047 ಭೀಷ್ಮಸ್ತವರಾಜಃ

പ്രവേശ

।। ഓം ഓം നമോ നാരായണായ।। ശ്രീ വേദവ്യാസായ നമഃ ।।

ശ്രീ കൃഷ്ണദ്വൈപായന വേദവ്യാസ വിരചിത

ശ്രീ മഹാഭാരത

ശാംതി പര്വ

രാജധര്മ പര്വ

അധ്യായ 47

സാര

ഭീഷ്മസ്തവരാജഃ (1-72).

12047001 ജനമേജയ ഉവാച।
12047001a ശരതല്പേ ശയാനസ്തു ഭരതാനാം പിതാമഹഃ।
12047001c കഥമുത്സൃഷ്ടവാന്ദേഹം കം ച യോഗമധാരയത്।।

ജനമേജയനു ഹേളിദനു: “ശരതല്പദല്ലി മലഗിദ്ദ ഭരതര പിതാമഹ ഭീഷ്മനു ഹേഗെ ദേഹത്യാഗ മാഡിദനു മത്തു ആഗ അവനു യാവ യോഗധാരണെ മാഡിദ്ദനു?”

12047002 വൈശംപായന ഉവാച।
12047002a ശൃണുഷ്വാവഹിതോ രാജന്ശുചിര്ഭൂത്വാ സമാഹിതഃ।
12047002c ഭീഷ്മസ്യ കുരുശാര്ദൂല ദേഹോത്സര്ഗം മഹാത്മനഃ।।

വൈശംപായനനു ഹേളിദനു: “രാജന്! കുരുശാര്ദൂല! ശുചിയാഗി ഏകമനസ്കനാഗി സാവധാനദിംദ മഹാത്മ ഭീഷ്മന ദേഹത്യാഗദ കുരിതു കേളു.

12047003a നിവൃത്തമാത്രേ ത്വയന ഉത്തരേ വൈ ദിവാകരേ।
12047003c സമാവേശയദാത്മാനമാത്മന്യേവ സമാഹിതഃ।।

ദിവാകരനു ഉത്തരായണക്കെ തിരുഗിദൊഡനെയേ ഭീഷ്മനു ഏകാഗ്രചിത്തനാഗി തന്ന മനസ്സന്നു ബുദ്ധിയൊഡനെ മത്തു ബുദ്ധിയന്നു ആത്മനല്ലി ലീനഗൊളിസിദനു.

12047004a വികീര്ണാംശുരിവാദിത്യോ ഭീഷ്മഃ ശരശതൈശ്ചിതഃ।
12047004c ശിശ്യേ പരമയാ ലക്ഷ്മ്യാ വൃതോ ബ്രാഹ്മണസത്തമൈഃ।।
12047005a വ്യാസേന വേദശ്രവസാ നാരദേന സുരര്ഷിണാ।
12047005c ദേവസ്ഥാനേന വാത്സ്യേന തഥാശ്മകസുമംതുനാ।।
12047006a ഏതൈശ്ചാന്യൈര്മുനിഗണൈര്മഹാഭാഗൈര്മഹാത്മഭിഃ।
12047006c ശ്രദ്ധാദമപുരസ്കാരൈര്വൃതശ്ചംദ്ര ഇവ ഗ്രഹൈഃ।।

നൂരാരു ബാണഗളിംദ ചുച്ചല്പട്ട ഭീഷ്മനു കിരണഗളന്നു പസരിസുവ സൂര്യനംതെയൂ; വേദഗളന്നു തിളിദിദ്ദ വ്യാസ, സുരര്ഷി നാരദ, ദേവസ്ഥാന, വാത്സ്യ, അശ്മക, സുമംതു മത്തു ഇന്നൂ അനേക മഹാത്മ മഹാഭാഗ മുനിഗണഗളു, ശ്രദ്ധെ-ശമോപേതരാദ ബ്രാഹ്മണസത്തമരിംദ സുത്തുവരെയല്പട്ടു, ഗ്രഹഗളിംദ സുത്തുവരെയല്പട്ട ചംദ്രനംതെ അപാര കാംതിയിംദ പ്രകാശിസുത്തിദ്ദനു.

12047007a ഭീഷ്മസ്തു പുരുഷവ്യാഘ്രഃ കര്മണാ മനസാ ഗിരാ।
12047007c ശരതല്പഗതഃ കൃഷ്ണം പ്രദധ്യൌ പ്രാംജലിഃ സ്ഥിതഃ।।

ശരതല്പദല്ലി മലഗിദ്ദ പുരുഷവ്യാഘ്ര ഭീഷ്മനാദരോ കൈമുഗിദു കര്മ-മനസ്സു-വാണിഗള മൂലക കൃഷ്ണനന്നു ധ്യാനിസതൊഡഗിദനു.

12047008a സ്വരേണ പുഷ്ടനാദേന തുഷ്ടാവ മധുസൂദനമ്।
12047008c യോഗേശ്വരം പദ്മനാഭം വിഷ്ണും ജിഷ്ണും ജഗത്പതിമ്।।

അവനു പുഷ്ടനാദദ സ്വരദല്ലി മധുസൂദന, യോഗേശ്വര, പദ്മനാഭ, ജിഷ്ണു, ജഗത്പതി വിഷ്ണുവന്നു സ്തുതിസതൊഡഗിദനു.

12047009a കൃതാംജലിഃ ശുചിര്ഭൂത്വാ വാഗ്വിദാം പ്രവരഃ പ്രഭുമ്।
12047009c ഭീഷ്മഃ പരമധര്മാത്മാ വാസുദേവമഥാസ്തുവത്।।

ശുചിയാഗി ആ വാഗ്വിദരല്ലി ശ്രേഷ്ഠ പരമധര്മാത്മ ഭീഷ്മനു പ്രഭു വാസുദേവനന്നു ഈ രീതി സ്തുതിസിദനു:

12047010a ആരിരാധയിഷുഃ കൃഷ്ണം വാചം ജിഗമിഷാമി യാമ്।
12047010c തയാ വ്യാസസമാസിന്യാ പ്രീയതാം പുരുഷോത്തമഃ।।

“വിവരവാദ മത്തു സംക്ഷേപവാദ യാവ വാണിയിംദ കൃഷ്ണനന്നു ആരാധിസുവെനോ അദരിംദലേ ആ പുരുഷോത്തമനു സുപ്രീതനാഗലി!

12047011a ശുചിഃ ശുചിഷദം¹ ഹംസം തത്പരഃ പരമേഷ്ഠിനമ്।
12047011c യുക്ത്വാ സര്വാത്മനാത്മാനം തം പ്രപദ്യേ പ്രജാപതിമ്।।

ശുചിയാഗി തത്പരനാഗി നന്ന സര്വവന്നൂ ആത്മനല്ലി യോജിസി ആ ശുചിഷദ, ഹംസ, പരമേഷ്ടി, പ്രജാപതിയന്നു ശരണുഹോഗുത്തേനെ.

12047012a ²യസ്മിന്വിശ്വാനി ഭൂതാനി തിഷ്ഠംതി ച വിശംതി ച। 12047012c ഗുണഭൂതാനി ഭൂതേശേ സൂത്രേ മണിഗണാ ഇവ।।
12047013a യസ്മിന്നിത്യേ തതേ തംതൌ ദൃഢേ സ്രഗിവ തിഷ്ഠതി।
12047013c സദസദ്ഗ്രഥിതം വിശ്വം വിശ്വാംഗേ വിശ്വകര്മണി।।
12047014a ഹരിം സഹസ്രശിരസം സഹസ്രചരണേക്ഷണമ്।
12047014c പ്രാഹുര്നാരായണം ദേവം യം വിശ്വസ്യ പരായണമ്।।
12047015a അണീയസാമണീയാംസം സ്ഥവിഷ്ഠം ച സ്ഥവീയസാമ്।
12047015c ഗരീയസാം ഗരിഷ്ഠം ച ശ്രേഷ്ഠം ച ശ്രേയസാമപി।।
12047016a യം വാകേഷ്വനുവാകേഷു നിഷത്സൂപനിഷത്സു ച।
12047016c ഗൃണംതി സത്യകര്മാണം സത്യം സത്യേഷു സാമസു।।
12047017a ചതുര്ഭിശ്ചതുരാത്മാനം സത്ത്വസ്ഥം സാത്വതാം പതിമ്।
12047017c യം ദിവ്യൈര്ദേവമര്ചംതി ഗുഹ്യൈഃ പരമനാമഭിഃ।। 12047018a ³യം ദേവം ദേവകീ ദേവീ വസുദേവാദജീജനത്। 12047018c ഭൌമസ്യ ബ്രഹ്മണോ ഗുപ്ത്യൈ ദീപ്തമഗ്നിമിവാരണിഃ।।
12047019a യമനന്യോ വ്യപേതാശീരാത്മാനം വീതകല്മഷമ്।
12047019c ഇഷ്ട്വാനംത്യായ ഗോവിംദം പശ്യത്യാത്മന്യവസ്ഥിതമ്।।
12047020a പുരാണേ പുരുഷഃ പ്രോക്തോ ബ്രഹ്മാ പ്രോക്തോ യുഗാദിഷു।
12047020c ക്ഷയേ സംകര്ഷണഃ പ്രോക്തസ്തമുപാസ്യമുപാസ്മഹേ।।

