเฯ
12130002c อสํตฺยชนฺปุตฺรปเาตฺรานนุกฺรโศาตฺปิตามหฯฯ
ยุธิษฺฐิรนุ หเฬิทนุ: “ปิตามห! สรฺวลโกคฬิคู หิตกรวาท ปรม ราชธรฺมวุ หีนวคิ ภูมิย มเลิน อุปชีวน สาธนคฬเะลฺลวู ทสฺยุคฬ อธิการกฺกเะ พํทุ อตฺยํต สํกฏวาท ชีวกฺกเ ตโะํทรเะยาคุวํตห กาลวุ พํทาค มกฺกฬุ มโะมฺมกฺกฬนฺนุ ตโะรเะยทเ ทยาปรนาคิรุว พฺราหฺมณนุ ยาว วฺฤตฺติยิํท ชีวนวนฺนุ นฑเะสพเกุ?”
12130003 ภีษฺม อุวาจฯ
12130003a วิชฺญานพลมาสฺถาย ชีวิตวฺยํ ตถาคตเฯ
12130003c สรฺวํ สาธฺวรฺถมเวเทมสาธฺวรฺถํ น กิํ จนฯฯ
ภีษฺมนุ หเฬิทนุ: “อํถห กาลวุ พํทาค พฺราหฺมณนุ ตนฺน วิชฺญานพลวนฺนุ อาศฺรยิสิ ชีวิสพเกุ. อี ลโกทลฺลิ เอะลฺลวู สาธุคฬ สลุวาคิ อิรุววเ หโะรตุ ยาวุทู อสาธุคฬิคเะ อิรุวุทิลฺล.
12130004a อสาธุภฺยโ นิราทาย สาธุภฺยโ ยห์ ปฺรยจฺจติฯ
12130004c อาตฺมานํ สํกฺรมํ กฺฤตฺวา กฺฤตฺสฺนธรฺมวิทเว2 สห์ฯฯ
ตนฺนนฺนเ สเตุวเะยนฺนาคิ มาฑิกโะํฑุ อสาธุคฬิํท ธนวนฺนุ ตเะคเะทุกโะํฑุ สาธุคฬิคเะ กโะํฑุววนเ ธรฺมวนฺนุ สํปูรฺณวาคิ ติฬิทุกโะํฑวนุ.
12130005a สุรโษเณาตฺมนโ3 ราชนฺราชฺยเ สฺถิติมกโปยนฺฯ
12130005c อทตฺตมปฺยาททีต ทาตุรฺวิตฺตํ มมเติ วาฯฯ
ราชนฺ! ราชฺยภฺรษฺฏนาท ราชนุ ตนฺน ราชฺยวนฺนุ ปุนห์ ปฑเะทุกโะฬฺฬลุ ราชฺยท ปริสฺถิติยนฺนุ หทคเะฑิสทเ ธนิกรลฺลิรุว ธนวุ ตนฺนทเ เอะํทุ ภาวิสิ อวริํท พลาตฺการวาคิ ธนวนฺนุ ตเะคเะทุกโะฬฺฬพเกุ.
12130006a วิชฺญานพลปูตโ ยโ วรฺตตเ นิํทิตเษฺวปิฯ
12130006c วฺฤตฺตวิชฺญานวานฺธีรห์ กสฺตํ กิํ วกฺตุมรฺหติฯฯ
วิชฺญานพลทิํท ววิตฺรนาท, ยาวุทริํท ยาวุทุ นิรฺวหิสุวุทเะํทุ ติฬิท ธีรนุ อาปตฺกาลทลฺลิ นิํทิตวาคิ นฑเะทุกโะํฑรู อวน กุริตุ ยารุ เอนุ หเฬิยารุ?
