130: ра̄джаршивр̣ттам̣

правэш́а

।। ом̣ ом̣ намо на̄ра̄йан̣а̄йа।। ш́рӣ вэдавйа̄са̄йа намах̣ ।।

ш́рӣ кр̣шн̣адваипа̄йана вэдавйа̄са вирачита

ш́рӣ маха̄бха̄рата

ш́а̄м̣ти парва

а̄паддхарма парва

адхйа̄йа 130

са̄ра

ра̄джаршигал̤а сада̄ча̄ра варн̣анэ̆ (1-21).

12130001 йудхишт̣хира ува̄ча।
12130001a хӣнэ парамакэ дхармэ сарвалока̄тилам̣гхини1
12130001c сарвасминдасйуса̄дбхӯтэ пр̣тхивйа̄мупаджӣванэ।।
12130002a кэна̄сминбра̄хман̣о джӣвэджджагханйэ ка̄ла а̄гатэ।
12130002c асам̣тйаджанпутрапаутра̄нанукрош́а̄тпита̄маха।।

йудхишт̣хирану хэл̤идану: “пита̄маха! сарвалокагал̤игӯ хитакарава̄да парама ра̄джадхармаву хӣнаваги бхӯмийа мэлина упаджӣвана са̄дханагал̤э̆ллавӯ дасйугал̤а адхика̄раккэ̆ бам̣ду атйам̣та сам̣кат̣ава̄да джӣваккэ то̆м̣дарэ̆йа̄гувам̣таха ка̄лаву бам̣да̄га маккал̤у мо̆ммаккал̤анну то̆рэ̆йадэ дайа̄парана̄гирува бра̄хман̣ану йа̄ва вр̣ттийим̣да джӣванаванну над̣э̆сабэку?”

12130003 бхӣшма ува̄ча।
12130003a виджн̃а̄набалама̄стха̄йа джӣвитавйам̣ татха̄гатэ।
12130003c сарвам̣ са̄дхвартхамэвэдамаса̄дхвартхам̣ на ким̣ чана।।

бхӣшману хэл̤идану: “ам̣тхаха ка̄лаву бам̣да̄га бра̄хман̣ану танна виджн̃а̄набалаванну а̄ш́райиси джӣвисабэку. ӣ локадалли э̆ллавӯ са̄дхугал̤а салува̄ги ирувавэ хо̆рату йа̄вудӯ аса̄дхугал̤игэ̆ ирувудилла.

12130004a аса̄дхубхйо нира̄да̄йа са̄дхубхйо йах̣ прайаччати।
12130004c а̄тма̄нам̣ сам̣крамам̣ кр̣тва̄ кр̣тснадхармавидэва2 сах̣।।

таннаннэ сэтувэ̆йанна̄ги ма̄д̣ико̆м̣д̣у аса̄дхугал̤им̣да дханаванну тэ̆гэ̆дуко̆м̣д̣у са̄дхугал̤игэ̆ ко̆м̣д̣уваванэ дхармаванну сам̣пӯрн̣ава̄ги тил̤идуко̆м̣д̣авану.

12130005a сурошэн̣а̄тмано3 ра̄джанра̄джйэ стхитимакопайан।
12130005c адаттамапйа̄дадӣта да̄турвиттам̣ мамэти ва̄।।

ра̄джан! ра̄джйабхрашт̣ана̄да ра̄джану танна ра̄джйаванну пунах̣ пад̣э̆дуко̆л̤л̤алу ра̄джйада паристхитийанну хадагэ̆д̣исадэ дханикараллирува дханаву таннадэ э̆м̣ду бха̄виси аварим̣да бала̄тка̄рава̄ги дханаванну тэ̆гэ̆дуко̆л̤л̤абэку.

12130006a виджн̃а̄набалапӯто йо вартатэ ним̣дитэшвапи।
12130006c вр̣ттавиджн̃а̄нава̄ндхӣрах̣ кастам̣ ким̣ вактумархати।।

виджн̃а̄набаладим̣да вавитрана̄да, йа̄вударим̣да йа̄вуду нирвахисувудэ̆м̣ду тил̤ида дхӣрану а̄патка̄ладалли ним̣дитава̄ги над̣э̆дуко̆м̣д̣арӯ авана куриту йа̄ру эну хэл̤ийа̄ру?

12130007a йэша̄м̣ балакр̣та̄ вр̣ттирнаиша̄манйа̄бхирочатэ4
12130007c тэджаса̄бхиправардхам̣тэ5 балавам̣то йудхишт̣хира।।

йудхишт̣хира! балакр̣та вр̣ттигал̤аллируваваригэ̆ анйа вр̣ттигал̤у хид̣исувудилла. балавам̣тару тэджассиним̣да иннӯ вардхисутта̄рэ̆.

