pravēśa
।। ōṁ ōṁ namō nārāyaṇāya।। śrī vēdavyāsāya namaḥ ।।
śrī kr̥ṣṇadvaipāyana vēdavyāsa viracita
śrī mahābhārata
śāṁti parva
rājadharma parva
adhyāya 28
sāra
r̥ṣi aśma mattu janakana saṁvādada mūlaka prārabdhada prabalateyannu varṇisuttā vyāsanu yudhiṣṭhiranige tiḷiya hēḷidudu (1-58).
12028001 vaiśaṁpāyana uvāca।
12028001a jñātiśōkābhitaptasya prāṇānabhyutsisr̥kṣataḥ।
12028001c jyēṣṭhasya pāṁḍuputrasya vyāsaḥ śōkamapānudat।।
vaiśaṁpāyananu hēḷidanu: “jñātiśōkadiṁda tapisuttā prāṇagaḷannē toreyalu siddhanāgidda pāṁḍuputrara jyēṣṭha yudhiṣṭhirana śōkavannu nīgisalu vyāsanu hīge hēḷidanu:
12028002 vyāsa uvāca।
12028002a atrāpyudāharaṁtīmamitihāsaṁ purātanam।
12028002c aśmagītaṁ naravyāghra tannibōdha yudhiṣṭhira।।
vyāsanu hēḷidanu: “naravyāghra! yudhiṣṭhira! idakke saṁbaṁdhisidaṁte aśmagītavennuva purātana itihāsavoṁdannu kēḷu.
12028003a aśmānaṁ brāhmaṇaṁ prājñaṁ vaidēhō janakō nr̥paḥ।
12028003c saṁśayaṁ paripapracca duḥkhaśōkapariplutaḥ।।
duḥkha-śōkagaḷalli muḷugihōgidda vidēha dēśada nr̥pa janakanu prājña brāhmaṇa aśmanannu praśnisidanu:
12028004 janaka uvāca।
12028004a āgamē yadi vāpāyē jñātīnāṁ draviṇasya ca।
12028004c narēṇa pratipattavyaṁ kalyāṇaṁ kathamiccatā।।
janakanu hēḷidanu: “kuṭuṁbada mattu saṁpattina vr̥ddhi-vināśagaḷuṁṭādāga kalyāṇavuṁṭāgalu manuṣyanu ēnu māḍabēku?”
12028005 aśmōvāca।
12028005a utpannamimamātmānaṁ narasyānaṁtaraṁ tataḥ।
12028005c tāni tānyabhivartaṁtē duḥkhāni ca sukhāni ca।।
aśmanu hēḷidanu: “jananada naṁtara satatavāgi duḥkha-sukhagaḷu manuṣyanannu anusarisi baruttalē iruttave.
12028006a tēṣāmanyatarāpattau yadyadēvōpasēvatē।
12028006c tattaddhi cētanāmasya haratyabhramivānilaḥ।।
ā sukha-duḥkhagaḷalli yāvudu prāptavāguvudō adē manuṣyana buddhiyannu gāḷiyu mōḍavannu hārisikoṁḍu hōguvaṁte hārisikoṁḍu hōguttade.
12028007a abhijātō'smi siddhō'smi nāsmi kēvalamānuṣaḥ।
12028007c ityēvaṁ hētubhistasya tribhiścittaṁ prasicyati।।
nānu oḷḷeyakuladalli huṭṭiddēne, nānu ellavannū sādhisiddēne mattu nānu sādhāraṇa manuṣyanalla eṁba ī mūru ahaṁkāraguṇagaḷu manuṣyana cittavannu tōyisibiḍuttave.
12028008a sa prasiktamanā bhōgānvisr̥jya pitr̥saṁcitān।
12028008c parikṣīṇaḥ parasvānāmādānaṁ sādhu manyatē।।
bhōgagaḷalliyē manassannu toḍagisikoṁḍu pitr̥saṁcita saṁpattu mugiduhōgalu parara svattannu kittukoḷḷuvudē sariyeṁdu bhāvisuttāne.
