প্ৰৱেশ
।। ওং ওং নমো নাৰাযণায।। শ্ৰী ৱেদৱ্যাসায নমঃ ।।
শ্ৰী কৃষ্ণদ্ৱৈপাযন ৱেদৱ্যাস ৱিৰচিত
শ্ৰী মহাভাৰত
শাংতি পৰ্ৱ
ৰাজধৰ্ম পৰ্ৱ
অধ্যায 111
সাৰ
সদাচাৰ মত্তু ঈশ্ৱৰভক্তিয মূলক মনুষ্যনু দুঃখদিংদ পাৰাগুৱ ৱিধানগল়ু (1-29).
12111001 যুধিষ্ঠিৰ উৱাচ।
12111001a ক্লিশ্যমানেষু ভূতেষু তৈস্তৈৰ্ভাৱৈস্ততস্ততঃ।
12111001c দুৰ্গাণ্যতিতৰেদ্যেন তন্মে ব্ৰূহি পিতামহ।।
যুধিষ্ঠিৰনু হেল়িদনু: “পিতামহ! জীৱিগল়ু অৱৰৱৰদে ভাৱগল়ল্লি অল্লল্লি কষ্টপডুত্তিৰুত্তৱॆ. যাৱ উপাযদিংদ কষ্টগল়ন্নু দাটবহুদু ऎন্নুৱুদন্নু ননগॆ হেল়ু.”
12111002 ভীষ্ম উৱাচ।
12111002a আশ্ৰমেষু যথোক্তেষু যথোক্তং যে দ্ৱিজাতযঃ।
12111002c ৱৰ্তংতে সংযতাত্মানো দুৰ্গাণ্যতিতৰংতি তে।।
ভীষ্মনু হেল়িদনু: “যথোক্তৱাদ আশ্ৰমগল়ল্লি যথোক্তৱাগি সংযতাত্মৰাগি ৱৰ্তিসুৱ দ্ৱিজাতিযৱৰু কষ্টগল়িংদ পাৰাগুত্তাৰॆ.
12111003a যে দংভান্ন জপংতি1 স্ম যেষাং ৱৃত্তিশ্চ সংৱৃতা2।
12111003c ৱিষযাংশ্চ নিগৃহ্ণংতি দুৰ্গাণ্যতিতৰংতি তে।।
দংবাচাৰদল্লি তॊডগদে নিযমবদ্ধ ৱৃত্তিযল্লি তॊডগিৰুৱৱৰু মত্তু ৱিষযাসক্তিযন্নু নিগ্ৰহিসুৱৱৰু কষ্টগল়িংদ পাৰাগুত্তাৰॆ.
12111004a 3ৱাসযংত্যতিথীন্নিত্যং নিত্যং যে চানসূযকাঃ। 12111004c নিত্যং স্ৱাধ্যাযশীলাশ্চ দুৰ্গাণ্যতিতৰংতি তে।।
নিত্যৱূ অতিথিগল়িগॆ উল়িযলু অনুকূলমাডিকॊডুৱ, নিত্যৱূ অসূযাৰহিতৰাগিৰুৱ মত্তু নিত্যৱূ স্ৱাধ্যাযশীলৰাগিৰুৱৱৰু কষ্টগল়িংদ পাৰাগুত্তাৰॆ.
12111005a মাতাপিত্ৰোশ্চ যে ৱৃত্তিং ৱৰ্তংতে ধৰ্মকোৱিদাঃ।
12111005c ৱৰ্জযংতি দিৱাস্ৱপ্নং দুৰ্গাণ্যতিতৰংতি তে।।
মাতাপিতৃগল় সেৱॆযল্লি নিৰতৰাদ মত্তু হগলু নিদ্দॆযন্নু বিট্টিৰুৱ ধৰ্মকোৱিদৰু কষ্টগল়িংদ পাৰাগুত্তাৰॆ.
