pravēśa
।। ōṁ ōṁ namō nārāyaṇāya।। śrī vēdavyāsāya namaḥ ।।
śrī kr̥ṣṇadvaipāyana vēdavyāsa viracita
śrī mahābhārata
śāṁti parva
rājadharma parva
adhyāya 10
sāra
bhīmasēnanu rājana saṁnyāsada nirdhāravannu virōdhisi rājana kartavyapālaneya kuritu otti hēḷuvudu (1-28).
12010001 bhīma uvāca।
12010001a śrōtriyasyēva tē rājanmaṁdakasyāvipaścitaḥ।
12010001c anuvākahatābuddhirnaiṣā tattvārthadarśinī।।
bhīmasēnanu hēḷidanu: “rājan! śrōtriyaṁteyē ninna buddhiyū maṁdavāgihōgide! tattvārthagaḷannu tiḷiyadē kēvala paṭhaṇamāḍuvavana buddhiyaṁtāgide ninna buddhiyū kūḍa!
12010002a ālasyē kr̥tacittasya rājadharmānasūyataḥ।
12010002c vināśē dhārtarāṣṭrāṇāṁ kiṁ phalaṁ bharatarṣabha।।
bharatarṣabha! rājadharmavannu niṁdisi ālasyada jīvanavannu naḍesalu yōcisiruva ninage dhārtarāṣṭrara vināśadiṁda yāva phalavuṁṭāyitu?
12010003a kṣamānukaṁpā kāruṇyamānr̥śaṁsyaṁ na vidyatē।
12010003c kṣātramācaratō mārgamapi baṁdhōstvadaṁtarē।।
kṣatradharmavannu ācarisuvavana mārgadalli baṁdhugaḷa kuritu kṣame, anukaṁpa, kāruṇya, mattu mr̥dutvagaḷu iruvudilla.
12010004a yadīmāṁ bhavatō buddhiṁ vidyāma vayamīdr̥śīm।
12010004c śastraṁ naiva grahīṣyāmō na vadhiṣyāma kaṁ cana।।
ninna buddhiyu ī rītiyideyeṁdu modalē namage tiḷididdare nāvu śastragaḷannu hiḍiyuttalē iralilla mattu yārobbarannū vadhisuttalū iralilla.
12010005a bhaikṣyamēvācariṣyāma śarīrasyā vimōkṣaṇāt।
12010005c na cēdaṁ dāruṇaṁ yuddhamabhaviṣyanmahīkṣitām।।
ī śarīrada vimōcanegāgi bhikṣāvr̥ttiyannē anusarisuttiddevu. mahīkṣitara ī dāruṇa yuddhavē naḍeyuttiralilla.
12010006a prāṇasyānnamidaṁ sarvamiti vai kavayō viduḥ।
12010006c sthāvaraṁ jaṁgamaṁ caiva sarvaṁ prāṇasya bhōjanam।।
ivellavū baliṣṭhanādavana annaveṁdu tiḷidavaru hēḷuttāre. sthāvara-jaṁgamagaḷellavū baliṣṭhana bhōjana!
12010007a ādadānasya cēdrājyaṁ yē kē citparipaṁthinaḥ।
12010007c haṁtavyāsta iti prājñāḥ kṣatradharmavidō viduḥ।।
rājyavannu svīkarisuvāga virōdhisuvavarannu saṁharisabēkeṁdu kṣatradharmavannu tiḷida prājñaru hēḷuttāre.
12010008a tē sadōṣā hatāsmābhī rājyasya paripaṁthinaḥ।
12010008c tānhatvā bhuṁktva dharmēṇa yudhiṣṭhira mahīmimām।।
rājyavannu paḍedukoḷḷalu aḍḍiyannuṁṭumāḍida vairigaḷannu nāvu saṁharisiddēve. yudhiṣṭhira! dharmapūrvakavāgi avarannu saṁharisi paḍeda ī bhūmiyannu bhōgisu!
12010009a yathā hi puruṣaḥ khātvā kūpamaprāpya cōdakam।
12010009c paṁkadigdhō nivartēta karmēdaṁ nastathōpamam।।
bāviyannu tōḍi nīrannu paḍeyadē kēvala kesarannu maige haccikoṁḍu mēle baṁdavanaṁte namma ī karmavu āgabāradu!
