પ્રવેશ
।। ઓં ઓં નમો નારાયણાય।। શ્રી વેદવ્યાસાય નમઃ ।।
શ્રી કૃષ્ણદ્વૈપાયન વેદવ્યાસ વિરચિત
શ્રી મહાભારત
શલ્ય પર્વ
સારસ્વત પર્વ
અધ્યાય 36
સાર
બલરામન તીર્થાયત્રા વર્ણનॆ (1-36). સરસ્વતી નદિયુ પશ્ચિમ દિક્કિગॆ તિરુગિદુદર કુરિતાદ કથॆ (37-63).
09036001 વૈશંપાયન ઉવાચ 09036001a તતો વિનશનં રાજન્નાજગામ હલાયુધઃ।
09036001c શૂદ્રાભીરાન્પ્રતિ દ્વેષાદ્યત્ર નષ્ટા સરસ્વતી।।
વૈશંપાયનનુ હેળિદનુ: “રાજન્! અનંતર હલાયુધનુ શૂદ્રરુ મત્તુ અભીરર દ્વેષદિંદાગિ ऎલ્લિ સરસ્વતિયુ નષ્ટળાગિ હોગિદ્દળો આ વિનશનક્કॆ બંદનુ.
09036002a યસ્માત્સા ભરતશ્રેષ્ઠ દ્વેષાન્નષ્ટા સરસ્વતી।
09036002c તસ્માત્તદૃષયો નિત્યં પ્રાહુર્વિનશનેતિ હ।।
ભરતશ્રેષ્ઠ! દ્વેષદિંદ સરસ્વતિયુ નષ્ટળાગિ હોગિદ્દ આ સ્થળવન્નુ ઋષિગળુ નિત્યવૂ વિનશનવॆંદુ કરॆયુત્તારॆ.
09036003a તચ્ચાપ્યુપસ્પૃશ્ય બલઃ સરસ્વત્યાં મહાબલઃ।
09036003c સુભૂમિકં તતોઽગચ્ચત્સરસ્વત્યાસ્તટે વરે।।
મહાબલ બલરામનુ આ સરસ્વતિયલ્લિ નીરન્નુ મુટ્ટિ સરસ્વતી તટદલ્લિદ્દ શ્રેષ્ઠ સુભૂમિકક્કॆ હોદનુ.
09036004a તત્ર ચાપ્સરસઃ શુભ્રા નિત્યકાલમતંદ્રિતાઃ।
09036004c ક્રીડાભિર્વિમલાભિશ્ચ ક્રીડંતિ વિમલાનનાઃ।।
અલ્લિ વિમલ-શુભ્ર-દોષરહિત-વિમલાનનॆ અપ્સરॆયરૂ કૂડ ક્રીડॆગળન્નુ આડુત્તારॆ.
09036005a તત્ર દેવાઃ સગંધર્વા માસિ માસિ જનેશ્વર।
09036005c અભિગચ્ચંતિ તત્તીર્થં પુણ્યં બ્રાહ્મણસેવિતં।।
જનેશ્વર! ગંધર્વરॊડનॆ દેવતॆગળુ પ્રતિમાસવૂ બ્રાહ્મણસેવિત આ પુણ્યતીર્થક્કॆ બરુત્તારॆ.
09036006a તત્રાદૃશ્યંત ગંધર્વાસ્તથૈવાપ્સરસાં ગણાઃ।
09036006c સમેત્ય સહિતા રાજન્યથાપ્રાપ્તં યથાસુખં।।
રાજન્! અલ્લિ ગંધર્વ મત્તુ અપ્સર ગણગળુ ऒટ્ટાગિ બંદુ સંતોષપડુત્તિરુવુદુ કંડુબરુત્તદॆ.
09036007a તત્ર મોદંતિ દેવાશ્ચ પિતરશ્ચ સવીરુધઃ।
09036007c પુણ્યૈઃ પુષ્પૈઃ સદા દિવ્યૈઃ કીર્યમાણાઃ પુનઃ પુનઃ।।
અલ્લિ દેવતॆગળુ મત્તુ બળ્ળિગળન્નાશ્રયિસિરુવ પિતૃગળુ તમ્મ મેલॆ પુનઃ પુનઃ દિવ્ય પુણ્ય પુષ્પગળ મળॆયાગુત્તિરુવુદરિંદ આનંદપડુત્તારॆ.