12028009a tamatikrāṁtamaryādamādadānamasāṁpratam।
12028009c pratiṣēdhaṁti rājānō lubdhā mr̥gamivēṣubhiḥ।।
maryādegaḷannu mīri itarara svattannu apaharisuva ā lubdharannu rājanu mr̥gagaḷannu bāṇagaḷiṁda hēgō hāge bēṭeyāḍi virōdhisuttāne.
12028010a yē ca viṁśativarṣā vā triṁśadvarṣāśca mānavāḥ।
12028010c parēṇa tē varṣaśatānna bhaviṣyaṁti pārthiva।।
pārthiva! ippattu athavā mūvattu varṣagaḷa iṁtaha yuvakaru nūru varṣagaḷa paryaṁta jīvisuvudilla.
12028011a tēṣāṁ paramaduḥkhānāṁ buddhyā bhēṣajamādiśēt।
12028011c sarvaprāṇabhr̥tāṁ vr̥ttaṁ prēkṣamāṇastatastataḥ।।
hīge ella prāṇigaḷa vyavahāragaḷannū allalli nōḍuttā avara paramaduḥkhagaḷige buddhiyiṁda yōcisi cikitsegaḷannu naḍesabēku.
12028012a mānasānāṁ punaryōnirduḥkhānāṁ cittavibhramaḥ।
12028012c aniṣṭōpanipātō vā tr̥tīyaṁ nōpapadyatē।।
mānasika duḥkhagaḷige buddhibhrame mattu aniṣṭagaḷeṁba eraḍu kāraṇagaḷive. mūraneya yāvudē kāraṇavū iruvudilla.
12028013a ēvamētāni duḥkhāni tāni tānīha mānavam।
12028013c vividhānyupavartaṁtē tathā sāṁsparśakāni ca।।
ivē modalāda duḥkhagaḷu mānavanannu āvarisuttiruttave. hāgeyē viṣayāsaktigaḷiṁdalū duḥkhagaḷu prāptavāguttave.
12028014a jarāmr̥tyū ha bhūtāni khāditārau vr̥kāviva।
12028014c balināṁ durbalānāṁ ca hrasvānāṁ mahatāmapi।।
muppu mattu sāvu ennuvavu prāṇigaḷannu tinnuvaṁthaha tōḷagaḷaṁte. avu balaśāligaḷannū, durbalarannū, saṇṇavarannū mattu doḍḍavarannū tinnuttave.
12028015a na kaścijjātvatikrāmējjarāmr̥tyū ha mānavaḥ।
12028015c api sāgaraparyaṁtāṁ vijityēmāṁ vasuṁdharām।।
sāgara paryaṁtavāda ī bhūmiyannu jayisidarū, jarāmr̥tyugaḷannu jayisalu yāva manuṣyanigū sādhyavilla.
12028016a sukhaṁ vā yadi vā duḥkhaṁ bhūtānāṁ paryupasthitam।
12028016c prāptavyamavaśaiḥ sarvaṁ parihārō na vidyatē।।
kāla-karma saṁyōgadiṁda prāptavāguva sukha-duḥkhagaḷellavannū prāṇigaḷu avaśyavāgi anubhavisabēkē horatu avugaḷige yāva parihāravū illa.
12028017a pūrvē vayasi madhyē vāpyuttamē vā narādhipa।
12028017c avarjanīyāstē'rthā vai kāṁkṣitāśca tatō'nyathā।।
narādhipa! manuṣyanige pūrva vayassinalli, athavā madhya vayassinalli athavā muppinalliyāgalī ī sukha-duḥkhagaḷannu tyajisalu sādhyavilla. anubhavisabēkē horatu tappisikoḷḷalu sādhyavilla.