12010010a yathāruhya mahāvr̥kṣamapahr̥tya tatō madhu।
12010010c aprāśya nidhanaṁ gaccētkarmēdaṁ nastathōpamam।।
mahāvr̥kṣavannēri jēnannu apaharisi adannu saviyuva modalē nidhanahoṁdidavanaṁte namma ī karmavu āgabāradu!
12010011a yathā mahāṁtamadhvānamāśayā puruṣaḥ patan।
12010011c sa nirāśō nivartēta karmēdaṁ nastathōpamam।।
yāvudō doḍḍa nidhiyu siguva āśayadiṁda bahudūra hōgi nirāśanāgi hiṁdirugidavanaṁte namma ī karmavu āgadirali!
12010012a yathā śatrūnghātayitvā puruṣaḥ kurusattama।
12010012c ātmānaṁ ghātayētpaścātkarmēdaṁ nastathāvidham।।
kurusattama! śatrugaḷannu saṁharisi naṁtara ātmahatyeyannu māḍikoṁḍavanaṁte namma ī karmavu āgadirali!
12010013a yathānnaṁ kṣudhitō labdhvā na bhuṁjīta yadr̥ccayā।
12010013c kāmī ca kāminīṁ labdhvā karmēdaṁ nastathāvidham।।
hasiviniṁda baḷaluttiddavanu annavannu paḍedu tinnalu aśakyanādavanaṁte, kāmiyu kāminiyannu paḍedū avaḷannu bhōgisalu aśakyanādavanaṁte namma ī karmavu āgadirali!
12010014a vayamēvātra garhyā hi yē vayaṁ maṁdacētasaḥ।
12010014c tvāṁ rājannanugaccāmō jyēṣṭhō'yamiti bhārata।।
bhārata! rājan! hiriyavaneṁdu tiḷidu maṁdacētasanāda ninnannē anusarisi baruttiruva nāvē niṁdanīyaru!
12010015a vayaṁ hi bāhubalinaḥ kr̥tavidyā manasvinaḥ।
12010015c klībasya vākyē tiṣṭhāmō yathaivāśaktayastathā।।
bāhubaligaḷāda, vidyāvaṁtarāda, jitēṁdriyarāda nāvū kūḍa ōrva asamartha napuṁsakana mātinaṁte naḍedukoḷḷuttiddēve!
12010016a agatīnkāgatīnasmānnaṣṭārthānarthasiddhayē।
12010016c kathaṁ vai nānupaśyēyurjanāḥ paśyaṁti yādr̥śam।।
anātharakṣakarāda nāvu arthahīnarāgiruvudannu janagaḷu hēgetānē nōḍadē iruttāre? ādudariṁda nānu hēḷuvudu yuktavō ayuktavō ennuvudannu ellarū yōcisiri. samartharādavaru svārthasiddhigāgi prayatnisalē bēkeṁdu nanna abhiprāya!
12010017a āpatkālē hi saṁnyāsaḥ kartavya iti śiṣyatē।
12010017c jarayābhiparītēna śatrubhirvyaṁsitēna ca।।
āpatkāladalli mātra saṁnyāsavannu tegedukoḷḷabēkeṁdu upadēśavide. muppiniṁda galita śarīravuḷḷavanū, śatrugaḷiṁda vaṁcitanādavanū saṁnyāsavannu tegedukoḷḷabahudu.
12010018a tasmādiha kr̥taprajñāstyāgaṁ na paricakṣatē।
12010018c dharmavyatikramaṁ cēdaṁ manyaṁtē sūkṣmadarśinaḥ।।
ādudariṁda kr̥taprajñaru idannu tyāgaveṁdu parigaṇisuvudilla. sūkṣmadarśigaḷu idannu dharmada atikramaveṁdē tiḷiyuttāre.
12010019a kathaṁ tasmātsamutpannastanniṣṭhastadupāśrayaḥ।
12010019c tadēva niṁdannāsīta śraddhā vānyatra gr̥hyatē।।
adaralliyē huṭṭi, adaralliyē niratanāgiddukoṁḍiruva, mattu adannu āśrayisiyē jīvisuttiruva yāru tānē kṣatriya dharmavannu niṁdisabahudu? avanalli śraddheyillaveṁdāyitallavē?
