ప్రవేశ
।। ఓం ఓం నమో నారాయణాయ।। శ్రీ వేదవ్యాసాయ నమః ।।
శ్రీ కృష్ణద్వైపాయన వేదవ్యాస విరచిత
శ్రీ మహాభారత
సౌప్తిక పర్వ
ఐషీక పర్వ
అధ్యాయ 17
సార
అశ్వత్థామనల్లి యావ శక్తియిత్తు ఎందు యుధిష్ఠిరను కేళలు కృష్ణను అశ్వత్థామను శివనన్ను ఆరాధిసి ఆ శక్తియన్ను పడెదనెందు హేళుత్తా, శివన శక్తియ కురితు హేళిదుదు (1-26).
10017001 వైశంపాయన ఉవాచ।
10017001a హతేషు సర్వసైన్యేషు సౌప్తికే తై రథైస్త్రిభిః।
10017001c శోచన్యుధిష్ఠిరో రాజా దాశార్హమిదమబ్రవీత్।।
వైశంపాయనను హేళిదను: “మలగిద్ద సర్వసేనెగళూ ఆ మూవరు మహారథరింద హతవాదవెందు శోకిసుత్తిద్ద రాజా యుధిష్ఠిరను దాశార్హనిగె హేళిదను:
10017002a కథం ను కృష్ణ పాపేన క్షుద్రేణాక్లిష్టకర్మణా।
10017002c ద్రౌణినా నిహతాః సర్వే మమ పుత్రా మహారథాః।।
“కృష్ణ! అక్లిష్టకర్మిగళాగిద్ద నన్న మహారథ పుత్రరెల్లరూ క్షుద్ర పాపి ద్రౌణియింద హేగె హతరాదరు?
10017003a తథా కృతాస్త్రా విక్రాంతాః సహస్రశతయోధినః।
10017003c ద్రుపదస్యాత్మజాశ్చైవ ద్రోణపుత్రేణ పాతితాః।।
హాగెయే కృతాస్త్రరాగిద్ద, సహస్రశత యోధరొందిగె హోరాడబల్లవరాగిద్ద ద్రుపదన మక్కళూ కూడ ద్రోణపుత్రనింద హతరాదరు.
10017004a యస్య ద్రోణో మహేష్వాసో న ప్రాదాదాహవే ముఖం।
10017004c తం జఘ్నే రథినాం శ్రేష్ఠం ధృష్టద్యుమ్నం కథం ను సః।।
రణదల్లి మహేష్వాస ద్రోణను యార కడె ముఖవన్ను కూడ తిరుగిసుత్తిరలిల్లవో అంతహ రథశ్రేష్ఠ ధృష్టద్యుమ్ననన్ను అవను హేగె సంహరిసిదను?
10017005a కిం ను తేన కృతం కర్మ తథాయుక్తం నరర్షభ।
10017005c యదేకః శిబిరం సర్వమవధీన్నో గురోః సుతః।।
నరర్షభ! ఏకాంగియాగి శిబిరదల్లిద్ద ఎల్లరన్నూ వధిసిద ఆ గురుసుతను యావ కర్మవన్ను మాడి ఆ శక్తియన్ను పడెదను?”
10017006 వాసుదేవ ఉవాచ।
10017006a నూనం స దేవదేవానామీశ్వరేశ్వరమవ్యయం।
10017006c జగామ శరణం ద్రౌణిరేకస్తేనావధీద్బహూన్।।
వాసుదేవను హేళిదను: “ద్రౌణియు దేవదేవనిగూ ఈశ్వరనాద అవ్యయనన్ను శరణు హోదను. అదరిందాగి అవనొబ్బనే అనేకరన్ను సంహరిసబల్లవనాదను.
10017007a ప్రసన్నో హి మహాదేవో దద్యాదమరతామపి।
10017007c వీర్యం చ గిరిశో దద్యాద్యేనేంద్రమపి శాతయేత్।।
మహాదేవను ప్రసన్ననాదరె అమృతత్వవన్నూ దయపాలిసువను. గిరీశను ఇంద్రనన్నూ సోలిసువంతహ వీర్యవన్ను కొడుత్తానె.
10017008a వేదాహం హి మహాదేవం తత్త్వేన భరతర్షభ।
10017008c యాని చాస్య పురాణాని కర్మాణి వివిధాన్యుత।।
భరతర్షభ! నాను మహాదేవనన్ను తత్త్వశః తిళిదుకొండిద్దేనె. హిందె అవను మాడిద అనేక కర్మగళూ ననగె తిళిదివె.