09036008a આક્રીડભૂમિઃ સા રાજંસ્તાસામપ્સરસાં શુભા।
09036008c સુભૂમિકેતિ વિખ્યાતા સરસ્વત્યાસ્તટે વરે।।
રાજન્! આ શ્રેષ્ઠ સરસ્વતી તટવુ અપ્સરॆયર શુભ ક્રીડાભૂમિયાગિદ્દુ સુભૂમિકા ऎંદુ વિખ્યાતવાગિદॆ.
09036009a તત્ર સ્નાત્વા ચ દત્ત્વા ચ વસુ વિપ્રેષુ માધવઃ।
09036009c શ્રુત્વા ગીતં ચ તદ્દિવ્યં વાદિત્રાણાં ચ નિઃસ્વનં।।
માધવનુ અલ્લિ સ્નાનમાડિ વિપ્રરિગॆ ધનવન્નુ દાનમાડિ, દિવ્ય ગીતવન્નૂ વાદ્યગળ નિઃસ્વનવન્નૂ કેળિદનુ.
09036010a ચાયાશ્ચ વિપુલા દૃષ્ટ્વા દેવગંધર્વરક્ષસાં।
09036010c ગંધર્વાણાં તતસ્તીર્થમાગચ્ચદ્રોહિણીસુતઃ।।
દેવ-ગંધર્વ-રાક્ષસર વિપુલ છાયॆગળન્નુ નોડિ રોહિણીસુતનુ ગંધર્વર તીર્થક્કॆ બંદનુ.
09036011a વિશ્વાવસુમુખાસ્તત્ર ગંધર્વાસ્તપસાન્વિતાઃ।
09036011c નૃત્તવાદિત્રગીતં ચ કુર્વંતિ સુમનોરમં।।
અલ્લિ વિશ્વાવસુવે મॊદલાદ તપસાન્વિતરુ સુમનોરમ નૃત્ય-વાદ્ય-ગીતॆગળન્નુ માડુત્તિરુત્તારॆ.
09036012a તત્ર દત્ત્વા હલધરો વિપ્રેભ્યો વિવિધં વસુ।
09036012c અજાવિકં ગોખરોષ્ટ્રં સુવર્ણં રજતં તથા।।
હલધરનુ અલ્લિ વિપ્રરિગॆ વિવિધ સંપત્તુગળન્નુ – આડુ, કુરિ, હસુ, કત્તॆ મત્તુ ऒંટॆગળન્નૂ, સુવર્ણ-રજતગળન્નૂ દાનવન્નાગિત્તનુ.
09036013a ભોજયિત્વા દ્વિજાન્કામૈઃ સંતર્પ્ય ચ મહાધનૈઃ।
09036013c પ્રયયૌ સહિતો વિપ્રૈઃ સ્તૂયમાનશ્ચ માધવઃ।।
દ્વિજરિગॆ બેકાદ ભોજનગળન્નિત્તુ મહાધનગળિંદ તૃપ્તિગॊળિસિ માધવનુ સ્તુતિસુત્તિરુવ વિપ્રરॊંદિગॆ મુંદુવરॆદનુ.
09036014a તસ્માદ્ગંધર્વતીર્થાચ્ચ મહાબાહુરરિંદમઃ।
09036014c ગર્ગસ્રોતો મહાતીર્થમાજગામૈકકુંડલી।।
આ ગંધર્વતીર્થદિંદ ऒંદે કિવિયલ્લિ કુંડલવન્નુ ધરિસિદ્દ મહાબાહુ અરિંદમનુ ગર્ગસ્રોત મહાતીર્થક્કॆ આગમિસિદનુ.
09036015a યત્ર ગર્ગેણ વૃદ્ધેન તપસા ભાવિતાત્મના।
09036015c કાલજ્ઞાનગતિશ્ચૈવ જ્યોતિષાં ચ વ્યતિક્રમઃ।।
09036016a ઉત્પાતા દારુણાશ્ચૈવ શુભાશ્ચ જનમેજય।
09036016c સરસ્વત્યાઃ શુભે તીર્થે વિહિતા વૈ મહાત્મના।।
09036016e તસ્ય નામ્ના ચ તત્તીર્થં ગર્ગસ્રોત ઇતિ સ્મૃતં।।
જનમેજય! અલ્લિ ભાવિતાત્મ વૃદ્ધ ગર્ગનુ તપસ્સિનિંદ કાલજ્ઞાનવન્નૂ, નક્ષત્રગળ ગતિયન્નૂ, દારુણ મત્તુ શુભ ઉત્પાતગળન્નૂ તિળિદુકॊંડિદ્દનુ. સરસ્વતિય શુભ તીર્થદલ્લિ આ મહાત્મનિદ્દુદરિંદ આ તીર્થવુ ગર્ગસ્રોતવॆંબ હॆસરિનિંદ પ્રસિદ્ધવાગિદॆ.