12111006a স্ৱেষু দাৰেষু ৱৰ্তংতে ন্যাযৱৃত্তেষ্ৱৃতাৱৃতৌ।
12111006c অগ্নিহোত্ৰপৰাঃ সংতো দুৰ্গাণ্যতিতৰংতি তে।।
তম্ম পত্নিযৰল্লি মাত্ৰ দেহসংবংধৱন্নিট্টুকॊংডিৰুৱ, ন্যাযৱৃত্তিযল্লিযে তॊডগিৰুৱ মত্তু অগ্নিহোত্ৰপৰৰাদ সংতৰু কষ্টগল়িংদ পাৰাগুত্তাৰॆ.
12111007a যে ন লোভান্নযংত্যৰ্থান্ৰাজানো ৰজসাৱৃতাঃ।
12111007c ৱিষযান্ পৰিৰক্ষংতো দুৰ্গাণ্যতিতৰংতি তে।।
ৰজোগুণ সংপন্নৰাদ, লোভদিংদ প্ৰজॆগল় ধনৱন্নু অপহৰিসদ মত্তু ৰাজ্যৱন্নু ऎল্ল কডॆগল়িংদ সংৰক্ষিসুৱ ৰাজৰু কষ্টগল়িংদ পাৰাগুত্তাৰॆ.
12111008a আহৱেষু চ যে শূৰাস্ত্যক্ত্ৱা মৰণজং ভযম্।
12111008c ধৰ্মেণ জযমিচ্চংতো দুৰ্গাণ্যতিতৰংতি তে।।
যুদ্ধদল্লাগুৱ মৰণসংবংধী ভযৱন্নু তॊৰॆদু ধৰ্মদিংদ জযৱন্নু বযসুৱ শূৰৰু কষ্টগল়িংদ পাৰাগুত্তাৰॆ.
12111009a যে পাপানি ন কুৰ্ৱংতি কৰ্মণা মনসা গিৰা।
12111009c নিক্ষিপ্তদংডা ভূতেষু দুৰ্গাণ্যতিতৰংতি তে।।
কৰ্মগল়িংদাগলী মনস্সিনল্লিযাগলী অথৱা মাতিনল্লিযাগলী পাপগল়ন্নॆসগদ মত্তু যাৱ জীৱিগল়ন্নূ দংডিসদৱৰু কষ্টগল়িংদ পাৰাগুত্তাৰॆ.
12111010a যে ৱদংতীহ সত্যানি প্ৰাণত্যাগেঽপ্যুপস্থিতে।
12111010c প্ৰমাণভূতা ভূতানাং দুৰ্গাণ্যতিতৰংতি তে।।
প্ৰাণত্যাগদ সমযদল্লিযূ সত্যৱন্নে হেল়ুৱ মত্তু ऎল্ল ভূতগল়িগূ প্ৰমাণভূতৰাগিৰুৱৱৰু কষ্টগল়িংদ পাৰাগুত্তাৰॆ.
12111011a অনধ্যাযেষু যে ৱিপ্ৰাঃ স্ৱাধ্যাযং নৈৱ কুৰ্ৱতে।
12111011c তপোনিত্যাঃ সুতপসো দুৰ্গাণ্যতিতৰংতি তে।।
অনধ্যাযদ দিনগল়ল্লি স্ৱাধ্যাযৱন্নু মাডদিৰুৱ তপোনিত্য উত্তম তপস্ৱী ৱিপ্ৰৰু কষ্টগল়িংদ পাৰাগুত্তাৰॆ.
12111012a কৰ্মাণ্যকুহকাৰ্থানি যেষাং ৱাচশ্চ সূনৃতাঃ।
12111012c যেষামৰ্থাশ্চ সাধ্ৱৰ্থা দুৰ্গাণ্যতিতৰংতি তে।।
তোৰিসিকॊল়্ল়লু মাত্ৰ কৰ্মগল়ন্নু মাডদিৰুৱ, সুমধুৰৱাগি মাতনাডুৱ, ঐশ্ৱৰ্যৱন্নু সত্কাৰ্যগল়িগাগিযে মীসলাগিৰুৱৱৰু কষ্টগল়িংদ পাৰাগুত্তাৰॆ.
