പ്രവേശ
।। ഓം ഓം നമോ നാരായണായ।। ശ്രീ വേദവ്യാസായ നമഃ ।।
ശ്രീ കൃഷ്ണദ്വൈപായന വേദവ്യാസ വിരചിത
ശ്രീ മഹാഭാരത
ശാംതി പര്വ
രാജധര്മ പര്വ
അധ്യായ 53
സാര
ഭീഷ്മാഭിഗമന (1-).
12053001 വൈശംപായന ഉവാച।
12053001a തതഃ പ്രവിശ്യ ഭവനം പ്രസുപ്തോ മധുസൂദനഃ।
12053001c യാമമാത്രാവശേഷായാം യാമിന്യാം പ്രത്യബുധ്യത।।
വൈശംപായനനു ഹേളിദനു: “അനംതര മധുസൂദനനു ഭവനവന്നു പ്രവേശിസി മലഗിദനു. രാത്രിയു കളെയലു ഇന്നൂ അര്ധ യാമവിരുവാഗലേ അവനു എദ്ദനു.
12053002a സ ധ്യാനപഥമാശ്രിത്യ സര്വജ്ഞാനാനി മാധവഃ।
12053002c അവലോക്യ തതഃ പശ്ചാദ്ദധ്യൌ ബ്രഹ്മ സനാതനമ്।।
മാധവനു ധ്യാനമാര്ഗവന്നാശ്രയിസി സര്വജ്ഞാനഗളന്നൂ കംഡു അനംതര സനാതനബ്രഹ്മനന്നു ധ്യാനിസിദനു.
12053003a തതഃ ശ്രുതിപുരാണജ്ഞാഃ ശിക്ഷിതാ രക്തകംഠിനഃ।
12053003c അസ്തുവന്വിശ്വകര്മാണം വാസുദേവം പ്രജാപതിമ്।।
ആഗ ശ്രുതിപുരാണഗളന്നു തിളിദിദ്ദ, വിദ്യാവംത, സുംദര കംഠവുള്ളവരു ആ വിശ്വകര്മി പ്രജാപതി വാസുദേവനന്നു സ്തുതിസിദരു.
12053004a പഠംതി പാണിസ്വനികാസ്തഥാ ഗായംതി ഗായനാഃ।
12053004c ശംഖാനകമൃദംഗാംശ്ച പ്രവാദ്യംത സഹസ്രശഃ।।
കൈഗളിംദ താളഹാകുത്താ ഭജനെ മാഡുത്തിദ്ദരു. മധുര കംഠദല്ലി ഗായന ഹാഡുത്തിദ്ദരു. സഹസ്രാരു ശംഖ-ആനക-മൃദംതഗളന്നു മൊളഗിസിദരു.
12053005a വീണാപണവവേണൂനാം സ്വനശ്ചാതിമനോരമഃ।
12053005c പ്രഹാസ ഇവ വിസ്തീര്ണഃ ശുശ്രുവേ തസ്യ വേശ്മനഃ।।
അതിമനോരമ വീണെ-പണവ-വേണുഗള ധ്വനിഗളു, അവന ഭവനവേ സംതോഷദിംദ നഗുത്തിദെയോ എന്നുവംതെ ബഹു വിസ്തീര്ണദവരെഗെ കേളിബരുത്തിത്തു.
12053006a തഥാ യുധിഷ്ഠിരസ്യാപി രാജ്ഞോ മംഗലസംഹിതാഃ।
12053006c ഉച്ചേരുര്മധുരാ വാചോ ഗീതവാദിത്രസംഹിതാഃ।।
ഹാഗെയേ രാജാ യുധിഷ്ഠിരനല്ലിയൂ മംഗലകര മധുര വാചന-ഗീത-വാദ്യഗള മേളഗളു കേളിബംദവു.
12053007a തത ഉത്ഥായ ദാശാര്ഹഃ സ്നാതഃ പ്രാംജലിരച്യുതഃ।
12053007c ജപ്ത്വാ ഗുഹ്യം മഹാബാഹുരഗ്നീനാശ്രിത്യ തസ്ഥിവാന്।।
ബളിക മഹാബാഹു അച്യുത ദാശാര്ഹനു എദ്ദു, സ്നാനമാഡി, കൈമുഗിദു രഹസ്യവാഗി ജപിസി, അഗ്നിയന്നു പൂജിസിദനു.