09036017a તત્ર ગર્ગં મહાભાગં ઋષયઃ સુવ્રતા નૃપ।
09036017c ઉપાસાં ચક્રિરે નિત્યં કાલજ્ઞાનં પ્રતિ પ્રભો।।
નૃપ! પ્રભો! અલ્લિ સુવ્રત ઋષિગળુ કાલજ્ઞાનક્કાગિ મહાભાગ ગર્ગનન્નુ નિત્યવૂ ઉપાસિસુત્તિરુત્તારॆ.
09036018a તત્ર ગત્વા મહારાજ બલઃ શ્વેતાનુલેપનઃ।
09036018c વિધિવદ્ધિ ધનં દત્ત્વા મુનીનાં ભાવિતાત્મનાં।।
09036019a ઉચ્ચાવચાંસ્તથા ભક્ષ્યાન્દ્વિજેભ્યો વિપ્રદાય સઃ।
09036019c નીલવાસાસ્તતોઽગચ્ચચ્ચંખતીર્થં મહાયશાઃ।।
મહારાજ! શ્વેતાનુલેપન નીલાવાસ બલરામનુ અલ્લિ હોગિ ભાવિતાત્મ મુનિગળિગॆ વિધિવત્તાગિ ધનવન્નુ દાનવન્નાગિત્તુ, દ્વિજરિગॆ ઉત્તમ ભક્ષગળ બોજનગળન્નિત્તુ અલ્લિંદ મહાયશસ્વિ શંખતીર્થક્કॆ હોદનુ.
09036020a તત્રાપશ્યન્મહાશંખં મહામેરુમિવોચ્ચ્રિતં।
09036020c શ્વેતપર્વતસંકાશં ઋષિસંઘૈર્નિષેવિતં।।
09036020e સરસ્વત્યાસ્તટે જાતં નગં તાલધ્વજો બલી।।
બલશાલી તાલધ્વજનુ શ્વેતપર્વતદ બળિ ઋષિગણગળિંદ સેવિસલ્પટ્ટિદ્દ મહામેરુવિનંતॆ ऎત્તરવાગિદ્દ, સરસ્વતી તટદલ્લિ હુટ્ટિદ્દ, મહાશંખવॆંબ વૃક્ષવન્નુ નોડિદનુ.
09036021a યક્ષા વિદ્યાધરાશ્ચૈવ રાક્ષસાશ્ચામિતૌજસઃ।
09036021c પિશાચાશ્ચામિતબલા યત્ર સિદ્ધાઃ સહસ્રશઃ।।
અલ્લિ યક્ષરૂ, વિદ્યાધરરૂ, અમિતૌજસ રાક્ષસરૂ, અમિત બલશાલી પિશાચરૂ મત્તુ સહસ્રારુ સિદ્ધરૂ ઇદ્દરુ.
09036022a તે સર્વે હ્યશનં ત્યક્ત્વા ફલં તસ્ય વનસ્પતેઃ।
09036022c વ્રતૈશ્ચ નિયમૈશ્ચૈવ કાલે કાલે સ્મ ભુંજતે।।
અવરॆલ્લરૂ વ્રત-નિયમગળॊંદિગॆ આહારવન્નુ તॊરॆદુ આ વનસ્પતિય ફલવન્નુ કાલ કાલદલ્લિ ભુંજિસુત્તિદ્દરુ.
09036023a પ્રાપ્તૈશ્ચ નિયમૈસ્તૈસ્તૈર્વિચરંતઃ પૃથક્પૃથક્।
09036023c અદૃશ્યમાના મનુજૈર્વ્યચરન્પુરુષર્ષભ।।
પુરુષર્ષભ! અવરવર નિયમગળન્નુ પાલિસુત્તા પ્રત્યેક પ્રત્યેકવાગિ અવરુગળુ મનુષ્યરિગॆ અદૃશ્યરાગિ અલ્લિ સંચરિસુત્તિદ્દરુ.
09036024a એવં ખ્યાતો નરપતે લોકેઽસ્મિન્સ વનસ્પતિઃ।
09036024c તત્ર તીર્થં સરસ્વત્યાઃ પાવનં લોકવિશ્રુતં।।
નરપતે! ઈ રીતિ સરસ્વતી તીરદલ્લિરુવ આ વનસ્પતિયુ ઈ લોકદલ્લિ પાવન તીર્થવॆંદુ લોકવિશ્રુતવાગિદॆ.