12130007a ยเษาํ พลกฺฤตา วฺฤตฺติรฺนไษามนฺยาภิรโจตเ4ฯ
12130007c ตเชสาภิปฺรวรฺธํตเ5 พลวํตโ ยุธิษฺฐิรฯฯ
ยุธิษฺฐิร! พลกฺฤต วฺฤตฺติคฬลฺลิรุววริคเะ อนฺย วฺฤตฺติคฬุ หิฑิสุวุทิลฺล. พลวํตรุ ตเชสฺสินิํท อินฺนู วรฺธิสุตฺตารเะ.
12130008a ยทเว ปฺรกฺฤตํ ศาสฺตฺรมวิศเษเณ วิํทติ6ฯ
12130008c ตทเว มธฺยาห์ สเวํตเ มเธาวี จาปฺยถโตฺตรมฺ7ฯฯ
มธฺยม วรฺคท ราชรุ สํทรฺภกฺกเะ ยาวุทุ หโะฬเะยุตฺตทเะยโ อทรํตเะ มาฑุตฺตารเะ. วิศเษวาทวุคฬนฺนเนู มาฑุวุทิลฺล. อาทรเะ มเธาวี ราชรุ อทกฺกิํตลู อุตฺตม มารฺควนฺนุ พฬสุตฺตารเะ.
12130009a ฤตฺวิกฺปุรโหิตาจารฺยานฺสตฺกฺฤตไรภิปูชิตานฺฯ
12130009c น พฺราหฺมณานฺยาตยเต ทโษานฺปฺราปฺนโติ ยาตยนฺฯฯ
เอะํตห อาปตฺกาลทลฺลิยเ อาทรู สตฺกฺฤตราท ฤตฺวิชรนฺนู, ปูชนีย อาจารฺยรนฺนู, ปุรโหิตรนฺนู มตฺตุ พฺราหฺมณรนฺนู, นโยิสพารทุ. อวรนฺนุ นโยิสิทรเะ อวนิคเะ ทโษคฬุํฏาคุตฺตวเะ.
12130010a เอตตฺปฺรมาณํ ลโกสฺย จกฺษุรเตตฺสนาตนมฺฯ
12130010c ตตฺปฺรมาณโ'วคาหเต ตเน ตตฺสาธฺวสาธุ วาฯฯ
อี อาปทฺธรฺมวุ ลโกกฺกเ ปฺรมาณภูตวาคิทเะ. อิทุ สนาตน ทฺฤษฺฏิกโณ. ราชนุ อิทนฺนเ ปฺรมาณวาคิฏฺฏุกโะํฑุ สาธุ-อสาธุ การฺยคฬนฺนุ นิรฺณยิสพเกุ.
12130011a พหูนิ คฺรามวาสฺตวฺยา รโษาทฺพฺรูยุห์ ปรสฺปรมฺฯ
12130011c น ตเษาํ วจนาทฺราชา สตฺกุรฺยาทฺยาตยเต วาฯฯ
อนเก คฺรามวาสิคฬุ รโษทิํท ปรสฺปรรร กุริตุ หเฬิกโะฬฺฬุตฺติรุตฺตารเะ. ราชนุ อวร มาติน อาธารท มเลเะ ยารนฺนู สตฺกริสลู พารทุ, ศิกฺษิสลู พารทุ.
12130012a น วาจฺยห์ ปริวาทโ วไ น ศฺรโตวฺยห์ กถํ จนฯ
12130012c กรฺณาวเว ปิธาตวฺยเา ปฺรสฺถเยํ วา ตตโ'นฺยตห์ฯฯ
ปรนิํทเะยนฺนุ มาฑลู พารทุ; ปรนิํทเะยนฺนุ ยาวุทเ การณกฺกู กเฬลู พารทุ. ปรนิํทเะยุ นฑเะยุตฺติรุวาค กิวิคฬนฺนาทรู มุจฺจิกโะฬฺฬพเกุ อถวา พเรเะ กฑเะ หโะรฏุหโคพเกุ.
