ප්රවේශ
.. ඕං ඕං නමෝ නාරායණාය.. ශ්රී වේදව්යාසාය නමඃ ..
ශ්රී කෘෂ්ණද්වෛපායන වේදව්යාස විරචිත
ශ්රී මහාභාරත
ශල්ය පර්ව
ගදායුද්ධ පර්ව
අධ්යාය 55
සාර
ගදායුද්ධද ප්රාරංභදල්ලාද ඝෝර නිමිත්තගළු (1-14). භීමසේනනු යුධිෂ්ඨිරනිගෙ හේළිද මාතු (15-24). භීමසේන-දුර්යෝධනර සංවාද (25-44).
09055001 වෛශංපායන උවාච 09055001a තතෝ වාග්යුද්ධමභවත්තුමුලං ජනමේජය.
09055001c යත්ර දුඃඛාන්විතෝ රාජා ධෘතරාෂ්ට්රෝ(අ)බ්රවීදිදං..
වෛශංපායනනු හේළිදනු: “ජනමේජය! තුමුල වාග්යුද්ධවු නඩෙයිතෙංදු දුඃඛාන්විතනාද රාජා ධෘතරාෂ්ට්රනු හීගෙ හේළිදනු:
09055002a ධිගස්තු ඛලු මානුෂ්යං යස්ය නිෂ්ඨේයමීදෘශී.
09055002c ඒකාදශචමූභර්තා යත්ර පුත්රෝ මමාභිභූඃ..
09055003a ආජ්ඤාප්ය සර්වාන්නෘපතීන්භුක්ත්වා චේමාං වසුංධරාං.
09055003c ගදාමාදාය වේගේන පදාතිඃ ප්රස්ථිතෝ රණං..
“ඉංථහ පරිස්ථිතියන්නු හොංදිරුව මනුෂ්වත්තක්කේ ධික්කාර! නන්න පුත්රනු හන්නොංදු සේනෙගළ පාලකනූ නායකනූ ආගිද්දනු. සර්ව නෘපතිගළන්නූ ආළිකොංඩු ඊ වසුංධරෙයන්නු භෝගිසිද අවනු ගදෙයන්නෙත්තිකොංඩු පදාතියාගි රණදල්ලි ඕඩාඩුත්තිද්දනල්ලා!
09055004a භූත්වා හි ජගතෝ නාථෝ හ්යනාථ ඉව මේ සුතඃ.
09055004c ගදාමුද්යම්ය යෝ යාති කිමන්යද්භාගධේයතඃ..
ජගත්තිගේ නාථනාගිද්දුකොංඩු ඊග අනාථනංතෙ ගදෙයන්නෙත්තිකොංඩු හෝගුත්තිද්දවනු නන්න මග එංදරෙ අදක්කිංතලූ දුර්භාග්යවු ඒනිද්දීතු?
09055005a අහෝ දුඃඛං මහත්ප්රාප්තං පුත්රේණ මම සංජය.
09055005c ඒවමුක්ත්වා ස දුඃඛාර්තෝ විරරාම ජනාධිපඃ..
අය්යෝ සංජය! නන්න මගනු මහා දුඃඛවන්නේ අනුභවිසිදනු!” හීගෙ හේළි දුඃඛාර්ත ජනාධිපනු සුම්මනාදනු.
09055006 සංජය උවාච 09055006a ස මේඝනිනදෝ හර්ෂාද්විනදන්නිව ගෝවෘෂඃ.
09055006c ආජුහාව තතඃ පාර්ථං යුද්ධාය යුධි වීර්යවාන්..
09055007a භීමමාහ්වයමානේ තු කුරුරාජේ මහාත්මනි.
09055007c ප්රාදුරාසන්සුඝෝරාණි රූපාණි විවිධාන්න්යුත..
සංජයනු හේළිදනු: “හර්ෂදිංද මේඝදංතෙ ගර්ජිසුත්තා මත්තු හෝරියංතෙ ගුරුටු හාකුත්තා රණදල්ලි යුද්ධක්කෙ මහාත්ම කුරුරාජනු භීමනන්නු යුද්ධක්කෙ කරෙයුත්තිරලු අල්ලි ඝෝරරූපද විවිධ නිමිත්තගළු කාණිසිකොංඩවු.
