ปฺรวเศ
ฯฯ โอํ โอํ นมโ นารายณายฯฯ ศฺรี วเทวฺยาสาย นมห์ ฯฯ
ศฺรี กฺฤษฺณทฺวไปายน วเทวฺยาส วิรจิต
ศฺรี มหาภารต
ศลฺย ปรฺว
สารสฺวต ปรฺว
อธฺยาย 53
สาร
พลรามนุ ตีรฺถยาตฺรเะยนฺนุ มุํทุวริสิ สรสฺวติย อุคม สฺถาน ปฺลกฺษปฺรสฺรวณกฺกเะ พํทุทุ (1-14). อลฺลิยเ นารทนิํท มหาภารต ยุทฺธท กุริตุ กเฬิท พลรามนุ ตนฺน ศิษฺยร คทายุทฺธวนฺนุ นโฑลุ หโะรฏิทุทุ (15-37).
09053001 วไศํปายน อุวาจ 09053001a กุรุกฺษเตฺรํ ตตโ ทฺฤษฺฏฺวา ทตฺตฺวา ทายาํศฺจ สาตฺวตห์ฯ
09053001c อาศฺรมํ สุมหทฺทิวฺยมคมชฺชนมเชยฯฯ
วไศํปายนนุ หเฬิทนุ: “ชนมเชย! อนํตร สาตฺวตนุ กุรุกฺษเตฺรวนฺนุ นโฑิ อลฺลิ ทานคฬนฺนิตฺตุ อลฺลิยเ อิทฺท ทิวฺย มหา อาศฺรมวโะํทกฺกเะ หโทนุ.
09053002a มธูกาํรวนโปเตํ ปฺลกฺษนฺยคฺรโธสํกุลํฯ
09053002c จิริพิลฺวยุตํ ปุณฺยํ ปนสารฺชุนสํกุลํฯฯ
อา ปุณฺยาศฺรมทลฺลิ หิปฺปเะ, มาวุ, อศฺวตฺถ, อาล, จิรพิลฺว, หลสุ, มตฺติ มโะทลาท วฺฤกฺษสํกุลคฬิทฺทวุ.
09053003a ตํ ทฺฤษฺฏฺวา ยาทวศฺรเษฺฐห์ ปฺรวรํ ปุณฺยลกฺษณํฯ
09053003c ปปฺรจฺจ ตานฺฤษีนฺสรฺวานฺกสฺยาศฺรมวรสฺตฺวยํฯฯ
ปุณฺยลกฺษณคฬิํท กูฑิทฺท อา มุขฺย อาศฺรมวนฺนุ กํฑุ ยาทวศฺรเษฺฐนุ อลฺลิทฺท ฤษิคฬเะลฺลรนฺนู “นิมฺม อี อาศฺรมวุ ยารทฺทุ?” เอะํทุ ปฺรศฺนิสิทนุ.
09053004a ตเ ตุ สรฺวเ มหาตฺมานมูจู ราชนฺ หลายุธํฯ
09053004c ศฺฤณุ วิสฺตรตโ ราม ยสฺยายํ ปูรฺวมาศฺรมห์ฯฯ
ราชนฺ! อวรเะลฺล มหาตฺมรุ หลายุธนิคเะ หเฬิทรุ: “ราม! หิํทเะ อี อาศฺรมวุ ยารทฺทาคิตฺตเะํทุ นาวุ วิสฺตริสิ หเฬุตฺตเวเะ. กเฬุ.
09053005a อตฺร วิษฺณุห์ ปุรา ทเวสฺตปฺตวาํสฺตป อุตฺตมํฯ
09053005c อตฺราสฺย วิธิวทฺยชฺญาห์ สรฺวเ วฺฤตฺตาห์ สนาตนาห์ฯฯ
หิํทเะ อิลฺลิ ทเว วิษฺณุวุ อุตฺตม ตปสฺสนฺนุ ตปิสิทนุ. อิลฺลิยเ อวนุ วิวิธ สนาตน ยชฺญคฬนฺนุ นเะรวเริสิทนุ.