09036025a તસ્મિંશ્ચ યદુશાર્દૂલો દત્ત્વા તીર્થે યશસ્વિનાં।
09036025c તામ્રાયસાનિ ભાંડાનિ વસ્ત્રાણિ વિવિધાનિ ચ।।
આ યશસ્વી તીર્થદલ્લિ યદુશાર્દૂલનુ તામ્રદ પાત્રॆગળન્નૂ વિવિધ વસ્ત્રગળન્નૂ દાનવન્નાગિત્તનુ.
09036026a પૂજયિત્વા દ્વિજાંશ્ચૈવ પૂજિતશ્ચ તપોધનૈઃ।
09036026c પુણ્યં દ્વૈતવનં રાજન્નાજગામ હલાયુધઃ।।
રાજન્! અલ્લિ દ્વિજરન્નુ પૂજિસિ મત્તુ તપોધનરિંદ પૂજિસલ્પટ્ટુ હલાયુધનુ પુણ્ય દ્વૈતવનક્કॆ બંદનુ.
09036027a તત્ર ગત્વા મુનીન્દૃષ્ટ્વા નાનાવેષધરાન્બલઃ।
09036027c આપ્લુત્ય સલિલે ચાપિ પૂજયામાસ વૈ દ્વિજાન્।।
અલ્લિ બલરામનુ નાનાવેષગળન્નુ ધરિસિદ્દ મુનિગળન્નુ નોડિ, નીરિનલ્લિ સ્નાનમાડિ, દ્વિજરન્નુ પૂજિસિદનુ.
09036028a તથૈવ દત્ત્વા વિપ્રેભ્યઃ પરિભોગાન્સુપુષ્કલાન્।
09036028c તતઃ પ્રાયાદ્બલો રાજન્દક્ષિણેન સરસ્વતીં।।
રાજન્! અલ્લિ કૂડ વિપ્રરિગॆ પુષ્કળ ભોગવસ્તુગળન્નુ દાનવન્નાગિત્તુ બલરામનુ સરસ્વતિય દક્ષિણ તીરદ કડॆ પ્રયાણિસિદનુ.
09036029a ગત્વા ચૈવ મહાબાહુર્નાતિદૂરં મહાયશાઃ।
09036029c ધર્માત્મા નાગધન્વાનં તીર્થમાગમદચ્યુતઃ।।
અનતિદૂરદલ્લિયે મહાબાહુ આચ્યુત ધર્માત્મ મહાયશસ્વિયુ નાગધન્વ ऎંબ તીર્થક્કॆ આગમિસિદનુ.
09036030a યત્ર પન્નગરાજસ્ય વાસુકેઃ સંનિવેશનં।
09036030c મહાદ્યુતેર્મહારાજ બહુભિઃ પન્નગૈર્વૃતં।।
09036030e યત્રાસન્નૃષયઃ સિદ્ધાઃ સહસ્રાણિ ચતુર્દશ।।
મહારાજ! અલ્લિ અનેક પન્નગગળિંદ આવૃતનાદ મહાદ્યુતિ પન્નગરાજ વાસુકિય નિવેશનવિદॆ. અલ્લિ હદિનાલ્કુ સહસ્ર સિદ્ધ-ઋષિગળુ વાસિસુત્તારॆ.
09036031a યત્ર દેવાઃ સમાગમ્ય વાસુકિં પન્નગોત્તમં।
09036031c સર્વપન્નગરાજાનમભ્યષિંચન્યથાવિધિ।।
09036031e પન્નગેભ્યો ભયં તત્ર વિદ્યતે ન સ્મ કૌરવ।।
અલ્લિ દેવતॆગળુ ऒટ્ટાગિ પન્નગોત્તમ વાસુકિયન્નુ સર્વપન્નગગળ રાજનાગિ યથાવિધિયાગિ અભિષેકિસિદરુ. કૌરવ! અલ્લિદ્દ સર્પગળિંદ નમગॆ યાવ ભયવૂ ઇલ્લ.