ദാരദല്ലി പോണിസല്പട്ട മണിഗളംതെ വിശ്വ-ഭൂതഗളു യാരല്ലി നെലെസി സേരികൊംഡിവെയോ അവനന്നു; ഗട്ടിയാദ ദാരദിംദ കട്ടല്പട്ട ഹൂവിന മാലെയംതെ യാരല്ലി ഈ വിശ്വവേ ദൃഢവാഗി നിംതിരുവുദോ ആ വിശ്വാംഗ വിശ്വകര്മിയന്നു; വിശ്വപരായണനൂ, സഹസ്രശിരസ്സുഗളുള്ളവനൂ, സഹസ്രചരണഗളുള്ളവനൂ, സഹസ്രാക്ഷനൂ, മത്തു നാരായണനെംദു കരെയല്പഡുവ ദേവനന്നൂ; സൂക്ഷ്മഗളല്ലി സൂക്ഷ്മനൂ, സ്ഥൂലഗളല്ലി സ്ഥൂലനൂ, ഭാരവാദവുഗളിഗിംത ഭാരവാദവനൂ, ശ്രേഷ്ഠവാദവുഗളല്ലി ശ്രേഷ്ഠനൂ ആഗിരുവവനന്നു; വാക്⁴, അനുവാക്⁵, നിഷത്⁶, ഉപനിഷത്തു മത്തു സത്യ സാമ⁷ഗളല്ലി യാരന്നു സത്യകര്മനെംദു വര്ണിസുത്താരോ അവനന്നു; നാല്കരിംദാദ ചതുരാത്മനന്നു⁸, സത്യദല്ലി നെലെസിരുവ സാത്വതര ഒഡെയനന്നൂ, ദിവ്യവൂ ഗുഹ്യവൂ ആദ പരമ നാമഗളിംദ യാരന്നു അര്ചിസുത്താരോ ആ ദേവനന്നു; ഭൂമിയല്ലി ബ്രഹ്മജ്ഞാനവന്ന രക്ഷിസലു അരണിയ മംഥനദിംദ പ്രജ്വലിസവ അഗ്നിയന്നു ഹുട്ടിസുവംതെ ദേവകീ ദേവീ മത്തു വസുദേവരു ഹുട്ടിസിദ ദേവനന്നു; അനംത മോക്ഷവന്നു ബയസി, കാമനെഗളന്നു ത്യജിസി, അനന്യഭാവദിംദ ആത്മനല്ലി വ്യവസ്ഥിതനാഗിരവ യാരന്നു കാണുത്താരോ ആ കല്മഷരഹിത ഗോവിംദനന്നു; പുരാണഗളല്ലി പുരുഷനെംദൂ, യുഗാദിഗളല്ലി ബ്രഹ്മനെംദൂ, ലയകാലഗളല്ലി സംകര്ഷണനെംദൂ കരെയല്പഡുവ ആദ ആ ഉപാസ്യ കൃഷ്ണനന്നു ഉപാസിസുത്തേനെ.

12047021a അതിവായ്വിംദ്രകര്മാണമതിസൂര്യാഗ്നിതേജസമ്।
12047021c അതിബുദ്ധീംദ്രിയാത്മാനം തം പ്രപദ്യേ പ്രജാപതിമ്।।

യാരു ഇംദ്ര-വായുഗളന്നൂ മീരിസിദ കാര്യഗളന്നു മാഡുവനോ, യാര തേജസ്സു സൂര്യന തേജസ്സിഗിംതലൂ അധികവാഗിരുവുദോ, ഇംദ്രിയ-മനസ്സു-ബുദ്ധിഗളിഗൂ യാരു അതീതനാഗിരുവനോ ആ പ്രജാപതിഗെ ശരണു ഹോഗുത്തേനെ.

12047022a യം വൈ വിശ്വസ്യ കര്താരം ജഗതസ്തസ്ഥുഷാം പതിമ്।
12047022c വദംതി ജഗതോഽധ്യക്ഷമക്ഷരം പരമം പദമ്।।

യാരന്നു വിശ്വകര്താരനെംദൂ, ജഗത്തിനല്ലിരുവുഗളിഗെ ഒഡെയനെംദൂ, ജഗത്തിന അധ്യക്ഷനെംദൂ കരെയുത്താരോ ആ അക്ഷര പരമപദനിഗെ നമസ്കാരഗളു.

12047023a ഹിരണ്യവര്ണം യം ഗര്ഭമദിതിര്ദൈത്യനാശനമ്।
12047023c ഏകം ദ്വാദശധാ ജജ്ഞേ തസ്മൈ സൂര്യാത്മനേ നമഃ।।

അദിതിയ ഗര്ഭദല്ലി ഉദിസി ദൈത്യരന്നു നാശപഡിസിദ, ഒബ്ബനാഗിദ്ദരൂ ഹന്നെരഡാഗി ജനിസിദ, ചിന്നദ കാംതിയന്നു ഹൊംദിരുവ സൂര്യാത്മനിഗെ നമസ്കരിസുത്തേനെ.

12047024a ശുക്ലേ ദേവാന്പിതൃന്കൃഷ്ണേ തര്പയത്യമൃതേന യഃ।
12047024c യശ്ച രാജാ ദ്വിജാതീനാം തസ്മൈ സോമാത്മനേ നമഃ।।

ശുക്ലപക്ഷഗളല്ലി ദേവതെഗളന്നൂ കൃഷ്ണപക്ഷഗളല്ലി പിതൃഗളന്നൂ അമൃതദിംദ തൃപ്തിപഡിസുവ, ദ്വിജാതിയവര രാജ സോമാത്മനിഗെ നമസ്കരിസുത്തേനെ.

12047025a മഹതസ്തമസഃ പാരേ പുരുഷം ജ്വലനദ്യുതിമ്।
12047025c യം ജ്ഞാത്വാ മൃത്യുമത്യേതി തസ്മൈ ജ്ഞേയാത്മനേ നമഃ।।

മഹാ തപസ്സിന ആചെ ബെളകിനിംദ പ്രജ്ചലിസുത്തിരുവ യാവ പുരുഷനന്നു തിളിദു മൃത്യുവന്നു അതിക്രമിസബഹുദോ ആ ജ്ഞേയാത്മനിഗെ നമസ്കരിസുത്തേനെ.

12047026a യം ബൃഹംതം ബൃഹത്യുക്ഥേ യമഗ്നൌ യം മഹാധ്വരേ।
12047026c യം വിപ്രസംഘാ ഗായംതി തസ്മൈ വേദാത്മനേ നമഃ।।

മഹാ ഉക്ഥയജ്ഞദല്ലി ബൃഹംതനെംദൂ, മഹാധ്വരദല്ലി അഗ്നിയെംദൂ യാരന്നു വിപ്രസംഘഗളു ഹാഡുത്താരോ ആ വേദാത്മനിഗെ നമസ്കരിസുത്തേനെ.

12047027a ഋഗ്യജുഃസാമധാമാനം ദശാര്ധഹവിരാകൃതിമ്।
12047027c യം സപ്തതംതും തന്വംതി തസ്മൈ യജ്ഞാത്മനേ നമഃ।।

ഋഗ്യജുഃസാമഗളന്നേ ആശ്രയിസി, ഐദു വിധദ ഹവിസ്സു⁹ഗളന്നു ഹൊംദിരുവ, ഗായത്രിയേ മൊദലാദ ഐദു ഛംദസ്സുഗളേ തംതുഗളാഗിരുവ യജ്ഞവന്നു യാരകുരിതു മാഡുത്താരോ ആ യജ്ഞാത്മനിഗെ നമസ്കരിസുത്തേനെ.

12047028a ¹⁰യഃ സുപര്ണോ യജുര്നാമ ചംദോഗാത്രസ്ത്രിവൃച്ചിരാഃ।
12047028c രഥംതരബൃഹത്യക്ഷസ്തസ്മൈ സ്തോത്രാത്മനേ നമഃ।।

യജുസ്സെംബ ഹെസരന്നൂ, ഛംധസ്സുഗളെംബ അംഗാംഗഗളന്നൂ, ഋഗ്യജുസ്സാമാത്മിക യജ്ഞവെംബ ശിരസ്സന്നൂ, രഥംതര മത്തു ബൃഹത് ഗളന്നു പ്രീതിവാക്യഗളന്നൂ ഹൊംദിരുവ സുപര്ണ എന്നുവ സ്തോത്രാത്മനിഗെ നമസ്കരിസുത്തേനെ.