09055008a වවුර්වාතාඃ සනිර්ඝාතාඃ පාංසුවර්ෂං පපාත ච.
09055008c බභූවුශ්ච දිශඃ සර්වාස්තිමිරේණ සමාවෘතාඃ..
සුනිර්ඝාත28ගළොංදිගෙ චංඩමාරුතගළු බීසිදවු. ධූළින මළෙයේ සුරියිතු. දික්කුගළෙල්ලවන්නූ කත්තලෙයු කවියිතු.
09055009a මහාස්වනාඃ සනිර්ඝාතාස්තුමුලා රෝමහර්ෂණාඃ.
09055009c පේතුස්තථෝල්කාඃ ශතශඃ ස්ඵෝටයංත්යෝ නභස්තලං..
නභස්ථලවන්නු සීළුවංතෙ නූරාරු රෝමහර්ෂණ උල්කෙගළු මහාධ්වනියොංදිගෙ නිර්ඝාතගළොංදිගෙ බිද්දවු.
09055010a රාහුශ්චාග්රසදාදිත්යමපර්වණි විශාං පතේ.
09055010c චකංපේ ච මහාකංපං පෘථිවී සවනද්රුමා..
විශාංපතේ! පර්වතිථියල්ලදිද්දරූ රාහුවු සූර්යනන්නු නුංගිදනු. වන-වෘක්ෂගළොඩනෙ භූමියු මහාකංපනදොංදිගෙ නඩුගිතු.
09055011a රූක්ෂාශ්ච වාතාඃ ප්රවවුර්නීචෛඃ ශර්කරවර්ෂිණඃ.
09055011c ගිරීණාං ශිඛරාණ්යේව න්යපතංත මහීතලේ..
කල්ලුගළන්නු සුරිසුව බිරුසාද සුංටරගාළිගළු කෙළගෙ බීසතොඩගිදවු. පර්වතගළ ශිඛරගළේ කළචි භූමිය මේලෙ බිද්දවු.
09055012a මෘගා බහුවිධාකාරාඃ සංපතංති දිශෝ දශ.
09055012c දීප්තාඃ ශිවාශ්චාප්යනදන්ඝෝරරූපාඃ සුදාරුණාඃ..
බහුවිධ ආකාරගළ මෘගගළු හත්තු දික්කුගළල්ලියූ ඕඩ තොඩගිදවු. ඝෝරරූපී ගුළ්ළේනරිගළු ප්රදීප්ත මුඛගළිංද සුදාරුණවාගි කූගතොඩගිදවු.
09055013a නිර්ඝාතාශ්ච මහාඝෝරා බභූවූ රෝමහර්ෂණාඃ.
09055013c දීප්තායාං දිශි රාජේංද්ර මෘගාශ්චාශුභවාදිනඃ..
මහාඝෝර රෝමාංචකාරී නිර්ඝාතගළුංටාදවු. රාජේංද්ර! උරියුත්තිද්ද ආග්නේය දික්කිනල්ලි මෘගගළු අශුභවාගි කූගතොඩගිදවු.
09055014a උදපානගතාශ්චාපෝ ව්යවර්ධංත සමංතතඃ.
09055014c අශරීරා මහානාදාඃ ශ්රූයංතේ ස්ම තදා නෘප..
නෘප! එල්ල බාවිගළල්ලිද්ද නීරු උක්කිබංදිතු. ආග නමගෙ අශරීර මහානාදගළු කේළිබංදවු.
09055015a ඒවමාදීනි දෘෂ්ට්වාථ නිමිත්තානි වෘකෝදරඃ.
09055015c උවාච භ්රාතරං ජ්යේෂ්ඨං ධර්මරාජං යුධිෂ්ඨිරං..