12028018a supriyairviprayōgaśca saṁprayōgastathāpriyaiḥ।
12028018c arthānarthau sukhaṁ duḥkhaṁ vidhānamanuvartatē।।
atyaṁta priyarādavariṁda viyōga, apriyaroḍane sahavāsa, dhanaprāpti, dhananaṣṭa, mattu sukha-duḥkhagaḷu avaravara prārabdhavannu anusarisi baruttalē iruttave.
12028019a prādurbhāvaśca bhūtānāṁ dēhanyāsastathaiva ca।
12028019c prāptivyāyāmayōgaśca sarvamētatpratiṣṭhitam।।
prāṇigaḷa huṭṭu-sāvugaḷū lābhālābhagaḷū ellavū avaravaru paḍedukoṁḍu baṁdiruva prārabdhakarmaphalagaḷalliyē pratiṣṭhitavāgiruttave.
12028020a gaṁdhavarṇarasasparśā nivartaṁtē svabhāvataḥ।
12028020c tathaiva sukhaduḥkhāni vidhānamanuvartatē।।
gaṁdha-varṇa-rasa-sparśagaḷu svābhāvikavāgi baṁdu-hōguttalē iruttave. hāgeyē sukhaduḥkhagaḷu karmaphalānusāravāgi daiva niyamavannanusarisi baṁdu-hōguttiruttave.
12028021a āsanaṁ śayanaṁ yānamutthānaṁ pānabhōjanam।
12028021c niyataṁ sarvabhūtānāṁ kālēnaiva bhavaṁtyuta।।
sarvaprāṇigaḷigū kuḷitukoḷḷuva, malaguva, tirugāḍuva, ēḷuva, mattu pāna-bhōjanagaḷa kālavu niyatavāgiruttade.
12028022a vaidyāścāpyāturāḥ saṁti balavaṁtaḥ sudurbalāḥ।
12028022c strīmaṁtaśca tathā ṣaṁḍhā vicitraḥ kālaparyayaḥ।।
vaidyarū rōgigaḷāguttāre. baliṣṭharū durbalarāguttāre. strīsaṁgagaḷannu hoṁdidavarū ṣaṁḍharāguttāre. kālada vaiparītyavu hīge vicitravādudu.
12028023a kulē janma tathā vīryamārōgyaṁ dhairyamēva ca।
12028023c saubhāgyamupabhōgaśca bhavitavyēna labhyatē।।
uttama kuladalli janma, vīrya, ārōgya, dhairya, saubhāgya mattu upabhōgagaḷu adr̥ṣṭadiṁdalē labhyavāguttave.
12028024a saṁti putrāḥ subahavō daridrāṇāmaniccatām।
12028024c bahūnāmiccatāṁ nāsti samr̥ddhānāṁ vicēṣṭatām।।
makkaḷē bēḍavennuva daridranige anēka makkaḷāguttāre. makkaḷāgabēkeṁdu haṁbalisuva śrīmaṁtanige makkaḷē āguvudilla. vidhiyu vicitravādudu.
12028025a vyādhiragnirjalaṁ śastraṁ bubhukṣā śvāpadaṁ viṣam।
12028025c rajjvā ca maraṇaṁ jaṁtōruccācca patanaṁ tathā।।
vyādhi, agni, nīru, śastra, hasivu, apaghāta, viṣajvara, bīḷuvudu ivē prāṇigaḷa maraṇakke mukhya kāraṇagaḷāgiruttave.
12028026a niryāṇaṁ yasya yaddiṣṭaṁ tēna gaccati hētunā।
12028026c dr̥śyatē nābhyatikrāmannatikrāṁtō na vā punaḥ।।
yāra adr̥ṣṭadalli yāva kāraṇadiṁda maraṇahoṁdabēkeṁdiruttadeyō adē rītiyalli maraṇa hoṁduttāre. kelavomme dharmagaḷannu ullaṁghisadē iratakkavanū āpattiniṁda pārāgadē iruvudannu kāṇuttēve.