12047029a യഃ സഹസ്രസവേ സത്രേ ജജ്ഞേ വിശ്വസൃജാമൃഷിഃ।
12047029c ഹിരണ്യവര്ണഃ ശകുനിസ്തസ്മൈ ഹംസാത്മനേ നമഃ।।

പ്രജാപതിഗള സഹസ്രവര്ഷപര്യംതദ യജ്ഞദല്ലി സുവര്ണമയ രെക്കെഗള പക്ഷിയ രൂപവന്നു ധരിസി പ്രകടവാദ ആ ഋഷി ഹംസാത്മനിഗെ നമസ്കരിസുത്തേനെ.

12047030a പദാംഗം സംധിപര്വാണം സ്വരവ്യംജനലക്ഷണമ്।
12047030c യമാഹുരക്ഷരം നിത്യം തസ്മൈ വാഗാത്മനേ നമഃ।।

ശ്ലോകപാദഗള സമൂഹഗളേ അവയവഗളാഗിരുവ, പദഗള സംധിഗളേ ഗിണ്ണുഗളാഗിരുവ, സ്വരാക്ഷര-വ്യംജനഗളേ അലംകാരപ്രായവാഗിരുവ ദിവ്യാക്ഷര എംബ ഹെസരിനിംദ കരെയല്പഡുവ വാഗാത്മനിഗെ നമസ്കരിസുത്തേനെ.

12047031a ¹¹യശ്ചിനോതി സതാം സേതുമൃതേനാമൃതയോനിനാ।
12047031c ധര്മാര്ഥവ്യവഹാരാംഗൈസ്തസ്മൈ സത്യാത്മനേ നമഃ।।

ധര്മാര്ഥവ്യവഹാരഗളെംബ അംഗഗളിംദലൂ, അമൃതയോനി സത്യദിംദലൂ സത്പുരുഷരു അമരത്വവന്നു ഹൊംദലു സേതുവെയന്നു കല്പിസികൊഡുവ സത്യാത്മനിഗെ നമസ്കരിസുത്തേനെ.

12047032a യം പൃഥഗ്ധര്മചരണാഃ പൃഥഗ്ധര്മഫലൈഷിണഃ।
12047032c പൃഥഗ്ധര്മൈഃ സമര്ചംതി തസ്മൈ ധര്മാത്മനേ നമഃ।।

പ്രത്യേക ധര്മാചരണെഗളുള്ളവരു, പ്രത്യേക ധര്മഗള ഫലവന്നു അപേക്ഷിസുവവരു യാരന്നു പ്രത്യേക ധര്മഗളിംദ അര്ചിസുത്താരോ ആ ധര്മാത്മനിഗെ നമസ്കരിസുത്തേനെ.

12047033a ¹²യം തം വ്യക്തസ്ഥമവ്യക്തം വിചിന്വംതി മഹര്ഷയഃ।
12047033c ക്ഷേത്രേ ക്ഷേത്രജ്ഞമാസീനം തസ്മൈ ക്ഷേത്രാത്മനേ നമഃ।।

വ്യക്തവാദവുഗളല്ലി അവ്യക്തനാഗിരുവ അഥവാ ബുദ്ധിയല്ലിരുവ യാവ ക്ഷേത്രജ്ഞനന്നു മഹര്ഷിഗളു ഹുഡുകുത്താരെയോ ആ ക്ഷേത്രാത്മനിഗെ നമസ്കരിസുത്തേനെ.

12047034a യം ദൃഗാത്മാനമാത്മസ്ഥം¹³ വൃതം ഷോഡശഭിര്ഗുണൈഃ।
12047034c പ്രാഹുഃ സപ്തദശം സാംഖ്യാസ്തസ്മൈ സാംഖ്യാത്മനേ നമഃ।।

ഹദിനാരു ഗുണ¹⁴ഗളിംദ ആവൃതനാഗിരുവ ഹദിനേളനെയദാഗി ആത്മാ എംദു സാംഖ്യരു കരെയുവ ആ ആത്മസ്ഥ സാംഖ്യാത്മനിഗെ നമസ്കരിസുത്തേനെ.

12047035a യം വിനിദ്രാ ജിതശ്വാസാഃ സത്ത്വസ്ഥാഃ സംയതേംദ്രിയാഃ।
12047035c ജ്യോതിഃ പശ്യംതി യുംജാനാസ്തസ്മൈ യോഗാത്മനേ നമഃ।।

നിദ്രെയില്ലദേ ശ്വാസഗളന്നു നിയംത്രിസി ഇംദ്രിയഗളന്നു സംയമദല്ലിട്ടുകൊംഡു സത്ത്വദല്ലിയേ നെലെസികൊംഡു മനസ്സന്നു ബുദ്ധിയല്ലി ലീനഗൊളിസിദ യോഗിഗളു യാവ ജ്യോതിയന്നു കാണുത്താരോ ആ യോഗാത്മനിഗെ നമസ്കരിസുത്തേനെ.

12047036a അപുണ്യപുണ്യോപരമേ യം പുനര്ഭവനിര്ഭയാഃ।
12047036c ശാംതാഃ സംന്യാസിനോ യാംതി തസ്മൈ മോക്ഷാത്മനേ നമഃ।।

പുണ്യ-പാപഗളു ക്ഷയഹൊംദിദ നംതര പുനഃ ഹുട്ടു-സാവുഗള ഭയവില്ലദ ശാംത സംന്യാസിഗളു യാരന്നു സേരുത്താരെയോ ആ മോക്ഷാത്മനിഗെ നമസ്കരിസുത്തേനെ.

12047037a യോഽസൌ യുഗസഹസ്രാംതേ പ്രദീപ്താര്ചിര്വിഭാവസുഃ।
12047037c സംഭക്ഷയതി ഭൂതാനി തസ്മൈ ഘോരാത്മനേ നമഃ।।

സഹസ്രയുഗഗള അംത്യദല്ലി ധഗധഗിസുവ ജ്വാലെഗളൊംദിഗെ പ്രളയാഗ്നിയ രൂപവന്നു ഹൊംദി എല്ലവന്നൂ ഭക്ഷിസുവ ഘോരാത്മനിഗെ നമസ്കരിസുത്തേനെ.

12047038a സംഭക്ഷ്യ സര്വഭൂതാനി കൃത്വാ ചൈകാര്ണവം ജഗത്।
12047038c ബാലഃ സ്വപിതി യശ്ചൈകസ്തസ്മൈ മായാത്മനേ നമഃ।।

ഇരുവ എല്ലവന്നൂ ഭക്ഷിസി ജഗത്തന്നു ജലമയവന്നാഗിസി അദര മേലെ ബാലകനാഗി മലഗുവ ആ മായാത്മനിഗെ നമസ്കരിസുത്തേനെ.

12047039a ¹⁵സഹസ്രശിരസേ തസ്മൈ പുരുഷായാമിതാത്മനേ।
12047039c ചതുഃസമുദ്രപര്യായയോഗനിദ്രാത്മനേ നമഃ।।

നാല്കു സമുദ്രഗളന്നൂ ഒംദുഗൂഡിസി ഹാസിഗെയന്നാഗിസികൊംഡു അദര മേലെ മലഗുവ ആ സഹസ്രശിരസ, പുരുഷ, അമിതാത്മ, യോഗനിദ്രാത്മനിഗെ നമസ്കരിസുത്തേനെ.

12047040a അജസ്യ നാഭാവധ്യേകം യസ്മിന്വിശ്വം പ്രതിഷ്ഠിതമ്।
12047040c പുഷ്കരം പുഷ്കരാക്ഷസ്യ തസ്മൈ പദ്മാത്മനേ നമഃ।।

ഹുട്ടേ ഇല്ലദ മത്തു ഇല്ലദിരുവംതാഗദ യാര മേലെ ഈ വിശ്വവു പ്രതിഷ്ഠിതവാഗിദെയോ ആ പുഷ്കര പുഷ്കരാക്ഷ പദ്മാത്മനിഗെ നമസ്കരിസുത്തേനെ.

12047041a യസ്യ കേശേഷു ജീമൂതാ നദ്യഃ സര്വാംഗസംധിഷു।
12047041c കുക്ഷൌ സമുദ്രാശ്ചത്വാരസ്തസ്മൈ തോയാത്മനേ നമഃ।।

യാര കേശരാശിഗളല്ലി മേഘഗളിവെയോ, യാര സര്വാംഗസംധിഗളല്ലി നദിഗളിവെയോ, മത്തു യാര ഹൊട്ടെയല്ലി നാല്കൂ സമുദ്രഗളിവെയോ ആ തോയാത്മനിഗെ നമസ്കരിസുത്തേനെ.