09053006a อตฺรไว พฺราหฺมณี สิทฺธา กเามารพฺรหฺมจาริณีฯ
09053006c ยโคยุกฺตา ทิวํ ยาตา ตปห์สิทฺธา ตปสฺวินีฯฯ
อิลฺลิยเ กเามารฺยทิํทลเ พฺรหฺมจาริณิยาคิทฺท ยโคยุกฺตฬาคิ ตปห์สิทฺธิยนฺนุ ปฑเะทุ สฺวรฺควนฺนุ สเริท สิทฺธเะ ตปสฺวินี พฺราหฺมณิยุ อิรุตฺติทฺทฬุ.
09053007a พภูว ศฺรีมตี ราชนฺ ศาํฑิลฺยสฺย มหาตฺมนห์ฯ
09053007c สุตา ธฺฤตวฺรตา สาธฺวี นิยตา พฺรหฺมจาริณีฯฯ
ราชนฺ! อวฬุ มหาตฺม ศาํฑิลฺยน มคฬุ. ธฺฤตวฺรตเะ, สาธฺวี, พฺรหฺมจาริณี มตฺตุ นิยตเะยาคิทฺทฬุ.
09053008a สา ตุ ปฺราปฺย ปรํ ยโคํ คตา สฺวรฺคมนุตฺตมํฯ
09053008c ภุกฺตฺวาศฺรมเ'ศฺวมเธสฺย ผลํ ผลวตาํ ศุภาฯฯ
09053008e คตา สฺวรฺคํ มหาภาคา ปูชิตา นิยตาตฺมภิห์ฯฯ
อวฬุ ปรมยโควนฺนุ ปฑเะทุ อนุตฺตม สฺวรฺคกฺกเะ หโทฬุ. อี อาศฺรมทลฺลิ อศฺวมเธท ศุภ ผลวนฺนุ ปฑเะทุ สฺวรฺคกฺกเะ หโท อา มหาภาคเะยนฺนุ นิยตาตฺมรุ ปูชิสุตฺตารเะ.”
09053009a อภิคมฺยาศฺรมํ ปุณฺยํ ทฺฤษฺฏฺวา จ ยทุปุํควห์ฯ
09053009c ฤษีํสฺตานภิวาทฺยาถ ปารฺศฺวเ หิมวตโ'จฺยุตห์ฯฯ
09053009e สฺกํธาวาราณิ สรฺวาณิ นิวรฺตฺยารุรุหเ'จลํฯฯ
หิมาลยท ปารฺศฺวทลฺลิทฺท อ ปุณฺยาศฺรมกฺกเะ หโคิ นโฑิ อจฺยุต ยทุปุํควนุ อลฺลิทฺท ฤษิคฬนฺนุ อภิวํทิสิทนุ. นํตร เอะลฺลวนฺนู ภุชคฬ มเลเะ หโะตฺตุ ปรฺวตวนฺนุ เอรลุ อุปกฺรมิสิทนุ.
09053010a นาติทูรํ ตตโ คตฺวา นคํ ตาลธฺวชโ พลีฯ
09053010c ปุณฺยํ ตีรฺถวรํ ทฺฤษฺฏฺวา วิสฺมยํ ปรมํ คตห์ฯฯ
09053011a ปฺรภวํ จ สรสฺวตฺยาห์ ปฺลกฺษปฺรสฺรวณํ พลห์ฯ
09053011c สํปฺราปฺตห์ การปจนํ ตีรฺถปฺรวรมุตฺตมํฯฯ
อา ปรฺวตทมเลเะ สฺวลฺป ทูร หโคุตฺตลเ พลศาลิ ตาลธฺวชนุ ปุณฺยวาท ศฺรเษฺฐ ตีรฺถ, สรสฺวติย อุคมสฺถาน, ปฺลกฺษปฺรสฺรวณวนฺนุ นโฑิ ปรม วิสฺมิตนาทนุ. นํตร อวนุ ตีรฺถปฺรวร อุตฺตม การปจนวนฺนุ ตลุปิทนุ.