12028027a dr̥śyatē hi yuvaivēha vinaśyanvasumānnaraḥ।
12028027c daridraśca parikliṣṭaḥ śatavarṣō janādhipa।।
janādhipa! aiśvaryavaṁtanādavanu yuvakanāgiruvāgalē sattuhōguvudannu mattu daridranāgi kaṣṭadalliruvavanu nūruvarṣagaḷu badukiruvudannu nōḍuttēve.
12028028a akiṁcanāśca dr̥śyaṁtē puruṣāścirajīvinaḥ।
12028028c samr̥ddhē ca kulē jātā vinaśyaṁti pataṁgavat।।
yāralli ēnū iruvudillavō aṁthaha daridra janaru bahukāla bāḷuttāre. śrīmaṁta kuladalli huṭṭidavaru pataṁgagaḷaṁte nāśahoṁduttāre.
12028029a prāyēṇa śrīmatāṁ lōkē bhōktuṁ śaktirna vidyatē।
12028029c kāṣṭhānyapi hi jīryaṁtē daridrāṇāṁ narādhipa।।
narādhipa! lōkadalli śrīmaṁtarige bahuṣaḥ bhōgisuva śaktiyē iruvudilla. ādare daridranige kaṭṭigeyannū jīrṇisikoḷḷuva śaktiyiruttade.
12028030a ahamētatkarōmīti manyatē kālacōditaḥ।
12028030c yadyadiṣṭamasaṁtōṣāddurātmā pāpamācaran।।
kālacōdita manuṣyanu nānē idannu māḍuttēne eṁdu bhāvisikoḷḷuttāne. tanagillaveṁba asaṁtōṣadiṁda durātmanu pāpakarmagaḷannesaguttāne.
12028031a striyō'kṣā mr̥gayā pānaṁ prasaṁgānniṁditā budhaiḥ।
12028031c dr̥śyaṁtē cāpi bahavaḥ saṁprasaktā bahuśrutāḥ।।
strīsaṁga, dyūta, bēṭe, surāpāna ivugaḷu keṭṭa havyāsagaḷeṁdu tiḷidavaru niṁdisuttāre. ādare tiḷidavarē heccāgi ivugaḷalli toḍagiruvudannu nāvu kāṇuttēve!
12028032a iti kālēna sarvārthānīpsitānīpsitāni ca।
12028032c spr̥śaṁti sarvabhūtāni nimittaṁ nōpalabhyatē।।
hīge kālada prabhāvadiṁdalē jīvigaḷu – iṣṭavādavugaḷu mattu iṣṭavalladavugaḷu – ellavannū avaravara adr̥ṣṭada prakāra paḍeyuttave.
12028033a vāyumākāśamagniṁ ca caṁdrādityāvahaḥkṣapē।
12028033c jyōtīṁṣi saritaḥ śailānkaḥ karōti bibharti vā।।
vāyu, ākāśa, agni, caṁdrādityaru, hagalu-rātrigaḷu, nakṣatragaḷu mattu nadī-parvatagaḷannu kālavalladē innyāru sr̥ṣṭisuttāre? bēre yāru ivugaḷannu horuttāre?
12028034a śītamuṣṇaṁ tathā varṣaṁ kālēna parivartatē।
12028034c ēvamēva manuṣyāṇāṁ sukhaduḥkhē nararṣabha।।
nararṣabha! chaḷi-bēsage-maḷegālagaḷu kālada prabhāvadiṁdalē badalāguttiruttave. hāgeyē manuṣyara sukha-duḥkhagaḷū badalāguttiruttave.
12028035a nauṣadhāni na śāstrāṇi na hōmā na punarjapāḥ।
12028035c trāyaṁtē mr̥tyunōpētaṁ jarayā vāpi mānavam।।
auṣadhagaḷāgalī, śāstragaḷāgalī, hōmagaḷāgalī athavā punaḥ japagaḷāgalī mānavanannu mr̥tyuviniṁdāgalī muppiniṁdāgalī rakṣisuvudilla.