12130008a йадэва пракр̣там̣ ш́а̄страмавиш́эшэн̣а вим̣дати6
12130008c тадэва мадхйа̄х̣ сэвам̣тэ мэдха̄вӣ ча̄пйатхоттарам7।।

мадхйама варгада ра̄джару сам̣дарбхаккэ̆ йа̄вуду хо̆л̤э̆йуттадэ̆йо адарам̣тэ̆ ма̄д̣утта̄рэ̆. виш́эшава̄давугал̤аннэнӯ ма̄д̣увудилла. а̄дарэ̆ мэдха̄вӣ ра̄джару адакким̣талӯ уттама ма̄ргаванну бал̤асутта̄рэ̆.

12130009a р̣твикпурохита̄ча̄рйа̄нсаткр̣таирабхипӯджита̄н।
12130009c на бра̄хман̣а̄нйа̄тайэта доша̄нпра̄пноти йа̄тайан।।

э̆м̣таха а̄патка̄ладаллийэ а̄дарӯ саткр̣тара̄да р̣твиджараннӯ, пӯджанӣйа а̄ча̄рйараннӯ, пурохитараннӯ матту бра̄хман̣араннӯ, нойисаба̄раду. аваранну нойисидарэ̆ аванигэ̆ дошагал̤ум̣т̣а̄гуттавэ̆.

12130010a этатпрама̄н̣ам̣ локасйа чакшурэтатсана̄танам।
12130010c татпрама̄н̣о'вага̄хэта тэна татса̄дхваса̄дху ва̄।।

ӣ а̄паддхармаву локаккэ прама̄н̣абхӯтава̄гидэ̆. иду сана̄тана др̣шт̣икон̣а. ра̄джану иданнэ прама̄н̣ава̄гит̣т̣уко̆м̣д̣у са̄дху-аса̄дху ка̄рйагал̤анну нирн̣айисабэку.

12130011a бахӯни гра̄мава̄ставйа̄ роша̄дбрӯйух̣ параспарам।
12130011c на тэша̄м̣ вачана̄дра̄джа̄ саткурйа̄дйа̄тайэта ва̄।।

анэка гра̄мава̄сигал̤у рошадим̣да параспарарара куриту хэл̤ико̆л̤л̤уттирутта̄рэ̆. ра̄джану авара ма̄тина а̄дха̄рада мэлэ̆ йа̄раннӯ саткарисалӯ ба̄раду, ш́икшисалӯ ба̄раду.

12130012a на ва̄чйах̣ парива̄до ваи на ш́ротавйах̣ катхам̣ чана।
12130012c карн̣а̄вэва пидха̄тавйау прастхэйам̣ ва̄ тато'нйатах̣।।

параним̣дэ̆йанну ма̄д̣алӯ ба̄раду; параним̣дэ̆йанну йа̄вудэ ка̄ран̣аккӯ кэл̤алӯ ба̄раду. параним̣дэ̆йу над̣э̆йуттирува̄га кивигал̤анна̄дарӯ муччико̆л̤л̤абэку атхава̄ бэрэ̆ кад̣э̆ хо̆рат̣ухогабэку.

12130013a на ваи сата̄м̣ вр̣ттамэтатпарива̄до на паиш́унам।
12130013c гун̣а̄на̄мэва вакта̄рах̣ сам̣тах̣ сатсу йудхишт̣хира।।

йудхишт̣хира! параним̣данэ̆ матту ча̄д̣ихэл̤увуду сатпурушара над̣атэ̆гал̤алла. сатпурушара̄даро сатпурушара сабхэ̆гал̤алли итарара гун̣агал̤а куритэ ма̄тана̄д̣утта̄рэ̆.

12130014a йатха̄ самадхурау дамйау суда̄м̣тау8 са̄дхува̄хинау।
12130014c дхурамудйамйа вахатастатха̄ вартэта ваи нр̣пах̣।

сумадхура, суш́икшита, нийам̣тран̣адаллирува, бха̄раванну хо̆рабалла э̆рад̣у э̆ттугал̤ам̣тэ̆ нр̣пану ра̄джйабха̄раванну чэ̆нна̄ги нирвахисабэку.

12130014e йатха̄ йатха̄сйа вахатах̣ саха̄йа̄х̣ сйустатха̄парэ।।
12130015a а̄ча̄рамэва манйам̣тэ гарӣйо дхармалакшан̣ам।

анэка саха̄йакаранну пад̣э̆дуко̆л̤л̤алу ш́акйава̄да а̄ча̄рагал̤аннит̣т̣уко̆м̣д̣ирабэку. сада̄ча̄равэ ати до̆д̣д̣а дхармалакшан̣авэ̆м̣ду маннисутта̄рэ̆.

12130015c апарэ наивамиччам̣ти йэ ш́ам̣кхаликхитаприйа̄х̣।
12130015e ма̄рдава̄датха лобха̄два̄ тэ брӯйурва̄кйамӣдр̣ш́ам9।।

а̄дарэ̆ ш́ам̣кхаликхита прийару иданну о̆ппико̆л̤л̤увудилла. ма̄рдавадим̣да матту лобхадим̣да авару хӣгэ̆ хэл̤утта̄рэ̆.