12111013a যে তপশ্চ তপস্যংতি কৌমাৰব্ৰহ্মচাৰিণঃ।
12111013c ৱিদ্যাৱেদৱ্ৰতস্নাতা দুৰ্গাণ্যতিতৰংতি তে।।
তপস্সন্নু তপিসুৱ, কৌমাৰ্যদল্লি ব্ৰহ্মচাৰিগল়াগিৰুৱ, ৱিদ্যাৱেদগল়ন্নু পূৰৈসি স্নাতকৰাগুৱৱৰু কষ্টগল়িংদ পাৰাগুত্তাৰॆ.
12111014a যে চ সংশাংতৰজসঃ সংশাংততমসশ্চ যে।
12111014c সত্যে স্থিতা মহাত্মানো দুৰ্গাণ্যতিতৰংতি তে।।
ৰজো-তমোগুণগল়ু শাংতৱাগিৰুৱ মত্তু সত্যদল্লি স্থিতৰাগিৰুৱ মহাত্মৰু কষ্টগল়িংদ পাৰাগুত্তাৰॆ.
12111015a যেষাং ন কশ্চিত্ত্ৰসতি ত্ৰসংতি ন চ কস্য চিত্।
12111015c যেষামাত্মসমো লোকো দুৰ্গাণ্যতিতৰংতি তে।।
যাৰিংদ যাৰিগূ যাৱ ৱিধদ ভযৱূ আগুৱুদিল্লৱো, যাৰু যাৰিগূ ভযপডুৱুদিল্লৱো, যাৰ দৃষ্টিযল্লি ঈ সকলজগত্তু তন্ন আত্মক্কে সমানৱাগিৰুৱুদো, জগত্তিন সমস্তপ্ৰাণিগল় সুখ-দুঃখগল়ন্নূ তম্মৱॆংদে ভাৱিসুৱৰো অংথৱৰু কষ্টগল়িংদ পাৰাগুত্তাৰॆ.
12111016a পৰশ্ৰিযা ন তপ্যংতে যে সংতঃ পুৰুষৰ্ষভাঃ।
12111016c গ্ৰাম্যাদন্নান্নিৱৃত্তাশ্চ দুৰ্গাণ্যতিতৰংতি তে।।
ইতৰৰ সংপত্তন্নু নোডি পৰিতপিসদিৰুৱ, মত্তু গ্ৰাম্য ৱিষয ভোগগল়িংদ নিৱৃত্তৰাগিৰুৱ সংত পুৰুষৰ্ষভৰু কষ্টগল়িংদ পাৰাগুত্তাৰॆ.
12111017a সৰ্ৱান্দেৱান্নমস্যংতি সৰ্ৱান্ ধৰ্মাংশ্চ শৃণ্ৱতে।
12111017c যে শ্ৰদ্দধানা দাংতাশ্চ4 দুৰ্গাণ্যতিতৰংতি তে।।
সকল দেৱতॆগল়ন্নূ নমস্কৰিসুৱ, সৰ্ৱধৰ্মগল়ন্নূ কেল়ুৱ, শ্ৰদ্ধাসংপন্ন ইংদ্ৰিযনিগ্ৰহিগল়ু কষ্টগল়িংদ পাৰাগুত্তাৰॆ.
12111018a যে ন মানিতমিচ্চংতি মানযংতি চ যে পৰম্।
12111018c মান্যমানা ন মন্যংতে দুৰ্গাণ্যতিতৰংতি তে।।
ইতৰৰিংদ সম্মানৱন্নু ইচ্ছিসদ, ইতৰৰন্নু পৰম গৌৰৱদিংদ কাণুৱ, মত্তু গৌৰৱান্ৱিতৰন্নু গৌৰৱিসুৱৱৰু কষ্টগল়িংদ পাৰাগুত্তাৰॆ.
12111019a যে শ্ৰাদ্ধানি চ কুৰ্ৱংতি তিথ্যাং তিথ্যাং প্ৰজাৰ্থিনঃ।
12111019c সুৱিশুদ্ধেন মনসা দুৰ্গাণ্যতিতৰংতি তে।।
ৱিশুদ্ধ মনস্সিনিংদ তিথি-তিথিগল়ল্লি শ্ৰাদ্ধগল়ন্নু মাডুৱ প্ৰজাৰ্থিগল়ু কষ্টগল়িংদ পাৰাগুত্তাৰॆ.