12028036a yathā kāṣṭhaṁ ca kāṣṭhaṁ ca samēyātāṁ mahōdadhau।
12028036c samētya ca vyatīyātāṁ tadvadbhūtasamāgamaḥ।।
mahāsāgaradalli hēge oṁdu kaṭṭigeya tuṁḍu tēlikoṁḍu baṁdu innoṁdu kaṭṭigeya tuṁḍannu sēri punaḥ dūra tēlikoṁḍu hōguvudō hāgeyē jīvigaḷa samāgamavū kūḍa kṣaṇikavāgiruttade.
12028037a yē cāpi puruṣaiḥ strībhirgītavādyairupasthitāḥ।
12028037c yē cānāthāḥ parānnādāḥ kālastēṣu samakriyaḥ।।
strīyaroḍane gīta-vādyagaḷiṁda ānaṁditarāgiruva puruṣaru mattu anātharāgi parānnavannē tiṁdu jīvisuva puruṣaru ivarobbaḍaneyū kālavu oṁdē samanāgi vartisuttade46.
12028038a mātr̥pitr̥sahasrāṇi putradāraśatāni ca।
12028038c saṁsārēṣvanubhūtāni kasya tē kasya vā vayam।।
ī saṁsāradalli nāvu anēkānēka sahasra tāyi-taṁdeyarannū, patni-makkaḷannū paḍediruttēve. ādare iṁdu avaru yārige saṁbaṁdhapaṭṭavaru? athavā nāvu yārige saṁbaṁdhisidavaru?
12028039a naivāsya kaścidbhavitā nāyaṁ bhavati kasya cit।
12028039c pathi saṁgatamēvēdaṁ dārabaṁdhusuhr̥dgaṇaiḥ।।
nāvu yāraddū āgiruvudilla. yārū nammavarāgiruvudilla. ī patni-baṁdhu-snēhita gaṇagaḷu dāriyalli siguva dārihōkaru aṣṭe!
12028040a kvāsaṁ kvāsmi gamiṣyāmi kō nvahaṁ kimihāsthitaḥ।
12028040c kasmātkamanuśōcēyamityēvaṁ sthāpayēnmanaḥ।।
12028040e anityē priyasaṁvāsē saṁsārē cakravadgatau।।
“nānu yāru? ellige hōguttiddēne? nānu yāravanu? illigēke baṁdiddēne? yārigōskara ciṁtisuttiddēne?” eṁdu manassinalliyē yōcisuttirabēku. cakradaṁte tiruguttiruva ī saṁsāradalli priyavādudannu paḍeyuva athavā priyaroḍane sēruva kriyegaḷu anityavādavu. śāśvatavādavugaḷalla.
12028041a na dr̥ṣṭapūrvaṁ pratyakṣaṁ paralōkaṁ vidurbudhāḥ।
12028041c āgamāṁstvanatikramya śraddhātavyaṁ bubhūṣatā।।
paralōkavu pratyakṣadallilla. paralōkavannu nōḍidavaru yārū illa ennuvudannu tiḷidavaru hēḷuttāre. ādare āgamagaḷannu ullaṁghisadē avugaḷalli śraddheyanniḍabēku.
12028042a kurvīta pitr̥daivatyaṁ dharmāṇi ca samācarēt।
12028042c yajēcca vidvānvidhivattrivargaṁ cāpyanuvrajēt।।
vidvānanu pitr̥-dēvakāryagaḷannu mattu yajñagaḷannu – ī mūru vidhada karmagaḷannu vidhivattāgi naḍesuttirabēku.
12028043a saṁnimajjajjagadidaṁ gaṁbhīrē kālasāgarē।
12028043c jarāmr̥tyumahāgrāhē na kaścidavabudhyatē।।
muppu-maraṇagaḷeṁba mosaḷegaḷiṁda kūḍiruva gaṁbhīra samudradaṁtiruva ī kāladalli jagattellavū muḷugihōgide. ādare yārū idannu tiḷidukoḷḷuvudilla!
