praveśa
|| oṃ oṃ namo nārāyaṇāya|| śrī vedavyāsāya namaḥ ||
śrī kṛṣṇadvaipāyana vedavyāsa viracita
śrī mahābhārata
sauptika parva
aiṣīka parva
adhyāya 17
sāra
aśvatthāmanalli yāva śaktiyittu èṃdu yudhiṣṭhiranu kel̤alu kṛṣṇanu aśvatthāmanu śivanannu ārādhisi ā śaktiyannu paḍèdanèṃdu hel̤uttā, śivana śaktiya kuritu hel̤idudu (1-26).
10017001 vaiśaṃpāyana uvāca|
10017001a hateṣu sarvasainyeṣu sauptike tai rathaistribhiḥ|
10017001c śocanyudhiṣṭhiro rājā dāśārhamidamabravīt||
vaiśaṃpāyananu hel̤idanu: “malagidda sarvasenègal̤ū ā mūvaru mahārathariṃda hatavādavèṃdu śokisuttidda rājā yudhiṣṭhiranu dāśārhanigè hel̤idanu:
10017002a kathaṃ nu kṛṣṇa pāpena kṣudreṇākliṣṭakarmaṇā|
10017002c drauṇinā nihatāḥ sarve mama putrā mahārathāḥ||
“kṛṣṇa! akliṣṭakarmigal̤āgidda nanna mahāratha putrarèllarū kṣudra pāpi drauṇiyiṃda hegè hatarādaru?
10017003a tathā kṛtāstrā vikrāṃtāḥ sahasraśatayodhinaḥ|
10017003c drupadasyātmajāścaiva droṇaputreṇa pātitāḥ||
hāgèye kṛtāstrarāgidda, sahasraśata yodharòṃdigè horāḍaballavarāgidda drupadana makkal̤ū kūḍa droṇaputraniṃda hatarādaru.
10017004a yasya droṇo maheṣvāso na prādādāhave mukhaṃ|
10017004c taṃ jaghne rathināṃ śreṣṭhaṃ dhṛṣṭadyumnaṃ kathaṃ nu saḥ||
raṇadalli maheṣvāsa droṇanu yāra kaḍè mukhavannu kūḍa tirugisuttiralillavo aṃtaha rathaśreṣṭha dhṛṣṭadyumnanannu avanu hegè saṃharisidanu?
10017005a kiṃ nu tena kṛtaṃ karma tathāyuktaṃ nararṣabha|
10017005c yadekaḥ śibiraṃ sarvamavadhīnno guroḥ sutaḥ||
nararṣabha! ekāṃgiyāgi śibiradallidda èllarannū vadhisida ā gurusutanu yāva karmavannu māḍi ā śaktiyannu paḍèdanu?”
10017006 vāsudeva uvāca|
10017006a nūnaṃ sa devadevānāmīśvareśvaramavyayaṃ|
10017006c jagāma śaraṇaṃ drauṇirekastenāvadhīdbahūn||
vāsudevanu hel̤idanu: “drauṇiyu devadevanigū īśvaranāda avyayanannu śaraṇu hodanu. adariṃdāgi avanòbbane anekarannu saṃharisaballavanādanu.
10017007a prasanno hi mahādevo dadyādamaratāmapi|
10017007c vīryaṃ ca giriśo dadyādyeneṃdramapi śātayet||
mahādevanu prasannanādarè amṛtatvavannū dayapālisuvanu. girīśanu iṃdranannū solisuvaṃtaha vīryavannu kòḍuttānè.
10017008a vedāhaṃ hi mahādevaṃ tattvena bharatarṣabha|
10017008c yāni cāsya purāṇāni karmāṇi vividhānyuta||
bharatarṣabha! nānu mahādevanannu tattvaśaḥ til̤idukòṃḍiddenè. hiṃdè avanu māḍida aneka karmagal̤ū nanagè til̤idivè.
10017009a ādireṣa hi bhūtānāṃ madhyamaṃtaśca bhārata|
10017009c viceṣṭate jagaccedaṃ sarvamasyaiva karmaṇā||
bhārata! bhūtagal̤a ādi, madhya mattu aṃtyagal̤u avane! avaniṃdale ī jagattèllavū karmagal̤alli tòḍagivè.
10017010a evaṃ sisṛkṣurbhūtāni dadarśa prathamaṃ vibhuḥ|
10017010c pitāmaho'bravīccainaṃ bhūtāni sṛja māciraṃ||
pitāmaha vibhuvu bhūtagal̤annu sṛṣṭisalu icchisidāga praprathamavāgi ivananne noḍi “kūḍale bhūtagal̤annu sṛṣṭisu!” èṃdu hel̤iddanu.
10017011a harikeśastathetyuktvā bhūtānāṃ doṣadarśivān|
10017011c dīrghakālaṃ tapastepe magno'mbhasi mahātapāḥ||
mahātapasvi harikeśanu hāgèye āgalèṃdu hel̤i tānu sṛṣṭisida bhūtagal̤alli doṣagal̤anne kaṃḍu nīrinalli mul̤ugi dīrghakāla tapassannu tapisidanu.
10017012a sumahāṃtaṃ tataḥ kālaṃ pratīkṣyainaṃ pitāmahaḥ|
10017012c sraṣṭāraṃ sarvabhūtānāṃ sasarja manasāparaṃ||
mahākāladavarègè pratīkṣèyallidda pitāmahanu innòbba sarvabhūtagal̤a sṛṣṭāranannu manassiniṃdale sṛṣṭisidanu.