12130013a น วไ สตาํ วฺฤตฺตมเตตฺปริวาทโ น ปไศุนมฺฯ
12130013c คุณานามเว วกฺตารห์ สํตห์ สตฺสุ ยุธิษฺฐิรฯฯ
ยุธิษฺฐิร! ปรนิํทนเะ มตฺตุ จาฑิหเฬุวุทุ สตฺปุรุษร นฑตเะคฬลฺล. สตฺปุรุษราทรโ สตฺปุรุษร สภเะคฬลฺลิ อิตรร คุณคฬ กุริตเ มาตนาฑุตฺตารเะ.
12130014a ยถา สมธุรเา ทมฺยเา สุทาํตเา8 สาธุวาหินเาฯ
12130014c ธุรมุทฺยมฺย วหตสฺตถา วรฺตเต วไ นฺฤปห์ฯ
สุมธุร, สุศิกฺษิต, นิยํตฺรณทลฺลิรุว, ภารวนฺนุ หโะรพลฺล เอะรฑุ เอะตฺตุคฬํตเะ นฺฤปนุ ราชฺยภารวนฺนุ จเะนฺนาคิ นิรฺวหิสพเกุ.
12130014e ยถา ยถาสฺย วหตห์ สหายาห์ สฺยุสฺตถาปรเฯฯ
12130015a อาจารมเว มนฺยํตเ ครียโ ธรฺมลกฺษณมฺฯ
อนเก สหายกรนฺนุ ปฑเะทุกโะฬฺฬลุ ศกฺยวาท อาจารคฬนฺนิฏฺฏุกโะํฑิรพเกุ. สทาจารวเ อติ ทโะฑฺฑ ธรฺมลกฺษณวเะํทุ มนฺนิสุตฺตารเะ.
12130015c อปรเ นไวมิจฺจํติ ยเ ศํขลิขิตปฺริยาห์ฯ
12130015e มารฺทวาทถ ลโภาทฺวา ตเ พฺรูยุรฺวากฺยมีทฺฤศมฺ9ฯฯ
อาทรเะ ศํขลิขิต ปฺริยรุ อิทนฺนุ โอะปฺปิกโะฬฺฬุวุทิลฺล. มารฺทวทิํท มตฺตุ ลโภทิํท อวรุ หีคเะ หเฬุตฺตารเะ.
12130016a อารฺษมปฺยตฺร ปศฺยํติ วิกรฺมสฺถสฺย ยาปนมฺ10ฯ
12130016c น จารฺษาตฺสทฺฤศํ กิํ จิตฺปฺรมาณํ วิทฺยตเ11 กฺว จิตฺฯฯ
วิกรฺมิยุ คุรุวเ อาคิทฺทรู ศิกฺษารฺหนเะํทุ หเฬุตฺตารเะ. ฤษิคฬ สทฺฤศวาท ปฺรมาณวุ พเรเะ ยาวุทู อิลฺล.
12130017a ทเวา อปิ วิกรฺมสฺถํ ยาตยํติ นราธมมฺฯ
12130017c วฺยาชเน วิํทนฺวิตฺตํ หิ ธรฺมาตฺตุ ปริหียตเฯฯ
ทเวตเะคฬู กูฑ วิกรฺมิ นราธมนนฺนุ ปีนรกกฺกเะ กโะํฑโะยฺยุตฺตารเะ. วฺยาชฺยทิํท วิตฺตวนฺนุ ปฑเะทุกโะฬฺฬุววนุ ธรฺมภฺรษฺฏนาคุตฺตานเะ.
12130018a สรฺวตห์ สตฺกฺฤตห์ สทฺภิรฺภูติปฺรภวการณไห์ฯ
12130018c หฺฤทยเนาภฺยนุชฺญาตโ ยโ ธรฺมสฺตํ วฺยวสฺยติฯฯ
อภิวฺฤทฺธิคเะ การณราท สาธุปุรุษริํท สรฺวตห์ สตฺกฺฤตวาท มตฺตุ ตนฺน หฺฤทยทิํทลู อนุชฺญาต ธรฺมวนฺนเ ราชนู อนุสริสพเกุ.
