ប៑រវេឝ
।। ឱំ ឱំ នមោ នារាយណាយ।। ឝ៑រី វេទវ៑យាសាយ នមះ ।।
ឝ៑រី ក្ឫឞ៑ណទ៑វៃបាយន វេទវ៑យាស វិរចិត
ឝ៑រី មហាភារត
ឝាំតិ បរ៑វ
រាជធរ៑ម បរ៑វ
អធ៑យាយ 83
សារ
មំត៑រិគឡ បរីក៑ឞាវិឞយទល៑លិ កាលកវ្ឫក៑ឞីយោៜបាខ៑យាន (1-67).
12083001 ភីឞ៑ម ឧវាច।
12083001a ឯឞា ប៑រថមតោ វ្ឫត៑តិរ៑ទ៑វិតីយាំ ឝ្ឫណុ ភារត।
12083001c យះ កឝ៑ចិជ៑ជនយេទរ៑ថំ រាជ៑ញា រក៑ឞ៑យះ ស មានវះ।।
ភីឞ៑មនុ ហេឡិទនុ: “ភារត! ឥទុ រាជន ប៑រថម វ្ឫត៑តិ. អវន ಎរឌនೆយ វ្ឫត៑តិយន៑នុ កេឡុ. រាជន សំបត៑តន៑នុ វ្ឫទ៑ធិគೊឡិសុវវនន៑នុ រាជនុ សទា រក៑ឞិសពេកុ.
12083002a ហ៑រិយមាណមមាត៑យេន ភ្ឫតោ វា យទិ វាភ្ឫតះ।
12083002c យោ រាជកោឝំ នឝ៑យំតមាចក៑ឞីត យុធិឞ៑ឋិរ।।
12083003a ឝ៑រោតវ៑យំ តស៑យ ច រហោ រក៑ឞ៑យឝ៑ចាមាត៑យតោ ភវេត៑।
12083003c អមាត៑យា ហ៑យុបហំតារំ ភូយិឞ៑ឋំ ឃ៑នំតិ ភារត।।
យុធិឞ៑ឋិរ! ភារត! អមាត៑យនេ រាជភំឌារវន៑នុ កೊឡ៑ឡೆហೊឌೆយុវ សំទរ៑ភទល៑លិ អទន៑នុ គមនិសិទ រាជសេវកនោ អថវា សេវកនល៑លទវនោ រាជកោឝវុ នឞ៑ដវាគុត៑តិរុវុទន៑នុ រាជនិគೆ ហេឡិទរೆ អវនុ អទន៑នុ រហស៑យទល៑លិ កេឡិ វិឞយ តិឡិសិទវនន៑នុ អមាត៑យនិំទ រក៑ឞិសពេកុ. ឦ វិឞយវន៑នុ តិឡិសិទវនន៑នុ អមាត៑យនុ ប៑រាយឝះ កೊំទេ ពិឌុត៑តារೆ.
12083004a រាជកោឝស៑យ គោប៑តារំ រាជកោឝវិលោបកាះ।
12083004c សមេត៑យ សរ៑វេ ពាធំតេ ស វិនឝ៑យត៑យរក៑ឞិតះ।।
រាជកោឝវន៑នុ កೊឡ៑ឡೆហೊឌೆយុវវរុ ಎល៑លរូ ಒដ៑ដាគិ រាជកោឝទ រក៑ឞកនន៑នុ ពាធិសុត៑តិរុត៑តារೆ. រាជកោឝទ រក៑ឞកនន៑នុ រក៑ឞិសទេ ឥទ៑ទរೆ អវនុ វិនាឝវន៑នេ ហೊំទុត៑តានೆ.
12083005a អត៑រាប៑យុទាហរំតីមមិតិហាសំ បុរាតនម៑।
12083005c មុនិះ កាលកវ្ឫក៑ឞីយះ កៅសល៑យំ យទុវាច ហ।।
ឥទក៑កೆ សំពំធិសិទំតೆ បុរាតន ឥតិហាសវាទ មុនិ កាលវ្ឫក៑ឞីយ មត៑តុ កៅសល៑យរ សំវាទវន៑នុ ឧទាហរិសុត៑តារೆ.
12083006a កោសលានាមាធិបត៑យំ សំប៑រាប៑តេ ក៑ឞេមទរ៑ឝិនិ।
12083006c មុនិះ កាលកវ្ឫក៑ឞីយ អាជគាមេតិ នះ ឝ៑រុតម៑।।
ក៑ឞេមទរ៑ឝិនិយុ កោសលទ អធិបត៑យវន៑នុ បឌೆទុកೊំឌាគ មុនិ កាលកវ្ឫក៑ឞីយនុ អល៑លិគೆ ពំទនೆំទុ កេឡិទ៑ទេវೆ.
12083007a ស កាកំ បំជរេ ពទ៑ធ៑វា វិឞយំ ក៑ឞេមទរ៑ឝិនះ।
12083007c បូរ៑វំ បរ៑យចរទ៑យុក៑តះ ប៑រវ្ឫត៑ត៑យរ៑ថី បុនះ បុនះ।।
អា មុនិយុ ಒំទុ កាគೆយន៑នុ បំជរទល៑លិ ពំធិសិ ក៑ឞេមទរ៑ឝិនិយ ទេឝទ បរិស៑ថិតិយន៑នុ តិឡិយលោសុគ រាជ៑យាទំត អនេក ពារិ សំចរិសិទនុ.
12083008a អធីយេ វាយសីំ វិទ៑យាំ ឝំសំតិ មម វាយសាះ।
12083008c អនាគតមតីតំ ច យច៑ច សំប៑រតិ វរ៑តតេ।।
“វាយសីវិទ៑យೆយន៑នុ កលិយិរិ. នន៑ន កាគೆគឡុ ហិំទិន, មុំទាគុវ មត៑តុ ឦគ អាគុត៑តិរុវ វិឞយ ಎល៑លវន៑នូ ននគೆ យថាវត៑តាគិ ហេឡុត៑តវೆ.”