09036032a તત્રાપિ વિધિવદ્દત્ત્વા વિપ્રેભ્યો રત્નસંચયાન્।
09036032c પ્રાયાત્પ્રાચીં દિશં રાજન્દીપ્યમાનઃ સ્વતેજસા।।
રાજન્! તન્નદે તેજસ્સિનિંદ બॆળગુત્તિદ્દ બલરામનુ અલ્લિ કૂડ વિધિવત્તાગિ વિપ્રરિગॆ રત્નસંચયગળન્નુ દાનવન્નાગિત્તુ પૂર્વ દિક્કિગॆ પ્રયાણિસિદનુ.
09036033a આપ્લુત્ય બહુશો હૃષ્ટસ્તેષુ તીર્થેષુ લાંગલી।
09036033c દત્ત્વા વસુ દ્વિજાતિભ્યો જગામાતિ તપસ્વિનઃ।।
અનેક તીર્થગળલ્લિ મિંદુ હૃષ્ટનાગિ લાંગલિયુ દ્વિજરિગॆ ધનવન્નુ દાનવન્નાગિત્તુ તપસ્વિગળॊડનॆ મુંદુવરॆદનુ.
09036034a તત્રસ્થાનૃષિસંઘાંસ્તાનભિવાદ્ય હલાયુધઃ।
09036034c તતો રામોઽગમત્તીર્થં ઋષિભિઃ સેવિતં મહત્।।
અલ્લિદ્દ ઋષિસંઘગળિગॆ અભિવંદિસિ હલાયુધ રામનુ ઋષિગળિંદ સેવિત મહા તીર્થક્કॆ આગમિસિદનુ.
09036035a યત્ર ભૂયો નિવવૃતે પ્રાઙ્મુખા વૈ સરસ્વતી।
09036035c ઋષીણાં નૈમિષેયાણામવેક્ષાર્થં મહાત્મનાં।।
અલ્લિ નૈમિષારણ્યવાસિગળાગિદ્દ મહાત્મ ઋષિગળિગોસ્કરવાગિ સરસ્વતિયુ પૂર્વક્કॆ તિરુગિ હરિયુત્તિદ્દળુ.
09036036a નિવૃત્તાં તાં સરિચ્ચ્રેષ્ઠાં તત્ર દૃષ્ટ્વા તુ લાંગલી।
09036036c બભૂવ વિસ્મિતો રાજન્બલઃ શ્વેતાનુલેપનઃ।।
રાજન્! શ્વેતાનુલેપન લાંગુલી બલરામનુ તિરુગિદ્દ આ શ્રેષ્ઠ નદિયન્નુ નોડિ વિસ્મિતનાદનુ.”
09036037 જનમેજય ઉવાચ 09036037a કસ્માત્સરસ્વતી બ્રહ્મન્નિવૃત્તા પ્રાઘ્મુખી તતઃ।
09036037c વ્યાખ્યાતુમેતદિચ્ચામિ સર્વમધ્વર્યુસત્તમ।।
જનમેજયનુ હેળિદનુ: “સત્તમ! બ્રહ્મન્! સરસ્વતિયુ એકॆ પશ્ચિમદિક્કિગॆ તિરુગિદળુ? ઇદન્નુ કેળલુ બયસુત્તેનॆ. સર્વવન્નૂ હેળબેકુ.
09036038a કસ્મિંશ્ચ કારણે તત્ર વિસ્મિતો યદુનંદનઃ।
09036038c વિનિવૃત્તા સરિચ્ચ્રેષ્ઠા કથમેતદ્દ્વિજોત્તમ।।
યાવ કારણદિંદાગિ યદુનંદનનુ અલ્લિ વિસ્મિતનાદનુ? દ્વિજોત્તમ! આ શ્રેષ્ઠ નદિયુ હિંદક્કॆ એકॆ તિરુગિતુ?”
09036039 વૈશંપાયન ઉવાચ 09036039a પૂર્વં કૃતયુગે રાજન્નૈમિષેયાસ્તપસ્વિનઃ।
09036039c વર્તમાને સુબહુલે સત્રે દ્વાદશવાર્ષિકે।।
09036039e ઋષયો બહવો રાજંસ્તત્ર સંપ્રતિપેદિરે।।
વૈશંપાયનનુ હેળિદનુ: “રાજન્! હિંદॆ કૃતયુગદલ્લિ નૈમિષારણ્યદ તપસ્વિગળુ દ્વાદશવાર્ષિકદ અતિ દॊડ્ડ સત્રદલ્લિ તॊડગિરલુ અલ્લિ અનેક ઋષિગળુ ભાગવહિસિદ્દરુ.