09053012a หลายุธสฺตตฺร จาปิ ทตฺตฺวา ทานํ มหาพลห์ฯ
09053012c อาปฺลุตห์ สลิลเ ศีตเ ตสฺมาจฺจาปิ ชคาม หฯฯ
09053012e อาศฺรมํ ปรมปฺรีตโ มิตฺรสฺย วรุณสฺย จ 09053013a อิํทฺรโ'คฺนิรารฺยมา จไว ยตฺร ปฺรากฺปฺรีติมาปฺนุวนฺฯ
09053013c ตํ ทเศํ การปจนาทฺยมุนายาํ ชคาม หฯฯ
อลฺลิ กูฑ พหาพล หลายุธนุ ทานวนฺนุ นีฑิ ศีตล นีรินลฺลิ สฺนานมาฑิ อลฺลิํท มุํทุวรเะทนุ. การปจนทิํท อวนุ ยมุนเะย ตีรทลฺลิทฺท มิตฺราวรุณร อาศฺรมวนฺนุ ตลุปิ ปรมปฺรีตนาทนุ. อลฺลิ หิํทเะ อิํทฺร, อคฺนิ มตฺตุ ยมรุ ปฺรสนฺนตเะยนฺนุ ปฑเะทุกโะํฑิทฺทรุ.
09053014a สฺนาตฺวา ตตฺราปิ ธรฺมาตฺมา ปราํ ตุษฺฏิมวาปฺย จฯ
09053014c ฤษิภิศฺจไว สิทฺธไศฺจ สหิตโ วไ มหาพลห์ฯ
09053014e อุปวิษฺฏห์ กถาห์ ศุภฺราห์ ศุศฺราว ยทุปุํควห์ฯฯ
อลฺลิ กูฑ อา ธรฺมาตฺม มหาพล ยทุปุํควนุ สฺนานมาฑิ, ฤษิคฬุ มตฺตุ สิทฺธร สหิต กุฬิตุ ศุภฺร กถเะคฬนฺนุ กเฬิทนุ.
09053015a ตถา ตุ ติษฺฐตาํ ตเษาํ นารทโ ภควานฺฤษิห์ฯ
09053015c อาชคามาถ ตํ ทเศํ ยตฺร รามโ วฺยวสฺถิตห์ฯฯ
หาคเะ อวรโะฑนเะ อุฬิทุกโะํฑิรลุ, รามนิทฺท ปฺรทเศกฺกเะ ภควานฺ ฤษิ นารทนุ อาคมิสิทนุ.
09053016a ชฏามํฑลสํวีตห์ สฺวรฺณจีรี มหาตปาห์ฯ
09053016c หเมทํฑธรโ ราชนฺกมํฑลุธรสฺตถาฯฯ
ราชนฺ! อา มหาตปสฺวิยุ ชฏามํฑลวนฺนุ ธริสิทฺทนุ. สฺวรฺณวรฺณท นารุมฑิยนฺนุฏฺฏิทฺทนุ. หเมทํฑวนฺนู กมํฑลุวนฺนู หิฑิทิทฺทนุ.
09053017a กจฺจปีํ สุขศพฺทาํ ตาํ คฺฤหฺย วีณาํ มนโรมาํฯ
09053017c นฺฤตฺยเ คีตเ จ กุศลโ ทเวพฺราหฺมณปูชิตห์ฯฯ
นฺฤตฺยคีตเะคฬลฺลิ กุศลนาคิทฺท ทเวพฺราหฺมณปูชิตนาคิทฺท อวนุ สุขศพฺธวุฬฺฬ กจฺจปี เอะํพ มนโรม วีณเะยนฺนุ หิฑิทิทฺทนุ.
09053018a ปฺรกรฺตา กลหานาํ จ นิตฺยํ จ กลหปฺริยห์ฯ
09053018c ตํ ทเศมคมทฺยตฺร ศฺรีมานฺรามโ วฺยวสฺถิตห์ฯฯ
นิตฺยวู กลหคฬนฺนุํฏุมาฑุว อา กลหปฺริยนุ ศฺรีมานฺ รามนุ อิทฺท ปฺรทเศกฺกเะ อาคมิสิทนุ.