12083009a ឥតិ រាឞ៑ដ៑រេ បរិបតន៑ពហុឝះ បុរុឞៃះ សហ।
12083009c សរ៑វេឞាំ រាជយុក៑តានាំ ទុឞ៑ក្ឫតំ បរិប្ឫឞ៑ដវាន៑।।
ហីគೆ ហេឡុត៑តា អវនុ តិរុគាឌិ អនេក បុរុឞរ អភិប៑រាយគឡន៑នុ សំគ៑រហិសិទនុ. ហាគೆយេ អវនុ រាជការ៑យទល៑លិ និយុក៑តរាគិទ៑ទ សមស៑ត ករ៑មចារិគឡ ទុឞ៑ករ៑មគឡន៑នូ ប៑រត៑យក៑ឞ នោឌិទនុ.
12083010a ស ពុទ៑ធ៑វា តស៑យ រាឞ៑ដ៑រស៑យ វ៑យវសាយំ ហិ សរ៑វឝះ।
12083010c រាជយុក៑តាបចារាំឝ៑ច សរ៑វាន៑ពុទ៑ធ៑វា តតស៑តតះ।।
12083011a តមេវ កាកមាទាយ រាជានំ ទ៑រឞ៑ដុមាគមត៑।
12083011c សរ៑វជ៑ញោៜស៑មីតិ វចនំ ព៑រុវាណះ សំឝិតវ៑រតះ।।
អា សំឝិតវ៑រតនុ អា រាឞ៑ដ៑រទ ಎល៑ល អាគុហោគុគឡន៑នូ តិឡិទុកೊំឌុ មត៑តុ អល៑លល៑លិ រាជការ៑យយុក៑តរ អបចារគឡೆល៑លវន៑នូ តិឡិទុកೊំឌុ អវនុ អា កាគೆយន៑នុ ហិឌិទុកೊំឌុ រាជនន៑នុ នោឌលុ នានុ សរ៑វជ៑ញ ಎំទុ ហេឡិកೊឡ៑ឡុត៑តា អាគមិសិទនុ.
12083012a ស ស៑ម កៅសល៑យមាគម៑យ រាជាមាត៑យមលំក្ឫតម៑।
12083012c ប៑រាហ កាកស៑យ វចនាទមុត៑រេទំ ត៑វយា ក្ឫតម៑।।
12083013a អសៅ ចាសៅ ច ជានីតេ រាជកោឝស៑ត៑វយា ហ្ឫតះ।
12083013c ឯវមាខ៑យាតិ កាកោៜយំ តច៑ចីឃ៑រមនុគម៑យតាម៑।।
អវនុ រាជា កៅសល៑យន ពឡិពំទុ សមលំក្ឫតនាគិទ៑ទ អមាត៑យនិគೆ កាគೆយ មាតោ ಎន៑នុវំតೆ ឦ មាតុគឡន៑នាឌិទនុ: “ឥំតហ ស៑ថឡទល៑លិ នីនុ រាជធនវន៑នុ អបហរិសិរុវೆ. នីនុ អបហរិសិរុវុទន៑នុ ឥំតិំតហ អធិការិគឡុ តិឡិទិរុត៑តារೆ. នីនីគ រាជកោឝទ កឡ៑ឡនាគិទ៑ទីយೆ ಎំទុ នន៑ន ឦ កាគೆយុ ហេឡុត៑តិទೆ. នីនុ ឦគលេ ឦ អបរាទវន៑នុ ಒប៑បិកោ.”
12083014a តថាន៑យានបិ ស ប៑រាហ រាជកោឝហរាន៑សទា।
12083014c ន ចាស៑យ វចនំ កិំ ចិទក្ឫតំ ឝ៑រូយតេ ក៑វ ចិត៑।।
អវនុ អន៑យ រាជកោឝាបហារករ ហೆសរុគឡន៑នូ ហេឡិទនុ. អវន មាតុ យាវុទូ សុឡ៑ឡាគិទ៑ទុទុ ಎល៑លិំទលូ កេឡិពំទិរលិល៑ល.
12083015a តេន វិប៑រក្ឫតាះ សរ៑វេ រាជយុក៑តាះ កុរូទ៑វហ।
12083015c តមតិក៑រម៑យ សុប៑តស៑យ និឝិ កាកមបោថយន៑।।
កុរូទ៑វហ! អវនិំទ អបមានិតរាទ ಎល៑ល រាជករ៑មចារិគឡូ រាត៑រិយល៑លិ អវនុ មលគិទ៑ទាគ កាលកវ្ឫក៑ឞីយន អ កាគೆយន៑នុ កೊំទុហាកិទរុ.
12083016a វាយសំ តុ វិនិរ៑ភិន៑នំ ទ្ឫឞ៑ដ៑វា ពាណេន បំជរេ।
12083016c បូរ៑វាហ៑ណេ ព៑រាហ៑មណោ វាក៑យំ ក៑ឞេមទរ៑ឝិនមព៑រវីត៑।।
ពೆឡិគ៑គೆ បំជរទល៑លិ ពាណទិំទ ហೊឌೆយល៑បដ៑ដ កាគೆយន៑នុ នោឌិ ព៑រាហ៑មណនុ ក៑ឞេមទរ៑ឝិគೆ ឦ មាតន៑នាឌិទនុ:
12083017a រាជំស៑ត៑វាមភយំ យាចេ ប៑រភុំ ប៑រាណធនេឝ៑វរម៑।
12083017c អនុជ៑ញាតស៑ត៑វយា ព៑រូយាំ វចនំ ត៑វត៑បុរោ ហិតម៑।।
“រាជន៑! ប៑រភុ ប៑រាណធនេឝ៑វរនាទ និន៑នល៑លិ អភយវន៑នុ យាចិសុត៑តិទ៑ទេនೆ. នីនុ អនុជ៑ញೆយន៑នុ នីឌិទរೆ និនគೆ ហិតករវាទ មាតន៑នុ ហេឡុត៑តេនೆ.