09036040a ઉષિત્વા ચ મહાભાગાસ્તસ્મિન્સત્રે યથાવિધિ।
09036040c નિવૃત્તે નૈમિષેયે વૈ સત્રે દ્વાદશવાર્ષિકે।।
09036040e આજગ્મુઋષયસ્તત્ર બહવસ્તીર્થકારણાત્।।
આ સત્રદલ્લિ યથાવિધિયાગિ ઉળિદુકॊંડ આ મહાભાગરુ નૈમિષારણ્યદલ્લિ સત્રદ હન્નॆરડુ વર્ષગળૂ ઉળિદુકॊંડિદ્દરુ. અનેક ઋષિગળુ તીર્થકારણદિંદ અલ્લિ આગમિસિદ્દરુ.
09036041a ઋષીણાં બહુલત્વાત્તુ સરસ્વત્યા વિશાં પતે।
09036041c તીર્થાનિ નગરાયંતે કૂલે વૈ દક્ષિણે તદા।।
વિશાંપતે! અનેક ઋષિગળિંદ કૂડિદ્દ સરસ્વતિય આ દક્ષિણ તીર્થસમૂહગળુ નગરગળંતॆ તોરુત્તિદ્દવુ.
09036042a સમંતપંચકં યાવત્તાવત્તે દ્વિજસત્તમાઃ।
09036042c તીર્થલોભાન્નરવ્યાઘ્ર નદ્યાસ્તીરં સમાશ્રિતાઃ।।
નરવ્યાઘ્ર! તીર્થલોભરાદ આ દ્વિજસત્તમરુ સરસ્વતી તીરદલ્લિ સમંતપંચકદ વરॆગॆ વાસમાડિકॊંડિદ્દરુ.
09036043a જુહ્વતાં તત્ર તેષાં તુ મુનીનાં ભાવિતાત્મનાં।
09036043c સ્વાધ્યાયેનાપિ મહતા બભૂવુઃ પૂરિતા દિશઃ।।
હવનગૈયુત્તિદ્દ આ ભાવિતાત્મ મુનિગળ સ્વાધ્યાયગળુ જોરાગિ દિક્કુગળન્ને તુંબિકॊંડવુ.
09036044a અગ્નિહોત્રૈસ્તતસ્તેષાં હૂયમાનૈર્મહાત્મનાં।
09036044c અશોભત સરિચ્ચ્રેષ્ઠા દીપ્યમાનૈઃ સમંતતઃ।।
આગ્નિહોત્રગળલ્લિ હોમમાડુત્તિદ્દ આ મહાત્મરિંદ શ્રેષ્ઠ નદિયુ ऎલ્લ કડॆગળિંદ બॆળગિ શોભિસિદળુ.
09036045a વાલખિલ્યા મહારાજ અશ્મકુટ્ટાશ્ચ તાપસાઃ।
09036045c દંતોલૂખલિનશ્ચાન્યે સંપ્રક્ષાલાસ્તથાપરે।।
09036046a વાયુભક્ષા જલાહારાઃ પર્ણભક્ષાશ્ચ તાપસાઃ।
09036046c નાનાનિયમયુક્તાશ્ચ તથા સ્થંડિલશાયિનઃ।।
મહારાજ! વાલ્યખિલ્યરુ, અશ્મકુટ્ટ તાપસરુ, દંતોલૂખલિગળુ, સંપ્રક્ષાલરુ, વાયુભક્ષકરુ, જલાહારિગળુ, પર્ણભક્ષક તાપસરુ, સ્થંડિલશાયિગળુ મત્તુ હાગॆયે નાના નિયમયુક્ત તાપસરુ અલ્લિદ્દરુ.
09036047a આસન્વૈ મુનયસ્તત્ર સરસ્વત્યાઃ સમીપતઃ।
09036047c શોભયંતઃ સરિચ્ચ્રેષ્ઠાં ગંગામિવ દિવૌકસઃ।।
સરસ્વતિય સમીપદલ્લિયે વાસિસુત્તિદ્દ આ મુનિગળુ નદિશ્રેષ્ઠॆ ગંગॆય બળિયિદ્દ દિવૌકસરંતॆયે શોભિસિદરુ.
09036048a તતઃ પશ્ચાત્સમાપેતુરૃષયઃ સત્રયાજિનઃ।
09036048c તેઽવકાશં ન દદૃશુઃ કુરુક્ષેત્રે મહાવ્રતાઃ।।
સત્રદલ્લિ યાજિગળાગિ અલ્લિગॆ બંદુ સેરિદ્દ મહાવ્રત ઋષિગળિગॆ કુરુક્ષેત્રદલ્લિ સ્નાનમાડલુ અવકાશવે દॊરકલિલ્લ.