12111020a যে ক্ৰোধং নৈৱ কুৰ্ৱংতি ক্ৰুদ্ধান্সংশমযংতি চ।
12111020c ন চ কুপ্যংতি ভৃত্যেভ্যো5 দুৰ্গাণ্যতিতৰংতি তে।।
তম্ম ক্ৰোধৱন্নু নিযংত্ৰিসিকॊল়্ল়ুৱ, কোপিষ্টৰাদৱন্নু সমাধানগॊল়িসুৱ, সেৱকৰ মেলॆ কোপগॊল়্ল়দৱৰু কষ্টগল়িংদ পাৰাগুত্তাৰॆ.
12111021a মধু মাংসং চ যে নিত্যং ৱৰ্জযংতীহ মানৱাঃ।
12111021c জন্মপ্ৰভৃতি মদ্যং চ দুৰ্গাণ্যতিতৰংতি তে।।
জন্মপ্ৰভৃতি মধু-মাংস-মদ্যগল়ন্নু ৱৰ্জিসুৱ মানৱৰু কষ্টগল়িংদ পাৰাগুত্তাৰॆ.
12111022a যাত্ৰাৰ্থং ভোজনং যেষাং সংতানাৰ্থং চ মৈথুনম্।
12111022c ৱাক্সত্যৱচনাৰ্থায দুৰ্গাণ্যতিতৰংতি তে।।
জীৱনযাত্ৰॆগোস্কৰ মাত্ৰ ভোজনৱন্নু মাডুৱ, সংতানাৰ্থক্কাগিযে স্ত্ৰীসমাগমৱন্নু মাডুৱ, সত্যৱচনাৰ্থক্কাগিযে মাতনাডুৱৱৰু কষ্টগল়িংদ পাৰাগুত্তাৰॆ.
12111023a ঈশ্ৱৰং সৰ্ৱভূতানাং জগতঃ প্ৰভৱাপ্যযম্।
12111023c ভক্তা নাৰাযণং যে চ দুৰ্গাণ্যতিতৰংতি তে।।
সৰ্ৱভূতগল়িগূ ঈশ্ৱৰনাদ জগত্তিন সৃষ্টি-পলযগল়িগॆ কাৰণনাদ নাৰাযণন ভক্তৰু কষ্টগল়িংদ পাৰাগুত্তাৰॆ.
12111024a য এষ ৰক্তপদ্মাক্ষঃ পীতৱাসা মহাভুজঃ।
12111024c সুহৃদ্ ভ্ৰাতা চ মিত্ৰং চ সংবংধী চ তৱাচ্যুতঃ।।
অৱনে নিন্ন সুহৃদ্ভ্ৰাতনূ মিত্ৰনূ সংবংধিযূ আদ ঈ ৰক্তপদ্মাক্ষ পীতৱাসস মহাভুজ অচ্যুত.
12111025a য ইমান্সকলাঽল্লোকাংশ্চৰ্মৱত্ পৰিৱেষ্টযেত্।
12111025c ইচ্চন্ প্ৰভুৰচিংত্যাত্মা গোৱিংদঃ পুৰুষোত্তমঃ।।
ঈ প্ৰভু অচিংত্যাত্মা পুৰুষোত্তম গোৱিংদনু ইচ্ছিসিদৰॆ সকল লোকগল়ন্নূ চৰ্মদংতॆ হॊদॆদুকॊল়্ল়বল্লনু.
12111026a স্থিতঃ প্ৰিযহিতে জিষ্ণোঃ স এষ পুৰুষৰ্ষভ।
12111026c ৰাজংস্তৱ চ দুৰ্ধৰ্ষো ৱৈকুংঠঃ পুৰুষোত্তমঃ।।
ৰাজন্! ঈ পুৰুষোত্তমনু নিন্ন মত্তু জিষ্ণুৱিন প্ৰিযহিতদল্লিযে নিৰতনাগিৰুৱনু. ইৱনু দুৰ্ধৰ্ষ, ৱৈকুংঠ মত্তু পুৰুষোত্তম.