12083018a មិត៑រារ៑ថមភិសំតប៑តោ ភក៑ត៑យា សរ៑វាត៑មនា គតះ।
12083018c អយំ តវារ៑ថំ ហរតេ យោ ព៑រូយាទក៑ឞមាន៑វិតះ।।
មិត៑រារ៑ថ សរ៑វភាវទិំទ ពំទិរុវ នានុ រាជករ៑មចារិគឡិំទ សំតប៑តនាគិទ៑ទេនೆ. ឥវរុ និន៑ន ធនវន៑នុ អបហរិសុត៑តារೆ ಎំទុ ಎច៑ចរិសលុ ពំទិទ៑ទេនೆ.
12083019a សំពុពោធយិឞុរ៑មិត៑រំ សទឝ៑វមិវ សារថិះ।
12083019c អតិមន៑យុប៑រសក៑តោ ហិ ប៑រសជ៑យ ហិតការណម៑।।
សារថិយាទវនុ ឧត៑តម កុទុរೆយន៑នុ ហុរិទុំពិសុវំតೆ ប៑រជೆគឡ ហិតក៑កាគិ មត៑តុ មិត៑រនិគាគុត៑តិទ៑ទ ហានិយន៑នុ សហិសលារទេ ಎច៑ចរិសលុ ពំទិទ៑ទេនೆ.
12083020a តថាវិធស៑យ សុហ្ឫទះ ក៑ឞំតវ៑យំ សំវិជានតា।
12083020c ឰឝ៑វរ៑យមិច៑ចតា និត៑យំ បុរុឞេណ ពុភូឞតា।।
ឰឝ៑វរ៑យវន៑នុ ពយសុវវនុ និត៑យវូ តន៑ន ಒឡិតន៑នេ ពយសុវ បុរុឞន មត៑តុ សុហ្ឫទយន វិឞយទល៑លិ ក៑ឞមೆយន៑នុ តាឡពេកុ.”
12083021a តំ រាជា ប៑រត៑យុវាចេទំ យន៑មា កិំ ចិទ៑ភវាន៑វទេត៑।
12083021c កស៑មាទហំ ន ក៑ឞមេយមាកាំក៑ឞន៑នាត៑មនោ ហិតម៑।।
12083022a ព៑រាហ៑មណ ប៑រតិជានីហិ ប៑រព៑រូហិ យទិ ចេច៑ចសិ।
12083022c ករិឞ៑យាមិ ហិ តេ វាក៑យំ យទ៑យន៑មាំ វិប៑រ វក៑ឞ៑យសិ।।
រាជនុ អវនិគೆ ឧត៑តរិសិទនុ: “ឥទេនុ នីនុ នន៑នល៑លិ ហេឡុត៑តិរុវុទុ? នន៑ន ហិតទល៑លិ និរតនាទវនន៑នុ នានុ ហេគೆ តានេ ក៑ឞមិសទិរលិ? ព៑រាហ៑មណ! ហេឡពេកೆំទិរុវុទន៑នុ ភយវិល៑លទេ ហេឡុ. វិប៑រ! នីនុ ននគೆ ឯនន៑នុ ហេឡុត៑តីយោ អទន៑នុ មាឌុត៑តេនೆ.”
12083023 មុនិរុវាច।
12083023a ជ៑ញាត៑វា នយានបាយាំឝ៑ច ភ្ឫត៑យតស៑តេ ភយានិ ច।
12083023c ភក៑ត៑យា វ្ឫត៑តិំ សមាខ៑យាតុំ ភវតោៜំតិកមាគមម៑।।
មុនិយុ ហេឡិទនុ: “និន៑ន សេវករុ និនគೆ មាឌុត៑តិរុវ អន៑យាយគឡន៑នុ មត៑តុ អវរ កឌೆយិំទ និនគិរុវ ភយវន៑នុ តិឡិទុកೊំឌុ ភក៑តិយិំទ អទរ កុរិតុ ហេឡលុ និន៑ន ពឡិ ពំទೆ.
12083024a ប៑រាគេវោក៑តឝ៑ច ទោឞោៜយមាចារ៑យៃរ៑ន្ឫបសេវិនាម៑।
12083024c អគតីកគតិរ៑ហ៑យេឞា យា រាជ៑ញា សហ ជីវិកា।।
រាជសេវករ ការ៑យវុ ទោឞយុក៑តវាទុទೆំទុ មೊទលេ អាចារ៑យរុ ហេឡិរុត៑តារೆ. រាជនೊំទិគೆ ជីវិសុវុទុ គតិយិល៑លទវរុ គតិពេកೆំទុ មាឌុវ កೆលសវុ.
12083025a អាឝីវិឞៃឝ៑ច តស៑យាហុះ សំគតំ យស៑យ រាជភិះ।
12083025c ពហុមិត៑រាឝ៑ច រាជានោ ពហ៑វមិត៑រាស៑តថៃវ ច।।
រាជន សំគវុ សរ៑បគឡೊឌនೆ សរសវាឌុវំតೆ មត៑តុ រាជនិគೆ អនេក មិត៑ររូ ឝត៑រុគឡូ ឥរុត៑តារೆំទូ ហេឡុត៑តារೆ.
12083026a តេភ៑យះ សរ៑វេភ៑យ ឯវាហុរ៑ភយំ រាជោបសេវិនាម៑।
12083026c អថៃឞាមេកតោ រាជន៑មុហូរ៑តាទេវ ភីរ៑ភវេត៑।।
រាជោបជីវិគឡិគೆ អវរೆល៑លរ ភយវូ ឥរុត៑តទೆ ಎំទុ ហេឡុត៑តារೆ. អល៑លទេ រាជនិំទលូ ក៑ឞណ-ក៑ឞណក៑កូ ភយវិទ៑ទេ ឥរុត៑តទೆ.