09036049a તતો યજ્ઞોપવીતૈસ્તે તત્તીર્થં નિર્મિમાય વૈ।
09036049c જુહુવુશ્ચાગ્નિહોત્રાણિ ચક્રુશ્ચ વિવિધાઃ ક્રિયાઃ।।
આગ અવરુ યજ્ઞોપવીતગળલ્લિયે તીર્થગળન્નુ સંકલ્પિસિ અગ્નિહોત્રદલ્લિ આહુતિગળન્નુ વિધિવત્તાગિ નીડિદરુ.
09036050a તતસ્તં ઋષિસંઘાતં નિરાશં ચિંતયાન્વિતં।
09036050c દર્શયામાસ રાજેંદ્ર તેષામર્થે સરસ્વતી।।
રાજેંદ્ર! ઋષિગળિગાદ નિરાશॆયિંદ ચિંતાન્વિતળાદ સરસ્વતિયુ અવરિગોસ્કરવાગિ અલ્લિ કાણિસિકॊંડળુ.
09036051a તતઃ કુંજાન્બહૂન્કૃત્વા સંનિવૃત્તા સરિદ્વરા।
09036051c ઋષીણાં પુણ્યતપસાં કારુણ્યાજ્જનમેજય।।
જનમેજય! પુણ્યતપસ્વિ ઋષિગળ મેલિન કારુણ્યદિંદ આ સરિદ્વરॆયુ અવરિગॆ અનેક વિશ્રામ કુંજરગળન્નુ કલ્પિસિકॊટ્ટુ હિંદિરુગિદળુ.
09036052a તતો નિવૃત્ય રાજેંદ્ર તેષામર્થે સરસ્વતી।
09036052c ભૂયઃ પ્રતીચ્યભિમુખી સુસ્રાવ સરિતાં વરા।।
રાજેંદ્ર! અવરિગોસ્કરવાગિ અલ્લિગॆ બંદ નદિશ્રેષ્ઠॆ સરસ્વતિયુ પુનઃ પશ્ચિમાભિમુખળાગિ પ્રવહિસતॊડગિદળુ.
09036053a અમોઘા ગમનં કૃત્વા તેષાં ભૂયો વ્રજામ્યહં।
09036053c ઇત્યદ્ભુતં મહચ્ચક્રે તતો રાજન્મહાનદી।।
રાજન્! આવર આગમનવન્નુ સફલગॊળિસિ પુનઃ હિંદિનંતॆયે હરિયુત્તેનॆ ऎંદુ સંકલ્પિસિદ્દ આ મહાનદિયુ આ અદ્ભુત ક્રિયॆયન્નુ માડિદળુ.
09036054a એવં સ કુંજો રાજેંદ્ર નૈમિષેય ઇતિ સ્મૃતઃ।
09036054c કુરુક્ષેત્રે કુરુશ્રેષ્ઠ કુરુષ્વ મહતીઃ ક્રિયાઃ।।
રાજેંદ્ર! આ કુંજવુ નૈમિષેય ऎંદુ કરॆયલ્પટ્ટિતુ. કુરુશ્રેષ્ઠ! કુરુક્ષેત્રદલ્લિ નીનુ કૂડ મહાક્રિયॆગળન્નુ નડॆસુ!
09036055a તત્ર કુંજાન્બહૂન્દૃષ્ટ્વા સંનિવૃત્તાં ચ તાં નદીં।
09036055c બભૂવ વિસ્મયસ્તત્ર રામસ્યાથ મહાત્મનઃ।।
અલ્લિદ્દ અનેક લતાકુંજગળન્નૂ મત્તુ આ નદિયુ તિરુગિકॊંડિરુવુદન્નૂ નોડિ મહાત્મ રામનિગॆ અચ્ચરિયુંટાયિતુ.
09036056a ઉપસ્પૃશ્ય તુ તત્રાપિ વિધિવદ્યદુનંદનઃ।
09036056c દત્ત્વા દાયાન્દ્વિજાતિભ્યો ભાંડાનિ વિવિધાનિ ચ।।
09036056e ભક્ષ્યં પેયં ચ વિવિધં બ્રાહ્મણાન્પ્રત્યપાદયત્।।
યદુનંદનનુ અલ્લિ કૂડ વિધિવત્તાગિ સ્નાનાચમનીયગળન્નુ માડિ દ્વિજાતિયવરિગॆ વિવિધ ભાંડગળન્નુ દાનમાડિદનુ. બ્રાહ્મણરિગॆ વિવિધ ભક્ષ્ય-પાનીયગળન્નુ ऒદગિસિકॊટ્ટનુ.