12047042a ¹⁶യുഗേഷ്വാവര്തതേ യോഽംശൈര്ദിനര്ത്വനയഹായനൈഃ।
12047042c സര്ഗപ്രലയയോഃ കര്താ തസ്മൈ കാലാത്മനേ നമഃ।।

യാരു യുഗയുഗദല്ലിയൂ യോഗമായെയിംദ അവതരിസുവനോ, മാസ-ഋതു-ആയന-സംവത്സരഗളു ഉരുളിദംതെ സൃഷ്ടി-ലയഗളന്ന നഡെസുത്താനോ ആ കാലാത്മനിഗെ നമസ്കരിസുത്തേനെ.

12047043a ബ്രഹ്മ വക്ത്രം ഭുജൌ ക്ഷത്രം കൃത്സ്നമൂരൂദരം വിശഃ।
12047043c പാദൌ യസ്യാശ്രിതാഃ ശൂദ്രാസ്തസ്മൈ വര്ണാത്മനേ നമഃ।।

യാരിഗെ ബ്രാഹ്മണനേ മുഖനാഗിരുവനോ, സമസ്ത ക്ഷത്രിയരൂ ഭുജഗളാഗിരുവരോ, വൈശ്യരു ഹൊട്ടെ-തൊഡെഗളാഗിരുവരോ മത്തു യാര പാദഗളല്ലി ശൂദ്രരു ആശ്രിതരാഗിരുവരോ ആ വര്ണാത്മനിഗെ നമസ്കരിസുത്തേനെ.

12047044a യസ്യാഗ്നിരാസ്യം ദ്യൌര്മൂര്ധാ ഖം നാഭിശ്ചരണൌ ക്ഷിതിഃ।
12047044c സൂര്യശ്ചക്ഷുര്ദിശഃ ശ്രോത്രേ തസ്മൈ ലോകാത്മനേ നമഃ।।

യാരിഗെ അഗ്നിയു മുഖനാഗിരുവനോ, സ്വര്ഗവു തലെയാഗിരുവുദോ, ആകാശവു നാഭിയാഗിരുവുദോ, ഭൂമിയു പാദഗളാഗിരുവുദോ, സൂര്യനേ കണ്ണാഗിരുവനോ, മത്തു ദിക്കുഗളേ കിവിഗളാഗിരുവവോ ആ ലോകാത്മനിഗെ നമസ്കരിസുത്തേനെ.

12047045a വിഷയേ വര്തമാനാനാം യം തം വൈശേഷികൈര്ഗുണൈഃ।
12047045c പ്രാഹുര്വിഷയഗോപ്താരം തസ്മൈ ഗോപ്ത്രാത്മനേ നമഃ।।

വൈശേഷിക ഗുണഗളിംദ ആകര്ഷിതരാഗി വിഷയസുഖഗളല്ലിയേ ഇരുവവരന്നു വിഷയഗളിംദ രക്ഷിസുവവനെംദു യാരന്നു കരെയുത്താരോ ആ ഗോപ്ത്രാത്മനിഗെ നമസ്കരിസുത്തേനെ.

12047046a അന്നപാനേംധനമയോ രസപ്രാണവിവര്ധനഃ।
12047046c യോ ധാരയതി ഭൂതാനി തസ്മൈ പ്രാണാത്മനേ നമഃ।।

അന്ന-പാനഗളെംബ ഇംധനരൂപനാഗി രസ-പ്രാണഗളന്നു വൃദ്ധിപഡിസുത്താ യാരു പ്രാണിഗളന്നു ധരിസിരുവനോ ആ പ്രാണാത്മനിഗെ നമസ്കരിസുത്തേനെ.

12047047a പരഃ കാലാത്പരോ യജ്ഞാത്പരഃ സദസതോശ്ച യഃ।
12047047c അനാദിരാദിര്വിശ്വസ്യ തസ്മൈ വിശ്വാത്മനേ നമഃ।।

യാരു കാലാതീതനാഗി, യജ്ഞാതീതനാഗി, പരക്കിംതലൂ അത്യംത ശ്രേഷ്ഠനാഗി, ആദ്യംതരഹിതനാഗി, വിശ്വക്കേ ആദിഭൂതനാഗിരുവനോ ആ വിശ്വാത്മനിഗെ നമസ്കരിസുത്തേനെ.

12047048a ¹⁷യോ മോഹയതി ഭൂതാനി സ്നേഹരാഗാനുബംധനൈഃ।
12047048c സര്ഗസ്യ രക്ഷണാര്ഥായ തസ്മൈ മോഹാത്മനേ നമഃ।।

യാരു സൃഷ്ടിപരംപരെയ രക്ഷണാര്ഥവാഗി എല്ല പ്രാണിഗളന്നൂ സ്നേഹപാശഗള ബംധനഗളിംദ വിമോഹഗൊളിസുത്താനെയോ ആ മോഹാത്മനിഗെ നമസ്കരിസുത്തേനെ.

12047049a ആത്മജ്ഞാനമിദം ജ്ഞാനം ജ്ഞാത്വാ പംചസ്വവസ്ഥിതമ്।
12047049c യം ജ്ഞാനിനോഽധിഗച്ചംതി തസ്മൈ ജ്ഞാനാത്മനേ നമഃ।।

ഈ ആത്മജ്ഞാനവു അന്നമയ-പ്രാണമയ-മനോമയ-വിജ്ഞാനമയ-ആനംദമയഗളെംബ ഐദു കോശഗളല്ലിരുവുദെന്നുവുദന്നു തിളിദു ജ്ഞാനയോഗദ മൂലക യോഗിഗളു യാരന്നു സാക്ഷാത്കരിസികൊള്ളുവരോ ആ ജ്ഞാനാത്മനിഗെ നമസ്കരിസുത്തേനെ.

12047050a അപ്രമേയശരീരായ സര്വതോഽനംതചക്ഷുഷേ।
12047050c അപാരപരിമേയായ തസ്മൈ ചിംത്യാത്മനേ¹⁸ നമഃ।।

യാരു അളതെഗെ വിഷയവാഗദേ ഇരുവ ശരീരവന്നു ഹൊംദിരുവനോ, യാര ബുദ്ധിരൂപീ കണ്ണുഗളു സര്വത്ര വ്യാപിസിരുവവോ, യാരല്ലി അനംത വിഷയഗള സമാവേശവിരുവുദോ, യാര തുദിയന്നു കാണലു സാധ്യവില്ലവോ ആ ചിംത്യാത്മനിഗെ നമസ്കരിസുത്തേനെ.

12047051a ജടിനേ ദംഡിനേ നിത്യം ലംബോദരശരീരിണേ।
12047051c കമംഡലുനിഷംഗായ തസ്മൈ ബ്രഹ്മാത്മനേ നമഃ।।

ജടെയന്നൂ-ദംഡവന്നൂ ധരിസിരുവ, ലംബോദര ശരീരീ, യാവാഗലൂ കമംഡലുവന്നു ഹിഡിദിരുവ ബ്രഹ്മാത്മനിഗെ നമസ്കരിസുത്തേനെ.

12047052a ശൂലിനേ ത്രിദശേശായ ത്ര്യംബകായ മഹാത്മനേ।
12047052c ഭസ്മദിഗ്ധോര്ധ്വലിംഗായ തസ്മൈ രുദ്രാത്മനേ നമഃ।।

ശൂലിയൂ, ത്രിദശേശനൂ, ത്യംബകനൂ, മഹാത്മനൂ, ഭസ്മദിഗ്ധനൂ, ഊര്ധ്വലിംഗനൂ ആദ രുദ്രാത്മനിഗെ നമസ്കരിസുത്തേനെ.

12047053a ¹⁹പംചഭൂതാത്മഭൂതായ²⁰ ഭൂതാദിനിധനാത്മനേ। 12047053c അക്രോധദ്രോഹമോഹായ തസ്മൈ ശാംതാത്മനേ നമഃ।।

പ്രാണിഗളല്ലി പംചഭൂതാത്മനാഗിരുവ, പ്രാണിഗള ഹുട്ടു-സാവുഗളിഗെ കാരണനാഗിരുവ, യാരല്ലി ക്രോധ-ദ്രോഹ-മോഹഗളില്ലവോ ആ ശാംതാത്മനിഗെ നമസ്കരിസുത്തേനെ.