12083027a នៃកាំតេនាប៑រមាទោ ហិ ករ៑តុំ ឝក៑យោ មហីបតៅ।
12083027c ន តុ ប៑រមាទះ ករ៑តវ៑យះ កថំ ចិទ៑ភូតិមិច៑ចតា।।
មហីបតិយ សមីបទល៑លិរុវវនុ យាវាគលូ យាវុទេ ប៑រមាទវន៑នុ មាឌពារទុ. តនគೆ ಒឡ៑ឡೆយទន៑នុ ពយសុវវរុ ប៑រមាទវាទុទន៑នុ ಎំទូ មាឌពារទុ.
12083028a ប៑រមាទាទ៑ធិ ស៑ខលេទ៑រាជា ស៑ខលិតេ នាស៑តិ ជីវិតម៑।
12083028c អគ៑និំ ទីប៑តមិវាសីទេទ៑រាជានមុបឝិក៑ឞិតះ।।
ಎច៑ចរតប៑បិ នឌೆទុកೊំឌរೆ រាជនុ ស៑ខលិតនាគពហុទុ. អវនុ ស៑ខលិតនាទរೆ ជីវិតវេ ឥល៑លវាគពហុទុ. រាជន ពឡិយិរុវវនុ ធគ-ធគិសុវ ពೆំកិយ សមីបទល៑លិ ហេគោ ហាគೆ ಎច៑ចរទិំទិរពេកុ.
12083029a អាឝីវិឞមិវ ក៑រុទ៑ធំ ប៑រភុំ ប៑រាណធនេឝ៑វរម៑।
12083029c យត៑នេនោបចរេន៑និត៑យំ នាហមស៑មីតិ មានវះ।।
ប៑រាណ-ធនេឝ៑វរ ប៑រភុ រាជនន៑នុ ក៑រុទ៑ធ សរ៑បទំតೆយេ និត៑យវូ ប៑រយត៑នបដ៑ដុ, ឥល៑លទិទ៑ទរೆ នានេ ឥល៑លវាគុត៑តេនೆំព ភយទិំទ, ឧបចារ មាឌពេកុ.
12083030a ទុរ៑វ៑យាហ្ឫតាច៑ចំកមានោ ទុឞ៑ក្ឫតាទ៑ទុរធិឞ៑ឋិតាត៑।
12083030c ទុរាសិតាទ៑ទុរ៑វ៑រជិតាទិំគិតាទំគចេឞ៑ដិតាត៑।।
ពាយិំទ កೆដ៑ដ មាតុ ពរពារទុ. កೆដ៑ដ កೆលសវន៑នុ មាឌពារទុ. យាវុទន៑នុ មាឌិទរೆ ឯនាគុវុទោ ಎំទុ ឝំកೆយិំទលេ ឥរពេកុ. រាជន ಎទិរុ ពេកាទ ហាគೆ និំតុកೊឡ៑ឡពារទុ. ពេកាទ ហាគೆ កុឡិតុកೊឡ៑ឡពារទុ. ហេគាទរូ ឱឌាឌិកೊំឌិរពារទុ. រាជន ಎទិរុ អំគចេឞ៑ដೆគឡន៑នូ សំកេតគឡន៑នូ មាឌពារទុ.
12083031a ទេវតេវ ហិ សរ៑វារ៑ថាន៑កុរ៑យាទ៑រាជា ប៑រសាទិតះ।
12083031c វៃឝ៑វានរ ឥវ ក៑រុទ៑ធះ សមូលមបិ និរ៑ទហេត៑।
ប៑រសាទិត រាជនុ ទេវតೆយំតೆយេ ಎល៑លវន៑នូ មាឌុត៑តានೆ. ឥល៑លវាទរೆ វៃឝ៑វានរនំតೆ ក៑រុទ៑ធនាគិ កុលសមេត សុដ៑ដុពិឌពហុទុ.
12083031e ឥតិ រាជន៑មយះ ប៑រាហ វរ៑តតេ ច តថៃវ តត៑।।
12083032a អថ ភូយាំសមេវារ៑ថំ ករិឞ៑យាមិ បុនះ បុនះ।
រាជន៑! ហីគೆ មយនុ ហេឡិទនុ. អវនុ ហេឡិទុទុ យថារ៑ថវាគិរុវុទរិំទ នានូ និនគೆ ឥទន៑ន៑ បុនះ បុនះ ហេឡុត៑តិទ៑ទេនೆ.
12083032c ទទាត៑យស៑មទ៑វិធោៜមាត៑យោ ពុទ៑ធិសាហាយ៑យមាបទិ।।
12083033a វាយសឝ៑ចៃវ មេ រាជន៑នំតកាយាភិសំហិតះ।
រាជន៑! នន៑នំតហ អមាត៑យនុ អាបត៑កាលទល៑លិ រាជនិគೆ ពុទ៑ធិសហាយ មាឌុត៑តារೆ. នន៑ន កាគೆយូ ហាគೆយេ ឥត៑តុ. អាទរೆ ឦគ អទុ សត៑តុហោគិទೆ.
12083033c ន ច មេៜត៑រ ភវាន៑គរ៑ហ៑យោ ន ច យេឞាំ ភវាន៑ប៑រិយះ।
12083033e ហិតាហិតាំស៑តុ ពុធ៑យេថា មា បរោក៑ឞមតិរ៑ភវ।।
ឦ កាគೆយុ សត៑តិទុទក៑កೆ នានុ និន៑នន៑នុ និំទិសលារೆ. និនគೆ ប៑រិយរាទវរន៑នូ នានុ និំទិសុវុទិល៑ល. និនគೆ ហិតរុ មត៑តុ អហិតរុ យារុ ಎន៑នុវុទន៑នុ នីនុ ប៑រត៑យក៑ឞវាគិ តិឡិទុកೊឡ៑ឡពេកុ. បរោក៑ឞមតិយាគពេឌ.