10017009a ఆదిరేష హి భూతానాం మధ్యమంతశ్చ భారత।
10017009c విచేష్టతే జగచ్చేదం సర్వమస్యైవ కర్మణా।।
భారత! భూతగళ ఆది, మధ్య మత్తు అంత్యగళు అవనే! అవనిందలే ఈ జగత్తెల్లవూ కర్మగళల్లి తొడగివె.
10017010a ఏవం సిసృక్షుర్భూతాని దదర్శ ప్రథమం విభుః।
10017010c పితామహోఽబ్రవీచ్చైనం భూతాని సృజ మాచిరం।।
పితామహ విభువు భూతగళన్ను సృష్టిసలు ఇచ్ఛిసిదాగ ప్రప్రథమవాగి ఇవనన్నే నోడి “కూడలే భూతగళన్ను సృష్టిసు!” ఎందు హేళిద్దను.
10017011a హరికేశస్తథేత్యుక్త్వా భూతానాం దోషదర్శివాన్।
10017011c దీర్ఘకాలం తపస్తేపే మగ్నోఽమ్భసి మహాతపాః।।
మహాతపస్వి హరికేశను హాగెయే ఆగలెందు హేళి తాను సృష్టిసిద భూతగళల్లి దోషగళన్నే కండు నీరినల్లి ముళుగి దీర్ఘకాల తపస్సన్ను తపిసిదను.
10017012a సుమహాంతం తతః కాలం ప్రతీక్ష్యైనం పితామహః।
10017012c స్రష్టారం సర్వభూతానాం ససర్జ మనసాపరం।।
మహాకాలదవరెగె ప్రతీక్షెయల్లిద్ద పితామహను ఇన్నొబ్బ సర్వభూతగళ సృష్టారనన్ను మనస్సినిందలే సృష్టిసిదను.
10017013a సోఽబ్రవీత్పితరం దృష్ట్వా గిరిశం మగ్నమమ్భసి।
10017013c యది మే నాగ్రజస్త్వన్యస్తతః స్రక్ష్యామ్యహం ప్రజాః।।
నీరినల్లి మగ్ననాగిరువ గిరీశనన్ను నోడి అవను తందెగె “ననగె అగ్రజనాదవను అన్యనిద్దరె నాను ప్రజెగళన్ను సృష్టిసువుదిల్ల!” ఎందను.
10017014a తమబ్రవీత్పితా నాస్తి త్వదన్యః పురుషోఽగ్రజః।
10017014c స్థాణురేష జలే మగ్నో విస్రబ్ధః కురు వై కృతిం।।
అవనిగె పితను “నిన్న అగ్రజనాగి ఇన్నొబ్బ పురుషనిల్ల. స్థాణువాదరో జలదల్లి మగ్ననాగిద్దానె. నిశ్చింతెయింద సృష్టియన్ను మాడు!” ఎందను.
10017015a స భూతాన్యసృజత్సప్త దక్షాదీంస్తు ప్రజాపతీన్।
10017015c యైరిమం వ్యకరోత్సర్వం భూతగ్రామం చతుర్విధం।।
అవను ఏళుప్రకారద భూతగళన్నూ, దక్షాది ప్రజాపతిగళన్నూ సృష్టిసి ఎల్లవన్నూ నాల్కు ప్రకారవాగి వింగడిసిదను.
10017016a తాః సృష్టమాత్రాః క్షుధితాః ప్రజాః సర్వాః ప్రజాపతిం।
10017016c బిభక్షయిషవో రాజన్సహసా ప్రాద్రవంస్తదా।।
రాజన్! ప్రజెగళెల్లవూ సృష్టియాదొడనెయే హసిదు ప్రజాపతియన్నే తిన్నలు బయసి ధావిసిదవు.
10017017a స భక్ష్యమాణస్త్రాణార్థీ పితామహముపాద్రవత్।
10017017c ఆభ్యో మాం భగవాన్పాతు వృత్తిరాసాం విధీయతాం।।
భక్షణెయాగువెనెంబ భయదింద శరణార్థియాగి అవను పితామహన బళిసారి “భగవాన్! ఇవరింద నన్నన్ను రక్షిసబేకు మత్తు ఇవుగళిగె వృత్తిగళన్ను విధిసబేకు” ఎందు కేళికొండను.