09053019a ปฺรตฺยุตฺถาย ตุ ตเ สรฺวเ ปูชยิตฺวา ยตวฺรตํฯ
09053019c ทเวรฺษิํ ปรฺยปฺฤจฺจํต ยถาวฺฤตฺตํ กุรูนฺปฺรติฯฯ
อวรเะลฺลรู มเลเะทฺทุ ยตวฺรตนนฺนุ ปูชิสิทรุ. นํตร อวนุ กุรุคฬ สมาจารวเนเะํทุ ทเวรฺษิยนฺนุ ปฺรศฺนิสิทนุ.
09053020a ตตโ'สฺยากถยทฺราชนฺนารทห์ สรฺวธรฺมวิตฺฯ
09053020c สรฺวมเว ยถาวฺฤตฺตมตีตํ กุรุสํกฺษยํฯฯ
ราชนฺ! สรฺวธรฺมคฬนฺนุ ติฬิทิรุว นารทนุ กุรุสํกฺษยท กุริตุ นฑเะทํตเะ เอะลฺลวนฺนู หเฬิทนุ.
09053021a ตตโ'พฺรวีทฺรเาหิณเยโ นารทํ ทีนยา คิราฯ
09053021c กิมวสฺถํ ตุ ตตฺ กฺษตฺรํ ยเ จ ตตฺราภวนฺนฺฤปาห์ฯฯ
09053022a ศฺรุตมเตนฺมยา ปูรฺวํ สรฺวมเว ตปโธนฯ
09053022c วิสฺตรศฺรวณเ ชาตํ กเาตูหลมตีว มเฯฯ
อาค รเาหิณเยนุ ทีนสฺวรทลฺลิ นารทนิคเะ หเฬิทนุ: “ตปโธน! กฺษตฺริยริคเะ เอะํถห ทุรวสฺถเะยุํฏายิตุ! อลฺลิทฺท นฺฤปริคเนายิตุ? อี หิํทเะ นานุ อิทร กุริตุ อลฺลลฺลิ กเฬุตฺติทฺทเะนุ. อาทรเะ วิสฺตารวาคิ นินฺนิํท กเฬลุ นนฺนลฺลิ กุตูหลวุํฏาคิทเะ.”
09053023 นารท อุวาจ 09053023a ปูรฺวมเว หตโ ภีษฺมโ ทฺรโณห์ สิํธุปติสฺตถาฯ
09053023c หตโ วไกรฺตนห์ กรฺณห์ ปุตฺราศฺจาสฺย มหารถาห์ฯฯ
09053024a ภูริศฺรวา รเาหิณเย มทฺรราชศฺจ วีรฺยวานฺฯ
09053024c เอตเ จานฺยเ จ พหวสฺตตฺร ตตฺร มหาพลาห์ฯฯ
09053025a ปฺริยานฺปฺราณานฺปริตฺยชฺย ปฺริยารฺถํ กเารวสฺย วไฯ
09053025c ราชานโ ราชปุตฺราศฺจ สมรเษฺวนิวรฺตินห์ฯฯ
นารทนุ หเฬิทนุ: “เอะลฺลริคิํต มโะทลุ ภีษฺมนุ หตนาทนุ. อนํตร ทฺรโณ, สิํธุปติ, วไกรฺตน กรฺณ มตฺตุ อวน มหารถ ปุตฺรรุ หตราทรุ. รเาหิณเย! ภูริศฺรว, วีรฺยวานฺ มทฺรราช, มตฺตุ อินฺนู อิตร อนเก มหาพล, สมรทิํท หิํทิรุคทเ อิทฺท, ราชรุ มตฺตุ ราชปุตฺรรุ กเารวน ปฺรีติคาคิ ปฺริย ปฺราณคฬนฺนุ ตโะรเะทรุ.