12010020a śriyā vihīnairadhanairnāstikaiḥ saṁpravartitam।
12010020c vēdavādasya vijñānaṁ satyābhāsamivānr̥tam।।
śrīyiṁda vihīnarādavaru, nirdhanaru mattu nāstikariṁda suttuvareyalpaṭṭavaru vēdavākyavāda vijñānavannu satyada abhāsaveṁdū suḷḷeṁdū pracāramāḍuttāre.
12010021a śakyaṁ tu mauṁḍyamāsthāya bibhratātmānamātmanā।
12010021c dharmaccadma samāsthāya āsituṁ na tu jīvitum।।
muṁḍanāgi dharmada sōgannu hākikoṁḍu tanna hoṭṭeyannu mātra horedukoḷḷuttā irabahudu. ādare idariṁda kālakaḷeyabahudē horatu jīvanada sārthakyavannu hoṁdalu sādhyavāguvudilla.
12010022a śakyaṁ punararaṇyēṣu sukhamēkēna jīvitum।
12010022c abibhratā putrapautrāndēvarṣīnatithīnpitr̥n।।
putra-pautrarannu sākalāgadavanu mattu dēvarṣi-atithi-pitr̥gaḷannu tr̥ptipaḍisalāgadavanu ēkākiyāgi araṇyadalli sukhavāgi jīvisabahudu.
12010023a nēmē mr̥gāḥ svargajitō na varāhā na pakṣiṇaḥ।
12010023c athaitēna prakārēṇa puṇyamāhurna tānjanāḥ।।
araṇyadalli jīvisuvudariṁda mātrakke svargavu doreyuvudilla. hāgiddare araṇyadalli vāsisuva jiṁke-haṁdi-pakṣigaḷu adē prakāravāgi puṇyavaṁtareṁdu janaru hēḷuttiddaru.
12010024a yadi saṁnyāsataḥ siddhiṁ rājankaścidavāpnuyāt।
12010024c parvatāśca drumāścaiva kṣipraṁ siddhimavāpnuyuḥ।।
rājan! oṁdu vēḷe saṁnyāsadiṁda siddhiyu dorakuttadeyeṁtādare parvata-vr̥kṣagaḷu kṣipravāgi siddhiyannu paḍedukoṁḍu biḍuttiddavu!
12010025a ētē hi nityasaṁnyāsā dr̥śyaṁtē nirupadravāḥ।
12010025c aparigrahavaṁtaśca satataṁ cātmacāriṇaḥ।।
ivugaḷu nitya saṁnyāsigaḷaṁteyē tōruttave. yārigū upadravavannu koḍuvudilla. yāriṁda ēnannū tegedukoḷḷuvudilla. satatavū ātmavratadalliyē iruttave.
12010026a atha cēdātmabhāgyēṣu nānyēṣāṁ siddhimaśnutē।
12010026c tasmātkarmaiva kartavyaṁ nāsti siddhirakarmaṇaḥ।।
namma bhāgyagaḷalli anyara siddhigaḷu pālgoḷḷuvudilla. ādudariṁda karma-kartavyagaḷiṁdalē siddhiyu namage doreyuttade. karmagaḷannu tyajisuvudariṁdalla!
12010027a audakāḥ sr̥ṣṭayaścaiva jaṁtavaḥ siddhimāpnuyuḥ।
12010027c yēṣāmātmaiva bhartavyō nānyaḥ kaścana vidyatē।।
anyara bharaṇa-pōṣaṇa māḍadē tannannē nōḍikoḷḷuvudariṁda siddhiyu doreyuttade eṁtādare bhūmiya mēliruva ella jalacara prāṇigaḷū siddhiyannu paḍeyabēkāgidditu.
12010028a avēkṣasva yathā svaiḥ svaiḥ karmabhirvyāpr̥taṁ jagat।
12010028c tasmātkarmaiva kartavyaṁ nāsti siddhirakarmaṇaḥ।।
tamma tamma karmagaḷiṁda ī akhaṁḍa viśvavū baṁdhisikoṁḍiruvudannu nōḍu. ādudariṁda karmavē kartavya. karmagaḷannu māḍadē iruvudariṁda siddhiyu illa.”
samāpti
iti śrī mahābhāratē śāṁtiparvaṇi rājadharmaparvaṇi bhīmavākyē daśamō'dhyāyaḥ।।
idu śrī mahābhārata śāṁtiparvada rājadharmaparvadalli bhīmavākya ennuva hattanē adhyāyavu.