09036057a તતઃ પ્રાયાદ્બલો રાજન્પૂજ્યમાનો દ્વિજાતિભિઃ।
09036057c સરસ્વતીતીર્થવરં નાનાદ્વિજગણાયુતં।।
09036058a બદરેંગુદકાશ્મર્યપ્લક્ષાશ્વત્થવિભીતકૈઃ।
09036058c પનસૈશ્ચ પલાશૈશ્ચ કરીરૈઃ પીલુભિસ્તથા।।
09036059a સરસ્વતીતીરરુહૈર્બંધનૈઃ સ્યંદનૈસ્તથા।
09036059c પરૂષકવનૈશ્ચૈવ બિલ્વૈરામ્રાતકૈસ્તથા।।
09036060a અતિમુક્તકષંડૈશ્ચ પારિજાતૈશ્ચ શોભિતં।
09036060c કદલીવનભૂયિષ્ઠમિષ્ટં કાંતં મનોરમં।।
09036061a વાય્વંબુફલપર્ણાદૈર્દંતોલૂખલિકૈરપિ।
09036061c તથાશ્મકુટ્ટૈર્વાનેયૈર્મુનિભિર્બહુભિર્વૃતં।।
09036062a સ્વાધ્યાયઘોષસંઘુષ્ટં મૃગયૂથશતાકુલં।
09036062c અહિંસ્રૈર્ધર્મપરમૈર્નૃભિરત્યંતસેવિતં।।
09036063a સપ્તસારસ્વતં તીર્થમાજગામ હલાયુધઃ।
09036063c યત્ર મંકણકઃ સિદ્ધસ્તપસ્તેપે મહામુનિઃ।।
રાજન્! દ્વિજાતિયવરિંદ ગૌરવિસલ્પટ્ટ હલાયુધ બલરામનુ મુંદॆ પ્રયાણ બॆળॆસિ નાના દ્વિજગણ સહસ્રરિંદ કૂડિદ્દ સરસ્વતિય તીર્થગળલ્લિયે અતિ શ્રેષ્ઠવાદ સપ્તસારસ્વતી તીર્થક્કॆ બંદનુ. આ ક્ષેત્રવુ બદર, ઇંગુદ, કાશ્મર્ય, પ્લક્ષ, અશ્વત્થ, વિભીતક, પનસ, પલાશ, કરીર, પીલુ, મॊદલાદ સરસ્વતી તીરદલ્લિ બॆળॆયુવ ઇન્નૂ અનેક વૃક્ષગળિંદ, પરૂષકવનગળુ, બિલ્વ, આમ્ર, અતિમુક્ત, પારિજાત મॊદલાદ વૃક્ષવનગળિંદ શોભિતવાગિદ્દુ. અલ્લિ સાકષ્ટુ બાળॆય વનગળિદ્દુ સુંદરવાગિ મનોરમવાગિદ્દવુ. અલ્લિ કેવલ વાયુ-નીરુ-ફલ-પર્ણગળન્નુ તિન્નુવ દંતલૂખલિકરૂ, આશ્મકુટ્ટરૂ મત્તુ અનેક વાનપ્રસ્થરૂ સેરિકॊંડિદ્દરુ. સ્વાધ્યાયિગળ મંત્રઘોષગળિંદ મॊળગુત્તિત્તુ. જિંકॆગળ નૂરારુ ગુંપુગળુ સુત્તલૂ સંચરિસુત્તિદ્દવુ. અહિંસાવ્રતનિષ્ઠ ધર્મનિષ્ઠ અનેક જનરિદ્દ અલ્લિયે મહામુનિ સિદ્ધ મંકણનુ તપસ્સુ માડુત્તિદ્દનુ.”
સમાપ્તિ
ઇતિ શ્રીમહાભારતે શલ્યપર્વણિ સારસ્વતપર્વણિ બલદેવતિર્થયાત્રાયાં સારસ્વતોપાખ્યાને ષટ્ત્રિંશોઽધ્યાયઃ।।
ઇદુ શ્રીમહાભારતદલ્લિ શલ્યપર્વદલ્લિ સારસ્વતપર્વદલ્લિ બલદેવતીર્થયાત્રાયાં સારસ્વતોપાખ્યાન ऎન્નુવ મૂવત્તારને અધ્યાયવુ.