ඉවේ මොදලාද නිමිත්තගළු කාණිසිකොළ්ළලු වෘකෝදරනු ජ්යේෂ්ඨ භ්රාතා ධර්මරාජ යුධිෂ්ඨිරනිගෙ හේළිදනු:
09055016a නෛෂ ශක්තෝ රණේ ජේතුං මංදාත්මා මාං සුයෝධනඃ.
09055016c අද්ය ක්රෝධං විමෝක්ෂ්යාමි නිගූඪං හෘදයේ චිරං..
09055016e සුයෝධනේ කෞරවේංද්රේ ඛාංඩවේ පාවකෝ යථා..
“ඊ මංදාත්ම සුයෝධනනු රණදල්ලි නන්නන්නු ගෙල්ලලු ශක්තනිල්ල. ඛාංඩවද මේලෙ අග්නියු හේගි සුරියල්පට්ටිතෝ හාගෙ ඉංදු නානු හෘදයදල්ලි බහුකාල නිගූඪවාගිද්ද ක්රෝධවන්නු කෞරවේංද්ර සුයෝධනන මේලෙ සුරියුත්තේනෙ.
09055017a ශල්යමද්යෝද්ධරිෂ්යාමි තව පාංඩව හෘච්චයං.
09055017c නිහත්ය ගදයා පාපමිමං කුරුකුලාධමං..
පාංඩව! ඊ පාපි කුරුකුලාධමනන්නු ගදෙයිංද සංහරිසි නින්න හෘදයදල්ලි හුදුගිරුව මුළ්ළන්නු ඉංදු කිත්තුහාකුත්තේනෙ.
09055018a අද්ය කීර්තිමයීං මාලාං ප්රතිමෝක්ෂ්යාම්යහං ත්වයි.
09055018c හත්වේමං පාපකර්මාණං ගදයා රණමූර්ධනි..
රණරංගදල්ලි ඊ පාපකර්මියන්නු කොංදු නානු ඉංදු නිනගෙ කීර්තිමයී මාලෙයන්නු හාකුත්තේනෙ.
09055019a අද්යාස්ය ශතධා දේහං භිනද්මි ගදයානයා.
09055019c නායං ප්රවේෂ්ටා නගරං පුනර්වාරණසාහ්වයං..
ඉංදු ගදෙයිංද ඉවන දේහවන්නු නූරාරු චූරුගළන්නාගි ඔඩෙයදේ නානු පුනඃ වාරණසාහ්වය නගරවන්නු ප්රවේශිසුවුදිල්ල.
09055020a සර්පෝත්සර්ගස්ය ශයනේ විෂදානස්ය භෝජනේ.
09055020c ප්රමාණකෝට්යාං පාතස්ය දාහස්ය ජතුවේශ්මනි..
09055021a සභායාමවහාසස්ය සර්වස්වහරණස්ය ච.
09055021c වර්ෂමජ්ඤාතවාසස්ය වනවාසස්ය චානඝ..
09055022a අද්යාංතමේෂාං දුඃඛානාං ගංතා භරතසත්තම.
09055022c ඒකාහ්නා විනිහත්යේමං භවිෂ්යාම්යාත්මනෝ(අ)නෘණඃ..
අනඝ! භරතසත්තම! මලගිරුවාග සර්පගළන්නු බිට්ටු කච්චිසිදුදු, භෝජනදල්ලි විෂවන්නිත්තිදුදු, ප්රමාණකෝටියල්ලි මුළුගිසිදුදු, ජතුගෘහදල්ලි සුට්ටිදුදු, සභෙයල්ලි අපමානසිදුදු, සර්වවන්නූ අපහරිසිදුදු, ඔංදු වර්ෂද අජ්ඤාතවාස මත්තු වනවාසගළ – ඊ ඉල්ල දුඃඛගළ කොනෙගාණිසුත්තේනෙ. ඊ ඔංදු හගලිනල්ලියේ නානිවනන්නු සංහරිසි නන්න ඍණදිංද මුක්තනාගුත්තේනෙ.
09055023a අද්යායුර්ධාර්තරාෂ්ට්රස්ය දුර්මතේරකෘතාත්මනඃ.