12047054a യസ്മിന്സര്വം യതഃ സര്വം യഃ സര്വം സര്വതശ്ച യഃ।
12047054c യശ്ച സര്വമയോ നിത്യം തസ്മൈ സര്വാത്മനേ നമഃ।।

യാരല്ലി സര്വവൂ ഇരുവവോ, യാരിംദ ഈ എല്ലവൂ സൃഷ്ടിസല്പട്ടിരുവവോ, യാരു എല്ലദരല്ലിയൂ ഇരുവനോ, യാരു എല്ല കഡെഗളല്ലിയൂ ഇരുവനോ ആ സര്വമയ സര്വാത്മനിഗെ നമസ്കരിസുത്തേനെ.

12047055a വിശ്വകര്മന്നമസ്തേഽസ്തു വിശ്വാത്മന്വിശ്വസംഭവ।
12047055c അപവര്ഗോഽസി ഭൂതാനാം പംചാനാം പരതഃ സ്ഥിതഃ।।

വിശ്വവന്നു രചിസിരുവവനേ! വിശ്വാത്മനേ! വിശ്വസംഭവനേ! നിനഗെ നമസ്കാര! പംചഭൂതഗളിഗൂ അതീതനാദ നീനു പ്രാണിഗളിഗെ മോക്ഷദായകനാഗിരുവെ!

12047056a നമസ്തേ ത്രിഷു ലോകേഷു നമസ്തേ പരതസ്ത്രിഷു।
12047056c നമസ്തേ ദിക്ഷു സര്വാസു ത്വം ഹി സര്വപരായണമ്।।

മൂരുലോകഗളല്ലിയൂ വ്യാപിസിരുവ നിനഗെ നമസ്കാര! ഈ മൂരു ലോകഗള ആചെയൂ ഇരുവ നിനഗെ നമസ്കാര! എല്ല ദിക്കുഗളല്ലിയൂ വ്യാപിസിരുവ നിനഗെ നമസ്കാര! സര്വര പരായണനാഗിരുവ നിനഗെ നമസ്കാര!

12047057a നമസ്തേ ഭഗവന്വിഷ്ണോ ലോകാനാം പ്രഭവാപ്യയ।
12047057c ത്വം ഹി കര്താ ഹൃഷീകേശ സംഹര്താ ചാപരാജിതഃ।।

ഭഗവന് വിഷ്ണോ! ലോകഗള ഉത്പത്തി-വിനാശഗള കര്തനേ! നിനഗെ നമസ്കാര! ഹൃഷീകേശ! നീനേ സൃഷ്ടികര്തനൂ സംഹാരകര്തനൂ ആഗിരുവെ. യാരിംദലൂ നിനഗെ പരാജയവില്ല!

12047058a തേന പശ്യാമി തേ ദിവ്യാന്ഭാവാന്ഹി ത്രിഷു വര്ത്മസു।
12047058c തച്ച പശ്യാമി തത്ത്വേന യത്തേ രൂപം സനാതനമ്।।

മൂരു ലോകഗളല്ലിയൂ വ്യാപ്തവാഗിരുവ നിന്ന ദിവ്യതെ ഭാവഗളന്നു നാനു കാണലാരെനു. ആദരെ തത്ത്വദൃഷ്ടിയിംദ നിന്ന സനാതന രൂപവന്നു കാണുത്തിദ്ദേനെ.

12047059a ദിവം തേ ശിരസാ വ്യാപ്തം പദ്ഭ്യാം ദേവീ വസുംധരാ।
12047059c വിക്രമേണ ത്രയോ ലോകാഃ പുരുഷോഽസി സനാതനഃ।।

ആകാശവു നിന്ന ശിരസ്സിനിംദ വ്യാപ്തവാഗിദെ. ദേവീ വസുംധരെയു നിന്ന പാദഗളിംദ വ്യാപ്തളാഗിദ്ദാളെ. മൂരു ലോകഗളൂ നിന്ന വിക്രമദിംദ വ്യാപ്തവാഗിദെ. നീനു സനാതന പുരുഷ!

12047060a ²¹അതസീപുഷ്പസംകാശം പീതവാസസമച്യുതമ്। 12047060c യേ നമസ്യംതി ഗോവിംദം ന തേഷാം വിദ്യതേ ഭയമ്।।

അഗസേ ഹൂവിന കാംതിയന്നു ഹൊംദിരുവ, പീതവാസസ, അച്യുത ഗോവിംദനന്നു യാരു നമസ്കരിസുത്താരോ അവരിഗെ ഭയവെന്നുവുദേ തിളിയദു.

12047061a ²²യഥാ വിഷ്ണുമയം സത്യം യഥാ വിഷ്ണുമയം ഹവിഃ। 12047061c യഥാ വിഷ്ണുമയം സര്വം പാപ്മാ മേ നശ്യതാം തഥാ।।

സത്യവു ഹേഗെ വിഷ്ണുമയവാഗിരുവുദോ, ജഗത്തു ഹേഗെ വിഷ്ണുമയവാഗിരുവുദോ, സര്വവൂ ഹേഗെ വിഷ്ണുമയവാഗിരുവുദോ ഹാഗെ ഈ സത്യദ പ്രഭാവദിംദ നന്ന സകല പാപഗളൂ നാശഹൊംദലി.

12047062a ത്വാം പ്രപന്നായ ഭക്തായ ഗതിമിഷ്ടാം ജിഗീഷവേ।
12047062c യച്ച്രേയഃ പുംഡരീകാക്ഷ തദ്ധ്യായസ്വ സുരോത്തമ।।

സുരോത്തമ! പുംഡരീകാക്ഷ! നിന്നന്നേ അനന്യശരണനാഗി ശരണുഹൊംദിരുവ ഭക്തനാദ അഭീഷ്ട ഗതിയന്നു ഇച്ഛിസുത്തിരുവ നനഗെ യാവുദു ശ്രേയസ്കരവെന്നുവുദന്നു നീനേ യോചിസി നിര്ധരിസു!

12047063a ഇതി വിദ്യാതപോയോനിരയോനിര്വിഷ്ണുരീഡിതഃ।
12047063c വാഗ്യജ്ഞേനാര്ചിതോ ദേവഃ പ്രീയതാം മേ ജനാര്ദനഃ।।

ഈ രീതി വിദ്യെ-തപസ്സുഗളിഗെ ജന്മസ്ഥാനനാദ അയോനിജ ഭഗവംത വിഷ്ണുവു നന്നിംദ സ്തുതിസല്പട്ടു ദേവ ജനാര്ദനനു നന്നമേലെ പ്രസന്നനാഗലി!”

12047064a ²³ഏതാവദുക്ത്വാ വചനം ഭീഷ്മസ്തദ്ഗതമാനസഃ। 12047064c നമ ഇത്യേവ കൃഷ്ണായ പ്രണാമമകരോത്തദാ।।

ഈ മാതന്നു ഹേളി കൃഷ്ണനല്ലിയേ മനസ്സിട്ടു ഭീഷ്മനു “നമഃ കൃഷ്ണായ!” എംദു ഹേളി പ്രണാമ മാഡിദനു.

12047065a അഭിഗമ്യ തു യോഗേന ഭക്തിം ഭീഷ്മസ്യ മാധവഃ।
12047065c ത്രൈകാല്യദര്ശനം ജ്ഞാനം ദിവ്യം ദാതും യയൌ ഹരിഃ।।

തന്ന യോഗബലദിംദ ഭീഷ്മന ഭക്തിയന്നു തിളിദുകൊംഡ മാധവ ഹരിയു അവനിഗെ ത്രികാലദൃഷ്ടിയ ദിവ്യ ജ്ഞാനവന്നു നീഡലു ഹൊരടനു.

12047066a തസ്മിന്നുപരതേ ശബ്ദേ തതസ്തേ ബ്രഹ്മവാദിനഃ।
12047066c ഭീഷ്മം വാഗ്ഭിര്ബാഷ്പകംഠാസ്തമാനര്ചുര്മഹാമതിമ്।।

ഭീഷ്മന സ്തോത്രവു നില്ലലു സുത്തലൂ നെരെദിദ്ദ ബ്രഹ്മവാദിഗളു ആനംദഭാഷ്പദിംദ കൂഡിദവരാഗി ഗദ്ഗദധ്വനിയല്ലി ഭീഷ്മനന്നു പ്രശംസിസിദരു.

12047067a തേ സ്തുവംതശ്ച വിപ്രാഗ്ര്യാഃ കേശവം പുരുഷോത്തമമ്।
12047067c ഭീഷ്മം ച ശനകൈഃ സര്വേ പ്രശശംസുഃ പുനഃ പുനഃ।।

കേശവ പുരുഷോത്തമനന്നു സ്തുതിസുത്തിദ്ദ ആ വിപ്രാഗ്ര്യരു എല്ലരൂ മെല്ലനെ പുനഃ പുനഃ ഭീഷ്മനന്നു പ്രശംസിസിദരു.