12083034a យេ ត៑វាទានបរា ឯវ វសំតិ ភវតោ គ្ឫហេ।
12083034c អភូតិកាមា ភូតានាំ តាទ្ឫឝៃរ៑មេៜភិសំហិតម៑।।
និន៑ន ធនវន៑នុ កទិយុវវរុ និន៑ន ភវនទល៑លិយេ វាសវាគិទ៑ទារೆ. អវរុ ប៑រជೆគឡ អភិវ្ឫទ៑ធិយន៑នុ ពយសុត៑តិល៑ល. អំថវរೊំទិគೆ នន៑ន វៃរវុំដាគិទೆ.
12083035a យេ វា ភវទ៑វិនាឝេន រាជ៑យមិច៑ចំត៑យនំតរម៑।
12083035c អំតរៃរភិសំធាយ រាជន៑សិធ៑យំតិ នាន៑យថា।।
រាជន៑! និន៑ន វិនាឝទ នំតរ រាជ៑យវន៑នុ ពយសុវវរុ ಒឡគិនវរ សហាយទិំទលេ ការ៑យសិទ៑ធិយន៑នុ បឌೆយុត៑តារೆ. អន៑យថា អល៑ល.
12083036a តេឞាមហំ ភយាទ៑រាជន៑គមិឞ៑យាម៑យន៑យមាឝ៑រមម៑।
12083036c តៃរ៑ហិ មេ សំធិតោ ពាណះ កាកេ និបតិតះ ប៑រភោ।।
រាជន៑! ប៑រភោ! អំថហ ಒឡគិនវរ ភយទិំទលេ នានុ អន៑យ អាឝ៑រមក៑កೆ ហោគុត៑តេនೆ. នន៑ន មេលೆ អវរុ ពិដ៑ដ ពាណវុ ឦ កាគೆយ មេលೆ ពិទ៑ទុពិដ៑ដិតុ.
12083037a ចទ៑មនា មម កាកឝ៑ច គមិតោ យមសាទនម៑।
12083037c ទ្ឫឞ៑ដំ ហ៑យេតន៑មយា រាជំស៑តបោទីរ៑ឃេណ ចក៑ឞុឞា।।
រាជន៑! មោសគាររុ នន៑ន កាគೆយន៑នុ យមសាទនក៑កೆ កឡុហិសិទរុ. នន៑ន តបោទីរ៑ឃ ទ្ឫឞ៑ដិយិំទ នានុ ឥទន៑នុ កំឌೆ.
12083038a ពហុនក៑រឈឞគ៑រាហាំ តិមិំគិលគណាយុតាម៑।
12083038c កាកេន ពឌិឝេនេមាមតារ៑ឞំ ត៑វាមហំ នទីម៑।।
ពឌបាយិ កាគೆយ សហាយទិំទ នានុ មីនុ, មೊសឡೆ, តិមិ, មត៑តុ តិមិំគិលគណគឡិំទ តុំពិរុវ ឦ នទិយន៑នុ ទាដិទ៑ទេនೆ.
12083039a ស៑ថាណ៑វឝ៑មកំដកវតីំ វ៑យាឃ៑រសិំហគជាកុលាម៑।
12083039c ទុរាសទាំ ទុឞ៑ប៑រវេឝាំ គុហាំ ហៃមវតីមិវ।।
មោដុមរគឡិំទលូ, កល៑លុ-មុឡ៑ឡុគឡិំទលូ, វ៑យាឃ៑រ-សិំហ-អានೆគឡ គុំបុគឡិំទលូ ហិមវត៑បរ៑វតទ គុហೆយំតិ ឦ និន៑ន រាជ៑យវុ ទុរាសទវូ ប៑រវេឝិសលុ កឞ៑ដសាទ៑យវូ អាគិពិដ៑ដិទೆ.
12083040a អគ៑និនា តាមសំ ទុរ៑គំ នៅភិរាប៑យំ ច គម៑យតេ।
12083040c រាជទុរ៑គាវតរណេ នោបាយំ បំឌិតា វិទុះ।।
បំជិន ពೆឡកិនិំទ អំធការមយ ទុរ៑គវន៑នុ ប៑រវេឝិសពហុទុ. ទោណិយិំទ នីរន៑នុ ទាដពហុទុ. អាទរೆ រាជទុរ៑គវន៑នុ ប៑រវេឝិសុវ ឧបាយវន៑នុ បំឌិតរុ តិឡិទិល៑ល.
12083041a គហនំ ភវតោ រាជ៑យមំធការតមោវ្ឫតម៑।
12083041c នេហ វិឝ៑វសិតុំ ឝក៑យំ ភវតាបិ កុតោ មយា।।
និន៑ន ឦ រាជ៑យវុ អតិគហនវាគិទೆ. អំធការទ កត៑តលೆយិំទ អាវ្ឫតវាគិទೆ. នីនេ វិឝ៑វាសវន៑និឌលុ ឝក៑យនាគទិរលុ នន៑ន វិឞយទល៑លិ ហេឡុវុទេនិទೆ?
12083042a អតោ នាយំ ឝុភោ វាសស៑តុល៑យេ សទសតី ឥហ।
12083042c វធោ ហ៑យេវាត៑រ សុក្ឫតេ ទុឞ៑ក្ឫតេ ន ច សំឝយះ।।
អាទុទរិំទ ឦ ទេឝទល៑លិ វាសមាឌុវុទរិំទ យារិគូ កល៑យាណវុំដាគុវុទិល៑ល. ឯកೆំទរೆ ឥល៑លិ សុក្ឫតរិគូ ទុឞ៑ក្ឫតរិគូ វធೆយេ ទೊរೆយុត៑តទೆ ಎន៑នុវុទរល៑លិ សំឝយវិល៑ល.
12083043a ន៑យាយតោ ទុឞ៑ក្ឫតេ ឃាតះ សុក្ឫតេ ស៑យាត៑កថំ វធះ।
12083043c នេហ យុក៑តំ ចិរំ ស៑ថាតុំ ជវេនាតោ វ៑រជេទ៑ពុធះ।।
ន៑យាយវាគិ នោឌិទរೆ ទុឞ៑ក្ឫតនិគೆ ឝិក៑ឞೆយាគពេកុ. យាវុទេ ការណទិំទលូ សុក្ឫតនិគೆ វធೆយាគពារទុ. អាទុទរិំទ និន៑ន ទេឝទល៑លិ ពហឡ កាល ឥរុវុទុ យុក៑តវល៑ល. តិឡិទវរុ ពេគនេ និន៑ន រាជ៑យវន៑នុ ពិដ៑ដុ ហោគពេកុ.