09055023c සමාප්තං භරතශ්රේෂ්ඨ මාතාපිත්රෝශ්ච දර්ශනං..
භරතශ්රේෂ්ඨ! ඉංදු ඊ දුර්මති, ජිතේංද්රියනල්ලද ධාර්තරාෂ්ට්රන ආයුෂ්ය මත්තු මාතපිතෘගළ දර්ශනවු සමාප්තවාගුවුදු.
09055024a අද්යායං කුරුරාජස්ය ශංතනෝඃ කුලපාංසනඃ.
09055024c ප්රාණාන් ශ්රියං ච රාජ්යං ච ත්යක්ත්වා ශේෂ්යති භූතලේ..
ඉංදු ශංතනුවින කුලක්කෙ කළංකප්රායනාද ඊ කුරුරාජනු ප්රාණගළන්නූ, සංපත්තන්නූ, රාජ්යවන්නූ තොරෙදු නෙලද මේලෙ මලගුත්තානෙ.
09055025a රාජා ච ධෘතරාෂ්ට්රෝ(අ)ද්ය ශ්රුත්වා පුත්රං මයා හතං.
09055025c ස්මරිෂ්යත්යශුභං කර්ම යත්තච්චකුනිබුද්ධිජං..
නන්නිංද තන්න මගනු හතනාදනෙංදු කේළි ඉංදු රාජා ධෘතරාෂ්ට්රනූ කූඩ ශකුනිය බුද්ධියිංද හුට්ටිද්ද අශුභකර්මගළන්නු ස්මරිසිකොළ්ළුත්තානෙ!”
09055026a ඉත්යුක්ත්වා රාජශාර්දූල ගදාමාදාය වීර්යවාන්.
09055026c අවාතිෂ්ඨත යුද්ධාය ශක්රෝ වෘත්රමිවාහ්වයන්..
රාජශාර්දූල! හීගෙ හේළි ආ වීර්යවානනු ගදෙයන්නු එත්ති ශක්රනු වෘත්රනන්නු ආහ්වානිසිදංතෙ යුද්ධක්කෙ නිංතනු.
09055027a තමුද්යතගදං දෘෂ්ට්වා කෛලාසමිව ශෘංගිණං.
09055027c භීමසේනඃ පුනඃ ක්රුද්ධෝ දුර්යෝධනමුවාච හ..
ශිඛරවන්නු හොත්තිද්ද කෛලාසදංතෙ නිංතිද්ද දුර්යෝධනනන්නු නෝඩි භීමසේනනු පුනඃ ක්රුද්ධනාගි අවනිගෙ හීගෙ හේළිදනු:
09055028a රාජ්ඤශ්ච ධෘතරාෂ්ට්රස්ය තථා ත්වමපි චාත්මනඃ.
09055028c ස්මර තද්දුෂ්කෘතං කර්ම යද්වෘත්තං වාරණාවතේ..
“වාරණාවතදල්ලි රාජ ධෘතරාෂ්ට්ර මත්තු නීනු නම්ම මේලෙසගිද දුෂ්කෘතගළන්නු ස්මරිසිකෝ!
09055029a ද්රෞපදී ච පරික්ලිෂ්ටා සභායාං යද්රජස්වලා.
09055029c ද්යූතේ ච වංචිතෝ රාජා යත්ත්වයා සෞබලේන ච..
09055030a වනේ දුඃඛං ච යත්ප්රාප්තමස්මාභිස්ත්වත්කෘතං මහත්.
09055030c විරාටනගරේ චෛව යෝන්යංතරගතෛරිව..
09055030e තත්සර්වං යාතයාම්යද්ය දිෂ්ට්යා දෘෂ්ටෝ(අ)සි දුර්මතේ..
රජස්වලෙයාගිද්දාග සභෙයල්ලි ද්රෞපදියු කෂ්ටගළන්නනුභවිසිදළු. සෞබලන මූලක නීනු ද්යූතදල්ලි රාජා යුධිෂ්ඨිරනන්නු වංචිසිදෙ. නින්නිංදාගි නාවු වනදල්ලි මහා දුඃඛගළන්නනුභවිසිදෙවු. විරාටනගරදල්ලි නාවු භූගතරාදවරංතෙ වාසිසිදෙවු. දුර්මතේ! අදෘෂ්ටවශාත් ඊ එල්ල යාතනෙගළිංද නානු නින්නන්නු සරියාගි නෝඩුත්තිද්දේනෙ.