12028044a āyurvēdamadhīyānāḥ kēvalaṁ saparigraham।
12028044c dr̥śyaṁtē bahavō vaidyā vyādhibhiḥ samabhiplutāḥ।।
āyurvēdavannu adhyayana māḍiruva anēka vaidyaru parivāra samētarāgi nānā vyādhigaḷige tuttāgiruvudannu kāṇuttēve.
12028045a tē pibaṁtaḥ kaṣāyāṁśca sarpīṁṣi vividhāni ca।
12028045c na mr̥tyumativartaṁtē vēlāmiva mahōdadhiḥ।।
avaru vividha kaṣāyagaḷannū lēhagaḷannū sēvisuttalē iruttāre. ādarū samudravu eṣṭē prayatnisidarū tīravannu ullaṁghisadaṁte avaru mr̥tyuvannu mīralāraru.
12028046a rasāyanavidaścaiva suprayuktarasāyanāḥ।
12028046c dr̥śyaṁtē jarayā bhagnā nagā nāgairivōttamaiḥ।।
rasāyana śāstravannu tiḷidavarū kūḍa upayukta rasāyanapadārthagaḷannu sēvisidarū baliṣṭha āneyiṁda muriyalpaṭṭa vr̥kṣadaṁte muppiniṁda muriyalpaṭṭu bīḷuttāre.
12028047a tathaiva tapasōpētāḥ svādhyāyābhyasanē ratāḥ।
12028047c dātārō yajñaśīlāśca na taraṁti jarāṁtakau।।
hāgeyē tapassiniṁda kūḍi svādhyāya-abhyāsagaḷalli niratarādavarū, dānagaḷannittavarū mattu yajñaśīlarū kūḍa muppu-maraṇagaḷannu mīruvudilla.
12028048a na hyahāni nivartaṁtē na māsā na punaḥ samāḥ।
12028048c jātānāṁ sarvabhūtānāṁ na pakṣā na punaḥ kṣapāḥ।।
huṭṭida ella prāṇigaḷigū kaḷeduhōda dinagaḷāgalī, rātrigaḷāgalī, māsagaḷāgalī, pakṣagaḷāgalī, varṣagaḷāgalī punaḥ maraḷi baruvudilla.
12028049a sō'yaṁ vipulamadhvānaṁ kālēna dhruvamadhruvaḥ।
12028049c narō'vaśaḥ samabhyēti sarvabhūtaniṣēvitam।।
asthiranāda asvataṁtranāda manuṣyanu kālavu sannihitavādoḍaneyē sarvaprāṇigaḷū hōguva śāśvatavāda viśāla mr̥tyupathadalli hōguttāne.
12028050a dēhō vā jīvatō'bhyēti jīvō vābhyēti dēhataḥ।
12028050c pathi saṁgatamēvēdaṁ dārairanyaiśca baṁdhubhiḥ।।
dēhavē jīvaveṁdu tiḷidukoṁḍiruvavaru athavā jīvavē dēhaveṁdu tiḷidukoṁḍiruvavaru ibbarū kūḍa dāriyalli patniyē modalāda baṁdhugaḷoḍane sērikoṁḍu svalpakālavē iruttāre.
12028051a nāyamatyaṁtasaṁvāsō labhyatē jātu kēna cit।
12028051c api svēna śarīrēṇa kimutānyēna kēna cit।।
yārigū anaṁtavāda (koneyāgada) saṁbaṁdhagaḷu yāvāgalū dorakuvudilla. tanna śarīradoḍaniruva saṁbaṁdhavē alpakāladdāgiruvāga bēreyavaroḍaniruva saṁbaṁdhagaḷa kuritu hēḷuvudēnide?