12047068a വിദിത്വാ ഭക്തിയോഗം തു ഭീഷ്മസ്യ പുരുഷോത്തമഃ।
12047068c സഹസോത്ഥായ സംഹൃഷ്ടോ യാനമേവാന്വപദ്യത।।

ഭീഷ്മന ഭക്തിയോഗവന്നു അരിത പുരുഷോത്തമനു സംഹൃഷ്ടനാഗി തക്ഷണവേ മേലെദ്ദു രഥവന്നേരി കുളിതുകൊംഡനു.

12047069a കേശവഃ സാത്യകിശ്ചൈവ രഥേനൈകേന ജഗ്മതുഃ।
12047069c അപരേണ മഹാത്മാനൌ യുധിഷ്ഠിരധനംജയൌ।।

കേശവ-സാത്യകിയരു ഒംദു രഥദല്ലി മത്തു ഇന്നൊംദു രഥദല്ലി മഹാത്മ യുധിഷ്ഠിര-ധനംജയരു ഹൊരടരു.

12047070a ഭീമസേനോ യമൌ ചോഭൌ രഥമേകം സമാസ്ഥിതൌ।
12047070c കൃപോ യുയുത്സുഃ സൂതശ്ച സംജയശ്ചാപരം രഥമ്।।

ഭീമസേന മത്തു നകുല-സഹദേവരു ഒംദേ രഥദല്ലി കുളിതിദ്ദരു. കൃപ, യുയുത്സു, മത്തു സൂത സംജയരു ഇന്നൊംദു രഥദല്ലിദ്ദരു.

12047071a തേ രഥൈര്നഗരാകാരൈഃ പ്രയാതാഃ പുരുഷര്ഷഭാഃ।
12047071c നേമിഘോഷേണ മഹതാ കംപയംതോ വസുംധരാമ്।।

ആ പുരുഷര്ഷഭരു നഗരാകാരദ രഥഗളല്ലി കുളിതു രഥചക്രഗള ഘോഷദിംദ ഭൂമിയന്നേ നഡുഗിസുത്താ പ്രയാണമാഡിദരു.

12047072a തതോ ഗിരഃ പുരുഷവരസ്തവാന്വിതാ ദ്വിജേരിതാഃ പഥി സുമനാഃ സ ശുശ്രുവേ।
12047072c കൃതാംജലിം പ്രണതമഥാപരം ജനം സ കേശിഹാ മുദിതമനാഭ്യനംദത।।

ആഗ പുരുഷോത്തമനു മാര്ഗദല്ലി അനേക ബ്രാഹ്മണരു സുമനസ്കരാഗി സ്തുതിസുത്തിദ്ദുദന്നു കേളിദനു. കേശിഹംതക കൃഷ്ണനു ആനംദതുംദിലനാഗി കൈമുഗിദു പ്രണാമമാഡുത്തിദ്ദ ഇതര ജനരന്നു അഭിനംദിസിദനു.”

സമാപ്തി

ഇതി ശ്രീ മഹാഭാരതേ ശാംതിപര്വണി രാജധര്മപര്വണി ഭീഷ്മസ്തവരാജേ സപ്തചത്വാരിംശോഽധ്യായഃ।।
ഇദു ശ്രീ മഹാഭാരത ശാംതിപര്വദ രാജധര്മപര്വദല്ലി ഭീഷ്മസ്തവരാജ എന്നുവ നല്വത്തേളനേ അധ്യായവു.