09055031a ත්වත්කෘතේ(අ)සෞ හතඃ ශේතේ ශරතල්පේ ප්රතාපවාන්.
09055031c ගාංගේයෝ රථිනාං ශ්රේෂ්ඨෝ නිහතෝ යාජ්ඤසේනිනා..
නීනු මාඩිද කර්මගළිංදාගි ප්රතාපවාන් රථිගළල්ලි ශ්රේෂ්ඨ ගාංගේයනු යාජ්ඤසේනියිංද හතනාගි ශරතල්පදල්ලි මලගිද්දානෙ.
09055032a හතෝ ද්රෝණශ්ච කර්ණශ්ච තථා ශල්යඃ ප්රතාපවාන්.
09055032c වෛරාග්නේරාදිකර්තා ච ශකුනිඃ සෞබලෝ හතඃ..
ද්රෝණ, හාගෙයේ කර්ණ මත්තු ප්රතාපවාන් ශල්යරු හතරාදරු. ඊ වෛරාග්නිගෙ මූලකාරණනාද සෞබල ශකුනියූ හතනාදනු.
09055033a ප්රාතිකාමී තථා පාපෝ ද්රෞපද්යාඃ ක්ලේශකෘද්ධතඃ.
09055033c භ්රාතරස්තේ හතාඃ සර්වේ ශූරා වික්රාංතයෝධිනඃ..
ද්රෞපදිගෙ ක්ලේශවන්නුංටුමාඩිද්ද පාපි ප්රාතිකාමියූ, වික්රාංත යෝධරාද නින්න සහෝදර ශූරරෙල්ලරූ හතරාදරු.
09055034a ඒතේ චාන්යේ ච බහවෝ නිහතාස්ත්වත්කෘතේ නෘපාඃ.
09055034c ත්වාමද්ය නිහනිෂ්යාමි ගදයා නාත්ර සංශයඃ..
නින්න කාරණදිංදාගි ඉවරු මත්තු ඉන්නූ අනේක නෘපරු හතරාදරු. ඉංදු නානු නින්නන්නු ගදෙයිංද සංහරිසුත්තේනෙ එන්නුවුදරල්ලි සංශයවේ ඉල්ල!”
09055035a ඉත්යේවමුච්චෛ රාජේංද්ර භාෂමාණං වෘකෝදරං.
09055035c උවාච වීතභී රාජන්පුත්රස්තේ සත්යවික්රමඃ..
රාජන්! රාජේංද්ර! හීගෙ මාතනාඩුත්තිද්ද වෘකෝදරනිගෙ නින්න මග සත්යවික්රමනු ස්වල්පවූ භයවිල්ලදෙ හේළිදනු:
09055036a කිං කත්ථිතේන බහුධා යුධ්යස්ව ත්වං වෘකෝදර.
09055036c අද්ය තේ(අ)හං විනේෂ්යාමි යුද්ධශ්රද්ධාං කුලාධම..
“කුලාධම වෘකෝදර! හීගේකෙ බහළවාගි කොච්චිකොළ්ළුත්තිරුවෙ? යුද්ධමාඩු! ඉංදු නින්නල්ලිරුව යුද්ධශ්රද්ධෙයන්නු ඉල්ලවාගිසුත්තේනෙ!
09055037a නෛව දුර්යෝධනඃ ක්ෂුද්ර කේන චිත්ත්වද්විධේන වෛ.
09055037c ශක්යස්ත්රාසයිතුං වාචා යථාන්යඃ ප්රාකෘතෝ නරඃ..
ක්ෂුද්ර! සාමාන්ය මනුෂ්යරන්නු මාතිනිංද හෙදරිසුවංතෙ දුර්යෝධනනන්නු නීනු හෙදරිසලාරෙයෙන්නුවුදන්නු තිළිදුකෝ!
