pravēśa
।। ōṁ ōṁ namō nārāyaṇāya।। śrī vēdavyāsāya namaḥ ।।
śrī kr̥ṣṇadvaipāyana vēdavyāsa viracita
śrī mahābhārata
śāṁti parva
rājadharma parva
adhyāya 95
sāra
vāmadēvanu rāja mattu rājyada hitada kuritu mātanāḍidudu (1-13).
12095001 vāmadēva uvāca।
12095001a ayuddhēnaiva vijayaṁ vardhayēdvasudhādhipaḥ।
12095001c jaghanyamāhurvijayaṁ yō yuddhēna narādhipa।।
vāmadēvanu hēḷidanu: “vasudhādhipanu yuddha māḍadeyē vijayavannu gaḷisabēku. narādhipa! yuddhamāḍi vijayavannu gaḷisuvudu kīḷumaṭṭada rājanītiyeṁdu hēḷuttāre.
12095002a na cāpyalabdhaṁ lipsēta mūlē nātidr̥ḍhē sati।
12095002c na hi durbalamūlasya rājñō lābhō vidhīyatē।।
rājyada mūlavu dr̥ḍhavāgilladē iddare alabdhavādudannu paḍedukoḷḷalu bayasabāradu. mūlavē durbalavāgidda rājanige rājyalābhavāguvudilla.
12095003a yasya sphītō janapadaḥ saṁpannaḥ priyarājakaḥ।
12095003c saṁtuṣṭapuṣṭasacivō dr̥ḍhamūlaḥ sa pārthivaḥ।।
yāra janapadavu saṁpadbharitavāgideyō, dhanadhānyagaḷiṁda saṁpannavāgideyō mattu prajegaḷu rājanannu prītisuttārō hāgū yārige saṁtuṣṭarū puṣṭarū āda sacivaru iruvarō ā pārthivana mūlavu dr̥ḍhavāgiruttade.
12095004a yasya yōdhāḥ susaṁtuṣṭāḥ sāṁtvitāḥ sūpadhāsthitāḥ।
12095004c alpēnāpi sa daṁḍēna mahīṁ jayati bhūmipaḥ।।
yāra yōdharu saṁtuṣṭarāgiruvarō, rājaniṁda sāṁtvanavannu paḍeyuvarō, mattu śatrugaḷannu vaṁcisuvudaralli caturarō aṁtaha rājanu alpasainyadiṁdalē bhūmaṁḍalavannu jayisalu samarthanāguttāne.
12095005a paurajānapadā yasya svanuraktāḥ supūjitāḥ।
12095005c sadhanā dhānyavaṁtaśca dr̥ḍhamūlaḥ sa pārthivaḥ।।
yāra nagara-grāmagaḷalli vāsisuva janaru samasta jīvigaḷa mēle dayāpararāgiruvarō dhanavaṁtarū dhānavaṁtarū āgiruvarō ā rājanu dr̥ḍhamūlaneṁdu enisikoḷḷuttāne.
12095006a prabhāvakālāvadhikau1 yadā manyēta cātmanaḥ।
12095006c tadā lipsēta mēdhāvī parabhūmiṁ dhanānyuta।।
tanna mēlgaiyannu tōrisalu sariyāda kālavu baṁdide eṁdu tiḷidē mēdhāvī rājanu śatruvina bhūmi-dhanavannu paḍedukoḷḷalu prayatnisabēku.
12095007a bhōgēṣvadayamānasya bhūtēṣu ca dayāvataḥ।
12095007c vardhatē tvaramāṇasya viṣayō rakṣitātmanaḥ।।
yāra bōga-vaibhavagaḷu dinadinakkū abhivr̥ddhiyannu hoṁduttiveyō, yāru sakalajīvigaḷalliyū dayāvaṁtanāgiruvanō mattu yāru tannannu tānu rakṣisikoṁḍiruvanō ā rājana rājyavu bēganē vr̥ddhiyāguttade.
12095008a takṣatyātmānamēvaiṣa vanaṁ paraśunā yathā।
12095008c yaḥ samyagvartamānēṣu svēṣu mithyā pravartatē।।
sadācārigaḷāda tannavaroḍaneyē suḷḷāgi naḍedukoḷḷuva rājanu marada kāṁḍaviruva koḍaliyē araṇyada maragaḷannu kattarisuvaṁte tannannē tānu vināśamāḍikoḷḷuttāne.
12095009a na vai dviṣaṁtaḥ kṣīyaṁtē rājñō nityamapi ghnataḥ2।
12095009c krōdhaṁ niyaṁtuṁ yō vēda tasya dvēṣṭā na vidyatē।।
dvēṣigaḷannu nityavū nāśapaḍisuttiddarū rājana dvēṣigaḷu kaḍimeyāguvudilla. yāru krōdhavannu niyaṁtrisikoḷḷuvudannu tiḷidukoṁḍiruvanō avanige dvēṣaveṁbudē iruvudilla.
12095010a yadāryajanavidviṣṭaṁ karma tannācarēdbudhaḥ।
12095010c yatkalyāṇamabhidhyāyēttatrātmānaṁ niyōjayēt।।
āryajanaru yāvudannu māḍabāradeṁdu hēḷuttārō adannu tiḷidavanu māḍalē bāradu. yāvudu ellarigū kalyāṇakāriyō adannē māḍalu rājanu prayatnisabēku.
12095011a nainamanyē'vajānaṁti nātmanā paritapyatē।
12095011c kr̥tyaśēṣēṇa yō rājā sukhānyanububhūṣati।।
yāva rājanu tanna kartavyagaḷannu saṁpūrṇavāgi māḍa? naṁtara sukhavannanubhavisalu icchisuvanō avanannu yārū anādarisuvudilla. rājanū paritapisabēkāgiruvudilla.
12095012a idaṁvr̥ttaṁ manuṣyēṣu vartatē yō mahīpatiḥ।
12095012c ubhau lōkau vinirjitya vijayē saṁpratiṣṭhatē।।
yāva mahīpatiyu manuṣyaroḍane ī rīti vartisuttānō avanu eraḍū lōkagaḷannu jayisi vijayadalli nelesiruttāne.””
12095013 bhīṣma uvāca।
12095013a ityuktō vāmadēvēna sarvaṁ tat kr̥tavānnr̥paḥ।
12095013c tathā kurvaṁstvamapyētau lōkau jētā na saṁśayaḥ।।
bhīṣmanu hēḷidanu: “vāmadēvanu hīge hēḷalu avellavannū nr̥panu māḍidanu. nīnū kūḍa hāgeyē naḍedukoṁḍare eraḍū lōkagaḷannu jayisuttīye ennuvudaralli saṁśayavilla.”
samāpti
iti śrī mahābhāratē śāṁti parvaṇi rājadharma parvaṇi vāmadēvagītāsu paṁcanavatitamō'dhyāyaḥ।।
idu śrī mahābhārata śāṁti parvada rājadharma parvadalli vāmadēvagīta ennuva toṁbhattaidanē adhyāyavu.