10017018a తతస్తాభ్యో దదావన్నమోషధీః స్థావరాణి చ।
10017018c జంగమాని చ భూతాని దుర్బలాని బలీయసాం।।
ఆగ అవను అవుగళిగె అన్న, ఔషధిగళన్ను, స్థావిర పదార్థగళన్ను మత్తు బలశాలీ జంగమ ప్రాణిగళిగె దుర్బల ప్రాణిగళన్నూ విధిసిదను.
10017019a విహితాన్నాః ప్రజాస్తాస్తు జగ్ముస్తుష్టా యథాగతం।
10017019c తతో వవృధిరే రాజన్ప్రీతిమత్యః స్వయోనిషు।।
రాజన్! అన్నగళన్ను పడెద ప్రజెగళు తుష్టరాగి హిందిరుగి, ప్రీతిమత్తరాగి తమ్మ తమ్మ యోనిగళల్లి వృద్ధిసిదరు.
10017020a భూతగ్రామే వివృద్ధే తు తుష్టే లోకగురావపి।
10017020c ఉదతిష్ఠజ్జలాజ్జ్యేష్ఠః ప్రజాశ్చేమా దదర్శ సః।।
ప్రజాసంకులగళు వృద్ధిసుత్తిరలు మత్తు లోకగురువు తుష్టనాగిరలు జ్యేష్ఠను నీరినింద మేలెద్దు ప్రజాగణగళన్ను నోడిదను.
10017021a బహురూపాః ప్రజా దృష్ట్వా వివృద్ధాః స్వేన తేజసా।
10017021c చుక్రోధ భగవాన్రుద్రో లింగం స్వం చాప్యవిధ్యత।।
బహురూపీ ప్రజెగళు తమ్మదే తేజస్సినింద వృద్ధిసుత్తిరువుదన్ను నోడి భగవాన్ రుద్రను క్రోధదింద తన్న లింగవన్ను కిత్తు బిసుటను.
10017022a తత్ప్రవిద్ధం తదా భూమౌ తథైవ ప్రత్యతిష్ఠత।
10017022c తమువాచావ్యయో బ్రహ్మా వచోభిః శమయన్నివ।।
హాగె బిసుట లింగవు భూమియల్లియే ప్రతిష్ఠితవాయితు. అవనన్ను శాంతగొళిసలోసుగ అవ్యయ బ్రహ్మను ఈ మాతన్నాడిదను:
10017023a కిం కృతం సలిలే శర్వ చిరకాలం స్థితేన తే।
10017024c ప్రజాః సృష్టాః పరేణేమాః కిం కరిష్యామ్యనేన వై।।
“శర్వ! బహళకాల నీరినల్లిద్దుకొండు నీను ఏను మాడిదె?” “ఇన్నొబ్బనింద ఈ ప్రజెగళు సృష్టిసల్పట్టిద్దారె. ఈగ ఇదరింద నానేను మాడలి?
10017025a తపసాధిగతం చాన్నం ప్రజార్థం మే పితామహ।
10017025c ఓషధ్యః పరివర్తేరన్యథైవ సతతం ప్రజాః।।
పితామహ! ప్రజెగళిగోస్కరవాగి నాను తపస్సుమాడి అన్నవన్ను పడెదుకొండెను. ప్రజెగళు సతతవాగి పరివర్తనెగొళ్ళువంతె ఔషధిగళూ పరివర్తిసుత్తిరుత్తవె.”
10017026a ఏవముక్త్వా తు సంక్రుద్ధో జగామ విమనా భవః।
10017026c గిరేర్ముంజవతః పాదం తపస్తప్తుం మహాతపాః।।
కోపదింద హీగె హేళి మహాతపస్వి భవను విమనస్కనాగి తపస్సన్ను తపిసలు ముంజవంత గిరియ తప్పలిగె హొరటు హోదను.”
సమాప్తి
ఇతి శ్రీమహాభారతే సౌప్తికపర్వణి ఐషీకపర్వణి యుధిష్ఠిరకృష్ణసంవాదే సప్తదశోఽధ్యాయః।।
ఇదు శ్రీమహాభారతదల్లి సౌప్తికపర్వదల్లి ఐషీకపర్వదల్లి యుధిష్ఠిరకృష్ణసంవాద ఎన్నువ హదినేళనే అధ్యాయవు.