12053008a തതഃ സഹസ്രം വിപ്രാണാം ചതുര്വേദവിദാം തഥാ।
12053008c ഗവാം സഹസ്രേണൈകൈകം വാചയാമാസ മാധവഃ।।
അനംതര മാധവനു നാല്കുവേദഗള വിദ്വാംസരാദ സഹസ്ര വിപ്രരിഗെ ഒബ്ബൊബ്ബരിഗൂ ഒംദൊംദു സാവിര ഗോവുഗളന്നു ദാനമാഡി, സ്വസ്തിവാചന മാഡിസികൊംഡനു.
12053009a മംഗലാലംഭനം കൃത്വാ ആത്മാനമവലോക്യ ച।
12053009c ആദര്ശേ വിമലേ കൃഷ്ണസ്തതഃ സാത്യകിമബ്രവീത്।।
അനംതര കൃഷ്ണനു മംഗലദ്രവ്യഗളന്നു സ്പര്ഷിസി, ശുഭ്ര കന്നഡിയല്ലി തന്നന്നു നോഡികൊംഡു, സാത്യകിഗെ ഹേളിദനു:
12053010a ഗച്ച ശൈനേയ ജാനീഹി ഗത്വാ രാജനിവേശനമ്।
12053010c അപി സജ്ജോ മഹാതേജാ ഭീഷ്മം ദ്രഷ്ടും യുഥിഷ്ഠിരഃ।।
“ശൈനേയ! ഹോഗു! രാജനിവേശനക്കെ ഹോഗി മഹാതേജസ്വി ഭീഷ്മനന്നു കാണലു യുധിഷ്ഠിരനു സിദ്ധനാഗിദ്ദനെയോ എംദു തിളി!”
12053011a തതഃ കൃഷ്ണസ്യ വചനാത്സാത്യകിസ്ത്വരിതോ യയൌ।
12053011c ഉപഗമ്യ ച രാജാനം യുധിഷ്ഠിരമുവാച ഹ।।
കൃഷ്ണന ആ മാതിനംതെ സാത്യകിയു ബേഗനേ രാജ യുധിഷ്ഠിരനല്ലിഗെ ഹോഗി ഹേളിദനു:
12053012a യുക്തോ രഥവരോ രാജന്വാസുദേവസ്യ ധീമതഃ।
12053012c സമീപമാപഗേയസ്യ പ്രയാസ്യതി ജനാര്ദനഃ।।
“രാജന്! ധീമത വാസുദേവന ശ്രേഷ്ഠ രഥവു സിദ്ധവാഗിദെ. ജനാര്ദനനു ആപഗേയന സമീപക്കെ ഹോഗുത്തിദ്ദാനെ.
12053013a ഭവത്പ്രതീക്ഷഃ കൃഷ്ണോഽസൌ ധര്മരാജ മഹാദ്യുതേ।
12053013c യദത്രാനംതരം കൃത്യം തദ്ഭവാന്കര്തുമര്ഹതി।।
മഹാദ്യുതേ! ധര്മരാജ! കൃഷ്ണനു നിന്ന പ്രതീക്ഷെയല്ലിയേ ഇദ്ദാനെ. ഇദര നംതര ഏനന്നു മാഡബേകാഗിദെയോ അദന്നു നീനു മാഡബേകു!”
12053014 യുധിഷ്ഠിര ഉവാച।
12053014a യുജ്യതാം മേ രഥവരഃ ഫല്ഗുനാപ്രതിമദ്യുതേ।
12053014c ന സൈനികൈശ്ച യാതവ്യം യാസ്യാമോ വയമേവ ഹി।।
യുധിഷ്ഠിരനു ഹേളിദനു: “അപ്രതിമദ്യുതേ! ഫല്ഗുന! നന്ന ശ്രേഷ്ഠ രഥവന്നു സിദ്ധപഡിസു! സൈനികരു യാരൂ ഹോഗുവുദില്ല. നാവു മാത്ര അല്ലിഗെ ഹോഗോണ!