12083044a សីតា នាម នទី រាជន៑ ប៑លវោ យស៑យាំ និមជ៑ជតិ।
12083044c តថោបមាមិមាំ មន៑យេ វាគុរាំ សរ៑វឃាតិនីម៑।।
រាជន៑! សីតា ಎំព ហೆសរិន នទិយល៑លិ ទោណិគឡេ មុឡុគិហោគុត៑តវೆ. ហាគೆយេ ឥល៑លិយូ កូឌ រាជនន៑នុ អាបត៑តិនិំទ បារុមាឌពេកೆំទុ ពយសុវវរុ នាឝហೊំទុត៑តារೆ. និន៑ន ឦ រាជ៑យវុ ಎល៑លរន៑នូ ឃាតិគೊឡិសុវ ಒំទុ ទೊឌ៑ឌ ពលೆយំតិទೆ.
12083045a មធុប៑របាតោ ហិ ភវាន៑ភោជនំ វិឞសំយុតម៑।
12083045c អសតាមិវ តេ ភាវោ វរ៑តតេ ន សតាមិវ।
12083045e អាឝីវិឞៃះ បរិវ្ឫតះ កូបស៑ត៑វមិវ បារ៑ថិវ।।
នីនុ ប៑របាតទល៑លិ កដ៑ដិរុវ ជេនុគូឌិនំតិរុវೆ. វិឞសំយុត ភោជនទំតិរុវೆ. និន៑ន ភាវវុ ទុរ៑ជនរទ៑ទំតិទೆ. សត៑បុរុឞរំតೆ នីនុ វរ៑តិសុត៑តិល៑ល. បារ៑ថិវ! ហាវុគឡិំទ បរិវ្ឫតវាទ ពាវិយំតិរុវೆ!
12083046a ទុរ៑គតីរ៑ថា ព្ឫហត៑កូលា ករីរីវេត៑រសំយុតា।
12083046c នទី មធុរបានីយា យថា រាជំស៑តថា ភវាន៑।
12083046e ឝ៑វគ្ឫធ៑រគោមាយុយុតោ រាជហំសសមោ ហ៑យសិ।।
រាជន៑! ಎត៑តរ តីរវុឡ៑ឡ ជល៑លೆ-ពೆត៑តគឡិំទ មុច៑ចល៑បដ៑ដ, នីរន៑នុ កុឌិយលុ កឞ៑ដសាធ៑យវាទ មធុរ បានីយ នទិយំតೆ នីនិទ៑ទីយೆ. នាយិ, ហទ៑ទុ មត៑តុ គុឡ៑ឡេនរិគឡិំទ អាវ្ឫតវាគិរុវ រាជហំសទំតិរុវೆ.
12083047a យថាឝ៑រិត៑យ មហាវ្ឫក៑ឞំ កក៑ឞះ សំវរ៑ធតេ មហាន៑।
12083047c តតស៑តំ សំវ្ឫណោត៑យេវ តមតីត៑យ ច វរ៑ធតេ।।
មហាវ្ឫក៑ឞទ ពឡិយល៑លិ ហុដ៑ដិទ គិឌវೊំទុ អទន៑នេ អវលំពិសិ ពೆឡೆទុ អា មរវន៑នេ សំបូរ៑ណវាគិ អាវរិសិ ពិឌុត៑តទೆ.
12083048a តេនៃវោបេំធនោ នូនំ ទាវោ ទហតិ ទារុណះ।
12083048c តថោបមា ហ៑យមាត៑យាស៑តេ រាជំស៑តាន៑បរិឝោធយ।।
អគ៑និយុ ಒណគិទ អា គិឌក៑កೆ ហត៑តិកೊំឌុ ក៑ឞណមាត៑រទល៑លិ អទក៑កೆ អាឝ៑រយវន៑និត៑តិទ៑ទ មហាវ្ឫក៑ឞវន៑នេ សុដ៑ដុហាកុត៑តទೆ. ឦ ឧបមೆយុ និនគ អន៑វយិសុត៑តទೆ. អាទុទរិំទ បរិឝោធិសុ!
12083049a ភវតៃវ ក្ឫតា រាជន៑ភវតា បរិបាលិតាះ।
12083049c ភវំតំ បរ៑យវជ៑ញាយ ជិឃាំសំតិ ភវត៑ប៑រិយម៑।।
រាជន៑! និន៑និំទលេ អធិការិគឡាគិ មាឌល៑បដ៑ដ មត៑តុ និន៑និំទលេ បរិបាលិតរាទ អវរុ កបដតនទិំទ និនគೆ ប៑រិយវាទវុគឡន៑នុ នាឝមាឌុត៑តិទ៑ទារೆ.
12083050a ឧឞិតំ ឝំកមានេន ប៑រមាទំ បរិរក៑ឞតា।
12083050c អំតះសរ៑ប ឥវាគារេ វីរបត៑ន៑យា ឥវាលយេ।
12083050e ឝីលំ ជិជ៑ញាសមានេន រាជ៑ញឝ៑ច សហជីវិនា।।
រាជន សហជីវិគឡ ឝីលវន៑នុ បរីក៑ឞិសលុ នានុ យារិគូ ឝំកೆយុំដាគទំតೆ អប៑រមត៑តនាគិទ៑ទុកೊំឌុ – សរ៑បវិរុវ មនೆយល៑លិ អថវា វីរបត៑និយ មនೆយល៑លិ ឥរុវំតೆ – និន៑ន អរមនೆយល៑លិ ឧឡិទុកೊំឌೆនុ.