09055038a චිරකාලේප්සිතං දිෂ්ට්යා හෘදයස්ථමිදං මම.
09055038c ත්වයා සහ ගදායුද්ධං ත්රිදශෛරුපපාදිතං..
නින්නොඩනෙ ගදායුද්ධමාඩබේකෙංබ ආසෙයු බහුකාලදිංද නන්න හෘදයදල්ලිත්තු. අදෘෂ්ටවිශේෂදිංද ඉංදු නනගෙ ආ අවකාශවන්නු දේවතෙගළේ ඔදගිසිකොට්ටිද්දාරෙ.
09055039a කිං වාචා බහුනෝක්තේන කත්ථිතේන ච දුර්මතේ.
09055039c වාණී සංපද්යතාමේෂා කර්මණා මා චිරං කෘථාඃ..
දුර්මතේ! අධික මාතුගළිංද කොච්චිකොළ්ළුවුදරිංද ඒනාගුත්තදෙ? නින්න මාතන්නු කෘතියල්ලි තෝරිසු! තඩමාඩබේඩ!”
09055040a තස්ය තද්වචනං ශ්රුත්වා සර්ව ඒවාභ්යපූජයන්.
09055040c රාජානඃ සෝමකාශ්චෛව යේ තත්රාසන්සමාගතාඃ..
අවන ආ මාතන්නු කේළි අල්ලි සේරි කුළිතිද්ද සෝමකරූ ඉතර රාජරූ අවනන්නු ප්රශංසිසිදරු.
09055041a තතඃ සංපූජිතඃ සර්වෛඃ සංප්රහෘෂ්ටතනූරුහඃ.
09055041c භූයෝ ධීරං මනශ්චක්රේ යුද්ධාය කුරුනංදනඃ..
සර්වර ප්රශංසෙගොළගාද දුර්යෝධනන රෝමගළු නිමිරිනිංතවු. කුරුනංදනනු පුනඃ යුද්ධක්කෙ තන්න ධීරමනස්සන්නු තොඩගිසිදනු.
09055042a තං මත්තමිව මාතංගං තලතාලෛර්නරාධිපාඃ.
09055042c භූයඃ සංහර්ෂයාං චක්රුර්දුර්යෝධනමමර්ෂණං..
ආනෙයන්නු උන්මත්තවාගිසුවංතෙ නරාධිපරු චප්පාළෙගළන්නු හොඩෙදු අමර්ෂණ දුර්යෝධනන්නු ඉන්නූ හර්ෂගොළිසිදරු.
09055043a තං මහාත්මා මහාත්මානං ගදාමුද්යම්ය පාංඩවඃ.
09055043c අභිදුද්රාව වේගේන ධාර්තරාෂ්ට්රං වෘකෝදරඃ..
ආග මහාත්ම පාංඩව වෘකෝදරනු ගදෙයන්නු මේලෙත්ති වේගදිංද මහාත්ම ධාර්තරාෂ්ට්රනන්නු ආක්රමණිසිදනු.
09055044a බෘංහංති කුංජරාස්තත්ර හයා හේෂංති චාසකෘත්.
09055044c ශස්ත්රාණි චාප්යදීප්යංත පාංඩවානාං ජයෛෂිණාං..
ආග ආනෙගළු ඝීළිට්ටවු. කුදුරෙගළූ කෙනෙදවු. ජයෛෂිගළාද පාංඩවර ශස්ත්රගළු දේදීප්යමානවාගි බෙළගුත්තිද්දවු.”
සමාප්ති
ඉති ශ්රීමහාභාරතේ ශල්යපර්වණි ගදායුද්ධපර්වණි ගදායුද්ධාරංභේ පංචපංචාශත්තමෝ(අ)ධ්යායඃ..
ඉදු ශ්රීමහාභාරතදල්ලි ශල්යපර්වදල්ලි ගදායුද්ධපර්වදල්ලි ගදායුද්ධාරංභ එන්නුව ඓවත්තෛදනේ අධ්යායවු.