12130019a ยศฺจตุรฺคุณสํปนฺนํ ธรฺมํ วเท ส ธรฺมวิตฺฯ
12130019c อหเริว หิ ธรฺมสฺย ปทํ ทุห์ขํ ควเษิตุมฺฯฯ
จตุรฺคุณ12สํปนฺนวาทุทนฺนเ ธรฺมวเะํทุ ธรฺมวิทรุ ติฬิทิรุตฺตารเะ. สรฺปท ปทจิหฺนเะคฬนฺนุ ติฬิยุวุทุ เอะษฺฏุ กษฺฏวโ อษฺฏเ กษฺฏกรวาทุทุ ธรฺมวนฺนุ ติฬิทุกโะฬฺฬุวุทุ.
12130020a ยถา มฺฤคสฺย วิทฺธสฺย มฺฤควฺยาธห์ ปทํ นยเตฺฯ
12130020c กกฺษเ รุธิรปาตเน ตถา ธรฺมปทํ นยเตฺฯฯ
พาณวุ จุจฺจิ สโรุตฺติรุว รกฺตวุ หเคเะ วฺยาธนิคเะ มฺฤควุ หโท มารฺควนฺนุ สูจิสุตฺตทเะยโ หาคเะ จตุรฺคุณสํปนฺน อาจรณเะคฬุ ธรฺมท มารฺควนฺนุ สูจิสุตฺตวเะ.
12130021a เอวํ สทฺภิรฺวินีตเน ปถา คํตวฺยมจฺยุตฯ
12130021c ราชรฺษีณาํ วฺฤตฺตมเตทวคจฺจ ยุธิษฺฐิรฯฯ
ยุธิษฺฐิร! หีคเะ สตฺปุรุษรุ หโท มารฺควนฺนุ อนุสริสุวุทุ ยุกฺตวุ. ราชรฺษิคฬ สทาจารคฬนฺนุ นีนู มนนมาฑุ.”
สมาปฺติ
อิติ ศฺรีมหาภารตเ ศาํติ ปรฺวณิ อาปทฺธรฺม ปรฺวณิ ราชรฺษิวฺฤตฺตํ นาม ตฺริํศาตฺยธิกศตตมโ'ธฺยายห์ฯฯ อิทุ ศฺรีมหาภารตทลฺลิ ศาํติปรฺวทลฺลิ อาปทฺธรฺมปรฺวทลฺลิ ราชรฺษิวฺฤตฺต เอะนฺนุว นูรามูวตฺตนเ อธฺยายวุ.-
สรฺวลโกาภิสํหิตเฯ (ภารต ทรฺศน). ↩︎
-
กฺฤจฺฉฺรธรฺมวิทเว (ภารต ทรฺศน). ↩︎
-
อากาํกฺษนฺนาตฺมนโ (ภารต ทรฺศน). ↩︎
-
ตเษามนฺยา น รโจตเ (ภารต ทรฺศน). ↩︎
-
ปฺรวรฺตํตเ (ภารต ทรฺศน). ↩︎
-
ยทไว ปฺรากฺฤตํ ศาสฺตฺรมวิศเษเณ วรฺตตเฯ (ภารต ทรฺศน). ↩︎
-
ตทไวมภฺยสเทเวํ มเธาวี วาปฺยตโตฺตรมฺฯ (ภารต ทรฺศน). ↩︎
-
สุทํตเา (ภารต ทรฺศน). ↩︎
-
มาตฺสรฺยาทถวา ลโภานฺน พฺรูยุรฺวากฺยมีทฺฤศํฯ (ภารต ทรฺศน) ↩︎
-
ปาตนมฺฯ (ภารต ทรฺศน). ↩︎
-
ทฺฤศฺยตเ (ภารต ทรฺศน). ↩︎
-
วเทวิหิตวาท, สฺมฺฤติคฬิํท อนุมโทิตวาท, สชฺชน สเวิต มตฺตุ ตนกู ปฺริยวาคิรุววเ จตุรฺคุณสํปนฺนวาทวุคฬุ (ภารต ทรฺศน). ↩︎