12111027a য এনং সংশ্ৰযংতীহ ভক্ত্যা নাৰাযণং হৰিম্।
12111027c তে তৰংতীহ দুৰ্গাণি ন মেঽত্ৰাস্তি ৱিচাৰণা।।
ভক্তিযিংদ হৰি নাৰাযণনন্নু আশ্ৰযিসুৱৱৰু কষ্টগল়িংদ পাৰাগুত্তাৰॆ. অদৰল্লি ৱিচাৰিসবেকাগিল্ল.
12111028a 6দুৰ্গাতিতৰণং যে চ পঠংতি শ্ৰাৱযংতি চ। 12111028c পাঠযংতি চ ৱিপ্ৰেভ্যো দুৰ্গাণ্যতিতৰংতি তে।।
ঈ দুৰ্গাতিতৰণৱন্নু যাৱ ৱিপ্ৰৰু ওদুত্তাৰো, কেল়ুত্তাৰো মত্তু ওদিসুত্তাৰো অৱৰু কষ্টগল়িংদ পাৰাগুত্তাৰॆ.
12111029a ইতি কৃত্যসমুদ্দেশঃ কীৰ্তিতস্তে মযানঘ।
12111029c সংতৰেদ্যেন দুৰ্গাণি পৰত্ৰেহ চ মানৱঃ।।
অনঘ! হীগॆ নানু কষ্টগল়িংদ পাৰাগলু মাডবেকাদ কৰ্তৱ্যগল় কুৰিতু সংক্ষিপ্তৱাগি হেল়িদ্দেনॆ. ইদৰিংদ মানৱৰু ইহ-পৰগল়ॆৰডৰল্লিযূ কষ্টগল়িংদ পাৰাগুত্তাৰॆ.”
সমাপ্তি
ইতি শ্ৰী মহাভাৰতে শাংতি পৰ্ৱণি ৰাজধৰ্ম পৰ্ৱণি দুৰ্গাতিতৰণে একাদশাধিকশততমোঽধ্যাযঃ।।
ইদু শ্ৰী মহাভাৰতদল্লি শাংতি পৰ্ৱদল্লি ৰাজধৰ্ম পৰ্ৱদল্লি দুৰ্গাতিতৰণ ऎন্নুৱ নূৰাহন্নॊংদনে অধ্যাযৱু.
-
দংভান্নাচৰংতি (ভাৰত দৰ্শন). ↩︎
-
সংযতা (ভাৰত দৰ্শন). ↩︎
-
ইদক্কॆ মॊদলু ঈ ऒংদু অধিক শ্লোকৱিদॆ: প্ৰত্যাহুৰ্নোচ্যমানা যে ন হিংসংতি চ হিংসিতাঃ। প্ৰযচ্ছংতি ন যাচংতে দুৰ্গাণ্যতিতৰংতি তে।। (ভাৰত দৰ্শন). ↩︎
-
শাংতাশ্চ (ভাৰত দৰ্শন). ↩︎
-
ভূতেভ্যো (ভাৰত দৰ্শন). ↩︎
-
দক্ষিণাত্য পাঠদল্লি ইদক্কॆ মॊদলু ঈ মূৰু অধিক শ্লোকগল়িৱॆ: অস্মিন্নৰ্পিতকৰ্মাণঃ সৰ্ৱভাৱেন ভাৰত। কৃষ্ণে কমলপত্ৰাক্ষে দুৰ্গাণ্যতিতৰংতি তে।। ব্ৰহ্মাণং লোককৰ্তাৰং যে নমস্যতি সত্পতিম্। যষ্টৱ্যং ক্ৰতুভিৰ্দেৱং দুৰ্গাণ্যতিতৰংতি তে।। যং ৱিষ্ণুৰিংদ্ৰঃ শংভুশ্চ ব্ৰহ্মা লোকপিতামহঃ। স্তুৱংতি ৱিৱিধৈঃ স্তোত্ৰৈৰ্দেৱদেৱং মহেশ্ৱৰম্। তমৰ্চযংতি যে শশ্ৱদ্দুৰ্গাণ্যতিতৰংতি তে।। (গীতা প্ৰॆস্). ↩︎