12083051a កច៑ចិជ៑ជិតេំទ៑រិយោ រាជា កច៑ចិទភ៑យំតរា ជិតាះ।
12083051c កច៑ចិទេឞាំ ប៑រិយោ រាជា កច៑ចិទ៑រាជ៑ញះ ប៑រិយាះ ប៑រជាះ।।
12083052a ជិជ៑ញាសុរិហ សំប៑រាប៑តស៑តវាហំ រាជសត៑តម।
រាជសត៑តម! រាជនុ ជិតេំទ៑រិយនេ? សេវករុ ឥវន អធីនរាគិរុវរេ? ប៑រជೆគឡិគೆ រាជន មេលೆ ប៑រីតិយិទೆយេ? រាជនាទរោ ប៑រជೆគឡន៑នុ ប៑រីតិសុត៑តិទ៑ទានೆយេ? ឥទន៑នុ តិឡិទុកೊឡ៑ឡលេ នានុ និន៑ន ពឡិ ពំទೆនុ.
12083052c តស៑យ មេ រោចសេ រាជន៑ ក៑ឞុធិតស៑យេវ ភោជនម៑।।
12083053a អមាត៑យា មេ ន រោចំតេ វិត្ឫឞ៑ណស៑យ យថោទកម៑।।
ហសិវೆយាទវនិគೆ ភោជនវុ ហេគោ ហាគೆ នីនុ ននគೆ អត៑យំត ប៑រិយនាគិរុវೆ. អាទរೆ និន៑ន អមាត៑យរុ ននគೆ – ពាយារិកយិល៑លទវនិគೆ នីរុ ហេគោ ហាគೆ – រុចិសុត៑តិល៑ល.
12083053c ភវតោៜរ៑ថក្ឫទិត៑យេវ មយិ ទោឞោ ហិ តៃះ ក្ឫតះ।
12083053e វិទ៑យតេ ការណំ នាន៑យទិតិ មេ នាត៑រ សំឝយះ।।
នានុ និន៑ន ហិតចិំតកនាគិរុវೆនೆំព ការណទិំទលេ និន៑ន អធិការិគឡុ នន៑នល៑លិ ទោឞវೆណិសិទ៑ទារೆ. ឥទល៑លទេ ពេរೆ យាវ ការណវូ ឥល៑លវೆន៑នុវុទរល៑លិ សំឝយវិល៑ល.
12083054a ន ហិ តេឞាមហំ ទ៑រុគ៑ធស៑តត៑តេឞាំ ទោឞវទ៑គតម៑।
12083054c អរេរ៑ហិ ទុរ៑ហតាទ៑ភេយំ ភគ៑នប្ឫឞ៑ឋាទិវោរគាត៑।।
អវរិគೆ ទ៑រោហវೆន៑នសគទិទ៑ទរូ អវរិគೆ នន៑ន មេលೆ ទោឞទ្ឫឞ៑ដិយេ ឥទೆ. ពាលវន៑នុ កឡೆទុកೊំឌុ កុបិតវាគិរុវ សរ៑បក៑កೆ ភយបឌុវំតೆ កೆដ៑ដ ឝត៑រុវិន កុរិតុ ភយបឌពេកុ.”
12083055 រាជោវាច।
12083055a ភូយសា បរិពរ៑ហេណ សត៑ការេណ ច ភូយសា।
12083055c បូជិតោ ព៑រាហ៑មណឝ៑រេឞ៑ឋ ភូយោ វស គ្ឫហេ មម।।
រាជនុ ហេឡិទនុ: “ព៑រាហ៑មណឝ៑រេឞ៑ឋ! និនគೆ វិឝេឞ រក៑ឞណೆយន៑នុ កೊឌុត៑តេនೆ. វិឝេឞវាគិ សត៑ករិសុត៑តេនೆ. នន៑និំទ បូជិតនាគិ នន៑ន អរមនೆយល៑លិ ឥន៑នូ ហೆច៑ចុ សមយ វាសិសិរុ.
12083056a យេ ត៑វាំ ព៑រាហ៑មណ នេច៑ចំតិ ន តេ វត៑ស៑យំតិ មេ គ្ឫហេ।
12083056c ភវតៃវ ហិ តជ៑ជ៑ញេយំ យទិទានីមនំតរម៑।।
ព៑រាហ៑មណ! នីនុ នន៑ន មនೆយល៑លិរុវុទន៑នុ យារុ ឥច៑ឆសុវុទិល៑លវោ អវរុ ឥន៑នុ មុំទೆ នន៑ន មនೆយល៑លិយេ ឥរលាររុ. អវរន៑នុ ទមនមាឌលុ ឯនុ មាឌពេកೆំទុ នីនេ យោចិសិ ហេឡពេកុ.
12083057a យថា ស៑យាទ៑ទុឞ៑ក្ឫតោ ទំឌោ យថា ច សុក្ឫតំ ក្ឫតម៑।
12083057c តថា សមីក៑ឞ៑យ ភគវន៑ ឝ៑រេយសេ វិនិយុំក៑ឞ៑វ មាម៑।।
ភគវន៑! ទុឞ៑ក្ឫតរិគೆ ហេគೆ ទំឌិសពេកុ មត៑តុ សុក្ឫតវន៑នុ ហេគೆ មាឌពេកុ ಎន៑នុវុទន៑នុ នីនេ យោចិសិ នន៑នន៑នុ តೊឌគិសុ.”
12083058 មុនិរុវាច।
12083058a អទរ៑ឝយន៑និមំ ទោឞមេកៃកំ ទុរ៑ពលំ កុរុ।
12083058c តតះ ការណមាជ៑ញាយ បុរុឞំ បុរុឞំ ជហិ।।
មុនិយុ ហេឡិទនុ: “ឦ ទោឞវន៑នុ ពហិរំគ បឌិសពេឌ. ಒព៑ពೊព៑ពរន៑នូ ទុរ៑ពលរន៑នាគិ មាឌុ. អនំតរ ការណវន៑នុ តិឡិទុ ប៑រតិយೊព៑ព បុរុឞនន៑នូ ឝិក៑ឞិសុ.