09053026a อหตาํสฺตุ มหาพาหโ ศฺฤณุ มเ ตตฺร มาธวฯ
09053026c ธารฺตราษฺฏฺรพลเ ศเษาห์ กฺฤปโ ภโชศฺจ วีรฺยวานฺฯฯ
09053026e อศฺวตฺถามา จ วิกฺราํตโ ภคฺนสไนฺยา ทิศโ คตาห์ฯฯ
มหาพาหโ! มาธว! นานุ นินคเะ หเฬุวุทนฺนุ กเฬุ. อลฺลิ ธารฺตราษฺฏฺรน พลทลฺลิ อุฬิทิรุววรุ กฺฤป, วีรฺยวานฺ ภโช มตฺตุ วิกฺราํต อศฺวตฺถาม. สเนเะคฬุ ภคฺนวาคิ ทิกฺกาปาลาคิ หโคิวเะ.
09053027a ทุรฺยโธนโ หตเ สไนฺยเ ปฺรทฺรุตเษุ กฺฤปาทิษุฯ
09053027c หฺรทํ ทฺวไปายนํ นาม วิวเศ ภฺฤศทุห์ขิตห์ฯฯ
สเนเะยุ หตวาคลุ มตฺตุ กฺฤปาทิคฬุ ปลายนคไยลุ ตุํพา ทุห์ขิตนาท ทุรฺยโธนนุ ทฺวไปายนวเะํพ หเะสริน สรโวรวนฺนุ หโะกฺกนุ.
09053028a ศยานํ ธารฺตราษฺฏฺรํ ตุ สฺตํภิตเ สลิลเ ตทาฯ
09053028c ปาํฑวาห์ สห กฺฤษฺณเน วาคฺภิรุคฺราภิรารฺทยนฺฯฯ
นีรนฺนุ สฺตํภิสิ มลคิทฺท ธารฺตราษฺฏฺรนนฺนุ กฺฤษฺณนโะํทิคเะ ปาํฑวรุ อุคฺร มาตุคฬิํท นิํทิสิทรุ.
09053029a ส ตุทฺยมานโ พลวานฺวาคฺภี ราม สมํตตห์ฯ
09053029c อุตฺถิตห์ ปฺราคฺฆฺรทาทฺวีรห์ ปฺรคฺฤหฺย มหตีํ คทาํฯฯ
ราม! เอะลฺล กฑเะคฬิํท มาติน พาณคฬิํท จุจฺจลฺปฏฺฏ พลวานฺ วีร ทุรฺยโธนนุ มหา คทเะยนฺนุ หิฑิทุ มเลเะทฺทุ พํทนุ.
09053030a ส จาปฺยุปคตโ ยุทฺธํ ภีมเน สห สาํปฺรตํฯ
09053030c ภวิษฺยติ จ ตตฺสทฺยสฺตยโ ราม สุทารุณํฯฯ
อีค อวนุ ภีมนโะฑนเะ ยุทฺธมาฑลุ หโคุตฺติทฺทานเะ. ราม! อวริพฺพร นฑุวเะ สุทารุณ ยุทฺธวุ นฑเะยลิกฺกิทเะ.
09053031a ยทิ กเาตูหลํ ตเ'สฺติ วฺรช มาธว มา จิรํฯ
09053031c ปศฺย ยุทฺธํ มหาฆโรํ ศิษฺยยโรฺยทิ มนฺยสเฯฯ
มาธว! นินฺนลฺลิ กุตูหลวิทฺทรเะ อีคลเ หโะรฑุ! ตฑมาฑพเฑ! นินคเะ อิษฺฏวาทรเะ นินฺน ศิษฺยร นฑุวเะ นฑเะยุว มหาฆโร ยุทฺธวนฺนุ นโฑุ!””
09053032 วไศํปายน อุวาจ 09053032a นารทสฺย วจห์ ศฺรุตฺวา ตานภฺยรฺจฺย ทฺวิชรฺษภานฺฯ
09053032c สรฺวานฺวิสรฺชยามาส ยเ ตเนาภฺยาคตาห์ สหฯ
09053032e คมฺยตาํ ทฺวารกาํ จเติ สโ'นฺวศาทนุยายินห์ฯฯ
วไศํปายนนุ หเฬิทนุ: “นารทน มาตนฺนุ กเฬิ อวนุ ตนฺนโะํทิคเะ พํทิทฺท ทฺวิชรฺษภรเะลฺลรนฺนุ ปูชิสิ, กฬุหิสิกโะฏฺฏนุ. ตนฺน อนุยายิคฬิคเะ ทฺวารกเะคเะ ตเะรฬิ เอะํทุ อาทเศวนฺนิตฺตนุ.