12028052a kva nu tē'dya pitā rājankva nu tē'dya pitāmahaḥ।
12028052c na tvaṁ paśyasi tānadya na tvāṁ paśyaṁti tē'pi ca।।
rājan! īga ninna taṁdeyelliddāne? ninna pitāmahanelliddāne? avarannu iṁdu nīnū kāṇuttilla. avarigū kūḍa nīnu kāṇuttilla!
12028053a na hyēva puruṣō draṣṭā svargasya narakasya vā।
12028053c āgamastu satāṁ cakṣurnr̥patē tamihācara।।
nr̥patē! yāva puruṣanū illiṁda svarga athavā narakavannu kaṁḍilla. ādare āgamagaḷē satpuruṣarige kaṇṇugaḷāgive. ādudaraṁte avugaḷu hēḷuvaṁte naḍedukō!
12028054a caritabrahmacaryō hi prajāyēta yajēta ca।
12028054c pitr̥dēvamaharṣīṇāmānr̥ṇyāyānasūyakaḥ।।
brahmacaryavannu naḍesi, makkaḷannu paḍedu yajñagaḷannu māḍabēku. ī rīti pitr̥-dēva-maharṣigaḷa r̥ṇagaḷannu dōṣaveṇisadē tīrisabēku.
12028055a sa yajñaśīlaḥ prajanē niviṣṭaḥ prāgbrahmacārī pravibhaktapakṣaḥ।
12028055c ārādhayansvargamimaṁ ca lōkaṁ paraṁ ca muktvā hr̥dayavyalīkam।।
modalu brahmacāriyāgiddukoṁḍu, naṁtara saṁtānagaḷannu paḍedu, dvaṁdvagaḷannu mīri avibhaktanāgiddukoṁḍu ī lōkavē svargaveṁdu ārādhisi hr̥dayadalliruva muḷḷannu kittogeyabēku.
12028056a samyaghi dharmaṁ caratō nr̥pasya dravyāṇi cāpyāharatō yathāvat।
12028056c pravr̥ttacakrasya yaśō'bhivardhatē sarvēṣu lōkēṣu carācarēṣu।।
uttama dharmadalliyē naḍedukoṁḍu, yathāvattāgi dravyagaḷannu saṁgrahisuttā naḍedukoḷḷuva nr̥pana yaśassu ella lōkagaḷalliyū vistarisuttade.”
12028057 vyāsa uvāca
12028057a ityēvamājñāya vidēharājō vākyaṁ samagraṁ paripūrṇahētuḥ।
12028057c aśmānamāmaṁtrya viśuddhabuddhir yayau gr̥haṁ svaṁ prati śāṁtaśōkaḥ।।
vyāsanu hēḷidanu: “hīge aśmaniṁda ī samagravāda, udāharaṇegaḷiṁda paripūrṇavāgidda mātugaḷannu kēḷi janakanu viśuddha manassuḷḷavanāgi, śōkavannu toredu śāṁtanāgi tanna aramanege teraḷidanu.
12028058a tathā tvamapyacyuta muṁca śōkam uttiṣṭha śakrōpama harṣamēhi।
12028058c kṣātrēṇa dharmēṇa mahī jitā tē tāṁ bhuṁkṣva kuṁtīsuta mā viṣādīḥ।।
acyuta! iṁdrana samānanē! kuṁtīsuta! hāgeyē nīnū kūḍa śōkavannu tore! eddēḷu! harṣavannu tāḷu! kṣātradharmadiṁda mahiyannu gedda nīnu adannu bhōgisu! viṣādisabēḍa!””
samāpti
iti śrī mahābhāratē śāṁtiparvaṇi rājadharmaparvaṇi vyāsavākyē aṣṭāviṁśō'dhyāyaḥ।।
idu śrī mahābhārata śāṁtiparvada rājadharmaparvadalli vyāsavākya ennuva ippatteṁṭanē adhyāyavu.