10017013a so'bravītpitaraṃ dṛṣṭvā giriśaṃ magnamambhasi|
10017013c yadi me nāgrajastvanyastataḥ srakṣyāmyahaṃ prajāḥ||
nīrinalli magnanāgiruva girīśanannu noḍi avanu taṃdègè “nanagè agrajanādavanu anyaniddarè nānu prajègal̤annu sṛṣṭisuvudilla!” èṃdanu.
10017014a tamabravītpitā nāsti tvadanyaḥ puruṣo'grajaḥ|
10017014c sthāṇureṣa jale magno visrabdhaḥ kuru vai kṛtiṃ||
avanigè pitanu “ninna agrajanāgi innòbba puruṣanilla. sthāṇuvādaro jaladalli magnanāgiddānè. niściṃtèyiṃda sṛṣṭiyannu māḍu!” èṃdanu.
10017015a sa bhūtānyasṛjatsapta dakṣādīṃstu prajāpatīn|
10017015c yairimaṃ vyakarotsarvaṃ bhūtagrāmaṃ caturvidhaṃ||
avanu el̤uprakārada bhūtagal̤annū, dakṣādi prajāpatigal̤annū sṛṣṭisi èllavannū nālku prakāravāgi viṃgaḍisidanu.
10017016a tāḥ sṛṣṭamātrāḥ kṣudhitāḥ prajāḥ sarvāḥ prajāpatiṃ|
10017016c bibhakṣayiṣavo rājansahasā prādravaṃstadā||
rājan! prajègal̤èllavū sṛṣṭiyādòḍanèye hasidu prajāpatiyanne tinnalu bayasi dhāvisidavu.
10017017a sa bhakṣyamāṇastrāṇārthī pitāmahamupādravat|
10017017c ābhyo māṃ bhagavānpātu vṛttirāsāṃ vidhīyatāṃ||
bhakṣaṇèyāguvènèṃba bhayadiṃda śaraṇārthiyāgi avanu pitāmahana bal̤isāri “bhagavān! ivariṃda nannannu rakṣisabeku mattu ivugal̤igè vṛttigal̤annu vidhisabeku” èṃdu kel̤ikòṃḍanu.
10017018a tatastābhyo dadāvannamoṣadhīḥ sthāvarāṇi ca|
10017018c jaṃgamāni ca bhūtāni durbalāni balīyasāṃ||
āga avanu avugal̤igè anna, auṣadhigal̤annu, sthāvira padārthagal̤annu mattu balaśālī jaṃgama prāṇigal̤igè durbala prāṇigal̤annū vidhisidanu.
10017019a vihitānnāḥ prajāstāstu jagmustuṣṭā yathāgataṃ|
10017019c tato vavṛdhire rājanprītimatyaḥ svayoniṣu||
rājan! annagal̤annu paḍèda prajègal̤u tuṣṭarāgi hiṃdirugi, prītimattarāgi tamma tamma yonigal̤alli vṛddhisidaru.
10017020a bhūtagrāme vivṛddhe tu tuṣṭe lokagurāvapi|
10017020c udatiṣṭhajjalājjyeṣṭhaḥ prajāścemā dadarśa saḥ||
prajāsaṃkulagal̤u vṛddhisuttiralu mattu lokaguruvu tuṣṭanāgiralu jyeṣṭhanu nīriniṃda melèddu prajāgaṇagal̤annu noḍidanu.
10017021a bahurūpāḥ prajā dṛṣṭvā vivṛddhāḥ svena tejasā|
10017021c cukrodha bhagavānrudro liṃgaṃ svaṃ cāpyavidhyata||
bahurūpī prajègal̤u tammade tejassiniṃda vṛddhisuttiruvudannu noḍi bhagavān rudranu krodhadiṃda tanna liṃgavannu kittu bisuṭanu.
10017022a tatpraviddhaṃ tadā bhūmau tathaiva pratyatiṣṭhata|
10017022c tamuvācāvyayo brahmā vacobhiḥ śamayanniva||
hāgè bisuṭa liṃgavu bhūmiyalliye pratiṣṭhitavāyitu. avanannu śāṃtagòl̤isalosuga avyaya brahmanu ī mātannāḍidanu:
10017023a kiṃ kṛtaṃ salile śarva cirakālaṃ sthitena te|
10017024c prajāḥ sṛṣṭāḥ pareṇemāḥ kiṃ kariṣyāmyanena vai||
“śarva! bahal̤akāla nīrinalliddukòṃḍu nīnu enu māḍidè?” “innòbbaniṃda ī prajègal̤u sṛṣṭisalpaṭṭiddārè. īga idariṃda nānenu māḍali?
10017025a tapasādhigataṃ cānnaṃ prajārthaṃ me pitāmaha|
10017025c oṣadhyaḥ parivarteranyathaiva satataṃ prajāḥ||
pitāmaha! prajègal̤igoskaravāgi nānu tapassumāḍi annavannu paḍèdukòṃḍènu. prajègal̤u satatavāgi parivartanègòl̤l̤uvaṃtè auṣadhigal̤ū parivartisuttiruttavè.”
10017026a evamuktvā tu saṃkruddho jagāma vimanā bhavaḥ|
10017026c girermuṃjavataḥ pādaṃ tapastaptuṃ mahātapāḥ||
kopadiṃda hīgè hel̤i mahātapasvi bhavanu vimanaskanāgi tapassannu tapisalu muṃjavaṃta giriya tappaligè hòraṭu hodanu.”
samāpti
iti śrīmahābhārate sauptikaparvaṇi aiṣīkaparvaṇi yudhiṣṭhirakṛṣṇasaṃvāde saptadaśo'dhyāyaḥ||
idu śrīmahābhāratadalli sauptikaparvadalli aiṣīkaparvadalli yudhiṣṭhirakṛṣṇasaṃvāda ènnuva hadinel̤ane adhyāyavu.