12083059a ឯកទោឞា ហិ ពហវោ ម្ឫទ៑នីយុរបិ កំដកាន៑।
12083059c មំត៑រភេទភយាទ៑រាជំស៑តស៑មាទេតទ៑ព៑រវីមិ តេ।।
ಒំទេ ទោឞទិំទ កូឌិទ អនេករុ ಒំទាគិ មុឡ៑ឡុគឡ រាឝិយន៑នេ បុឌិមាឌពល៑លរុ. រាជន៑! នម៑ម ឦ មំត៑រាលោចនೆយុ ពហិរំគវាគិពិឌពហុទೆំព ភយទិំទលេ នានុ និនគೆ ឦ មាតន៑នុ ហេឡុត៑តិទ៑ទេនೆ.
12083060a វយំ តុ ព៑រាហ៑មណា នាម ម្ឫទុទំឌាះ ក្ឫបាលវះ।
12083060c ស៑វស៑តិ ចេច៑ចាមិ ភវតះ បរេឞាំ ច យថាត៑មនះ।।
នាវាទរោ ព៑រាហ៑មណរុ. ម្ឫទុទំឌរុ. ក្ឫបាលុគឡុ. នមគೆ ហេគោ ហាគೆ និនគូ មត៑តុ ឥតររិគូ ឝុភវន៑នេ ពយសុត៑តេវೆ.
12083061a រាជន៑នាត៑មានមាចក៑ឞេ សំពំធី ភវតោ ហ៑យហម៑।
12083061c មុនិះ កាលកវ្ឫក៑ឞីយ ឥត៑យេវមភិសំជ៑ញិតះ।।
រាជន៑! នាន៑យារೆំទុ ហេឡុត៑តេនೆ. នានុ និន៑ន សំពំធិយុ. មុនិ កាលកវ្ឫក៑ឞីយនೆំទុ នន៑ន ហೆសរុ.
12083062a បិតុះ សខា ច ភវតះ សំមតះ សត៑យសំគរះ।
12083062c វ៑យាបន៑នេ ភវតោ រាជ៑យេ រាជន៑បិតរិ សំស៑ថិតេ।।
និន៑ន តំទೆយ សម៑មត សត៑យសំគរ សខនាគិទ៑ទೆនុ. រាជន៑! និន៑ន តំទೆយុ ស៑វរ៑គគតនាទ នំតរ និន៑ន រាជ៑យក៑កೆ ទೊឌ៑ឌ អាបត៑តុ ಒទគិ ពំទិតុ.
12083063a សរ៑វកាមាន៑បរិត៑យជ៑យ តបស៑តប៑តំ តទា មយា।
12083063c ស៑នេហាត៑ត៑វាំ ប៑រព៑រវីម៑យេតន៑មា ភូយោ វិភ៑រមេទិតិ।।
អាគ សរ៑វកាមនೆគឡន៑នូ បរិត៑យជិសិ តបស៑សន៑នុ តបិសិទೆនុ. និន៑ន មេលិន ស៑នេហទិំទ បុនះ និន៑ន ពឡិ ពំទិទ៑ទេនೆ. បុនះ នីនុ វិបត៑តិនល៑លិ សិលុកពារទೆំទុ និនគೆ ឥទន៑នុ ហេឡុត៑តិទ៑ទេនೆ.
12083064a ឧភេ ទ្ឫឞ៑ដ៑វា ទុះខសុខេ រាជ៑យំ ប៑រាប៑យ យទ្ឫច៑ចយា।
12083064c រាជ៑យេនាមាត៑យសំស៑ថេន កថំ រាជន៑ ប៑រមាទ៑យសិ।।
ទុះខ-សុខគឡೆរឌន៑នូ នីនុ កំឌិរុវೆ. ទៃវយោគទិំទ រាជ៑យវន៑នូ បឌೆទុកೊំឌិរុវೆ. រាជន៑! រាជ៑យភារវន៑នុ អមាត៑យរិគೆ វហិសិ នីនុ ឥំតហ ប៑រមាទវន៑នេកೆ មាឌុត៑តិរុវೆ?””
12083065 ភីឞ៑ម ឧវាច।
12083065a តតោ រាជកុលេ នាំទី សំជជ៑ញេ ភូយសី បុនះ।
12083065c បុរោហិតកុលេ ចៃវ សំប៑រាប៑តេ ព៑រាហ៑មណរ៑ឞភេ।।
ភីឞ៑មនុ ហេឡិទនុ: “អា ព៑រាហ៑មណរ៑ឞភនន៑នុ បុរោហិតនន៑នាគិ មាឌិកೊំឌ នំតរ អា រាជកុលទល៑លិ បុនះ អភិវ្ឫទ៑ធិយ នាំទិយាយិតុ.
12083066a ឯកច៑ចត៑រាំ មហីំ ក្ឫត៑វា កៅសល៑យាយ យឝស៑វិនេ।
12083066c មុនិះ កាលកវ្ឫក៑ឞីយ ឦជេ ក៑រតុភិរុត៑តមៃះ।।
មុនិ កាលកវ្ឫក៑ឞីយនុ យឝស៑វី កៅសល៑យនន៑នុ ភូមិយ ឯកច៑ឆត៑រ សាម៑រាដនន៑នាគិ មាឌិ អវនិំទ ឧត៑តម ក៑រតុគឡន៑នុ មាឌិសិទនុ.
12083067a ហិតំ តទ៑វចនំ ឝ៑រុត៑វា កៅសល៑យោៜន៑វឝិឞន៑មហីម៑।
12083067c តថា ច ក្ឫតវាន៑រាជាយថោក៑តំ តេន ភារត।।
ភារត! អវន ហិតវចនវន៑នុ កេឡិ កៅសល៑យនុ ភូមិយន៑នេ ជយិសិទនុ. អវនុ ហេឡិទំតೆយេ រាជនុ នឌೆទុកೊំឌនុ.”