09053033a สโ'วตีรฺยาจลศฺรเษฺฐาตฺ ปฺลกฺษปฺรสฺรวณาจฺจุภาตฺฯ
09053033c ตตห์ ปฺรีตมนา รามห์ ศฺรุตฺวา ตีรฺถผลํ มหตฺฯฯ
09053033e วิปฺราณาํ สํนิธเา ศฺลโกมคายทิทมจฺยุตห์ฯฯ
ศฺรเษฺฐ ปรฺวต ศุภ ปฺลกฺษปฺรสฺรวณทิํท กเะฬคิฬิทุ, ตีรฺถคฬ มหาผลคฬ กุริตุ กเฬิ ปฺรีตมนสฺกนาท อจฺยุต รามนุ วิปฺรร สนฺนิธิยลฺลิ อี คีตเะยนฺนุ หาฑิทนุ:
09053034a สรสฺวตีวาสสมา กุตโ รติห์ สรสฺวตีวาสสมาห์ กุตโ คุณาห์ฯ
09053034c สรสฺวตีํ ปฺราปฺย ทิวํ คตา ชนาห์ สทา สฺมริษฺยํติ นทีํ สรสฺวตีํฯฯ
“สรสฺวตี ตีรทลฺลิ วาสิสุวุทริํท มนสฺสิคเะ อุํฏาคุว อาหฺลาทวุ มตฺตเะลฺลิ ลภิสุตฺตทเะ? สรสฺวตี ตีรทลฺลิ วาสิสุวุทริํท ลภิสุว คุณวุ มตฺตเะลฺลิ ทโะรเะยุตฺตทเะ? สรสฺวตี ตีรทลฺลิทฺทุกโะํฑุ สฺวรฺคกฺกเะ หโท ชนรุ อลฺลิยู กูฑ สทา สรสฺวตี นทิยนฺนุ สฺมริสิกโะํฑิรุตฺตารเะ!
09053035a สรสฺวตี สรฺวนทีษุ ปุณฺยา สรสฺวตี ลโกสุขาวหา สทาฯ
09053035c สรสฺวตีํ ปฺราปฺย ชนาห์ สุทุษฺกฺฤตาห์ ทา น ศโจํติ ปรตฺร จเห จฯฯ
สรฺวนทิคฬลฺลิ สรสฺวติยุ ปุณฺยเะยุ. สรสฺวติยุ สทา ลโกสุขกฺกาคิ หริยุวฬุ. สรสฺวติยนฺนุ สเริท ทุษฺกฺฤต ชนรุ อิลฺลิยาคลี อลฺลิยาคลี สทา ศโกิสุวุทิลฺล.”
09053036a ตตโ มุหุรฺมุหุห์ ปฺรีตฺยา ปฺรเกฺษมาณห์ สรสฺวตีํฯ
09053036c หยไรฺยุกฺตํ รถํ ศุภฺรมาติษฺฐต ปรํตปห์ฯฯ
09053037a ส ศีฆฺรคามินา ตเน รถเน ยทุปุํควห์ฯ
09053037c ทิทฺฤกฺษุรภิสํปฺราปฺตห์ ศิษฺยยุทฺธมุปสฺถิตํฯฯ
อนํตร ปฺรีติยิํท มตฺตเะ มตฺตเะ สรสฺวติยนฺนุ นโฑุตฺตา อา ปรํตปนุ กุทุรเะคฬนฺนุ หูฑิทฺท ศุภฺร รถวนฺนเริทนุ. ศีฆฺรคามิ อา รถทลฺลิ กุฬิตุ ยทุปุํควนุ ศิษฺยร ยุทฺธวนฺนุ นโฑุว สลุวาคิ อวร สมีปกฺกเะ อาคมิสิทนุ.”