12053015a ന ച പീഡയിതവ്യോ മേ ഭീഷ്മോ ധര്മഭൃതാം വരഃ।
12053015c അതഃ പുരഃസരാശ്ചാപി നിവര്തംതു ധനംജയ।।
ധര്മഭൃതരല്ലി ശ്രേഷ്ഠ ഭീഷ്മനന്നു നാവു പീഡിസബാരദു. ആദുദരിംദ ധനംജയ! നമ്മ ഹിംദെ മത്തു മുംദെ സാഗുവ സേനെഗളു ഇല്ലിയേ നില്ലലി!
12053016a അദ്യപ്രഭൃതി ഗാംഗേയഃ പരം ഗുഹ്യം പ്രവക്ഷ്യതി।
12053016c തതോ നേച്ചാമി കൌംതേയ പൃഥഗ്ജനസമാഗമമ്।।
ഇംദിനിംദ ഗാംഗേയനു പരമ ഗുഹ്യ മാതുഗളന്നു ഹേളുത്താനെ. കൌംതേയ! ആദുദരിംദ അല്ലിഗെ സാമാന്യ ജനരു ബംദു സേരുവുദന്നു നാനു ഇച്ഛിസുവുദില്ല!””
12053017 വൈശംപായന ഉവാച।
12053017a തദ്വാക്യമാകര്ണ്യ തഥാ കുംതീപുത്രോ ധനംജയഃ।
12053017c യുക്തം രഥവരം തസ്മാ ആചചക്ഷേ നരര്ഷഭ।।
വൈശംപായനനു ഹേളിദനു: “നരര്ഷഭ! അവന ആ മാതന്നു കേളി കുംതീപുത്ര ധനംജയനു ശ്രേഷ്ഠരഥവു സിദ്ധവാഗിദെയെംദു തിളിസിദനു.
12053018a തതോ യുധിഷ്ഠിരോ രാജാ യമൌ ഭീമാര്ജുനാവപി।
12053018c ഭൂതാനീവ സമസ്താനി യയുഃ കൃഷ്ണനിവേശനമ്।।
അനംതര രാജാ യുധിഷ്ഠിര, യമളരീര്വരു മത്തു ഭീമാര്ജുനരു ഐവരു പംചഭൂതഗളോപാദിയല്ലി, ഒംദാഗി കൃഷ്ണന ഭവനക്കെ ആഗമിസിദരു.
12053019a ആഗച്ചത്സ്വഥ കൃഷ്ണോഽപി പാംഡവേഷു മഹാത്മസു।
12053019c ശൈനേയസഹിതോ ധീമാന്രഥമേവാന്വപദ്യത।।
മഹാത്മ പാംഡവരു ബംദകൂഡലേ ധീമാന് കൃഷ്ണനൂ കൂഡ ശൈനേയനൊഡനെ രഥവന്നേരിദനു.
12053020a രഥസ്ഥാഃ സംവിദം കൃത്വാ സുഖാം പൃഷ്ട്വാ ച ശര്വരീമ്।
12053020c മേഘഘോഷൈ രഥവരൈഃ പ്രയയുസ്തേ മഹാരഥാഃ।।
രഥദല്ലി കുളിതു, രാത്രിയു സുഖകരവാഗിത്തേ എംദു മുംതാദ സംവാദഗളന്നു ഗൈയുത്താ, ഗുഡുഗിനംതെ മൊളഗുത്തിദ്ദ ശ്രേഷ്ഠരഥഗളല്ലി ആ മഹാരഥരു പ്രയാണിസിദരു.
12053021a മേഘപുഷ്പം ബലാഹം ച സൈന്യം സുഗ്രീവമേവ ച।
12053021c ദാരുകശ്ചോദയാമാസ വാസുദേവസ്യ വാജിനഃ।।
മേഘപുഷ്പ, ബലാഹക, സൈന്യ മത്തു സുഗ്രീവരെംബ വാസുദേവന കുദുരെഗളന്നു ദാരുകനു നഡെസിദനു.
12053022a തേ ഹയാ വാസുദേവസ്യ ദാരുകേണ പ്രചോദിതാഃ।
12053022c ഗാം ഖുരാഗ്രൈസ്തഥാ രാജഽല്ലിഖംതഃ പ്രയയുസ്തദാ।।
രാജന്! ദാരുകനിംദ പ്രചോദിതഗൊംഡ വാസുദേവന കുദുരെഗളു ഗൊരസുഗള അഗ്രഭാഗദിംദ ഭൂമിയന്നു ഗീരുത്താ ബഹള ബേഗ ധാവിസിദവു.
12053023a തേ ഗ്രസംത ഇവാകാശം വേഗവംതോ മഹാബലാഃ।
12053023c ക്ഷേത്രം ധര്മസ്യ കൃത്സ്നസ്യ കുരുക്ഷേത്രമവാതരന്।।
ആ വേഗവുള്ള മഹാബലശാലീ കുദുരെഗളു ആകാശവന്നേ നുംഗിഹാകുവവോ എന്നുവംതെ സാഗി സമസ്ത ധര്മക്കൂ ക്ഷേത്രവാദ കുരുക്ഷേത്രക്കെ ബംദു തലുപിദവു.
12053024a തതോ യയുര്യത്ര ഭീഷ്മഃ ശരതല്പഗതഃ പ്രഭുഃ।
12053024c ആസ്തേ ബ്രഹ്മര്ഷിഭിഃ സാര്ധം ബ്രഹ്മാ ദേവഗണൈര്യഥാ।।
അനംതര അവരു ദേവഗണഗളൊംദിഗെ ഇദ്ദ ബ്രഹ്മനംതെ ബ്രഹ്മര്ഷിഗളൊംദിഗെ ശരതല്പദല്ലി മലഗിദ്ദ പ്രഭു ഭീഷ്മനിദ്ദല്ലിഗെ ബംദരു.
12053025a തതോഽവതീര്യ ഗോവിംദോ രഥാത്സ ച യുധിഷ്ഠിരഃ।
12053025c ഭീമോ ഗാംഡീവധന്വാ ച യമൌ സാത്യകിരേവ ച।।
12053025e ഋഷീനഭ്യര്ചയാമാസുഃ കരാനുദ്യമ്യ ദക്ഷിണാന്।।
ആഗ ഗോവിംദ, യുധിഷ്ഠിര, ഭീമ, ഗാംഡീവധന്വി, യമളരു മത്തു സാത്യകിയരു രഥദിംദിളിദു ബലഗൈഗളന്നെത്തി അല്ലിദ്ദ ഋഷിഗളന്നു ഗൌരവിസിദരു.
12053026a സ തൈഃ പരിവൃതോ രാജാ നക്ഷത്രൈരിവ ചംദ്രമാഃ।
12053026c അഭ്യാജഗാമ ഗാംഗേയം ബ്രഹ്മാണമിവ വാസവഃ।।
നക്ഷത്രഗളിംദ പരിവൃതനാദ ചംദ്രനംതെ അവരിംദ പരിവൃതനാദ രാജ യുധിഷ്ഠിരനു വാസവനു ബ്രഹ്മന ബളിസാരുവംതെ ഗാംഗേയന ബളിസാരിദനു.
12053027a ശരതല്പേ ശയാനം തമാദിത്യം പതിതം യഥാ।
12053027c ദദര്ശ സ മഹാബാഹുര്ഭയാദാഗതസാധ്വസഃ।।
കെളഗെ ബിദ്ദിദ്ദ ആദിത്യനംതെ ശരതല്പദല്ലി മലഗിദ്ദ അവനന്നു നോഡി മഹാബാഹു യുധിഷ്ഠിരനു ഭയദിംദ കൂഡലേ അവനന്നു എദുരിസലില്ല.”
സമാപ്തി
ഇതി ശ്രീ മഹാഭാരതേ ശാംതിപര്വണി രാജധര്മപര്വണി ഭീഷ്മാഭിഗമനേ ത്രിപംചശതമോഽധ്യായഃ।।
ഇദു ശ്രീ മഹാഭാരത ശാംതിപര്വദ രാജധര്മപര്വദല്ലി ഭീഷ്മാഭിഗമന എന്നുവ ഐവത്മൂരനേ അധ്യായവു.