12130016a а̄ршамапйатра паш́йам̣ти викармастхасйа йа̄панам10
12130016c на ча̄рша̄тсадр̣ш́ам̣ ким̣ читпрама̄н̣ам̣ видйатэ11 ква чит।।

викармийу гурувэ а̄гиддарӯ ш́икша̄рханэ̆м̣ду хэл̤утта̄рэ̆. р̣шигал̤а садр̣ш́ава̄да прама̄н̣аву бэрэ̆ йа̄вудӯ илла.

12130017a дэва̄ апи викармастхам̣ йа̄тайам̣ти нара̄дхамам।
12130017c вйа̄джэна вим̣данвиттам̣ хи дхарма̄тту парихӣйатэ।।

дэватэ̆гал̤ӯ кӯд̣а викарми нара̄дхамананну пӣнаракаккэ̆ ко̆м̣д̣о̆ййутта̄рэ̆. вйа̄джйадим̣да виттаванну пад̣э̆дуко̆л̤л̤увавану дхармабхрашт̣ана̄гутта̄нэ̆.

12130018a сарватах̣ саткр̣тах̣ садбхирбхӯтипрабхавака̄ран̣аих̣।
12130018c хр̣дайэна̄бхйануджн̃а̄то йо дхармастам̣ вйавасйати।।

абхивр̣ддхигэ̆ ка̄ран̣ара̄да са̄дхупурушарим̣да сарватах̣ саткр̣тава̄да матту танна хр̣дайадим̣далӯ ануджн̃а̄та дхармаваннэ ра̄джанӯ анусарисабэку.

12130019a йаш́чатургун̣асам̣паннам̣ дхармам̣ вэда са дхармавит।
12130019c ахэрива хи дхармасйа падам̣ дух̣кхам̣ гавэшитум।।

чатургун̣а12сам̣паннава̄дуданнэ дхармавэ̆м̣ду дхармавидару тил̤идирутта̄рэ̆. сарпада падачихнэ̆гал̤анну тил̤ийувуду э̆шт̣у кашт̣аво ашт̣э кашт̣акарава̄дуду дхармаванну тил̤идуко̆л̤л̤увуду.

12130020a йатха̄ мр̣гасйа виддхасйа мр̣гавйа̄дхах̣ падам̣ найэт।
12130020c какшэ рудхирапа̄тэна татха̄ дхармападам̣ найэт।।

ба̄н̣аву чуччи соруттирува рактаву хэгэ̆ вйа̄дханигэ̆ мр̣гаву хода ма̄ргаванну сӯчисуттадэ̆йо ха̄гэ̆ чатургун̣асам̣панна а̄чаран̣э̆гал̤у дхармада ма̄ргаванну сӯчисуттавэ̆.

12130021a эвам̣ садбхирвинӣтэна патха̄ гам̣тавйамачйута।
12130021c ра̄джаршӣн̣а̄м̣ вр̣ттамэтадавагачча йудхишт̣хира।।

йудхишт̣хира! хӣгэ̆ сатпурушару хода ма̄ргаванну анусарисувуду йуктаву. ра̄джаршигал̤а сада̄ча̄рагал̤анну нӣнӯ мананама̄д̣у.”

сама̄пти ити ш́рӣмаха̄бха̄ратэ ш́а̄м̣ти парван̣и а̄паддхарма парван̣и ра̄джаршивр̣ттам̣ на̄ма трим̣ш́а̄тйадхикаш́ататамо'дхйа̄йах̣।। иду ш́рӣмаха̄бха̄ратадалли ш́а̄м̣типарвадалли а̄паддхармапарвадалли ра̄джаршивр̣тта э̆ннува нӯра̄мӯваттанэ адхйа̄йаву.

  1. сарвалока̄бхисам̣хитэ। (бха̄рата дарш́ана). ↩︎

  2. кр̣ччхрадхармавидэва (бха̄рата дарш́ана). ↩︎

  3. а̄ка̄м̣кшанна̄тмано (бха̄рата дарш́ана). ↩︎

  4. тэша̄манйа̄ на рочатэ (бха̄рата дарш́ана). ↩︎

  5. правартам̣тэ (бха̄рата дарш́ана). ↩︎

  6. йадаива пра̄кр̣там̣ ш́а̄страмавиш́эшэн̣а вартатэ। (бха̄рата дарш́ана). ↩︎

  7. тадаивамабхйасэдэвам̣ мэдха̄вӣ ва̄пйатоттарам। (бха̄рата дарш́ана). ↩︎

  8. судам̣тау (бха̄рата дарш́ана). ↩︎

  9. ма̄тсарйа̄датхава̄ лобха̄нна брӯйурва̄кйамӣдр̣ш́ам̣। (бха̄рата дарш́ана) ↩︎

  10. па̄танам। (бха̄рата дарш́ана). ↩︎

  11. др̣ш́йатэ (бха̄рата дарш́ана). ↩︎

  12. вэдавихитава̄да, смр̣тигал̤им̣да анумодитава̄да, саджджана сэвита матту танакӯ прийава̄гирувавэ чатургун̣асам̣паннава̄давугал̤у (бха̄рата дарш́ана). ↩︎