ശുചിം ശുചിപദം എന്നുവ പാഠാംതരവിദെ (ഭാരത ദര്ശന) ↩︎
ഭാരതദര്ശനദല്ലി ഇദര മൊദലു ഈ കെളഗിന മൂരു ശ്ലോകഗളു സേരികൊംഡിവെ: (൧) അനാദ്യംതം പരം ബ്രഹ്മ ന ദേവാനര്ഷയോ വിദുഃ। ഏകോ യം വേദ ഭഗവാന് ധാതാ നാരായണോ ഹരിഃ।। അര്ഥാത്: ആദി-അംത്യഗളില്ലദിരുവ, പ്രരബ്രഹ്മ സ്വരൂപനന്നു ദേവതെഗളാഗലീ ഋഷിഗളാഗലി തിളിദുകൊംഡില്ല. എല്ലര ധാരണെ-പോഷണെഗളന്നൂ മാഡുവ നാരായണ അഥവാ ഹരിയു ഏകമാത്രനു. (൨) നാരാണാദൃഷിഗണാസ്തഥാ സിദ്ധമഹോരഗാഃ। ദേവാ ദേവര്ഷയശ്ചൈവ യം വിദുഃ പരമവ്യയം।। അര്ഥാത്: ആ നാരായണനിംദലേ ഋഷിഗണഗളു, സിദ്ധരൂ, മഹാസര്പഗളൂ, ദേവതെഗളൂ, മത്തു ദേവര്ഷിഗളൂ ആവിര്ഭവിസിരുത്താരെ മത്തു അവനന്നു പരമ അവ്യയനെംദു തിളിദുകൊംഡിരുത്താരെ. (൩) ദേവദാനവഗംധര്വാ യക്ഷരാക്ഷസപന്നഗാഃ। യം ന ജാനംതി കോ ഹ്യേഷ കുതോ വാ ഭഗവാനിതി।। അര്ഥാത്: ദേവ-ദാനവ ഗംധര്വരാഗലീ, യക്ഷ-രാക്ഷസ-പന്നഗഗളാഗലീ ഈ ഭഗവംതനു യാരു മത്തു എല്ലിംദ ബംദനു എന്നുവദന്നു അരിതില്ല. ↩︎
ഭാരതദര്ശനദല്ലി ഈ ശ്ലോകദ മൊദലു ഇന്നൊംദു ശ്ലോകവിദെ: യസ്മിന്നിത്യം തപസ്തപ്തം യദംഗേഷ്വനുതിഷ്ഠതി। സര്വാത്മാ സര്വവിത്സര്വഃ സര്വജ്ഞഃ സര്വഭാവനഃ।। അര്ഥത്: യാര അനുഗ്രഹക്കാഗി നിരംതര തപസ്സന്നാചരിസുവരോ, യാരു എല്ലര ഹൃദയഗളല്ലി വിരാജമാനനാഗിരുവനോ, യാരു സമസ്തര ആത്മസ്വരൂപനോ, അംതഹ സര്വജ്ഞ, സര്വഭാവന, സര്വനൂ ആഗിരുവവനന്നു ശരണുഹോഗുത്തേനെ. ↩︎
കര്മാംഗഗളിഗെ സംബംധിസിദ വേദ മംത്രഗളു ↩︎
മംത്രാര്ഥഗളന്നു വിവരിസുവ ബ്രാഹ്മണവേ ഇത്യാദിഗളു ↩︎
ദേവതാദിഗളന്നു സ്തുതിസുവ മംത്രഗളു ↩︎
ജ്യേഷ്ഠ സാമ ↩︎
പരമാത്മ-ജീവ-മനസ്സു-അഹംകാരഗളെംബ നാല്കു തത്ത്വഗളിംദ വാസുദേവ-സംകര്ഷണ-പ്രദ്യുമ്ന-അനിരുദ്ധരെംബ നാല്കു രൂപഗളന്നു താളിരുവവനു ↩︎
ധാനാകരംഭ-പരിവാപ-പുരോഡാശ-പയസ്യ ഇവു ഐദു വിധദ ഹവിസ്സുഗളു. ↩︎
ഇദക്കെ മൊദലു ഭാരത ദര്ശനദല്ലി ഈ ശ്ലോകവിദെ: ചതുര്ഭിശ്ച ചതുര്ഭിശ്ച ദ്വാഭ്യാം പംചഭിരേവ ച। ഹൂയതേ ച പുനര്ദ്വാഭ്യാം തസ്മൈ ഹോമാത്മനേ നമഃ।। അര്ഥാത്: ആശ്രാവയ എംബ നാല്കു അക്ഷരഗളു, അസ്തുശ്രൌഷട് എംബ നാല്കു അക്ഷരഗളു, യജ എംബ എരഡക്ഷരഗളു, യേ യജാമഹേ എംബ ഐദു അക്ഷരഗളു, വഷട് എംബ എരഡക്ഷരഗളു – ഒട്ടു ഹദിനേളു അക്ഷരഗള മംത്രദിംദ ഹോമമാഡല്പഡുവ ഹോമാത്മനിഗെ നമസ്കരിസത്തേന. ↩︎
ഭാരതദര്ശനദല്ലി ഇദക്കെ മൊദലു ഈ എരഡു ശ്ലോകഗളിവെ: (൧) യജ്ഞാംഗോ യോ വരാഹോ വൈ ഭൂത്വാ ഗാമുജ്ജഹാര ഹ। ലോകത്രയഹിതാര്ഥായ തസ്മൈ വീരാത്മനേ നമഃ।। അര്ഥാത്: യാരു മൂരുലോകഗള ഹിതാര്ഥവാഗി യജ്ഞമയ വരാഹരൂപവന്നു ധരിസി പൃഥ്വിയന്നു രസാതലദിംദ മേലക്കെത്തിദനോ ആ വീര്യാത്മനിഗെ നമസ്കരിസുത്തേനെ. (൨) യഃ ശേതേ യാഗമാസ്ഥായ പര്യംകേ നാഗഭൂഷിതേ। ഫണാസഹസ്രരചിതേ തസ്മൈ നിദ്രാത്മനേ നമഃ।। അര്ഥാത്: യാരു യോഗമായെയന്നാശ്രയിസി ശേഷനാഗന സാവിര ഹെഡെഗളിംദ രചിതവാദ ദിവ്യമംചദ മേലെ പവഡിസിരുവനോ ആ നിദ്രാത്മനിഗെ നമസ്കരിസുത്തേനെ. ↩︎
ഭാരതദര്ശനദല്ലി ഇദക്കെ മൊദലു ഈ ശ്ലോകവിദെ: യതഃ സര്വേ പ്രസൂയംതേ ഹ്യനംഗാത്മാംഗദേഹിനഃ। ഉന്മാദഃ സര്വഭൂതാനാം തസ്മൈ കാമാത്മനേ നമഃ।। അര്ഥാത്: യാവ അനംഗദേഹിയിംദ എല്ലരൂ സംതാനവന്നു പഡെയുത്താരോ ആ സര്വപ്രാണിഗളന്നൂ ഉന്മത്തരന്നാഗിസുവ കാമാത്മനിഗെ നമസ്കരിസുത്തേനെ. ↩︎
യം ത്രിധാത്മാനമാത്മസ്ഥം അര്ഥാത് ആത്മനല്ലിരുവ സത്വ-രജസ്സു-തമോ എംബ മൂരു ഗുണഗളിംദ കൂഡിദവനു എന്നുവ പാഠംതരവിദെ (ഭാരത ദര്ശന). ↩︎
ഹന്നൊംദു ഇംദ്രിയഗളു (ഐദു ജ്ഞാനേംദ്രിയഗളു (ശ്രോത്ര, ത്വക്കു, ജക്ഷുസു, ജിഹ്വാ, മത്തു നാസിക); ഐദു കര്മേംദ്രിയഗളു (വാക്കു, പാണി, പാദ, പായു മത്തു ഉപസ്ഥ); മത്തു മനസ്സു) മത്തു പംചഭൂതഗളു (പൃഥ്വീ, ആപ്, തേജസ്സു, വായു, ആകാശ) – ഒട്ടു ഹദിനാരു. ↩︎
ഇദക്കെ മൊദലു ഭാരതദര്ശനദല്ലി ഈ ശ്ലോകവിദെ: തദ്യസ്യ നാഭ്യാം സംഭൂതം യസ്മിന്വിശ്വം പ്രതിഷ്ഠിതം। പുഷ്കരേ പുഷ്കരാക്ഷസ്യ തസ്മൈ പദ്മാത്മനേ നമഃ।। അര്ഥാത്: യാര നാഭിയിംദ കമലവു ഹുട്ടിതോ മത്തു ആ കമലദല്ലിയേ വിശ്വവു പ്രതിഷ്ഠിതവാഗിരുവുദോ ആ പുഷ്കരാക്ഷ പദ്മാത്മനിഗെ നമസ്കരിസുത്തേനെ. ↩︎
ഇദക്കെ മൊദലു ഭാരതദര്ശനദല്ലി ഈ ഐദു ശ്ലോകഗളിവെ: (൧) യസ്മാത്സര്വാഃ പ്രസൂയംതേ സര്ഗപ്രലയവിക്രിയാഃ। യസ്മിംശ്ചൈവ പ്രലീയംതേ തസ്മൈ ഹേത്വാത്മനേ നമഃ।। അര്ഥാത്: സൃഷ്ടി-പ്രളയ രൂപദ സമസ്ത വികാരഗളൂ യാരിംദ ഹുട്ടുത്തവെയോ, മത്തു അംത്യദല്ലി യാരല്ലി ലീനഗൊള്ളുത്തവെയോ ആ ഹേത്വാത്മ(എല്ലക്കൂ കാരണനാദവ) നിഗെ നമസ്കരിസുത്തേനെ. (൨) യോ നിഷണ്ണോ ഭവേദ്രാത്രൌ ദിവാ ഭവതി വിഷ്ഠിതഃ। ഇഷ്ടാനിഷ്ടസ്യ ച ദ്രഷ്ടാ തസ്മൈ ദ്രഷ്ടാത്മനേ നമഃ।। അര്ഥാത്: യാരു രാത്രിയല്ലി പ്രാണിഗളെല്ലവൂ മലഗി നിദ്രിസുത്തിരുവാഗ എല്ലര ഹൃദയഗളല്ലിയൂ ഇരുവ താനു മാത്ര ജാഗ്രതനാഗിയേ ഇരുവനോ, യാരു ഹഗലിനല്ലി പ്രാണിഗള കര്മഗളിഗെ സാക്ഷിയാഗിരുവനോ മത്തു യാരു സദാകാല പ്രാണിഗള ഇഷ്ടാനിഷ്ടഗളന്നു ഗമനിസുത്തിരുവനോ ആ ദ്രഷ്ടാത്മനിഗെ നമസ്കരിസുത്തേനെ. (൩) അകുംഠം സര്വകാര്യേഷു ധര്മകാര്യാര്ഥമുദ്യതം। വൈകുംഠം സ്യ ച തദ്രൂപം തസ്മൈ കാര്യാത്മനേ നമഃ।। അര്ഥാത്: അഡഗഡെഗളില്ലദേ സര്വകാര്യഗളന്നു മാഡുവ, ധര്മാര്ഥകാര്യഗളല്ലിയേ തൊഡഗിരുവ, മത്തു വൈകുംഠരൂപനാഗിരുവ കാര്യാത്മനിഗെ നമസ്കരിസുത്തേനെ. (൪) ത്രിഃസപ്തകൃത്വോ യഃ ക്ഷത്രം ധര്മവ്യുത്ക്രാംതഗൌരവം। ക്രുദ്ധോ നിജഘ്നേ സമരേ തസ്മൈ ശൌര്യാത്മനേ നമഃ।। അര്ഥാത്: ക്രുദ്ധനാഗി യാരു ധര്മഗൌരവവന്നു ഉല്ലംഘിസിദ ക്ഷത്രിയ സമൂഹവന്നു ഇപ്പത്തൊംദു ബാരി സംഹരിസിദനോ ആ ശൌര്യാത്മനിഗെ നമസ്കരിസുത്തേനെ. (൫) വിഭജ്യ പംചദാത്മാനം വായുര്ഭൂത്വാ ശരീരഗഃ। യശ്ചേഷ്ടയതി ഭൂതാനി തസ്മൈ വായ്വാത്മനേ നമഃ।। അര്ഥാത്: യാര വായുസ്വരൂപവന്ന താളി എല്ല പ്രാണിഗള ശരീരഗളന്നൂ പ്രവേശിസി തന്നന്നു പ്രാണ-അപാന-വ്യാന-ഉദാന-സമാനഗളെംദു ഐദു പ്രകാരവാഗി വിഭാഗിസികൊംഡു ക്രിയാശീലരന്നാഗി മാഡുത്താനോ ആ വായ്വാത്മനിഗെ നമസ്കരിസുത്തേനെ. ↩︎
ഇദക്കെ മൊദലു ഭാരതദര്ശനദല്ലി ഈ നാല്കു ശ്ലോകഗളിവെ: (൧) പ്രാണാനാം ധാരണാര്ഥായ യോഽന്നം ഭുംക്തേ ചതുര്വിധമ്। അംതര്ഭൂതഃ പചത്യഗ്നിസ്തസ്മൈ പാകാത്മനേ നമഃ।। പ്രാണഗളന്നു ധരിസിരലു ചതുര്വിധ ആഹാരവന്നു സേവിസുവ മത്തു താനേ പ്രാണിഗളല്ലി ജഠരാഗ്നിയാഗി ആഹാരവന്നു പചനമാഡുവ ആ പാകാത്മനിഗെ നമസ്കരിസുത്തേനെ. (൨) പിംഗേക്ഷണസടം യസ്യ രൂപം ദംഷ്ട്രാനഖായുധം। ദാനവേംദ്രാംതകരണം തസ്മൈ ദൃപ്താത്മനേ നമഃ।। അര്ഥാത്: യാര കണ്ണു-കേസരഗളു ഹളദീ ബണ്ണദ്ദാഗിത്തോ, യാര ആയുധഗളു കോരെദാഡെ-ഉഗുരുഗളാഗിദ്ദവോ മത്തു യാരു ദാനവേംദ്ര ഹിരണ്യകശിപുവന്നു അംത്യഗൊളിസിദനോ ആ ദൃപ്താത്മനിഗെ നമസ്കരിസുത്തേനെ. (൩) യം ന ദേവാ ന ഗംധര്വാ ന ദൈത്യാ ന ച ദാനവാഃ। തത്ത്വതോ ഹി വിജാനംതി തസ്മൈ സൂക്ഷാത്മനേ നമഃ।। അര്ഥാത്: യാരന്നു ദേവതെഗളാഗലീ, ഗംധര്വരാഗലീ, ദൈത്യരാഗലീ, ദാനവരാഗലീ തത്ത്വതഃ അരിയലാരരോ ആ സൂക്ഷ്മാത്മനിഗെ നമസ്കരിസുത്തേനെ. (൪) രസാതലഗതഃ ശ്രീമാനനംതോ ഭഗവാന്വിഭുഃ। ജഗദ്ധാരയതേ കൃത്സം തസ്മൈ വീരാത്മനേ നമഃ।। അര്ഥാത്: രസാതലക്കെ ഹോഗി ഇഡീ ജഗത്തന്നൂ ഹൊത്തിരുവ ശ്രീമാന് അനംത, ഭഗവാന്, വിഭു വീരാത്മനിഗെ നമസ്കരിസുത്തേനെ. ↩︎
ദിവ്യാത്മനേ നമഃ എന്നുവ പാഠാംതരവിദെ. ↩︎
ഭാരതദര്ശനദല്ലി ഇദക്കെ മൊദലു ഈ ശ്ലോകവിദെ: ചംദ്രാര്ധകൃതശീര്ഷായ വ്യാലയജ്ഞോപവിതിനേ। പിനാകശൂലഹസ്തായ തസ്മൈ ഉഗ്രാത്മനേ നമഃ।। അര്ഥാത്: യാര തലെയല്ലി അര്ധചംദ്രന മുകുടവിരുവുദോ, യാരു സര്പവന്നേ യജ്ഞോപവീതവന്നാഗി ധരിസിരുവനോ, യാര കൈയല്ലി പിനാകവൂ ത്രിശൂലവൂ ഇരുവവോ ആ ഉഗ്രാത്മനിഗെ നമസ്കരിസുത്തേനെ. ↩︎
സര്വഭൂതാത്മഭൂതായ എംബ പാഠാംതരവിദെ. ↩︎
ഭാരതദര്ശനദല്ലി ഇദക്കെ മൊദലു ഈ ശ്ലോകവിദെ: ദിശോ ഭുജാ രവിശ്ചക്ഷുര്വീര്യേ ശുക്രഃ പ്രതിഷ്ഠിതഃ। സപ്ത മാര്ഗാനിരുദ്ധാസ്തേ വായോരമിതതേജസഃ।। അര്ഥാത്: ദിക്കുഗളേ നിന്ന ഭുജഗളു. സൂര്യനേ നിന്ന കണ്ണുഗളല്ലിദ്ദാനെ. ശുക്രനു നിന്ന വീര്യദല്ലിദ്ദാനെ. അമിതതേജസ്വീ വായുവിന ഏളു മാര്ഗഗളന്നൂ നീനു തഡെദിരുവെ. ↩︎
ഭാരതദര്ശനദല്ലി ഇദക്കെ മൊദലു ഈ ഐദു ശ്ലോകഗളിവെ: (൧) ഏകോഽപി കൃഷ്ണസ്യ കൃതഃ പ്രണാമോ। ദശാശ്വമേധാവഭൃഥേന തുല്യഃ।। ദശാശ്വമേധീ പുനരേതി ജന്മ। കൃഷ്ണപ്രണാമീ ന പുനര്ഭവായ।। അര്ഥാത്: കൃഷ്ണനിഗെ മാഡിദ ഒംദേ പ്രണാമവു ഹത്തു അശ്വമേധയാഗഗള അവഭൃഥസ്നാനവന്നു മാഡിദ ഫലക്കെ സമനാഗിദെ. ആദരെ ഒംദേ വ്യത്യാസ. ഹത്തു അശ്വമേധയാഗഗളന്നു മാഡിദവനിഗെ പുനര്ജന്മവു തപ്പിദ്ദല്ല. കൃഷ്ണനിഗെ പ്രണാമ മാഡിദവനിഗെ പുനര്ജന്മവേ ഇല്ല. (൨) കൃഷ്ണവ്രതാഃ കൃഷ്ണ മനുസ്മരംതോ। രാത്രൌ ച കൃഷ്ണം പുനരുത്ഥിതാ യേ।। തേ കൃഷ്ണദേഹാഃ പ്രവിശംതി കൃഷ്ണ। മാജ്യം യഥാമംത്രഹുതം ഹുതാശേ।। അര്ഥാത്: കൃഷ്ണനന്നേ വ്രതവന്നാഗിട്ടുകൊംഡിരുവ, കൃഷ്ണനന്നേ ധ്യാനിസുത്തിരുവ, രാത്രിയല്ലി കൃഷ്ണ മത്തു ബെളിഗ്ഗെ എദ്ദാഗ കൃഷ്ണ എംദു സ്മരിസികൊള്ളുത്തിരുവവരു കൃഷ്ണന ദേഹവന്നേ പ്രവേശിസുത്താരെ. മംത്രപൂര്വകവാഗി അഗ്നിയല്ലി ഹോമമാഡല്പട്ട ആജ്യവു യജ്ഞേശ്വരനല്ലിയേ ലീനവാഗുവംതെ കൃഷ്ണനല്ലിയേ ലീനരാഗുത്താരെ. (൩) നമോ നരകസംത്രാസരക്ഷാമംഡലകാരിണേ। സംസാരനിമ്നഗാവര്തതരികാഷ്ഠായ വിഷ്ണവേ।। അര്ഥാത്: നരകഭയപീഡിതരിഗെ രക്ഷാമംഡലവന്നു രചിസുവവനേ! സംസാരവെംബ ഹൊളെയല്ലി സുളിയന്നു ദാടലിച്ഛിസുവവരിഗെ തെപ്പദ രൂപദല്ലിരുവവനേ! മഹാവിഷ്ണുവേ! നിനഗെ നമസ്കരിസുത്തേനെ. (൪) നമോ ബ്രഹ്മണ്യദേവായ ഗോബ്രാഹ്മണഹിതകരായ ച। ജഗദ്ധിതായ കൃഷ്ണായ ഗോവിംദായ നമോ നമഃ।। അര്ഥാത്: ബ്രഹ്മക്കെ (തപസ്സു, വേദ, ബ്രാഹ്മണ മത്തു ജ്ഞാനഗളിഗെ) ഹിതനാഗിരുവ, ജഗത്തിഗെ ഹിതവന്നുംടുമാഡലു ഗോ-ബ്രാഹ്മണരിഗെ ഹിതവന്നുംടുമാഡുവ കൃഷ്ണ ഗോവിംദനിഗെ നമസ്കരിസുത്തേനെ. (൫) പ്രാണകാംതാരപാഥേയം സംസാരോച്ഛേദഭേഷജം। ദുഃഖശോകപരിത്രാണം ഹരിരിത്യക്ഷരദ്വയം।। അര്ഥാത്: ഹരി എംബ എരഡക്ഷരവു പ്രാണപ്രയാണസമയദല്ലി നഡുഗാഡിന ബുത്തിയ രൂപദല്ലിരുത്തദെ. സംസാരവെംബ രോഗദ നിവാരണെഗെ ഔഷധപ്രായവാഗിദെ. സകലവിധദ ദുഃഖ-ശോകഗളന്നൂ പരിഹരിസി രക്ഷണെ നീഡുത്തദെ. ↩︎
ഭാരതദര്ശനദല്ലി ഇദക്കെ മൊദലു ഈ ശ്ലോകവിദെ: നാരായണഃ പരം ബ്രഹ്മ നാരായണപരം തപഃ। നാരായണഃ പരോ ദേവഃ സര്വം നാരായണം സദാ।। അര്ഥാത്: നാരായണനേ പരബ്രഹ്മനു. നാരായണനേ പരമ തപസ്സു. നാരായണനേ എല്ല ദേവതെഗളല്ലിയൂ ശ്രേഷ്ഠ ദേവനു. സര്വവൂ നാരായണനേ!” ↩︎